VRIJE STEMMEN
Oliebronnen op Tarakan werken weer
Hel N.S.B.-karrip Ie Vughl
lc JAARGANG
NUMMFR'232
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Donderdag 9 Augustus: 1945
AJgemecne Leiding
B. G. Kloosterziel en
S. L. Boercna
Hoofdredacteur
J. Koekebakker
Redactie en Administratie i
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
De wereld
wil bedrogen worden
De oude Romeinen hebben het al ge
weten „mundus vult decipi, decipi
jrgo". Wat zooveel zeggen wil alsde
wereld wil bij don neus genomen
ien, welnu, maak daar gebruik vc
ioe er uw voordeel mee (houdt ze
len gek.
Vóór mij ligt een prachtwerk, in 1938
uitgegeven. Het is uitgegeven door „De
Spieghel" te Amsterdam en „Het Kom-
te Antwerpen. Tekst is van A. M.
Hammacher. Met een gedicht van P. C.
Boutons. Het boek heet „De Emmaüs
gangers".
Op de voorste pagina staat„Het schil
derij „De Emmaüsgangers" van Johanne:
Vermeer is door de Vereeniging Rem
brandt, Dr. Bredius on een Rotlerdamschen
kunstvriend in 1938 voor Nederland be
houden en voor het Museum Boymans te
Rotterdam door den heer D. Hannema
kregen." Bewonderende artikelen ovei
schilderij worden verder vermeld var
hand van Dr. A. Bredius, H. P. Bremmer,
D. Hannema, Victor E. van Vriesland
C. Veth.
Het schilderij verkreeg in bovengenoemd
museum een eereplaats, totdat de be
roemdste kunstwerken opgeborgen werden
de ondergrondsche schuilgewelven van
den St. Pietersberg, om ze voor oorlogs
geweld te bewaren. Nu zijn alle kunst
werken teruggekomen. Maar de schilderij
ii Vermeer hangt niet meer op zijn oude
plaats. Waar is ze gebleven 1
De kunstenaar Johan van Meegerei
onlangs gearresteerd wegens collaboratie
it den vijand. Van hem is o.a. afkom-
j de opdracht „Dem gelieblen Führer",
die wij onlangs vermeldden. En wal doet
gevangene. Hij bekent allerlei
en. Niet alleen alle soorten van
bondenheden met de nazi-macht. Doch
ook veel zonden uit het verleden. Hij
veel schilderstukken hebben gemaakt,
voor schilderijen van oude
hebben laten doorgaan. Zoo o.a. dit stuk
i Johannes Vermeer 1
Millioenen zou hij er mee hebben ver
diend. Een prachüg huis op een der Am-
sterdomsche grachten heelt hij voor zijn
bedriegelijk verkregen geld ingericht. En
gedurende de bezetting paradeert hij als
i groot schilder, die in samenwerking
t Marlien Beversluis, beruchter gedach-
tis in vele Zeeuwsche harten, b.v. ook
dat boek aan Hitier zendt
De wereld staat perplex.
Al die groote kunstkenners staan op hun
achterste boenen. Dat kan niet waar zijn
Wij hebben hel werk als een groot kunst
werk herkend. Het is beslist van den
grooten Vermeer, die daardoor nog groo-
is geworden Die Van Meegeren
iantast, die er maar op los liegt,
Bressant te kunnen schijnen
Maar de technici gaan toch het stuk
onderzoeken, wal bij de geheimzinnige
herkomst indertijd wonderlijk
nagelaten. Vandaar dat „De Emmaüs
gangers" thans niet in het Museum Boy-
i hangt. Er wordt getest, oi het wel
echt is
Wat zal de slimme deugniet in zijn cel
gnuiven bij het vernemen van deze con
sternatie. Handig bedrieger is hij in elk
geval. En heel knap schilder in elk ge
val ook. Zeil heb ik ook een foto van
het schilderij van „Vermeer" in mijn huis
i den wand hangen
Hij heelt ongetwijfeld gedachtde we
reld^ wil bedrogen worden, bedrieg haar
ar wij vragen aan allen die gevoelig
•oor schoonheid is het schilderij nu
}r mooi, als waarheid blijkt wat deze
bedrieger zegt Wij hebben er zooveel
jaren van genoten. Kan dat nu niet meer
Een vraag. Zonder antwoord Red.
Liftende bandieten
Dat het liften niet zonder gevaarlijke
avonturen is, ondervond dezer dagen een
Middelburgsche jongeman. Hij ging lif
tende op een vacantie-reis naar Amster
dam. Met allerlei voertuigen arriveerde
hij zonder eenigo opwindende gebeurte
nissen in Nijmegen. Na een oogenblik
wachten kreeg hij daar met twee andere
jonge mannen een lift van een vrachtauto
chauffeur. Toen de auto reed op den weg
Arnhem-Apeldoorn, vielen de twee vreem
den den Middelburger aan. Hij verzotte
zich hevig en sloeg een der mannen een
blauw oog. maar kon niet verhinderen,
dat zij hem zijn portefeuille ontnamen en
hem zijn schoenen uittrokken. Zij wilden
hem juist van zijn costuum ontdoen, toen
de chauffeur bemerkte, dat er iets niet in
den haak was. Onmiddellijk stopte hij.
Op dal oogenblik kreaen de vandalen
argwaan en gingen er vandoor, met ach
terlating van schoenen en portefeuille.
Het Is jammer, dat de struikroovers niet
aan oen politiepost afgeleverd konden
worden, want nu kunnen zij nog steeds
de wegen onveilig maken. Men lette dus
it !°P'
Ned.olndië
luitenant-Generaal 1. H. van Oijen, de
commandant der Ned. Ind. Strijdkrachten,
is te Melbourne teruggekeerd van een
inspectietocht door de bevrijde Indische
gebieden. Hij deelde mee, dal meer dan
50 oliebronnen op Tarakan weer olie op
brengen en hij was van meening. dat do
raffinaderijen van Balikpapan niet
1946 in gebruik zullen kunnen worden
genomen, hoewel een gedeelte van de
installaties onbeschadigd is.
Binnenkort zullen verpleegsters van het
Vrouwen Hulpcorps op Borneo dienst doen.
Van Oijens voornaamste indruk van de
inheemsche bevolking te Balikpapan was,
dat de menschen oprecht dankbaar waren,
verlost te zijn van de wreede Japansche
overheersching.
Het aantal Ned.-Indische verraders, dat
men te Balikpapan aantrof, was lager dan
men had verwacht.
De voedseltoestand is niet al te slecht.
Het Verre Oosten
Uit verkennïngs-foto's blijkt, dat 60 pet.
van Hiroshima door den atoomsplitsender.
bom geheel is verwoest, Ook is er groote
schade aangericht in het gebied buiten
Hiroshima. Het geheel verwoeste gebiec
beslaat een oppervlakte van 18 vierk. km.
Volgens Radio Tokio zou de bom pes
parachute geworpen zijn, om het vlieg
tuig gelegenheid te geven uit de buurt
van de afwerpplaats te komen.
Voor de rookers
Naar hot Rijksbureau voor Tabak mee
deelt, ligt het in do bedoeling om op
30 Augustus over heel Nederland een
bon bekend to maken, die recht zal geven
op, naar keuze, een rantsoen sigaren,
sigaretten of tabak. Men hoopt in de
perioden van September tot en met De
cember geregeld twee rantsoenen in de
14 dagen aan te kunnen wijzen. Het is
begrijpelijk, dat het slagen van deze rant
soeneering in sterke mate afhankelijk is
van het tempo, waarin de aanvoer kan
geschieden.
Militaire Willems Orde
uitgereikt
In een Nederlandsch Indisch leger-
X is.._,__l-.ï 1T..I,
v urae overnanoiga aan aen seigeani
M. G. ICokkelin. Deze heeft de onder-
scheiding verdiend door zijn optre-
den als onder-commandant en later
als commandant van een delache-
ment van oorspronkelijk 58 man, ge-
statïonneerd op Manokawari, bij de
Noord-Oostkust van Nieuw-Cjjuinea.
S Twee en een half jaar hebben hij en
zijn mannen onder onbeschrijfelijke
moeilijkheden de Japanners bestookt.
De guerilla's werden door den vijand
dusdanig gevreesd, dat zij op het x
hoofd van Kokkelin een prijs stelden
van f 10.000 en een grooto hoeveel-
heid rijst en zout.
Uitgave Philatelistisch Souvenir
Een desbetreffende commissie zal een
philatelistisch souvenir uitgeven ten bate
der door oorlogshandelingen getroffen Rot-
terdamsche studenten. Het zegel zal ver
krijgbaar v/orden gesteld voor den prijs
van 1 gulden. De gecontroleerde oplage
zal bestaan uit 50.000 exemplaren. Het
<gel is ontworpen door den Rotterdammer
Bonno Wissing. De gelden zullen worden
overgedragen aan de Rotterdamsche Stu
denten-contactcommissie.
Een dure paardenstaart
Ook voor „paardenstaart"-haren is er
•en prijsvoorschrift. Dit schrijft voor, dat
en bepaald soort paardenhaar maar
3.20 per kg. mag kosten. Een opkooper
verkocht dit haar voor niet minder dan
f 27.50 per kg., wat hem in aanraking
bracht mot de Prijzonconlróle. Proces-ver-
baal volgde en een hoeveelheid haar werd
in beslag genomen.
Militaire auto te water
Van de pont, die den dienst tusschen
de oevers van het Holfandsch Diep bij
den Moerdijk onderhoudt, reed Dinsdag
een militaire auto het water in. Verschil
lende passagiers van den wagen, mili
tairen, konden gered worden, maar twee
mannen verdronken, doordal zij niet kon
den zwemmen met hun bepakking op hun
rug.
»Jeeps« voor particulieren
De O.P.A. heeft den maximumprijs voor
particuliere „jeeps" vastgesteld op 1090
dollar, exclusief belasting en transport
kosten. (Econ. Nieuws No. 1073).
Verder spreekt dit station van
tweeden geheimzinnigen aanval, die op
Tokio plaats gehad zou hebben. Daarbij
was slechts 1 superiort in actie, geëscor
teerd door een groot aantal jagers.
Voorts noemde het den bom een
velsch en onmenschelijk wapen.
Op een vraag waarom Tokio niet
doelwit was geweest van den aar
antwoordde de Amerikaansche Minister
van Oorlog, Stimpson, dat er dan geen
enkele instantie overgebleven zou
om de onvoorwaardelijke overgave
de geallieerden tol werkelijkheid te maken,
De bemanning van het vliegtuig, dal
zich op het oogenblik van do ontploffing
reeds op 15 km. afstand bevond, ver
klaarde, dat zij een schok voelden alsof
talrijke luchlafweer-granalen in de buurt
van het vliegtuig ontploften.
Amerikaansche deklandingsvliegluigen
hebben wederom een aanval gedaan op
hel eiland Wake.
Verder bombardeerden superforlen de
groote marine-basis Truk in de Carolinen.
Een zegsman van de vloot deelde gis
teren via den omroep mede, dat de 3e
Amerikaansche vloot, die samenwerkt met
Britsche vliegdekschepen, weer op weg
is naar het Japansche moederland en
spoedig zal overgaan tot hernieuwde be
schieting van de lcustverdedigingswerken.
De UNRRA
Herbert Lehman, directeur-generaal van
dit internationale lichaam tot hulpverlee
ning aan bevrijd Europa, verklaarde op
een persconferentie in Londen, na gedu
rende weken zich van den toestand op de
hoogte te hebben gesteld „Slechts indien
die landen, die geen bezetting gekend
hebben, een voortdurenden en zich steeds
uïtbreidenden vloed van benoodigdhedon
vooral gedurende den winter naar de be
vrijde landen sturen, is er eenige moge
lijkheid, dat deze aan zeer zware ont
beringen het hoofd zullen kunnen bieden.
Voedsel, kleeren, onderdak, zeep. en
vooral steenkool. En als er niet voldoende
gezonden wordt, zal de economische toe
stand in Europa zoodanig zijn, dat zij de
politieke en oconomische structuur van
het vasteland ernstig geweld zal aan-
België
Minister-President Van Acker heeft in
de Kamer meegedeeld, dat de verkiezin
gen in Maart zullen worden gehouden.
De arbeid ter voorbereiding daarvan zal.
naar hij hoopt, dan zijn afgeloopen. Voor
gesteld zal v/orden. aan de buiten de wet
geplaatsten hun stemrecht te ontnemen.
Het werk der iinancieele zuivering, dat
10 maanden lang door politieke crisissen
werd opgehouden, zal nu eindelijk wor
den voltooid.
Men zal trachten de steenkool-productie
op te voeren, door gebruik te maken
Duilsche krijgsgevangenen, en door
beroep Ie doen op de buitenlandsche
beiders. In October zal begonnen v/orden
met de maandelïiksche uitdeeling
huiskolen.
De salarissen der ambtenaren zullen
worden herzien.
De groote schuldigen zullen onmeedoo-
gend worden vervolgd. Ruim 2000 colla
borateurs zijn reeds ter dood veroordeeld.
200 tol levenslange gevangenisstraf. Er
zijn al 16000 Belgen schuldig bevonden.
70.000 personen zijn gearresteerd.
Het Belgische leger zal aan de bezetting
van Duitschland deelnemen. Een billijke
schadevergoeding zal worden geëischt.
alsmede recht op exploitatie van bepaalde
Duilsche hulpbronnen,
Engeland
De „Daily Telegraph" schrijft over
nieuwe kabinet en zijn voorstellen onder
het opschrift: „Nieuwe bezems (vegen
schoon)"„Socialiseering van de Bank
of England en do regeling der beleggin
gen vormt het eerste punt van het regee-
ringsprogramma. De Bank of England is
praktisch gesproken reeds een jongero
deelgenoot van het Ministerie van Finan
ciën. De angel van hel voorstel zit in
den staart. Met de regeling der beleg
gingen wordt klaarblijkelijk bedoeld het
scheppen van de National Investment
Board. De bedoeling is natuurlijk, dat
deze Board geld zou doen stroomon in
uitgekozen industrieën, hetwelk door het
uitschrijven van, zoo noodig gedwongen,
leeningen verkregen dient te worden. Als
tweede programma-punt is genoemd
nationaliseering van de mijn-industrie, van
hel eleclricileitsbedrijf en van de ijzer- en
staal-industrieën. Op dit oogenblik is
slechts duidelijk, dat de gematigde hou
ding der socialisten tijdens do verkiezin
gen slechts een armzalige slagboom zal
zijn ten opzichte van de uitgebreide en
haastig uitgevoerde experimenten, waar
toe een groot gedeelte der partij de regee
ring wenscht te dwingen."
Na Potsdam
Er is in hel rapport omtrent den uitslag
der conlerentie van Potsdam ook een
woord gewijd aan de vroegere regeering
van Polen, die in Londen zetelde. Het
stuk verklaart, dat die Londensche Pool-
sche regeering niet meer bestaat. Enge
land en Amerika hebben maatregelen
genomen, opdat de eigendommen van den
Poolsehen staat, die zich in het buitenland
bevinden, aan do rechtmatige regeering
Ie Warschau terugkomen, en onrechtmatige
vervreemding wordt te niet gedaan.
Zoo eindigt in triestheid een glorieus
begonnen Poolsche periode.
Yougo»Slavië
Hierover worden in de Brabantscho pers
harde noten gekraakt. De „Helmondsche
Courant" neemt gedeelten over dit een
brochure van Ds. van Wijhe, en ook „De
Stem" schrijft hierover. Ds. van Wijhe ver
van een rapport, uitgaande van den
kamparts, den ïngenieur-hoofd van den
technischen dienst, den kamppredikant,
den kamp-aalmoezenïeï, en den perso
neelschef. Daarin woxdl zeer vrijmoedig
de leiding van het kamp gesproken.
Een tweede rapport was verschenen van
commissie voor kampaangolegenhe-
den, ingesteld door de aldeeling Vught
O.I.W. Hier wordt ook de aandacht
der hoogere autoriteit gevestigd op veler
lei misstanden, en er ernstig op aange
drongen tot saneering over te gaan.
Het resultaat was, dal er wel een zoo
genaamd onderzoek werd ingesteld, doch
dat niet de ongeschikte personen onder
de leiding van het kamp werden verwij
derd, doch daarentegen aan de ondertee
kenaars van 't eerstgenoemde rapport op
na het verder contact mot het kamp
onmogelijk werd gemaakt.
van Wijhe geeft dan ook nog en
kele dingen uit een rapport van twee
oud-illegalen, die de kamptoeslanden van
nabij kennen.
Wat waren alzoo de klachten
De commandant van het kamp zou zich
zn de zaak niets aantrokken, en alle.s
overlaten aan volkomen onbevoegde per-
Onvoldoende bewaking, zoodat er tel
kens kans op ontvluchting is.
Pogingen van employe's om van de ge-
interneerde vrouwen en meisjes gunsten
te verkrijgen door ze allerlei voordeelcn
Ie bezorgen.
Geen opvoeding of voorlichting om de
nazi-invloed te breidelen, doch integen
deel aan N.S.B.ers geleaenheïd geven tol
propaganda. Een intellectueel had b.v.
lezing gehouden over de positie van
het Jodendom in de historie.
Ontstellende zwarte handel in het kamp.
zelfs met de bewakers.
Diefstal en brasserij bij den staf ten
nadecle van de voedselvoorziening der
ge-interneerden.
Barbaarsche straffen die werden toe
gepast strafexerceeren, looppas, kikke
ren, opstaan, vallen, sneller, sneller, door
mul zand, aangespoord door geweerkoK
en soldatenlaars en dit alles met schoei
sel dat niet past, Ie groote of Ie kleine
klompen. Zooals het rapport zegtdit -
walgelijke bedrijf is van a tot z aigeke-
jcen van de moffen. Een Schotsche sol
daat, belast met de bewaking van hel
hout, werd het te bar, hij nam een der
bewakers zijn revolver al en maakte ei
Een sqciale verzorgster liet vrouwen
eenige uren in de rij staan, in do sneeuw,
met kapotte schoenenof eenige urer.
met het gezicht tegen een muur. Ook
zwangere vrouwen waren daarbij.
Daartegenover werden andere ge-intor-
neerden voorgetrokken, zegt een rapport.
Er zijn er, die geregeld boodschappen
buiten het kamp mogen doen enkele
groote zwarte handelaars en collabora
teurs worden met name genoemd
soms mot een bewaker, soms alleen met
een chauifeur. Ze brengen dan meteen
een bezoek aan huis. Er wordt dan bij
gevoegd „Maak 't niet al te gek". Een
auto reed mot drie leden van den civie
Ien staf naar Nijmegen, om „werkmateri
alen" te halen. En wat bleek dat te zijn
Sigaretten, cognac, vooroorlogsch nieuw
ondergoed, blikjes vleesch. melk, enz.
Aangedrongen wordt op arbeidsplicht,
en een heele reeks voorhanden werkob
jecten wordt genoemd. En tenslotte ook
op selectie, zoodat niet alle soorteh ge
interneerden door elkaar heen zitten.
Het is zeker onverwijld noodzakelijk,
dat deze dingen door den Minister van
Justitie ernstig worden onderzocht, on (lat
volledig recht wordt gedaan. Bij den
wensch dezer Brabantsche bladen slui
ten wij ons van harte aan. Red.
De Minister-President, Prof. Ir. W. Scher
merhom, zal a.s. Vrijdagavond voor de
radio spreken over 't Commissariaat Nood
voorziening getrolfen gebieden.
UIT STAD EN LAND
HET REIZEN IN. UIT EN DOOR ZEELAND
De Militaire Commissaris voor de Pro
vincie Zeeland deelt mede, dat de rege
ling voor het reizen in. uit en door de
Provincie Zeeland is als volgt
Inwoners van Walcheren, Schouwen-
Duiveland, West Zeeuwsch-Vlaanderen,
Tholen en Sint Philipsland kunnen op
vertoon van een bewijs van vestiging,
afgegeven door den Burgemeester, in, uil
en door de geheele Provincie Zeeland
Inwoners van Noord- en Ztiid-Beveland
en Oost Zeeuwsch-Vlaanderen kunnen op
vertoon van een bewijs van vestiging in
en uit de Provincie Zeeland reizen. Voor
hei reizen naar Schouv/en-Duiveland, Wal
cheren en Wesl Zoouwsch-Vlaandoren die
nen zij in het bezit te ziin van een reis
vergunning, algegeven door den burge
meester van hun woon- of verblijfplaats
voor een periode van hoogstens 14 dagen.
Vestiging is slechts toegestaan oo grond
van een vergunning, afgegeven voor wat
Schouwen-Duiveland betreft door den Mili
tairen Commissaris aldaar, voor de ove
rige gebieden door het Bureau Verzorging
Oorlogsslachtoffers.
GESCHENK VOOR ZEELAND
Katwijk aan Zee en Katwijk a. d. Rijn
gaven 250 ton meubelen en gebruiksvoor
werpen aan de gedupeerde Zeeuwen. Hot
geschenk kwam dezer dagen per schip
in Middelburg aan. Katwijksche padvin
ders hielpen bij vervoer, laden en lossen.
De voorwerpen zijn bijeengekregen door
door Nederlandsch Volksherstel ge-
de
de Zeeuwsche eilanden wor
den verdeeld.
NISSE. Tot ambtenaar ter secretarie al
hier is met ingang van 6 October 1945
benoemd de heer P. Leenman te Kwa-
dendamme.
KOLIJNSPLAAT. Verleden week werd
hier hel stoffelijk overschot opgegraven
van Luitenant Havolaar, van de Irene-
Brigade, die vorig jaar sneuvelde bij den
aanval der Duitschers op de zeesluis. Het
stoffelijk overschot is naar de geboorte
plaats overgebracht.
THOLEN. Wegens overgang naar do
Chr. Gzr. Kerk hield Ds. Baaii Zondag
avond j.l. zijn afscheidsrede in de Vrije
Ger. Gemeente, alhier, waarin hij jaren
lang is voorgegaan. In een dtulc bezochte
kerk bepaalde Ds. Baaii ziin aandachtig
gehoor bi] de woorden uit Handelingen 20
stond stil bij drie gedachten
le. Paulus arbeid in Gods kracht, 2e. Pau-
lus zegenbede en 3e Gods Almacht. Na
den dienst volgden de gebruikelijke toe-
ipraken tot de gemeente, wnd. Burge
meester, organist en koster.
SCHERPENISSE. Maandagmorgen ging
de huisvrouw van M. van Ast, wonende
Kerkstraat alhier, in de keuken haar
kachel aanmaken. Hiervoor gebruikte zij
niet alleen wat hout, doch ook een Engel-
sche signaalpiji, met het gevolg, dat bij
het aansteken van de kachel, van onder
boven plotseling met een flinken
klap de vlammen uit de kachel sloegen.
Zij kreeg brandvronden aan gelaat, han-
voeten. terwijl haar kleeding groo-
lendeels door de vlammen werd ver
schroeid. De keuken brandde geheel uit
de woonkamer bekwam eveneens brand
schade.
GROEDE. Alhier werd opgericht de al
deeling deeling Groede van de Federatie
het Bedrijfsleven, ter bestrijding van
de economische dictatuur. De heer M. A.
H. Govaert memoreerde in de oprichtings-
ergadering do in den bezettingstijd op
gebouwde bedrijfs-ordening (Commissie
Woltersom en de Bedrijsschappen onder
leiding van Ir. Louwes). Deze function-
Dit beteekent vol
gens spreker de stabilisatie van de gedu
rende de bezetting gevolgde richtlijnen,
n.l. bescherming van de groote bedrijven,
sluiting van kleine bedrijven, het stil
leggen van nevenbedrijven, en geen lier-
an het begane onrecht aan bedrijven
eigencar of beheerder op grond van
vaderlandslievende overwegingen geen
ave verstrekten van hun voorraden,
zich niet Heten registreeren, met als
gevolg geen erkenning, sluiting hunner be
drijven en vordering van de voorraden.
Degenen die mot het doel der Federatie
syrapathïseeren en haar doelstelling willen
steunen, verwijzen we naar do in dit blad
opgenomen advertentie.
GOES. Burg. Stand. GeborenCornelia
Jacoba, d. v. F. H. J. van de Stolpo en
E. M. de Dreu. Overleden W. A. Oele,
6 md„ te Kapelle. L. J. J. Meiier, 46 j.
BIJDRAGEN O.I.W. NEDERLAND
De Gemeenschap 0.1. W. Nederland,
Afd. Zeeland, District II, deelt mede, dat
is binnengkomen in den Kring 's H. Abts-
kerke--'s Gravenpolder f 50.en in den
Kring Yerseke enz. f 300.