VRIJE STEMMEN Atoombom op Japan 1 c JAARGANG NUMMER; 231 DAGBLAD VOOR ZEELAND Woensdag 8 Augustus 1945 Algemccne Leiding t B. G. Kloosterziel en S. L. Boerma Hoofdredacteur t J. KoekebaJdter Redactie en Administratie: Goes, Beestenmarkt 2 Telefoon 2163 Twee processen n. )e eerste factor die Leopold en Pétain deed struikelen was het geloof aan de blijvende overwinning van Duitschland. De tweede factor was van nog ernsti ger aard. Zoowel Pétain als Leopold hebben zich losgemaakt van het beste deel van hun eigen volk. Leopold wilde meegaan met zijn solda n, als krijgsgevangene. Maar hij moes. hst paleis te Laeken blijven; werd daar wel vastgehouden, maar had toch vorstelijk leven, met omgang ook in Duitsche autorileilenkringen. met zijn kinderen bij zich, met een gouvernante, die hij zelf gekozen had, en die zijn En eerst op het allerlaatst werd hij naar Duitschiand gevoerd, niei t mishandeld, doch als gijzelaar ge spaard voor mogelijke uitwisseling teger. nazi-grooten. En naast hem worstelden a i de verbeten vaderlanders, die dood en vervolgingen trotseerden, om de zn het verzet hoog te houden, en Leopold kon niet naast lien staan, inte gendeel, hij moest mot Hitier gaan pra ii stuurde telegrammen naar bevrien de figuren uit de wereld van de As. En Engeland stuurde de Belgische regee j het schip van staat, door alle noo den heen, saam met den koers der groote geallieerden, naar een toekomstige over winning. De Koning zelf stond daar bui- Pétain begon met een accoord te slui i einde nog wat voor zijn arme volk te kunnen blijven doen. Doch dc strijd ging voort, in het geheim, ook bin do grenzen van Frankrijk zelf. Er. Pétain moest voortdurend kiezen. Kiezen mèl den Duilschen bezetter, tegen de op landige Franschen. Talloozon werden ei eimoDTÓ. Pétain moest het goedkeuren het buitenland ageerde De Gaullo me. trouw gebleven Franschen. Pétain t tegenover hen staan. En moest de militaire macht die hem restte, in de ko loniën, tégen die Franschen gebruiken Gebrek aan zuivere vaderlandsliefde is wel de tweede tekortkoming in deze beide glorieuse levens, welk gebrek nu tot zulk i bitter einde heeft gevoerdverloo chend te worden door hun eigen volk In België hoopt het Katholieke partij bestuur munt te kunnen slaan voor een /erlciezingssucces. Maar de eigen minis- alzijdig bij deze dubieuze po ging In Frankrijk zijn er nog vereerders die Pétain blijven huldigen een verminkte jonge officier kuste hem de hand toen hij de proceszaal verliet, en generaal Wey- gand tracht hem nog te verdedigen. Doch reert is dan dé man van vroe ger, die vocht bij Verdun. En niet de machtelooze grijsaard, die door den volles, verrader Laval om den tuin werd geleid, i niet anders kon doen dan berusten Beider leven is voor ooed gebroken, af gesneden als het is van zijn natuurlijken worteléén met het vaderland, met het eigen volk. Zóó vergaat het een mensch, de verkeerde keuzo doet, al is het dan oorspronkelijk met wellicht de beste bedoelingen. Wij zien het in do eigen omgeving. 3 deze verkeerde keuze kan voeren Er zijn bij beiden verzachtende omstan digheden. Leopold is een ongeluksfiguur. Op 12- arigen leeftijd moest hij reeds vluchten r den vijand die België binnenviel. In 3-1, juist toen hij een jong, gelukkig ge- i had gevormd, viel zijn vader, koning Albert van de rotsen bij Marché-des- Dames, en moest hij opeens den troon beklimmen. Anderhalf jaar later werd r bekoorlijke en zeer populaire vrouw, koningin Astrid, bij een auto-ongeluk ge dood, door Leopolds schuldEn als later de koning zich in hel afgesloten pa leis te Laeken in het huwelijk begeeft, blijkt het, dat de familie van zijn vrouw met collaboratie is besmet, zoodat er veel misnoegen ontstaat in kringen, die tot nog toe het koningshuis welgezind waren ge bleven. Een ongeluksfiguur. Wel schuldig. Maar toch een mensch in is de dappere soldaat, die een schijnbaar verloren zaak, het handhaven 1 de vesting Verdun, dóórzet, totdal de omslag komt, en de Duitsche legers ui, Frankrijk worden teruggedreven Maar geen staatsman. Zij» groote popu lariteit blijft hem als een aureool omzwe- en. Tot hij, héél oud geworden, door Duitschland gespannen wordt voor de :i-zegekar. Heeft hij wel geheel beseft t hij heeft gedaan? Doch wij eindigen met een woord van Ilia Ehrenburg, die in de „Iswestija" schrijlt „Als België Leopold uitbant, en Frank jk Pétain vernietigt, dan heeft de demo cratie, na de overwinning in den oorlog. n begin gemaakt met hel 'schoppen van de voorwaarden, die ook tot het winnen den vrede kunnen leiden". Zoo is het. Zuivering moet er zijn. En zuiveso basis optrekken ons aller nieuwe gemeenebest. Eed. Het Verre Oosten In een officieele verklaring heeft Presi dent Truman onthuld, dat Maandagmiddag de eerste atoom-bom op Japan geworpen is. De explosiove kracht van dezen bom staat gelijk met die van 20.000 kg. spring stof en de luchtdruk-uitwerking is 2000 maal die van oen 10-tons bom, welke tot nu toe de zwaarste was, in dezen oorlog gebruikt. De atoom-bommen werden door vlie gende vestingen afgeworpen boven de Japansche legerbasis Hiroshima op hel eiland Honshu. De afmeting van den bom is ongeveer eon-tiende van die van een 10-tons bom. De hoeveelheid explosief is heel klein, maar veroorzaakt een geweldige aardbe ving. In een omtrek van 3 km. wordt alles volkomen vernietigd, 2000 vliegende for ten met volle bommenlading zijn noodig om een dergelijk resultaat te bereiken. De proefnemingen werden gehouden ir. de woestijn van Nieuw Mexico. Op 16 JuL werd de eerste bom tot ontplolfing ge Oracht. Hij was opgehangen in een stalen toren. Eerst kwam er een verblindende lichtflits, daarna een zwaar gerommel. Sen wolk van slof en aarde bereikte oen ïoogte van circa 13000 meter. Een blind meisje, dat zich op 200 km. afstand van de plaats bevond, zei bij de geweldige lichtflits „Wal is dat De proefnemingen en de productie tol nu toe hebben de Ver. Staten reeds twee BINNEN LAN D In Noordwijk is oen gevangenkamp in gericht voor jeugdige politieke arrestan ten, ook leden van de S.S., die worden voorbereid op terugkeer in de maatschap pij. De leiding berust bij een juridisch officier van het Militair Gezag. De s ming is er zoo goed, dat de bewaking kan worden verminderd. Het bijzonder gerechtshof in Den Haag tal op Dinsdag 21 Augustus zijn eerste zitting houden tor berochting van land verraders. In het gebouw van het bevolkings-re- gister te Amsterdam is een gedenkplaat onthuld ter herinnering aan de zes ambt- tenaron, die oen jaar geleden werden ge fusilleerd. In de Iweode zitting der Algemeone Synode van de Nederlandsch Hervormde Kerk is de ontwerp-regeling voor do Ge- neral^ Synode met 62 tegen 2 stemmen aangenomen. Deze Synode zal voor de eerste maal samenkomen in de nieuwe kerk te Amsterdam, Het stoomgemaal Schouwen is in wer king gesteld, zoodat met het droogmolen van den ge-inundeerden pol Ier een be gin is gemaakt. Do Nationale Advies Commissie heeft do regeering verzocht, de groctst moge lijke spoed te betrachten met de samen stelling .van oen nood-parlomont. Zij be noemde oen commissie vaj vocrbereidiig, om prae-advies uit te brongen over hel beleid van de diverse kabinetten Gpr brandy. Op Vrijdag 10 Augustus zal zi; samenkomen om te spreken over het tijd stip. waarop de verlciov igon voor de volksvertegenwoordiging en de gemeen tcraden zouden kunnen war.Ion gehouden. In opdracht van den Militairen Com missaris heeft het bureau van de vreem delingenpolitie een lijst samengesteld met namen van Duitschers, die men uit Ne derland wil verwijderen. Do P.O.D. heelt reeds 600 arrestaties verricht in Amsterdam en de randgomeen- De onderhandelingen over een Engelsch Nederlandsche financieele overeenkomst maken goede vorderingen. Do gulden koers zal bijna zeker gehandhaafd worden op 110.691 per pond sterling. Aangezien Nederland over belangrijke Sterling-saldi beschikt, heeft het geen Britscho leening noodig, doch zal het mo gelijk, naast het crediet van 100 millioen dollar van enkele maanden geleden tegen het gouddeposilo verleend, een nieuwe leening van do Vereenigde Staten vragen. Nederland heeft reeds leeningen opge nomen tot een bedrag van 70 millioen Zweedsche kronen 25 millioen Canadee- sche dollars, en onderhandelt over een leening van 50 millioen dollars met Zwit serland. Prinses Juliana heeft op de eerste pers conferentie op het paleis te Soesldijk mee gedeeld. dat zij presidente zal worden van „Nederlandsch Volksherstel". Het plan beslaat bij H.K.H. om regelmatig contact te hebben mot kleine groepen journalisten uit alle deelen van het land. Zeeland, zelf zoo door den oorlog ge teisterd. heeft een bedrag van f 480.000 voor hongerend Amsterdam bijeenge- milliard dollar gekost. De Amerikaansche minister van oorlog, Stimpson, zeide, dat er uranium in ge bruikt is, waarvan Canada de grootste leverancier is. Attlee verklaarde, dat de problemen, verbonden aan do vrijmaking van atoom splitsing, thans zijn opgelost. President Truman zei nog. dat de krach ten van liet heelal in dezen bom zijn samengebracht. Het land van dc Rijzende Zon zal door do krachten van de zon vernietigd worden. Van wetenschappelijke zijde meldt men. dat indien de krachten, nu in den bom gebruikt, vrijgemaakt zouden kunnen wor den voor de industrie, b.v. het aandrijven van machines e. d., de mogelijkheden vele 'ook is nu een verklaring van Chur chill gepubliceerd, die reeds voor de ka binetswisseling was opgesteld, en waarin o.a. gezegd wordt, dat ook Groot Bcitlannie reeds geruimen tijd met de vervaardiging van den bom bezig was, toen President Roosevelt in 1942 voorstelde de plannen Ie coördineeren. Engeland stemde hier mede in, vooral omdat haar industrie bin nen hot bereik der Duitsche luchtmacht was gelegen. Het organiseerende genie achter „het grootste gokspel in de geschiedenis", de atoom-bom, was, zoo deelt Reuter mede. dr. Robert Oppenheimer. Het Japansche persbureau Domei meldt, dat het keizerlijk hoofdkwartier meege deeld heeft, dat een klein aantal super- forten schijnbaar oen nieuw soort bom gebruikt heeft op Hiroshima, waarbij aan zienlijke schade werd veroorzaakt. Duitschland Veldmaarschalk Montgomery heeft gis teravond in een radio-rede tot het Duitsche volk gezegd, dat het tweede stadium van de rehabilitatie van Duitschland begonnen is. Hij zei o.m. dat de Duitschers verlost zullen worden van de ellende van werke loosheid (wederopbouw. Red.) on van dt- vrees voor de toekomst. Hij beloofde vrij heid van drukpers, var. vorming van vak- vereenigingen en politieke democratische partijen, herstel van het zelfbestuur op democratische beginselen en de vorming van- een vrijwillig systeem van opvoeding. De Russische Generaal Gorbatof heeft op een persconferentie verklaard, dat er eenig verzet en eenige sabotage was ge pleegd in de Russische zone te Berlijn. Nazi-agenten hadden gepoogd de Duit schers te weerhouden van het werk .tot schoonmaken van de stad, en van het heistelwerk, terwijl de voedselaanvoer was belemmerd en pogingen lot brand stichting waren gedaan. De vroegere Duitsche gezant te Bern Kocher, heeft Zwitserland met onbekende bestemming verlaten. In Poolsch Silezië zijn volgens Tass massagraven gevonden van tienduizen den menschen, die door de Duitschers zijn vermoord. Hel Brusselsche dagblad „Le Soir" geeft een tabel van de slachtoffers van het concentratiekamp te Mauthausen. Er zijn 148.89S menschen binnen geko men. 101.3 9 zijn er overleden of ver moord er zijn dus 47.526 overlevenden. Het grootste aantal slachtoflers zijn Polen en Russendan volgen de Joden. Potsdam Naar verluidt zou Stalin in beginsel hel voorstel van Truman hebben aangeno men, om de volgende conlerenlie der Big Three in Washington te houden, In het door Polen bezette gebied van Duitschland bevinden zich nog 1 millioen Duitschers, tegen vroeger 8 millioen. Zij zullen worden overgebracht naar de En- qelsche en Amerikaansche bezellingszo- nes. Ook de stad Stettin valt onder dit gebied, zoodat Polen drie goede havens krijgt aan de Oostzee, n.l. Stettin, Gdynia en Danzig. Het eerste proces tegen de groote Duit sche oorlogsmisdadigers zal eind October in Neurenberg worden gehouden. Brjtsch Indië Nehroe, de leider van het Voor-Indische congres, heeft zich uilgesproken voor de stichting van een Zuid-Arabischen staten bond, omvattende Indië, Iran, Alghanistan. Irak, Siam en Birma. Hij is van oordeel, dat zelfstandige Icleino staten geen toekomst hebben, ten zij ze zich samenvoegen tot een confede ratie. Anders worden zo noodwendig fol vazalstaten, zooals b.v. Irak en Iran, die slechts in naam souverein zijn. Behalve Rusland, ging Nehroe verder, kan geen land ter wereld zich waarlijk vrij Ook Engeland niet. Jn de wereld van heden bestaan slechts twee groote mo gendheden, Rusland en de Vereenigde Staten. Er komen er twee bij, Indië en China. Een vijlde zal er niet zijn. Aldus Nehroe. Denemarken De Duitschers wandelen in Denemar ken nog vrij rond Gewoonlijk dragen zij hun decoraties nog. Er zijn zelfs militaire gebouwen en vestingwerken die door hen bewaakt wordenaan den eenen kant staan do mannen van de verzetsbewe ging, aan den anderen kant de Duit- sehers. Zoo nu en dan vallen er schoten en slachtoffers. Onder het mom van het Roode Kruis, geven zij een blaadje uit „Betreuungsdienst" geheeten, een voort zetting van Goebbels propaganda. Tot op heden zetelen Duitsche autoriteiten met inbegrip van de Duitsche krijgsraad in een van de beste hotels van Aalborg. Something rotten in the state of Den- Frankrijk Verwacht wordt, dal het Hol in het proces Pétain niet voor medio Augustus vonnis zal kunnen vellen. De politieke uiteenzettingen van Paul Reynaud, Dala- dier, Lêon Blum en Louis Marin en vooral de onverwachte getuigenis van Laval heb ben de debatten aanmerkelijk verlengd. Laval verklaarde in hot proces Pétain, dat collaboratie onmisbaar was, omdat Frankrijk niet zonder haar kon levon. Hij zeide altoos tegenstander te zijn geweest van een Fransche militaire actie aan de zijdo van Duitschland, en hij geloofde, dat Pétain het daarmee eens was. Terwijl Laval sprak, viel Pétain in zijn stoel in slaap Vervolgens las de openbare aanklager uittreksels voor uit een brief van Pétain aan Laval, waarin de maarschalk schreef: „Enkele opvallende exculles zijn beter dan wanorde en anarchie". De broodprijs Over de verhooging van den broodprijs wordt nog gemeld, dat deze geldt voor geheel Nederland, waarmee alle plaatse lijke broodprijs verhoogingen komen te vervallen. Tevens wordt gemeld, dat de prijsverliooging niet is 2 cent per 100 gr-, zooals eerst abusievelijk werd medege deeld, maar 2 cent per 800 gram. Tusschen draglines, zinkstukken en barakken In een amphibische jeep arriveeren wij over hot nog bestaande gedeelte van den eens zoo forschen zeedijk daar, vraar eens het dorp Westkapelle begon. Naast ons ligt aan de eone zijde de zee kalm onder een dichten hemelaan den anderen kant liggen de verpulverde huizen van het dorp, de stukgeschoten bunkers. Wat verderop rijst nog hoog de vuurtoren, die vroeger zijn vertrouwde lichtstralen wierp over zee en over land. Vóór ons ligt het doel van onzen tochteen middelpunt van veel bedrijvigheid, hel dichtingswerl: aan het gat in de zeewering. Dit dich- tingswerk, dat op zichzelf weer een onder deel vormt van het arootscho werk. dal de droogmalting van het eiland Walche ren is, is niet oen ding, als b.v. het bou wen van een huis. dat wij met een bezoek af en toe in zijn groei kunnen volgen en volkomen kunnon overzien. Het heeft vele lacetten, die wij eén voor eén moeten bezien en de vorderingen zijn soms zoo traag, dat het vaak moeilijk is, onze belangstelling "aande (e houdon. Toch is, al spreekt het niet zoo tot onze ver beelding, het lossen van een schip met rijshout een vooruitgaan en is het klaar komen van een enkele wiep voor een zinkstuk een pasje in de goede richting en is het gereedkomen van een zinkstuk zeil weer een grootere schrede voorwaarts. Wij Ioopen door het barakkenkamp, waar de Westkapellenaars, die niet in het nabijgelegen Domburg een woning heb ben gevonden of huizen in éen van de vele bunkers, die zich rijen aan den voet dé duinen tusschen Dombura en West kapelle. en de Sliedrechtenaren en Wer kendammers, de wereldvermaarde zink- stukken-specialisten, onderdak vinden. In :male tijden zwierven de Sliedrechtena- en Werkendammers over de heole wereld j zij waren te vinden op die plaat waar groote havenwerken gemaakt werden cn dus zinkstukken, de groote en van rijshout met steenen ver zwaard, neergelaten om het uitschuren den grond door slroomingen te be lemmeren, noodig waren. Nu geven zij samen met de Westkappelsche dijkwer kers hun beste krachten aan het dichten den in alle landen van de aarde bekenden zeedijk, die niet alleen de trots het zorgenkind van de bowoners van Westkapelle, maar oolc van heel Neder- Bij de algeheele droogmaking van Wal cheren zijn 1600 arbeiders werkzaam. 200 Nederlandsche pioniers werken mee, tor- wijl 250 Duitsche krijgsgevangenen de om geving van de werkterreinen van mijnen Als 'wij het barakkenkamp en de plaats, waar de zinkstukken samengesteld worden, gepasseerd zijn. staan wij op oen groote grauwige zandvlakte. Hier was kortgeleden nog een broede geul. Een zandzuiger, die nu in hel land zit vast- gekneld, heelt do eene geul van de twee, die onistaan waren na de dijkbreuk van hel vorige jaar, volgespoten met zand. De wijde buizen van giel-ijzer, waar het zand doorheengesluwd werd, liggen nog tusschen de draglines, die nog altijd bezig zijn de ïandvlaklo op te hoogen. Ioopen langs de plaals. waar begeleid door typi sche en eentonig klinkende heiliederen palen in den grond gedreven worden. De mannen krommen de ruggen, als zij het heiblok oplrekken. strekken de lijven, als zij de touwen laten vieren om het blok met kracht op den kop van de paal te falen bonken. In do geul, waarin het water nog steeds binnenvloei!, ligt een landingsvaartuig, dal nu oen vredestijd-beslemming heeft en rijs hout aanvoert. Wagens mei paarden er voor rijden al en aan. De mannen, die aan boord werken, roopen grapjes en opmerkingen naar do voerlieden, zetten hun pot recht of zwaaien met de hand. als zij zien, dal wij willen folografeeren. Aan het begin van de geul is men bezig aan weersziiden zinkstukken neer te laten, c-on voorbereidende werkzaam heid voor de definitieve dichting, die mo gelijk zal geschieden in één klap door hot neerlaten van een betonnen caisson, die de geheele breedte zal beslaan. Er is zoo juist een kleine locomotief gearriveerd on een groep mannen is bezig, door telkens een eind rails te ver leggen, de machine te brengen naar de plaats, waar zij komen moet. Overal op hel uitgebreide terrein wordt er gewerkt en het werk vordert, ondanks de tegenslagen, die door weersgesteld heid ,en zeostroomingen onvermijdelijk zijn. Voor den bezoeker, die er plotseling midden in staat, heerscht hier oen rumoe rige gezelligheid, zooals overal waar ge werkt wordt voor een belangrijk en ge meenschappelijk doel. Voor de werkers zelf is die gezelligheid maar betrekkelijk. Er wordt goed voor hen gezorgd. Aan al hun klachten wordt aandacht besleed. Het comité „Walcheren moet droog" draagt er veel toe bij, het leven van deze pioniers te veraangenamen, zoover dat mogelijk is onder de huidige omstandigheden. Zoo zullen er in alle kampen, waar de wer kers voor de 'droogmaking van Walcheren huizen, cantines komen. Woensdag a.s. wordt de cantine in Hammekens geopend. Er komen spelen, kranten, boekener komt bier. Er zijn al filmvoorstellingen, elke week twoe, wat de Arbeiders erg op prijs stellen. Binnenkort zal er ook begonnen worden met cabaret-voorstellin gen e. d. De cantines in Vrouwepolder, Westkapelle en Vlissingen zijn nog niet gereed, maar het zal niet lang meer duren voor zij in gebruik genomen worden. In Westkapelle zal de cantine waarschijnlijk over twee weken zijn deuren openen. Zoo wordt getracht iets huiselijks te bren gen in het eenzame en vaak harde leven van de werkers bij de dichting der dijken. Ook de Waterstaat wil het beste voor haar menschen. Hij zorgt voor extra voeding, voor kleeding en schoeisel. Hel is een groot genoegen enkele uren te zijn temidden van dit stugge werken en kracht te putten uit die bruisende stu wing, en het is begrijpelijk, dat de eeu wig zwervende schrijver A. den Doolaard, nu hij een boek gaat maken over de droogmaking van Walcheren, bij" de bron van die inspireerende kracht wil zijn. De afgeloopen week was hij in Westkapelle. In de volgende weken gaat hij naar de werkzaamheden bij de andere galen. Hij loopt over 't werk in uniform en in water laarzen, spreekt met de mannen en maakt foto's. Hij beleeft alles mee en het is prettig den schrijver met den gebruinden kop en de borstelige wenkbrauwen fe hooren vertellon over de lichtspelingen in de golven en kollcingen bij het neerlaten van een zinkstuk. Met do zilte smaak van de zeelucht op onze lippen en met een gevoel van trots over hel enorme presteeren van alleh, die werken voor hot behoud van het eens zoo groene eiland Walcheren, aanvaarden wij den terugtocht. Wij gaan door het waterland, tusschen de triestig hangende huizen en de zwarte boomen. De boomen langs de wegen moeten voor den winter allemgal gekapt of onllcruind worden, om dat zij, als zij door de herfst- en winter stormen zouden afknakken, hot verkeer naar de droogmakingswerken en naar de dorpen, die als bewoonde eilanden in een zee liggen, zouden stremmen. Ook dit werk ressorteert onder Waterstaat. Walcheren zal boomloos en kaal zijn, als het droog komt, maar er zullen weer korenvelden en weiden, boomen en boer derijen zijn, waar nu do meeuwen drijven.

Krantenbank Zeeland

Vrije Stemmen. Dagblad voor Zeeland | 1945 | | pagina 1