VRIJE STEMMEN
Contact
INDONESIË
vraagt de aandacht
n.
Raden Mr. H. Koosna Parodi-redja, be
handelde de politieke kant.
Thans moet worden begonnen met den
opbouw van een Nederlandsch gemeene-
best. met wegvaging van de oude nor
men, die een belemmering vormden voor
de ontwikkeling van de Indonesische
maatschappij.
Het is verblijdend, dat het Nederland-
sche volk oilers wil brengen om den
band met Indonesië te herstellen.
De Nederlanders, Ch'meozen en Indo
nesiërs hebben zich tijdens de bezetting
hier te lande aaneengesloten tot hot ver
zekeren van don vrede in de Indonesi
sche samenleving.
Met de rassenwaan moet gebroken
worden. Daarom kan het Verbond zich
niot voreenigen met den tot dusver ge
volgden autocratischen regeeringsvorm in
Indonesië. Vrijheid is ook voor het In
donesische volk het hoogste goed.
Zoolang de koloniale verhoudingen ge
handhaafd v/orden zal vrede con utopie
zijn. De z.g.n. „zedelijke roeping" van
Nederland ten opzichte van Indonesië be
staat niet. Dsze was slechts een voor
wendsel om de koloniale verhouding voor
het Nederlandsche volk te rechtvaardigen.
Do twee kernpunten zijn dat Indonesië
een wezenlijk belang is voor Nederland
en dat Indonesië zellslandig moet zijn.
De oplossing is deze
De verwerkelijking van do zellstcndi--
heid van Indonesië binnen het verband
van het gemoenebest, waarin de deelon
gelijkwaardig naast elkaar slaan in vrij
willige samenwerking en deelgenoot
schap. H el komt er op aan eon verhou
ding te vinden, die Nederland on Indone-
De Amerïkaanscho plannen, die beoo
gen de koloniale landen onder internatio
naal beheer te plaatsen, moeten worden
afgewezen. Indonesië vrenschi noch een
internationaal, noch een Nederlandsch
behoor, het wenscht srifatondigheid.
Volgens de ultsnraken van H.M. dc
Koningin en Ltn. G.G. van Mook "1 In
donesië zelfstandig zijn binnen het Rijks
verband.
Er moet echter snel gehandeld women
gezien de Amerïkaanscho plannen en hc:
Jaaansche voornemen om Java onalhc
kelijk te vofklaren. Wal dit laatste be
treft, moot de psychologischs uitwerking
ervan on de bevolking zeker niet ver
waarloosd worden. De in-lonesiërs in
Nederland wenschen thans te worden in
geschakeld in do Regeering.
Uit deze rede blijkt alweer hoe inlen-
de wensch naar zelfstandigheid oader he'
Indonesische volk leeft. Dat wit goed dn
noodzakelijkheid beseften om aan dozs
wensch gehoor te geven
De economische rijde werd door Raden
Drs. Saroso Wiriodikardjo behandeld.
Bij productie en prijsvarmina dient de
overheid de actieve leiding te hebben.
Kui.-r.ie moet worden gelaten aan het
particuliere initiatief. Indonesië zal ge
baat zijn bij de ontwikkeling van een in-
dustrieeien en handeldrijvende™ midden
stand. alsmede van een krachtigen boe
renstand.
Indië moet meer afhankelijk worden
van het buitenlandsche kapitaal on-het
moet zelfstandig zijn wat betreft de bin
nen- en buitenlandsche ünancieele en eco
nomische politiek.
Dus ook on economisch terrein wordt
groolere zelfstandigheid verlangd. Poli
tieke zelfstandigheid heeft inderdaad een
groolere cman—>sr.he onafhankelijkst i -1
als voorwaarde V.
UIT IPE Ï^SSMS
„De Nieuwe Nederlander", Den Haag.
betreurt "not weqvallen van den naam
„Waterstaat" als een der namen van een
ministerie. Nu zal dit voortcau heeten
Ministerie van Openbare Werken. Hel
woord Waterstaat heelt een achtergrond
van eeuwen, zegt het blad. Eeuwen lang
hebben wij gestzeden tegen het water,
gel60ld an hol'-water, geleefd cioor hei
water. Daarom had onze- Grondwet eer-
apart hoofdstuk daarover, en onze tac.1
een onvertaalbaar woord. Het beteekent
veel meer dan b.v. „Eaux, ponts et
chaussées". En nu krgen wij een stijl-
looze prozaterm„openbare werken'
Hel is een zonde tegon onzen nationalen
stijl. Als het toch anders moet, iaat ons
dan tenminste spreken vanMinisterie
van Waterstaat en Openbare Werken
Het „Amsterdamsch Dagblad" spreekt
nog eens over den tweeden regel in on;
volkslied* „Bon ik van Duitschen bloed".
We mogen hier niet „Dielschor." zeggen,
alsof daarmee onze aansloot zóu wotden
opgeheven. Integendeel, zegt hel blad.
de dichter zegt hier juist iets tegenover
gestelds. Hij zegtal ben ik van Duit
sche afkomst, ik blijl toch aan mijn (twee
de) vaderland, de Nederlanden, getrouw
tot in den dood. En dan eindigt het blad
„Zij dio boven hot bloed een hooger
goed kennon. verstaan dit. Zij, die gevan
gen zijn in een leer, die verkondigt, dat
bloed de allesbeheeschende factor is, zul
len hot niet begrijpen. Moge Nederland
en hot Nederlandsche volk het verstaan".
„De Nederlander", Amsterdam, spreekt
over „de ongezonde verschijning „De Pen
Gun". Dit blad zou het blad moeten zijn
voor „alle Noderiandsche strijdkrachten".
En nu wordt er ailorlei propaganda in ge
voerd. min of meer van overheidswege
dus, dio vele loden van de Nederland
sche strijdkrachten tegen de borst stuit.
De eene maal wordt aiie partijpolitek ge
diskwalificeerd als particularistisch be
lang. in een ander nummer wordt go-
zegd dat verreweg do meeste Neder
landets Churchili opnieuw als prime-mi
nistor willen zien. waar liet blad dus
partij trekt voor conservatisme togen La
bour. Er wordt van leer gelrokken tegen
do Nederlandsche pers. ook tegen de voor
malige illegale bladen. En dit zou alles
niets hinderen, want wij loven 111 een Vrij
land, met persvrijheidmaar dit blad
schijnt van overheidswege te worden ge
steund, en dat is mis
Het blad concludeert, dat deze zaak
tot klaarheid moei komen.
Over do affaire van de honderdguldens-
biljetten hebben „De Waarheid" van Am
sterdam en van Rotterdam boide wat te
zeggen.
De Acnsterdamsche editie is van oor
deel. dat het meest de kleine spaarders
enz. werden gedupeerd. De zwarte han
delaren hadden d9 zaak al lang in de
gaten, en hadden wel gezorgd klein bank
papier te hebben. Als de regeoring, net
als in Frankrijk, eerst nieuwe biljetten
had laten drukken, en dan gelegenheid
zou hebben gegeven om alle bankpapier
in te wisselen tegen nieuwo biljetten, me',
aanteekenlng van do namen der inwisse
laars en van het bedrag, dan hed hot
resultaat gunstiger kunnen zijn.
De Rotterdamsche uitgave vraagt ter
verzachting van do gevolgen voor ue klei
ne man een bedrag van f 500 vrij go-
ven. er. laten inwisselen tegon klein bank
papier. en ien tweede een algemeen uit
stel van schuldbetaling, tot de geheole
geldzuivering zijn beslag heeft gekregen.
Red.
Ie JAARGANG
(NUMMER 228
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Zaterdag 4 Augustus 1945
AJgemecnc Leiding
B. G. Kloosterziel en
S. L. Boermz
Hoofdredacteur i
Koekebakkcr
Redactie en Administratie
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
De gemeenschappelijke
verklaring van Potsdam
Gisteravond is na het einde van de
conierenlie te Potsdam een 7000 woorden
omvattend communiqué uitgegeven, dat
tegelijkertijd te Londen, Washington, Mos
kou en Berlijn is gepubliceerd.
Hierin wordt o.a. aangekondigd, dat alle
Duilsche strijdkrachten te land, Ier zee en
•in de lucht, van ieder type, volledig zullen
worden afgeschaft.
Alle wapenen, munitie en oorlogswerk
tuigen zullen in handen blijven van de
geallieerden of worden vernietigd.
Alle nationaal socialistische instellingen
en wetten zullen worden opgeheven en
voorloopig zal geen centrale Duitscho re
geering worden toegestaan.
Alle leden der N.S.D.A.P. zullen, vos;
zoover niet automatisch lid, uil ambtelijkc-
iuncties worden ontslagen.
De productie van alle soorten wonen,
ovenals vliegtuigen en zeeschepen, wordt
verboden.
De machtige Duitsche handelskcriels en
syndicaten zullen worden ontbonden cn
het Duitsche bedrijfsleven gedecentrali
seerd, terwijl de productie gecontroleerd
zal worden op den landbouw en op
vredes-industrieën voor binnenlandsch ge
bruik.
Duitschland zal gedwongen vrorden
schadevergoedingen in ncitura te verstrek
ken. om in zoo groot mogelijke maie do
verliezen en het leed, dal hel veroorzaakt
heelt, good te maken. Hierover volgt nog
nadere toelichting.
Het land blijft in het bezit van vol
doende hulpbronnen, om zonder bijstand
van buiten te beslaan. De levensstan
daard mag niet uitgaan boven die van
de andere Europeesche landen.
De oorlogsmisdadigers zuilen snel en
vastberaden berecht worden. Een eerste
lijst van de te berechten personen zal
voor het einde van deze maand worden
gepubliceerd.
De Big Three verklaren, dat het niet
de bedoeling is van de geallieerden, om
het Duitsche volk te vernietigen of tol
slavernij te brengen, maar het de gelegen
heid te gevc-n zich voor te bereiden op
iateren wederopbouw van zijn leven op
democratischcn vreodzamen grondslag,
zoodat het te zijner tijd zijn plaats kan
innemen onder de vrije vredelievende vol
ken der wereld.
Te dien einde zal de democratische op
voeding worden gereorganiseerd langs
democratische üjr.en en zal een plaatselijk
democratisch zellbestuur worden hersteld.
Democratische partijvorming zal worden
aangemoedigd.
Voor zoover de militaire veiligheid dit
veroorlooft, zal vrijheid van spreken, druk
pers oh godsdienst worden toegestaan.
Gedurende de bezettingsperiode, over
don duur waarvan niets wordt gezegd.
Duftsrhiani behandeld worden als een
enkele economische eenheid, onder ge
allieerde controle.
Er is een raad govormd der ministers
van buüenlandsche zaken van de groote
mogendheden, die uiterlijk 1 September
voor do eerste maal zal bijeenkomen, mot
oen permanent secretariaat te Londen, ter
voorbereiding van de vredesverdragen
mot Italië, en de landen die satellieten
waren van de spil, en tot het ontworpen
van plannen voor de vreedzame regeling
met Duitschlaad.
De toekomstige grenzen van Polen zul
len wachten op de vredesregeling, maar
intussclien zal Polen reods het gebied bc-
turen ten Oo&ton van de rivieren Oder
en Neisse.
Aan Polen, Tsjecho-Slowakijo en Hon
garije wordt verzocht, hel overbrengen
van bevolkingen op te schorten tot men
eon beter overzicht heelt van den tos
stand, ofschoon het beginsel van over
plaatsing erkend wordt.
Het communiqué biedt het lidmaatschap
-'er Vereen'.gde Volken aan de daartoe in
aanmerking komende staten aan. met de
eenige uitdrukkelijke uitzondering van de
Spaansche regeering. waarvan gezegd
wordt, dat zij met steun van de nazi's is
gevormd en thans te midden van de
Vereenigde Volken niet thuis hoort.
België
let is met de poststaking in België
rspoedig afgeloopen. Vrijdagochtend
•en ze in staking-gegaan. De Belgische
r-president verklaarde dat hij eerst
de klachten zou onderzoekon. als ze het
werk zouden hebben hervat. Zaterdag
morgen geschiedde dit. Thans heelt de
regeering na onderzoek bevel gegeven,
dat aan alle ambtenaren der pesterijen
een minimum-loon van 2250 irancs per
maand zal worden gegarandeerd.
Triest
Het Britsch-Amerikaansche bestuur
de stad had geweigerd de oplossing vai.
het vraagstuk der salarissen en loor.on
Ie bespoedigen. Toen gingen tal van
vrouwen en kinderen een optocht houden
door de straten van de stad. en betoog
den daarna voor het hoofdkwartier r'cr
militaire autoriteiten. De vrouwen droe
gen borden en linten met het opschrift
„Onze kinderen hebben honger. Wij ver
langen brood, werk en vrede."
T sj echosSlo wakije
In sommige grensgebieden heerscht on
georganiseerd verzet van de Duitsche be
volking, die moet evacueeren. Er worden
publicaties verspreid, waarin de rechten
der Sudeten-Dul!jchminderheden worden
uiteengezet. Er zijn Tsjechische officieren
aangevallen en zelfs gedood, meldt de
correspondent van de Times. De plaatse
lijke autoriteiten kunnen de zaak niet meer
baas en vragen aan Praag om hulp. Er
zouden betrekkingen ontdekt zijn tusschen
de Duitsche anti-fascistische commissie en
de nationaal-sociclistische „weerwolven"
In de Tsjechische stad Aussig, wear
deze week een aanslag is gepleegd op
de kabeifabrick, is de staat van beleg
afgekondigd.
Do Tsjechen hebben de onmiddellijke
verwijdering van alle Duitsche inwoners
geëischt.
Er worden door den brand 50 norsonen
gedood, w.o. enkele Duitsche krijgsgevan
genen, en 20 personen werden gewond.
Ruim 150 arbeiderswoningen zijn alge-
brand door deze sabotage-daad.
Zwitserland*
In het geheel zijn nu 357 Duitsche staats
burgers uit Zwitserland uitgewezen. Ook
de vroegere Duitsche gezant aldaar, Olto
Kocher, heeft hei land moeten verleden.
Hij had nog gevraagd om uitstel, en leen
dat niet lukte, of hij niet geïnterneerd kon
worden, wat eveneens werd geweigerd.
Als moliei voor deze houding wordt
opgegeven, dat het Duitsche gezantschap
in den oorlogstijd een middelpunt van
tegen het belang van Zwitserland gerichte
activiteit is geweest. In dal gebeur» en
in andere ofiicicele Duitsche bureaux wer
den groolo hoeveelheden wapens en na-
tionaal-socialis'iscb propagandamateriaal
gevonden.
Engeland
Bij monde van Attloo heeft Labour reed';
toegezegd, dal er onmiddellijk zal v/orden
begonnen met het ten uitvoer leggen van
de voornaamste hervormingen, o.a. de
nationalisatie ran de Bank oi England.
Verwacht wordt dat de conservatieven in
oppositio zullen gaan. Ook de vakbonden
hebben verklaard, dat er cQQn moment
meg v/orden gedraald. Het land wacht
Reuter geeft nog do volgende kenschets
nige
De breedgeschouderde Bevin, vroeger
directeur van de Engeische oorlogsarbeids-
kxachten van 25 millloen man, is bruusk,
maar buitengewoon menschelijk, onbe
vreesd, maar toch vriendelijk hij zal in
de internationale raadsvergaderingen zijn
man staan. Hij gelooft, dat de naties vier
kante taal beter begrijpen en waardeeren,
dan de traditioneele taal der diplomatie.
Reutor spreekt voorts van den kleinen,
innemenden, agressieven Morrison, vroe
ger minister van Bmnenlandsche Zaken
van den reusachtigen, gemoedolljken, kaal-
hooidigen intellectueel professor Dalton,
een autoriteit op het gebied der economie
don groolen, geleerd uitzienden. withari-
gen Greenwood, de meest beminde man
in de Labourpartij Cripps, vroeger am
bassadeur in Rusland, met groot succes.
Het Verre Oosten
Van het Ver:
Oosten i
ditmaal wei
nig nieuws. Het eenige nieuws, dal Ad
miraal Nimitz bekend maakte, was, dat
ruim 250 zware bommenwerpers de stad
Miasaki op Khiu-shiu gebombardeerd had
den en gevechtsvliegtuigen doelen in ge
heel Zuid-Japcm bestookten, w.o. Na-
goya en Kobe.
Oificioel werd verklaard, dat de Japan-
sche eilanden thans zoo goed als geheel
geblokkeerd zijn.
Nieuws uit Nederland
De Prinsesjes Beatrix, Irene en Mar
griet zijn Donderdagmiddag per vliegtuig
uit Londen op het vliegveld Teuge aan
gekomen.
H.K.H. Prinses Juliana begeleidde de
Prinsesjes op haar Ihuisreis.
Op het vliegveld was ter begroeting
aanwezig Z.K.H. Prins Bomhard, die kort
te voren met zijn sportviiegtuig op Teuge
was gedaald.
De Prinsesjes arriveerden met twee
toestellen van de R.A.F., v/aarvan in het
eerste waren gezeten Prinses Juliana met
de jongste Prinses Margriet en in het
tweede de beide andere Prinsesjes.
Bij aankomst op het vliegveld werden
de jonge Prinsessen door meisjes oranje-
bioemon aangeboden.
Prins Bernhard legde een en ander op
de film vast.
(Reeds in een deel der voriae oplaag
gemeld.)
De Sovjet-Russische ambassadeur bij de
Ned. regeering, de heer Valkof is met
5 leden van zijn personeol Donderdag per
vliegtuig in Den Haag aangekomen.
VARIA
In een door het Britsche ministerie van
buitenlandsche zaken gepubliceerd rap
port is een nieuwe en zware beschuldi
ging ingebracht tegon Laval, n.l. dat hij
in 1940 van plan was de Vichy-rogeering
tot agressieve actie te brongen en den
nekslag toe te brengen aan de verzets
beweging van De Gaulie.
Laval zou de Fransc'ne vloot en zekere
Fransche militaire eenheden hebben wil
len gebruiken bi! een coup tor herove
ring van ~Qo Fransrhe koloniën, die zich
achter De Gaulie hadden geschaard.
Op 83-jarfgen lceftyd ir te Pome over
leden de vermaarde Ilelicansche compo
nist Pietto Mascagn'. Z5]n bekendste werk
is de opera „Cavcftoria Rusllcana".
Truman, Stalin en Attlee bobben een
telegram gezonden aan Churchill om hem
te bedenken voor de onletbaro diensten,
die hij aan de gemeenuchappefijl e zaak
heeft bewezen. Een zelfde telegram werd
gezonden aan Eden.
President Truman en ®de koning van
Engeland hebben Donderdag oen histori
sche ontmoeting gehad aan boord van
den s'agkruiser „Renown" voor de rcede
van Plymouth, de plek waar in 1620 de
eerste Britsche kolonisten met de „May
flower" uitvoeren naar Amerika. De ko
ning en de president hebben aan boord
van het slagschip samen geluncht.
Daarvoor hadden zii een onderhoud van
20 minuien. Na afióop van de lunch is
president Trumcm met den kruiser „Augus
ta" naar de Vereen. Staten vertrokken.
Het Nederlandsche vrachtschip „Am-
stelstroom" ligt met een lading levens
middelen en een groote partij zilveren
munten, die in de Vereenigde Staten voor
de Nederlandsche regeering zijn aange-
munt, in een Londensche haven geroed
om te vertrekken.
In gezelschap van de heeren Van Bal-
kom en Eijsselslein is Plesman in Suri
name aangekomen. Hij verklaarde, dat
hij naar do Vereenigde Staten gegaan
was om daar vliegtuigen aan te Itoopen
voor het transport van Nederlandsche sol
daten en burgers naar indië.
WETENSCHAP
HET VETPROBLEEM
Dit is een vraagstuk, dat ons in dezen
tijd vooral bozig houdt, omdat we gewoon
zijn onze vetten te betrokken uit wat de
nutuur ons oplevert en deze ons nu in
den steek laat (1) door de onoordeelkun
dige wijze waarop ook in dit opzicht mot
de schatten der aarde is omgesprongen
on (2) door de onbekendheid van de mees-
Ion onzer met do bronnen waaruit we onze
vetten kunnen betrokken. Waar de funeste
gevolgen van het eerste zich nog jaren
kunnen doen gelden, wil ik trachten aan-
gaande hot tweede eonige verheldering
te brengen, die ons wellicht door een beter
overzicht in staat kan stellen een meer
r.utfig gebruik Ie maken van wal ons nog
is gelaten.
Gelukkig dat do vot-rijkdom der natuur
veel greater is dan we ons meestal reali-
seeren. Er zijn tal van grondstoffen, die
ons hierin kunnen helpen, als we den
moed bezitten or.zo antipathie tegen hel
ongewone te overwinnen en ons niet
alleen beperken tot boter, margarine, reu
zel, slaolie cn raapotio.
Alle dieren on planten bereiden in meer
cf mindere mate vetten, die. evenals de
vetten in ons eigen lichaam, als reservo-
voed-el moeten dienen. Met vetten mo
gen v/e op eis iijn stellen de oliën, daar
hierlusschen geen ander verschil bestaat
dan de temperatuur van smelting o! stol
ling. Zoo spreekt men bijv. in Indië van
cocosofi?, bij ons ven cocosvet, omdat
ouzo gemiddelde temperatuur beneden, de
temperatuur in Indië boven het smeltpunt
ervan ligt. Niet op één fijn met do vetten
kunnen gesteld v/orden de minerale oliën,
zooals petroleum on zlin afgeleide produc
ten, waaronder machineolie, cylinderoiie,
vaseline, pciratflr.: olie en vaste paraffine.
Deze pelroleum-derivaten zijn n.l. kool
waterstoffen, in leenstelling mot de echte
cli°n en vetten, <5ïo opgebouwd gedacht
kunnen worden uit glycerine en enkele
hoogere vetzuren, voornamelijk palmitine-
zuur, stearinezuur of oliezuur. Hoewel men
er in geslaagd is, ook de koolwaterstoffen
in vetzuren om te zetten on op die wijze
synthetische vollen op te bouwen, is deze
weg vool langduriger cn daardoor kost
baarder dan die v/aarbij men direct van
de tusschenproducten glycerine en vetzuur
uitgaat. Het groote bezwaar is echter, dat
men voor hel verkrijgen ven vetzuur en
glycerine op de natuurlijke volten is aan
gewezen, zoodat de splitsing der vetten
oneindig meer toepassing vindt dan het
omgekeerde, de opbouw ervan uit glyce-
Hoe groot het vetprobleem wol is, volg!
nu onmiddellijk, wont kaarscniabricage is
in hoofdzaak niet anders~~dnn deze vet-
splitsing, waarbij na afscheiding van de
glycerine, hot mengjol van palmilinezuur,
stearinezuur en oliezuur in zijn 3 bestand-
deelen wordt gescheiden en het stearin-
zuur, al of niet gemengd met paraffine, hst
kaarsonmateriaal 'vormt. Palmitinezuur en
oliozuur kunnen daarna door behandeling
met loog worden omgezet tot zeep, voor
welk laatste product men ock dir::t i rn
uitgaan van oliën en vetten, door deze
onder verwarming met loog t<* behandelen
Bij gebruik van kaliloog krijel men zachte
of gelo zeep, bij gebruik van natronloog
en uitzouting met keukenzout krijgt men
harde witte zeep. De eersle bovat nog
do glycorine, de tweede niet, orndat door
hol uilzoulon de zeep op de onderloog
komt drijven, welke onderloog dan hoofd
zakelijk bestaat uit glycerine, zout en
water. Het is nu betrriipeUik. dat zoep-
on kaarsenfabrieken als bijproduct glyce
rine leveren en dat glycetine geen vet is.
Zeep- en kaarsenfabrieken zijn dus even
zeer votverbruikers als de margarine-
industrie of beter gezegd de spijsvot-
industrie. Ook het ranzig worden van
onze hooggeroemde boter en van andere
vetten is niot anders dan splitsing dezer
vetten, waarbij door water het vetzuur
zich afscheidt, dal de ronzige smaak ver
oorzaakt. Minerale oliën, die dus geen
oliën zijn, worden ook niet ranzig, omdat
ze goen vetzuur kunnen afsplitsen. Hen
kan men dus gebruiken als roestwerende
middelen, door mctaa'deelen er mee in te
smeren (bijv. vaseline).
Vetten en oliën van plantatfrdigon of
dierlijken oorsprong zijn wegens de vor
ming van vetzuur, dat, evenals alle zuren,
metalen aantast, in vochtige omgovina
daarvoor ongeschikt.
Onder boter verstaat do Warenv/et een
product, dat uitsluitend uit melkvet is
bereid op do bokende wijze door het zuren
van de room met melkzuurbacteriën en
het daarna karnen of samenklonteren ven
de afgescheiden veldeelfjes, waarna do
overgebleven karnemelk v/ordt afgetapt.
Kneden, zouten en kleuren voltooien dan
de bereiding.
Wcarom heeft nu melkvet zoo'n voor
keur boven andere vetten Door de voor
liefde van do consumenten vanwege hot
De overige vetten behoeven echter zeer
zeker niet als minderwaardig Ie worden
beschouwd. Vroeger gold nog het be
zwaar dat de oliën-niet tot vaste vetten
konden worden verwerkt, doch nu men
door de vefherding rr.el behulp van water
stof deze omzetting kan verkrijgen en bo
vendien de oliën eerst van te voren vol
komen moet bleeken en ontgeuren, zijn
vrijwel aiie-oliën en vetten, hetzij als zoo
danig. hetzij na harding, voor consumptie
doeleinden- te gebruiken.
Waarom zou ir.en lijnolie uit lijnzacd
oi vlaszaad en papavorclie uit maanzaad
niot kunnen eten en wel de raapolie uit
koolzaad? Hel is oen puur'vooroordool,
omdat men er niet rauw toe komt om
oc-n beetje van de olie. waarmee men
gewoon is verf te maken, te gebruiken
om er aardappelen in te bakken Men
kan het laten omdat men niet van den
lijnolicsmaak houdt, doch dit geldt voor
iedere olie. die niet ontgeurd is en in tijd
van nood kcm men niet Ie hooge eischen
stellen, mits geon schade voor de gezond
heid kan ontstaan. Neen de schilder moe!
hier kieskeuriger zün dan de consument,
want voor zijn verf kan hij alleen dro
gende oliën gebruiken, d.w.z. die oliën,
die dcor oxrdatie aan de lucht hard wor
den. Daardoor bleven de niet-drogende
oliën in normale tijden vanzelf voor con
sumptie beschikbaar.
Wie niet rijk is, moet slim zijn. Dat
geldt in dezen tijd, nu wij van den invoer
van vele oliehoudende vruchten en zaden
zijn verstoken, zeer zeker ook voor hen,
die te zorgen hebben, dat met de beschik
bare vetvoorraad in dien zin gewoekerd
wordt, dat uit oen minimum aan grond
stof een maximum aan zoo goed mogoliik
consumptieve! verkregen wordt. Wellicht
zou dan hel vetgebrek, dat op den langen
duur zijn schadelijke uilwerking op onze
physieke gesteldheid niet kan missen,
minder nijpend zijn.
Ir. P. VAS VISSER.
BINNEN LAN D
De Nederlandsche Volksbeweging be
richt ons. dat sinds den eersten oproep
tot oprichting van de Nederlandsche
Volksbeweging, nu ruim twee maanden
geleden, op 24 Mei de stichtingsvergade
ring werd gehouden in Krasnapolski.
Sindsdien zijn in bijna alle steden en
dorpen plaatselijke comité's opgericht, met
voorloopige besturen. Zoo spoedig moge
lijk zal in een centrale editie het orgaan
„Je Mainfiendrai". dat thans gewestelijk
verschijnt, worden uitgegeven. Er is een
„J. M. Fonds" ingesteld, om do nagelaten
betrekkingen der slachtoffers van do be
weging te ondersteunen.
De Prijzencontróle te Tilburg bericht ons
dat er op landbouw- en ook op huishou
delijk gebied loonen v/orden gevraagd en
gegeven, die verre de vastgestelde loonen
der Rijksbemiddelaars te boven gaan. Er
zijn ai eenige proefverbalen opgemaakt.
Wij dringen er bij onze lezers op aan,
niot aan deze prijsopdrijving mede to
doen. Het benadeelt den wederopbouw
Er bevinden zich nog honderden sche
pen op Duitsch gebied, die het eigendom
zijn van Nederlanders. Groote moeite kost
het. zo te vinden, ze vrij te krijgen, en dan
ze te Iransporteeren naar het vaderland.
Onze regeering en de betrokken dienst, zij
en blijve ook hier paraat.
Enkele groote staalfabrieken zullen uit
'-■et P.rhiycbied naar België, Frankrijk en
Nederland worden overgebracht. De
grondstoffen zullen uit het Ruhrgebied en
uit den Elzas worden aangevoerd, o. a.
ijzererts.
De Mennonite Central Committeo in
America zendt met de „Gerard Dou", die
dezer dagen Rotterdam binnenloopt, een
hoeveelheid voedsel mede, o.a. boonen.
tomaten, vleesch in blik, appelmoes, peren
en perziken.
Op de vonnissen, door het Bredasche
Tribunaal uitgesproken, die wij onlangs
hebben vermeld, is het fiat execute ver
leend door de daarmee belaste autoriteit.
De vonnissen kunnen dus worden uitge-
De Amsterdamsche „Waarheid" protes
teert legen het aan het Militair Gezag toe
geschreven plan, om de „kleine" N.S.B.-ers
vrij te laten. Zeker was er de grief, dal
zoovele groole landverraders nog vrij
rondliepen, en die bestaat nog wel. Maar
dit neemt niet weg. meent de Waarheid,
dat ook de „kleine" N.S.B.-ers onzen volks
geest hebben vergiftigd. Zij behooren ge
ïsoleerd te blijven, tot hun vonnis is ge
vold, zegt de Waarheid.
De Stichting Nederlandsche Landbouw
1945, waarin de drie landbouworganisa
ties en de drie landarbeidersbonden zijn
samengevat, welk contact reeds in den
bezettingstijd is gevormd, heeft de bedoe
ling een publiekrechtelijk lichaam te wor
den. De regeering wil hieraan mede
werken. De heer Louwes noemde als haar
taak 1. technische verzorging der bedrij
ven, 2. productieregeling, 3. vaststelling
van loon- en arbeidsvoorwaarden, 4. do
cumentatie en overleg met de regeering.
Red.
Verschillende lezers vroegen ons naar
het adres, waar men zich moest vervoe
gen om ingelicht te worden over de mo
gelijkheid van emigratie naar Zuid-Alri-
ka. Wij kunnen thans melden dat dit
adres is High Commissioner lor South
Africa, South Africa House, Trafalgar
square, London, England. Maar men moet
niet te hooge verwachtingen koesteren
van de oogenblikkeiijke mogelijkheid
De prijzoncontrole te Tilburg vraagt ons,
nog eens een waarschuwing op te nemen
tot alle kruideniers, om geen hoogere prij
zen te vragen dan vastgesteld zijn. In 14
dagen tijd zijn in Brabant 20 processen-
verbaal opgemaakt te dezer zake.
De Koninklijke Nederlandsche Automo
bielclub vraagt ons, nog eons te willen
vermelden, dat alle verkeer op hoofdver
keerswegen voorrang heeft boven alle
kruisend verkeer, en dat op wegen van
gelijke rangorde motorrijtuigen en trams
voorrang heben op bespannen wagens,
en wielrijders. In bebouwde kommen
moet aan de rechterzijde van den weg
in rijrichting worden geparkeerd wiel
rijders mogen niet den rijweg gebruiken
als er rijwielpaden zijn zij moeten uiterst
rechts rijden, en met niet meer dan twee
naast elkaar. De voetganger mag alleen
haaks den rijweg oversteken.
Een abonnee te Korlgene wil een bond
oprichten tegen den zwarten handel, in
den zin van den bond zonder naam van
Pater de Greeve. Wij wenschen hem
succes Maar wij kunnen ons blad niet
beschikbaar stellen voor het aannemen
van bijvalsbetuigingen. Daartoe vormo
hij een eigen orgaan.
Een Idacht over de ééne zakdoek die
aan manspersonen boven do 18 jaar ver
strekt wordt in Kruiningen, mot bijzonder
medelijden omtrent de jongens beneden
dien leeftijd moeten die nu met vuile
neuzen blijven loopen vraagt hij ver
wijzen wij naar den destreflend6n diénst.
Een ons toegezonden artikel over „Een
vernieuwde wereld" komt mogelijk nog
wel eens aan de orde. Doch voorloopig
ontbreekt papier en plaatsruimte. Red.
Thans kunnen de patiënten
de doktoren helpen
Nog steed3 zijn tal van doktoren ge
dwongen hun praktijk loopende, fietsende
of trammende af te doen, met het gevolg
dat allerminst die medische hulp kan
worden verleend, welke gewenscht zou
zijn. De K.N.A.C. verzoekt nu een ieder,
die zijn automobiel wegens gebrek aan
een rijvergunning niet kan gebruiken, zich
persoonlijk of schriftelijk te melden bij
haar secretariaat, Prinsessegracht 11. te
Den Haag, terwijl ook de medici, die
dringend verlegen zijn om een automo
biel, zich daar. kunnen opgeven.
Zij, die hun automobiel aldus in dienst
van de lijdende menschheid stellen, ont
vangen, zoodra zij zich bij do K.N.A.C.
hebben gemeld, een formulier met nadere
gegevens. De aanvragen der doktoren
worden in volgorde van binnenkomst be
handeld. De huurprijs wordt door belang
hebbenden in onderling overleg vastge
steld. Ook hierbij zal de K.N.A.C. gaarne
van advies dienen.
OVERDENKING
ARBEID
De arbeidskracht moet het doen
Het Koninkrijk Gods is niet gelegen in
woorden, maar in kracht.
Wij passen dit woord van Paulus in
deze tijdrede ook toe op onze mensche-
iijke samenleving, in elk volk, en ook
in ons eigen vaderland.
Wat moet ons uitredding brengen uit
onzen gezamolijken nood Wat moet ons
in staat stellen om een nieuw huis voor
ons volk te bouwen, voor ons allen sa
men Waardoor kunnc-n wij bereiken, dat
het nu eens goed gaat worden onder ons.
dal wij nu waarlijk samen leeren te le
ven. en samen leeren bouwen aan aller
gezamenlijke v/elvaart, aan aller gezamen
lijk geluk?
Er is maar één oplossing. En die ls
reeds uit den trouro herhaald, doch moet
telkens weer ons allen klaar voor oogen
staan niot de wóórden, maar do kracht
Niet onze programma's, niet onze plan
nen, niet onze woorden, niet onze gezind
heden zells zullen het doen, maar enkel
het geven van onze kracht, te zamen,
onze volle kracht, geestkracht en lichaams
kracht, al naar van ons wordt gevraagd.
Maar kracht Toewijding. Krachtig
werken. Krachtig ons inspannen. Wat
doen in de wereld. Wat zijn in de we-
wereld. Zooals do oude prediker het zei
al wat uw hand vindt om te doen, doe
dat met uwe machtEn zooals het te
genwoordig alom wordt ingezien, in alle
kringen der maatschappij, door alle rich
tingen en partijenonze arbeid moot
het doen, ons aller gezamenlijke arbeid,
ons aller gozameiijke inspanning en toe
wijding, en daarin samengevat de ar
beidskracht van ieder van ons
Wat schept waarde, zoo is thans de
alles beheerechende vraag geworden
wat kan ons weer naar boven brengen
ven ui! deze diepte waarin wij me! el
kaar zijn geraakt En het antwoord
luidt, dat thans ieder geeft en geven moet,
die niet blind gaat door deze wereld de
arbeid, en de arbeid alleen I Ket is on
voorwaardelijk noodzakelijk, dat ieder
mensch. die werken kan. ook gééft zijn
kracht, zijn volle kracht, van hoofd of
hand. in huis of daarbuiten, al naar zijn
vermogen, al naar de plaats waarop hij
is gesteld, voor dpn opbouw van het ge
heel, voor den herbouw van onze ge
meenschappelijke wereldwerk, werk
met al uw krach! En als wij allen wer
ken. ons toev/ijden, met volharding, en
met saamhoorigheidsgevoel. niet voor
onszelf alleen, maar voor allen samen,
voor hel gehéél, dan zal Nederland her
rijzen En niet alleen Nederland, maar
ook elk ander volkalleen langs dezen
weg zal het de nieuwe toekomst kunnen
tegengaan. Krachtsbetoon, arbeidspresta
tie, aanpakken en doorzetten, in taaie vol
harding, in stuwende drang. Allen samen
arbeiden vóór allen somen. Dat kan
alleen de oplossing zijn, de redding uil
allen nood, de weg naar voorspoediger
en welvaronder tijden
Maar do keerzijde hiervan is ook dit
als dan de arbeid alleen voor allen samen
dit nieuwe kan brengen, als de arbeid
alleen de factor is die waarde schept, die
voortbrengt wat wij alien, wal de ge
meenschap noodig heeft, dan moet ook
in die gemeenschap de arbeider in waar
de worden gehouden, d.w.z. de mensch,
élk mensch, want elk mensch zal arbei
den, elk mensch die werken kan en dit
opent een rijk verschiet van een waar
lijk broederlijke, want echt menschelijke
werelddon zal do ordening van ons
volks-, van ons gemeenschapsleven dus
danig moeten ziin, en ai meer v/orden,
dal als In e/n groot gezin alle leden van
dat gezin door allen samen worden be
schermd en geholpen. Geen mensch mag
dan gebrek lijden. Geen mensch mag
dan in nood aan zijn lot worden overge
laten. Ieder mensch moet arbeid kunnen
vinden, en dan ook dóór zijn arbeid moe
ten kunnen komen tot een gerust cn vei
lig en welvarend leven. Geon mensch
moet meer behoeven te vreezen voor de
gevolgen van ongeval oi ziekte ol ouder
dom. Want de gemeenschap staat borg,
dat ook dón elk lid van het groote gezin
wordt verzorgd en gekoesterd. Werk, zoo
lang het dag voor u i3. klinkt tot ons al
len de eisch. Maar ook de echt sociale
belofteals de dag komt. dat gij niot
meer v/erken kunt, de dag dat gij recht
hobt op een rustig, leven in uw ouder
dom, dan leeft gij voort in onze gemeen
schap en hebt recht op onze gezamen
lijke zorgen. Geef uw kracht als ge jong
zijt en sterk. En als gij oud of zwak zult
zijn geworden, dan geven wij u allen sa
men het welverzorgde leven dat gij door
uw arbeid hebt verdiend
Uit een Tijdrede. Red.
UIT STAD EN LAND
OFFICIEELE MEDEDEELING
R.N.O. Beveland maakt beleend, dat De
Hammen vanaf heden 3 Aug. vrijgege
ven wordt voor de Scheepvaart,- echter
mag er n i et Bewesten Burghsluis geva
ren worden. Do Luit. t. Zee I K.M.R.
R.N.O. Beveland,
J. R. JONKERS.
REISVERBOD
Zooals wij reeds mededeelden, ls het
reisverbod voor heel het land thans op
geheven. Uitdrukkelijk is hier echter bij
gevoegd, dat dit niet geldt voor de evacu
atie-zones, zooals in onze provincie o.a.
Schouwen-Duiveland en Walcheren.
Daarvoor blijit een reisvergunning ver
plicht.
ICLOETINGE. Er heeft hier een feeste
lijke bijeenkomst plaats gehad van ds
gerepatricerden en onderduikers met hun
familie en een aantal genoodigden, waar
onder de Zendingscommissie en de groep
van Jong-Heivormden. De samenkomst
stond onder leiding van Ds. van Voort-
huysen van Kattendijke. In zijn openings
woord sprak hij dank uit voor don be
houden terugkeer van gcrepatrieerden en
onderduikers, en herdacht do drie ge
vallenen van Klóetinge, en ook Ds. Boers-
ma. Een vlot afgewerkt programma,
gemeenschapszang en medewerking der
muziekvereeniging „Excolsior" vulde den
GOES. Het aantal inwoners, dat op
1 Januari 1940 bedroeg 9795, steeg mede
ten gevolge van de grenswijziging tot
12.484 op i Januari 1945. v/aarbij nog
kwamen 3000 geëvacueerden.
GOES. Woensdag 22 Augustus hoopt
het muziekkorps van Het Leger des Keïls
te Leeuwarden een bezoek aan Goes te
brengen. Dit muziekkorps bestaat uit on
geveer 40 muzikanten, waarvan tijdens
den oorlog bijna de helft was onderge
doken of op valsche persoonsbewijzen
leefde. Allen zijn echter behouden weer
gekeerd. Leider is Kapelmeester A. de
Vries.
GOES. Vrijdag had een botsing plaats
in de Voorstad tusschen een militaire wa
gen. die ui! de Rjjnmelondstraal kwam
en een particulieren wagen. Er vielen
geen persoonlijke ongelukken te betreu
ren. De luxe auto lieo zware schade op.
