VRIJE STEMMEN
De Japansche vloot uitgeschakeM
1« JAARGANG
NUMMER 226
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Donderdag 2 Augustus 1945
AJgctncenc Leiding
B. G. Kloosterziel en
S. L. Boerma
Hoofdredacteur
J. Kockcbakker
Redactie en Administratie
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
INTERNATIONAAL
VERTROUWEN
Do wereld heeft vrede noodig om zoo-
materieel als geestelijk te kunnen
ïerbouwen. Een derde wereldoorlog zou
s het einde van alle beschaving be-
teekenen.
Om de zoo hoog noodjge vrede le kun-
...i handhaven is vertrouwen noodzake
lijk, zoowel tusschen de leden van het
zelfde volk als tuBSchen de volkeren on
derling. Aan dozo heilige opgave heelt
ieder van ons naar boste krachten mede
werken. Een goedo verstandhouding
tusschen Engeland, Amerika en Rusland
van het allergrootste belang.
De staatslieden laten gelukkig een op i
timistisch geluid hoocen. Zoo werd de
Poolsche kwestie van haar scherpste kan-
En Mololof zeide in een telegram aan
Stettinius o.a. het volgende
„De gemeenschappelijke worsteling van
Rusland en Amerika tegen onzen gemeen
schappelijken vijand in Europa, heelt de
■orwaarde geschapen voor de stabilisatie
i verdere ontwikkeling van de vriend
schappelijke betrekkingen tusschen onze
landen in het belang van het verzekeren
an een stabielen vrede on internationale
eiligheid".
In het Charter der Vereenigde Volkeren
staal o.a., dal do Wereldorganisatie dei
Voreenigde Volkon bedoelt het streven
internationale samenwerking ter op
ossing van wereldomvattende economl
sche. sociale en cultureele problemen en
lanmoediging lot het eerbiedigen van
nenschelijlce rechten on fundamenteels
vrijheden, zonder aanzien van ras, soxe.
taal of religie.
De leden der organisatie verklaren
plechlig hun geschillen op vreedzame wij-
p te lossen en dat zij de inlegriteil
geen enkelen staal Zullen bedreigen.
Zullen deze plannen echter slagen, dan
zullen wij allen het onderling verlrouwen
tusschen de volkeren hebben te bovorde-
Er schijnen echter nog steeds lieden
rond te loopon die de gangmakers willen
van een nieuwen wereldbrand. Zij
zijn gevaarlijke onrustzaaiers, ondermij-
van het internatonale verlrouwen.
Eonigen lijd geleden wist men le ver
tellen dal er nog steeds oorlogsmateriaal
,a Antwerpen naar Duitschland ging,
i dat de Russen in hel door hen bezette
deel van Duistchland dadelijk begonnen
n met den bouw van bunkers en den
aanleg van vliegvelden.
Het Vrije Volk schreef, dat een kleine
laar helaas invloedrijke en blijkbaar in-
ernalionale kliek thans in Eurona de
suggestie probeert le wekken, als zou een
volgenden oorlog met Rusland onmiddel-
'oor de deur staan.
Dat het hier een internationale aange
legenheid betrelt, blijkt wel uit het feit.
dal de Amerikaansche minister van Bin-
nenlandsche 'Zaken, Ickes, een aanval
moest doen op degenen, die sproken over
oorlog lusschen Amerika on Rusland,
riet is de taak van de pers hiertegen
t kracht stelling te nemen. Do natio
nale en internationale oers hoeft hier een
belangrijke en verantwoordelijke
taak, Van haar zal het voor een groot
deel afhangen ol er internationale toena
dering zal komen. Hel is haar plicht deze
bevorderen, doorallereerst voor goede
n betrouwbare voorlichting zorg te dra-
Kinderverzorging
i Der
Mej. Mr. S. Nieboer van M.G.
Haag gaf aldaar op een persdag een ui!
eonzelling omtrent de kinderverzorging in
de provincie Zuid-Holland.
Een groot aantal minderjarige kinde
ren heelt geen ouders, daar deze ge
ïnterneerd zijn. Hel aantal onverzorgde
kinderen wordt voor Zuid-Holland op S- a
6000 geraamd. Hot aantal tehuizen be
draagt 8. plaats biedende aan ongeveer
I kinderen. Voor heropvoeding wordl
zorg gedragen. Bij de jongeren lcverl dit
een moeilijkheden op. wol bij do oude-
in, daar deze door hel lidmaatschap van
de jeugdstorm e.a. ongunstig be-ir.vloed
Van regeeringswege worden richtlijnen
gegeven betreffende ouderlooze Joodsche
kinderen. De kinderen, die nog in het
Noorden en Noord-Oosten van Nederland
vertoeven zullen worden terug gevoerd.
Een speciale zorg beteekent de onderbren
ging van uit het buitenland torugkeeren-
dc kinderen, waarvan de ouders of ge
ïnterneerd of overleden zijn. Deze worden
zooveel mogelijk bij lamilieleden onderge
bracht.
Deze jeugdzorg verdient onze sympa
thie. Wat do ouders misdeden mag niet
de kinderen worden vergolden.
Toen de Russen Berlijn naderden, had
de meesterknecht Hübner zijn drie kleine
kinderen gedood, omdat hij door de nazi
propaganda meende, dal hel Jtoode Lege:
ze zou afmaken. Hij werd tot eon gevan
genisstraf van 14 maanden veroordeeld,
met voorloopige invrijheidstelling.
Laval gearresteerd
Het Verre Oosten
In het a/geloopen weekeind zijn ruim
100 Japansche schepen, w.o. vliegdeksche
pen, slagschepen, en tankers van 10.000
vernietigd,
een radio-rede verklaarde de Ameri-
kaanscho onderstaatssecretaris van Ma
rine, dat de Japansche vloot als strijd-
rnacht heelt opgehouden te bestaan. De
Japanners hebben geen enkel slagschip,
dal nog aan operaties kan deelnomen. Zii
bezitten waarschijnlijk nog 2 of 3 vlieg
dekschepen. maar deze vormen goen ern-
ige bedreiging meer.
Indien de Japansche vloot nog 3 krui
sers over heeft, die kunnen varen, zou ik
seer verbaasd zijn, verklaarde hij. Waar
schijnlijk hebben zij nog 15-25 torpedo-
lagers en enkele duikbooten.
Woensdag werden weer 12 Japansche
steden met pamfletten gewaarschuwd,
dat zii aan de .beurt waren voor de ver
nietiging.
De conferentie te Potsdam
De conferentie loopt ten einde. Men
noemt aan dat President Truman naar
Plymouth zal vliegen, daar een kort onder
houd mot den Engelschen Koning zal heb
ben, en vervolgens met don kruiser „Au
gusta" de terugreis naar de Ver. Staten
zal ondernemen.
De Russische delegatie zal, meldt men,
aandringen op het in overeenstemming
brengen van de economische politiek in
de Westelijke bezettingszones met die in
de Russische.
Reuter meldt, dat de Russen, overeen
komstig de verklaring van Yalta, zeer
grondig te werk gaan in hun zone, wal
botreft de zuivering van nazi-elemonten
en de vernietiging van het Duilsche oor
logspotentieel, zelfs indien dit eenver
laging van den Duilschen levensstandaard
Z'vheelt de oprichting van anti
ie e jeugd-organisatios in do Rus
Sische bezettingszone toegestaan,
In sommige kringen te Potsdam geloolt
men, dal de Russen op de conferentie een
strengere behandeling van de Duitschers
in de door de Amerikanen en Britten be
zette zones zullen eischen.
Frankrijk
De Gaulle zal ondanks de geleden ne
derlaag nic-1 altreden, zoo is het laatste
bericht. De uitgesproken bedoeling van
de raadgevende vergadering is anders
Wel fnuikend voor al zijn aangekondigde
plannen Deze vergadering wenscht een
souvereine assemblee, en een rogeering
die aan haar verantwoordelijk is. Dus
juist het tegenovergestelde van wat De
Gaulle zag als zijn ideaal. Zal hij nu
omzwaaien, om zijn machtsposilie schijn
baar le redden Het zou dan toch maar
een schijnmacht worden. In 'I oneindig
kleine een herhaling van het groote ge
beuren in Engeland. Ook daar is de lei
der van hel zegevierende verzet aan den
kant gezet, nu de praktische binncnland-
sche nooden een radikale politiek ver-
eischen. Na de groote Churchill de kleine
De Gaulle Eveneens met dankbaarheid
uitgeluid. Doch nu plaats makend voor
socialer bewind
Maar wie is hier de Fransche Atllee
Laval is met zijn v/oüw le Horsching
bij Linz in Oostenrijk geland. Zii kwamen
met hetzelfde vliegtuig en dezelfde Duit-
sche bemanning, die hen deslijds naar
Spanje gebracht had. Laval werd gear
resteerd en op transport gesteld naar de
Fransche bezettingszone, waar hij later
arriveerde. Hij was zeer nerveus. De
Spaansche regeering had hem bevolen.
Spanje te verlaten.
In het proces Pétain heelt Weijgand
uitvoerige verklaringen afgelegd.
André Mornet, vertegenwoordiger van
hel O.M. in het proces Pétain, heeft ver
klaard, dat aan te nemen is, dat Lava!
als getuige zal worden gehoord. Men
verwacht, dat dit den duur van het pro
ces zal verlengen, daar zoowel het O.M.
als de verdediging hem als getuige wen-
Canada
Veldmaarschalk Alexander, de opper
bevelhebber in het Middellandsche Zee
gebied, is benoemd tol Gouverneur-Gene
raal van Canada, als opvolger van Lord
Athlone.
In verschillende Canadcesche kranten
was eenigen lijd geleden het vermoeden
geuit, dat Churchill benoemd zou worden.
Griekenland
Het Russische agentschap Tass meldt,
dat er overvallen, huiszoekingen en massa
arrestaties in Athene hebben plaatsgehad,
door politie, gendarmerie, nationale garde
en fascistische gewapenden. Het centraal
bureau dor Vakvereenigingen werd dooi
met tommy guns gewapende politie bezet.
Ook hier is de gevangenis een looneei
van oproer geweest, evenals in Italië.
Elas-gevangenen, dus politieke tegenstan
ders van hel regime, werden gewond,
doordat de bewakers schoten op de ven
sters. De gevangenen hadden getracht
te ontsnappen, zei de wacht. Maar zij
beweerden, dal ze, wegens de buitenge
wone hitte, de vensters hadden getracht
te openen, heel onschuldig.
T sjecho»Slowakije
Politic en soldaten uit Praag rukten gis
ter ter assistentie uit. toen Duitschers een
Amerilcaanscho kabelfabriek Ie Aussig, in
de buurt van de Tsjechisch-Duitsche grens
ten Noorden van Prcag, in brand hadden
gestoken. De vlammen sloegen op andere
labrieksgebouwen en huizen over. Ver
schillende Duitschers werden gearresteerd.
De Tsjecho-Slowaaksche ministers van oor
log en van binnenlandsche zaken hebben
zich vandaag naar de plaats des onheils
begeven.
België
Britsch Indië
Uit Calcutta wordt gemeld, dal meer
dan 100 personen gedood en lal van an
deren gewond werden, toen Dinsdag een
vliegtuig op de markt van Takerwat bij
Nadarpur in Bengalen neerstortte. Ondoi
de gedooden bevonden zich do pilool en
5 inzittenden van het toestel.
VAN OVERAL
Rusland zou voorstellen een Donaubond
le vormen, van Tsjecho-Slowakije, Joego
slavië. Hongarije en Roemenië, om samen
werking te bevorderen wat handelsbetrek
kingen en buitenlandsche politiek aangaat
Het klinkt niet onwaarschijnlijk. Maar hel
bericht komt uitCanada.
Een delegatie van Roemeensche vak
vereenigingen bezoekt Rusland.
De Poolsche soldaten en burgers, die
zich buitenslands bevinden, willen voor
60 procent niet terug naar het vaderland,
maar wenschen te emigreeren naar Zuid-
Amerika.
Een der groote geallieerden (Rusland
heeft tegen do Tsjoonking-regeering een
protest uitgebracht over hot offensief van
Chineeschc troepen tegon de communis
tische groepoeringen in Noord-Westelijke
gebieden van China.
De gezondheidstoestand
van H.M. de Koningin
In aansluiting op het dezer dagen ge
publiceerde bulletin wordt nader meege
deeld, dat de gezondheidstoestand van
H. M. de Koningin bevredigend blijft. De
Haar behandelende artsen hebben Hare
Majesteit echter nog eenige weken rust
voorgeschreven.
VAN HIER EN DAAR
De z.g. vesting Hoek van Holland is
het speciale zorgenkind en een onaange
name verrassing voor het M. G. De Duit
schers hebben hier domweg de duinen
maar weggegraven zonder advies te vra
gen aan deskundigen. Wanneer men iets
te laat aan het herstel was begonnen,
zouden mol da a.s. Novemberstormen
groote deelen der provincie ondergeloo-
Nog ji
zal hel strand tusschen Hoek
van Holland en Ockenburg verboden ge
bied blijven. De spoorlijn Hoek van Hol
landRolordamUtrecht wordt zoo vlug
mogelijk hersteld.
De rekening die Duitschland aan Ne
derland heeft te voldoen, loopt wel zeer
Het kostbare natuurbezit, de Middachler
Allee, de eertijds zoo rijk beschaduwde
beukenlaan tusschen De Steeg en Elle-
com, heeft zwaar geleden onder de ver
nielzucht der bezetters.
Oppervlakkig zou men concludeeren.
dal de Allee slechts licht beschadigd was.
Do rentmeester van het landgoed ..Mid-
dachten", Ir. van Geuns, deelde evenwel
mede. dat men naast de 145 vernielde
boomen er nog 250 zal moeten kappen.
Er worden nieuwe beuken aangeplant,
doch de Mïddachten Allee zal. ook voor
onze nakomelingen van over 300 jaar,
nooit meer in haar oude glorie kunnen
herrijzen.
De Middachter-Allee zal dus
eeuwen het levend bewijs vormen
de Duilsche barbarij.
UIT STAD EN LAND
DE WATERLEIDING MAATSCHAPPIJ
ZUID-BEVELAND
Wij hebben een bezoek gebracht aan
Rilland, waar de Waterleiding Maat
schappij nieuwe buizen, uit België af
komstig, Iaat aanleggen. Dank zij de
energieke leiding van den Directeur Ir.
M. J. Stoel Feuerstein en de medewerking
der Geallieerden, is hier aanzienlijke
vooruitgang te bespeuren. Toen in Sep
tember 1944 het oorlogsgeweld de buis
leiding over een afstand van 1100 meter
vernielde, zag de toestand er somber uit.
Er werden evenwel buizen uit Engeland
overgebracht, die voor geruimen lijd in
de behoefte konden voorzien. Thans wor
den ook deze buizen vervangen door
degelijke betonnen buizen, die over groo-
tere capaciteit beschikken en die in de
toekomst moor water beloven.
Half September zal de buisleiding bij
Rilland gereed zijn. De heer Stoel Feuer
stein vertelde ons van de groote moeilijk
heden, die overwonnen moesten worden
het vervoer van de buizen kostte o.a. veel
hoofdbrekens.
De watervoorziening blijft nog een zeer
moeilijke zaak, daar Walcheren nog steeds
vanuit Ossendrecht moet worden voorzien.
En dal beteekent tevens, dat de al te
ijverige huisvrouwen hun stoepje en hun
gangetje niet met leidingwater mogen
GOES. Binnengebracht werden alhier
de N.S.B.-ers Gerrit Pieter Vlaanderen,
met vrouw en vier kinderen, oorspronkelijk
uit Axel, waarheen zij op transport zijn
gesteld.
KLOET1NGE. Dinsdagavond kwam de
Vereeniging van Oud-Leerlingen van de
Land- en Tuinbouwcursusson voor het
eerst sinds 1940 in vergadering hijeen.
De voorzitter, de heer W. P. Beije, ver
klaarde bij de opening, dat twee leden
waren geroyeerd wegens politieke onbe
trouwbaarheid. In het nieuwe bestuur
werden herkozen de heeren W. P. Beije
als voorzitler. J. A. v. d. Guchle als secre
taris, de heeren Oele en VV. Weststrafe
als gewone bestuursleden. De heer J.
Wisse slelde zich niet meer beschikbaar
als bestuurslid.
Besloten werd de contributie tot f 2.00
De vergadering nam verder het besluit,
met de vereeniging deel te nemen aan
den optocht op 31 Augustus. Een excursie
naar den Wilhelm inapolder slaat voor de
volgende w'eek op het programma.
KLOET1NGE. De Brandweer gal gister
avond een verdienstelijke demonstralie op
het Marktveld. De belangstelling was
1CRABBENDIJKE. De Oranje Vereeniging
alhier werd weer opgericht. Tot bestuurs
leden werden benoemd de heeren L. Vo
gelaar. voorzitter J, Vader, 2e voorzitter
D. Waverijn, secretarisM. Markusse,
penningmeester, en F. Hammer. De bur
gemeester van Krabbendijke werd tot eere
voorzitter benoemd. Er werd besloten om
op 31 Augustus a.s. ieestelijkhodon te
organiseeren.
HANSWEERT. De Oranje Vereeniging
„Prinses Beatrix" heeft in haar bestuurs
vergadering besloten om den verjaardag
van H. M. de Koningin feestelijk te vieren.
N1SSE. De burgemeester alhier heeft
bericht ontvangen, dat de twee kerkklok
ken. die de Duitschers in de oorlogsjaren
hebben meegenomen, in de stad Gronin
gen gevonden zijn.
KORTGENE. Hopman Vleugel uil Goes
installeerde alhier de le groep padvin
ders onder leiding van hopman Verstrate.
De jongens hadden thans voldaan aan
de 3e klasse padvinderseïschen.
De Verkenners trainen nu voor de 2e
kfasse-eischen en hebben ais onderdeel
van deze training hun le weekend-kamp
in Goes gehad, welk kamp tevens een
voorbereiding voor het groote zomerkair ->
van 6 tol 11 Aug-, in Ossendrecht of Hui
bergen is.
Ook de welpen zijn geslarl onder lei
ding van zes Akela's.
In hel geheel hebben zich 38 jongens
boven de 12 en 38 jongens heneden de
12 jaar aangemeld.
SCHERPENISSE. De korfbalclub S.V.S..
alhier, speelde Zaterdag j.l. tegen W.H.S.
van St. Anneland onder groote belang
stelling haar eersten wedstrijd, welke in
een 4—1 overwinning voor W.H.S. ein
digde.
SCHERPENISSE. Do vereeniging van de
weegbrug „Óns Belang" hield haar alge-
meene vergadering. Het bestuur trad al,
doch werd bij de gehouden vrije stem
ming herkozen, behalve de heer J. Rijs-
tenbil, in wiens plaats de heer P. Noom
werd benoemd.
LAATSTE NIEUWS
POTSDAM-CONFERENTIE GE-EINDIGD
Vannacht om 0.30 uur is de conferentie
te Potsdam ge-eindigd na een zitting van
2 uur. President Truman, generalissimo
Stalin en premier Attlee hielden elk een
rede. Elk der slaven werkte onder „hoo-
gen druk". De laatste taak was het op
stellen van het communiqué, dat eerst
hedenavond bekendgemaakt zal worden.
800 superiorlen vielen vanmorgen vroeg
De nieuwe mannen in Engeland
Persoonlijk zijn het geen groeten naar
de wereld. Een liguur als Churchill is
onder hen niet te vindon. Attlee wordt
beschreven als een kleine, bescheiden,
zells timide man. Zijn vrouw chauffeert
gewoonlijk, ook toen hij. theedrinkende
met zijn familie in een Londensch stations-
restaurant. door den kening telefonisch
werd opgeroepen. Het kleine wagentje
reed voor bij het Buclcinghampaleis. en
Attlee ontving de opdracht tot kabinets
formatie. Terwijl Attlee gestudeerd heeft,
en zoon van een advocaat is, zijn er onder
de reeds benoemde ministers, die uit de
arbeidersklasse zijn voortgekomen. Bevin
is eerst landbouwersknecht geweest, Mor
rison zoon van oen politie-agent.
Wat willen deze nieuwe mannen
Hel land heeft hen met overweldigende
meerderheid gekozen. Waarom
Wij hebben onlangs het verkiezings
programma van Labour besproken. Het
aanstaande regceringsprogramma, dat
Koning George zal voorlezen, zal daar
van zeker de weerslag zijn. Meest ken
merkend is wel de nationalisatie van de
steenkoolmijnen, de ijzer- en staal-indus-
trieën, de transportbedrijven als spoorwe
gen enz-, de Bank of England. Voorls de
sociale maatregelen tot woningbouw op
groolc schaal, en de verzorging van an
dere sociale nooden. Het Britsche volk
heelt uilgesproken, dal met al deze din
gen spoed moet worden betracht, en gal
aan Labour eon meerderheid, die zelf
standig rogeeren en werken kan. Er
heerscht de algemeene overtuiging, dat
dit ook geschieden zal. „Wij aanvaarden
dit heilig verlrouwen," heeft Labour go-
Mooi is de houding tegenover Churchill.
Hij is zelf wellicht toch wal in zijn wiek
geschoten, om deze afwijzing door zijn
volk. Doch Altlee vraagt hem terstond
om toch mee te gaan naar Potsdam, de
Daily Herald betuigt dankbaarheid voor
zijn stoere leiding in moeilijke oorlogs
jaren, bewondering voor zijn moed en
eerbied voor zijn genie. Do Koning gaf
hem de orde van den Kouseband. helaas
niet door Churchill geaccepteerd. Nie
mand ontkent, dat Churchill de groote
man van de groote overwinning op
Duitschland is en blijft.
Opvallend is het bijna verdwijnen van
de liberalen. Zij zitten niet eens meer
op de wip. Teeken van de radicaliseering
die zich in heel de wereld voltrekt. Er
is al uitgerekend dat. nu naast het moeder
land zelf. ook in de dominions Australië
en Nieuw-Zeeland de arbeiderspartij de
leiding heeft. Het Britsche Commonwealth
wordt nu een gangmaker voor het domo-
cratisch socialisme, terwijl het onder Chur
chill eerder de gangmaker was voor het
behoud van oude tradities en overgele
verde verhoudingen.
Rest ons nog kort de reactie op het
buitenland te kenschetsen.
Allerbelangrijkst is de toenadering tot
Rusland. Eon verschiet opent zich van
een democratisch verbond lusschen twee
gelijkgerichte grootmachten in Europa.
Op alle democratieën in Europa work!
dit aanvurend en versterkend.
De socialistisch bestuurde westelijke
landen, Noorwegen. Zweden, Denemarkon
en België, kunnen zich nu gemakkelijk
onder Britsche leiding tol een Wesl-Euro-
peesch verbond veroonigen, dal dan ab
soluut geen anli-sov/et-tendens bezit. Een
groote winst. Ol Frankrijk daarbij zal
hooren De Gaulle's positie is nog zeer
weifelend. En Nederland Ons dunkt
hef ministerie Schermerhom-Dreos ook
passend bij deze samenvoeging, als hot
zich democratisch blijlt gedragen, ook wat
spoedige verkiezingen betreft. Joego-Sla-
vië. Polen, Tsjecho-Slowakije, Óostenrijk,
Hongarije, Italië de regeeringen van al
deze landen zullen zich zeker verheugen
over dezen steun in den rug. Maar bibbe
ren zal men allicht in Griekenland, Spanje
en Portugal. De zetels van deze macht
hebbers wankelen.
De beurs in Londen on New York ver-
loonde scherpe daling. Begrijpelijk. Doch
de doorsnee Amerikaan zal zeggen het
spijt ons voor Churchill, maar hot is toch
waarschijnlijk een goed ding.
Ghandi's zoon zegt in de Hindustan
Times de periode van Churchill's bona-
partisme is voorbij. Do Mohammedaan-
sche Liga zwijgt nog.
En in Palestina De Joden hopen
Red.
