VRIJE STEMMEN
Berichten stop over Vloot-
operaties tegen Japan
De oogst en zijn problemen
lc JAARGANG
NUMMER 217
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Maandag 23 Juli 1945
AJyemeene LcicJiag
B. G. Kloosterziel en
S. L. Boettna
Hoofdredacteur i
J. Koekebakker
Redactie en Administratie
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
InMeme samenspraak
„Ik ben ongeveer voor twee weken, uit
Duitschlcxnd gerepatrieerd, waar ik ruim
2Vi jaar verplicht werkzaam bon geweest.
Ik had daar 2 jaar konnis aan een Rus
sisch meisje, dat zeer goed voor mij was.
Zij waschte en repareerde voor mij had
ik een stukje brood te veel, ik gal hel
haarhad zij iels moer dan ik, zij gai
hol mij. Altijd hebben we samen in den
schuilkelder gezeten, rustig de geweldige
bombardementen van onze bevrijders al-
gewacht. Kortom, lief en leed hebben wij
daar gedeeld, en juist door die omstan
digheden zijn door ons hechtere banden
gelegd dan welk huwelijk ook, zoodat we
sloten, als er eenigszins mogelijkheid was,
we voor goed bij elkander zouden blijven.
Na de bevrijding van onze stad, werd te
gen onze verwachting in, dlo z.g. gele
genheid gegeven. Ik had inlichtingen in
gewonnen bij den Nederland3chen kapi
tein, die in geallieerden dienst is, die ons
do verklaring gai, dat als wij hier in
Duitschland in het huwelijk traden, de
Russische nationaliteit van de vrouw ver
viel en zij de Nederlandsche nationaliteit
verkreeg en zoodoende voor zoo n meisje
de gelegenheid daar was om mee te gaan
naar Holland. Ik ben daar toen in het
huwelijk getreden en ik was heusch niet
de eenigsle. Toen alles klaar was om per
transport naar Holland te gaan, wat eèni-
go weken duurde, kwam plotseling hel
bericht al, dat het voor alle vrouwen van
niet Hollandsche nationaliteit die na 1
October 194-1 met een Hollander getrouwd
waren, verboden was mee te gaan. Dit
is het eorste punt, dat niet in orde is,
eerst verklaren, dat door daar te trouwen
die meisjes mee konden gaan, en het
eenige weken later weer verbieden. Aan
dat bericht was nog een mededeeling
verbonden, waarin vermeld stond, dat die
vrouwen den anderen dag reeds dat
doorgangslager moesten verlaten, precies
of het onze vijanden waren il
We zijn toen naar den kampcomman
dant gegaan met de vraag, oi er dan
ook voor die vrouwen gezorgd zou v.-or-
den. Maar dio gai ten antwoord, dat hu
daar niets mee te maken had en alleen
zorgen moest, dat dio vrouwen den ande
ren dag op straat stonden.
We zijn toen nog verschillende kanto
ren in de stad algeweest met de vraag
wat voor ons gedaan zou kunnen wor
den. aangezien we toch getrouwd waren
en we daar toch niet konden blijven, zon
der werk, eten oi iets anders. Twee ol
drie tansporten moesten we laten verloo-
pen, omdat het voor die vrouwen verbo
den was mee te gaan en wij dus ook niet
mee konden. Hierna kwam op een goeden
dag nog het ontstellende bericht van den
Nederlandschen kapitein, dat Leipzig be
zet zou worden door de Russen en het
alle Nederlanders aangeraden was zoo
spoedig fflUgelijk de stad te verlaten. Den-
zeilden dag nog ging hel laatste trans
port van die stad weg en daar we geen
uitweg meer zagen en die meisjes zells
overal door onze eigen landgonooten be
handeld werden precies als waren ze
anden van ons, zijn we met dit laatste
transport meegegaan, onze vrouwen O
een verschrikkelijke manier in den stee
latende
Wij geven deze hartekreol weer zó
als ze ons gezonden werd.
Wie kan hier helpen Red.
T ele^isie
Engeland was inel televisie voor
oorlog no. 1. De Vereonigde Staten
nu echter twee jaar verder met hun plan
non. Zoodra de oorlog met japan is ai-
geloopen. begint den bouw van een ge-
weldigen televisiezender in Caliiornië,
speciaal voor uitzendingen near Europa
mot een straal van 700 mijl. Dit ïs 131 25
km. In 1939 reikte een goedo ontvangst
niet verder dan 30 mijl of 5G km. De uit
zendingen zullen via de Iersche radio wor
den her-uitgezonden. De Iersche regee
ring heeft aanbiedingen van dezen aard
afgewezen op politieke gronden, zij is na
melijk van oordeel, dat over de Iersche
radio alleen lersch mag worden uitgezon
den. De onderhandelingen over dit punt
zijn nog aan den gang.
Do groote iilmondernemingen in Holly
wood hebben patentrechten op dit gebied
gekocht en zullen Europa straks van de
nieuwste snufjes voorzien.
(Daily Express). L.
Canadeesche hulp
De oproep van professor Schermerhorn
voor hulp bij hel binnenhalen van onzen
oogsf, heeft reeds weerklaftk gevonden.
Niet alleen melden zich vele stedelingen
bij de Arbeidsbeurzen, om zich voor een
zekeren tijd in te zeilen, doch zelfs kwam
in Amsterdam een Canadeesch militair
zich melden met 20 vrienden, allen werk
zaam in den landbouw in Canada, in
hel volle begrip van het enorm belang
voor ons land, dat de oogst geheel op
tijd binnengehaald kan worden.
(Hot Vrüe Volk).
Duitschland
Zaterdagmorgen werd in Berlijn de
groote Britsche overwinningsparade ge
houden voor minister-president Churchill.
Aanwezig waren verder do chefs van
en van de Groole Drie en vele andere
hooge militaire autoriteiten. Ook een tien
tal leden van het Britsche kabinet was
zezig.
België
Men verwacht, dat er een poging zal
worden gedaan om in de Belaische ko
ningskwestie een beslissing te forceeron.
Volgens Reuter zal do reaeering in de
Dinsdag te houden parlementsvergadering
een motie indienen, waarin het aftreden
van den koning wordt ge-eïscht.
Spanje
In Madrid zijn acht nieuwe ministers
benoemd.
De portefeuilles van financien, binnen-
landsche zaken, arbeid en opvoeding blij
ven ongewijzigd. De minister zonder por
tefeuille Arrese, secretaris-generaal van de
Phalanx, is afgetreden en zal niet ver
vangen worden.
Dit wordt beschouwd als een poging
om de betrekkingen met Frankrijk te ver
beteren en de goeukeuring van het Vati-
Welingelichte kringen in Londen achten
het onwaarschijnlijk, dat de Vereen. Vol
ken met de huidige veranderingen in
Spanje genoegen zullen kunnen nemen,
zoodat het in hun midden zou kunnen
worden toegelaten.
Franco's regeering heeft altijd een zeer
persoonlijk karakter gehad en het is niet
waarschijnlijk, dat zijn invloed door dc
verschuivingen verminderd is.
Het Verre Oosten
Sinds Donderdagmiddag heerscht
er over de operaties der gecom
bineerde Amerikaansch-Britsche vloot
tegen Japan een berichtenstilte.
Het eenige nieuws, dal admiraal Nimitz
over de gecombineerde oper.aties bekend
maakte was, dat 80 Mustangjagers van
Iwojima doelen op Hondshu bestookt heb-
Verder is, voor de tweede maal in 48
uur, een groote luchtaanval gedaan op
de Japansche vliegvelden bij Sjanghai.
Uit Tsjoenging wordt gemeld, dat de
Japanners druk bezig zouden zijn de stad
in staat van verdediging te brengen,
verband met een mogelijke geallieerde
Op Borneo hebben de Australiërs e
Japansche tegenaanval ten Zuidoosten v
Beauford aan de Broenei-baai afgeslagi
REDE VAN DEN
MINISTER VAN VOEDSELVOORZIENING
LANDBOUW EN ViSSCHERIJ
In de reeks „Causerieën op de brug",
die iederen Vrijdagavond door den minis
ter-president of een der ministers gehou
den wordt via de radio, sprak deze maal
de minister van voedselvoorziening, land
bouw en visscherij, Z. Ex. minister S. L.
Mansholt.
Minister Mansholt begon met een be
roep te doen op ieder om to hel
pen den oogst, dien wij zoo hard
noodig hebben te bergen. Op vele
plaatsen er een tekort aan landarbei
ders. Hiervoor zijn verschillende oorza
ken. Bij de herstelwerkzaamheden is
meer geld te verdienen dan in den land
bouw en bovendien is het landwerk veel
zwaarder en eischt hel meer arbeidsuren.
De oplossing voor deze moeilijkheden,
meer eenheid in de loonen oo het platte
land en een betere verhouding lusschen
loonen en arbeidsvoorwaarden van het
platteland en de stad. is niet onmiddellijk
te bereiken. Een toeslagregeling voor de
arbeiders op de kleine zandbedrijven zal
aan de grootste moeilijkheden tegemoet
komen.
Het is verheugend, dat op den oproep
van den minister-president zich velen voor
de oocstwerkzaamheden gemeld hebben.
Helaas kunnen alleen zij, die den land
bouw kennen en lichamelijk voor den
zwaren arbeid geschikt zijn, te werk ge
steld worden. Problemen als huisvesting,
transport, kleeding, schoeisel, moeien op-
Het Nedecl. episcopaat
waarvan we het eerste deel eener her
derlijke boodschap kort hebben geme
moreerd, spreekt verder over den weg,
waarlangs de nieuwe wereld moet worden
gebouwd. Wij lezen daar o.a., dat het
nationaal-socialisme wel als Tegiem ver
nietigd is, doch in andere vormen nog
zoer levend is als materialisme en nieuw-
heidendom. De wereld moet teru" naar
Christus, wil zij niet te gronde gaan.
Wilt U nog in Tokio wonen?
Radio Tokio waarschuwt voordurend
„Vijandelijke vliegtuigen in de lucht
„Landingsoperaties kunnen elk oogenblik
verwacht worden
De huisvrouwen Van Tokio behoeven
geen queue te maken, want er is vrijwel
niets te koop. Er is geen vleesch, geen
kaas, geen boter, geen melk, geen groen
te. Er is alleen een schamel beetje rijst,
zells Ie weinig voor een Japanner. Soms
is er een ei. die_mel de rijst samen de
hoofdschele] vormt.
Tachtig procent van do bevolking van
Tokio lijdt aan bori-beri. Het eenige dat
niet gerantsoeneerd is, is slaap. Maar
hiervoor zorgt de Amerikaansche lucht
macht
De Jappen moeten verder allen trainen
voor do burgerwacht. De eenige hoop
van de Japansche leiders is, dat den
oorlog den Goallieerden to duur wordt
zij in onderhandelingen zullen toestem
men. We denken evenwel, dat deze hoop
ijdel is. Daily Express.
gelost kunnen worden, voor ook onge
schoolden en de jeugd kan ingeschakeld
De minister deed voorts een beroep op
de boeren, die niets verloren hebben in
den oorlog, om hun collega's in de ge
teisterde gebieden- te helpen met huis
raad, werktuigen, vee en dan met goede
werktuigen en goed vee.
Het tewerkstellen van politieke gevan
genen bij den oogst levert met de bewa
king die zij steeds noodig hebben, te
groote bezwaren op, dan dat dat op groo
te schaal kan worden toegepast.
De zwarte handel, zoo zei de minisW
verder, zal ernstig bestreden worden,
zullen strenge maatregelen komen en
zal een slrengo controle uitgeoefend v,_r-
De minister vertrouwde, dat iedereen
zijn medewerking zal verleenen bij hel
binnenhalen van den oogst. Als er iets
hapert, dan moeten wij allen de handen
uit de mouwen steken en dan kunnen wij
redelijke rantsoenen eischen.
Er is typhus uitgebroken in Weenen
en er bestaat gevaar voor een epidemie,
verklaarde Jean Lambert, persoqnfije af
gezant van Dr. Karl Renner, te Parijs. De
heer Lambert is op weg naar London en
Washington. De geheele situatie in Wee
nen zag er donker uit volgens hem.
MIDDELBURG. De aid. Interneering van
het Militair Gezag deelt mede
Te Nieuwe Schans (Gron.) werd de be
kende R. J. Zimmerman, de man van de
Technische Noodhulp enz., gearresteerd.
Hij is tot op 30 April van dit jaar in
Duitschland nog in betrekking geweest
bij een vdachlwagenfabriek.
Als aardige bijzonderheid kan worder,
gemeld, dat hij, middels de Duitsche in
stantics. heeft gevraagd of hij zijn in bezi
zijnde motorfiets mocht behouden om er
op naar huis te kunnen terugkeoren.
Zimmerman wordt spoedig hier vor-
wacht, al is het dan niet op zijn motor
fiets.
POORTVLIET. Terwijl de groenten- en
iruithandelaar M. G. met kar en paard
zijn klanten bezocht, sprong van het paar
dentuig een riemstuk kapot. Het paerd
sloeg op hol. G. viel van de kar af en
kreeg een inwendige beenkneuzing. In
de wilde rit van het paard vielden de
met appels en sla gevulde kisten op den
weg en in de sloot. Op den hoek Molen
straatLangestraat kwam een wiel van
de kar tegen een paal terecht en het
paard kwam te vallen. Toeschouwer;
konden het dier hier grijpen.
STAVENISSE. Na een evacuatietijd van
16 maanden ging Ds. E. R. Damslé Zon-
dag jl.l weer voor het eerst in zijn ge
meente voor. Hij bediende het Woord
naar aanleiding van Psalm 86 1214.
Naar men van bevoegde zijde ver
neemt, ligt het in de bedoeling om weer
een korfbalvereeniging op te richten.
Hel echtpaar J. Moerland-van Zuien.
herdacht 18 Juli j.l. hun 40-jarige echt-
vereenigïng.
Eenigo dagen geleden is de verver
aan het werk geweest en heeft op ver
schillende plaatsen bij de moffen-aanhan
gers mooie letters en teekeningen op mu
ren en deuren aangebracht. De familie
Dekker, die ge-evacueerd is in Dordrecht
en juist eens thuis kwam kijken, vond het
toch maar raadzamer om 's avonds weer
Ie vertrekken. Ze worden door de jeugd
uitgeleide gedaan.
Burgerlijke Stand. GeborenPieter-
tje G„ d. v. J. J. Klaase en D. E. van
IJsseldijk te Zeist. Machelina C., d. v. D.
IC. Nieuwkerk en M. Pipping.
NEDERLANDSCHE VOLKSBEWEGING
Te Hansweert, Kruiningen en Schore is
een plaatselijke aideeling van de N.V.B.
opgericht. Het bestuur werd als volgt
samengesteldVoorzitter Ds. Morlier te
Kruiningen secretaris J. W. Griep, Hans-
weert penningmeester P. P. M. Meijer,
Hansweert.
Te Hoofdplaat sprak voor een aantal
genoodigden de heer van Uxem, secreta
ris van de N.V.B. in Zeeland, over hot
program van de N.V.B. Bij de discussie
werd uitvoerig gesproken over de al dan
niet wenschelijkheid en noodzakelijkheid
con confessioneele politieke partijen voor
de toekomst. Volgens de N.V.B. moot
ook op dit terrein een vernieuwing tot
stand komen en is de antithese als poli
tieke tegenstelling voor de toekomst on
aanvaardbaar. Het sociaal-economisch
program van de N.V.B. is volkomen in de
lijn van de encycliek Quadragesimo An
no. Spr. deelde mede. dal binnenkort
Prof. de Quay in Zeeland zou komen
spreken en ook West Z.-Vlaanderen zou
bezoeken.
Spanningen in de geschiedenis
I.
De loop der geschiedenis wordt geken
merkt door spanningen.
Steeds zijn er machten, wier belangen
tegenover elkaar staan. Die spanningen
worden bepaald door geografische, histo
rische, economische een geestelijke facto
ren, meestal zoo nauw aan elkaar ver
bonden, dat zij niet tc onderscheiden zijn.
Hier enkele voorbeelden.
Rusland, Duitschland en Engeland in
hun verhoudingen, ten opzichte van elkaar
Rusland „ontwaakte" pas op het eind der
17de oeuw. toen hot politieke spel in Euro
pa reeds lang in vollen gang was.
De Bourbons in Frankrijk speelden hun
hoog spel en als exponenten traden op
Holland en Engeland. Rusland lag ver
van alle groote zeeën af. Nederlandsche
kooplieden brachten contact met het Wes
ten tot stand.
Rusland moest om een „kijkgat" to ver
krijgen, harden strijd voeren tegen Zwe
den en Polen. Hel was Peter de Groote,
die een haven aan de Oostzee bouwde,
St, Petersburg, het latere Leningrad. On
der de volgende Czaren Katharina de
Groote, Alexander I tol Nicolaas II toe,
werd deze strijd tegen Zweden, Polen en
Turkije voorlgezet, om havens te verkrij-
Het kon niet anders, of Stalin moest
deze politiek vasthouden. Het Rusland van
1918 was verjaagd uit allo gebieden, die
het na eeuwen bloedigen strijd veroverd
had.
In 1945 heeft Stalin zijn zin gekregen,
In legers hebben Gdynia, Dantzig en
Koningsbergen bezel, Petsamo in het Noor
den en in het Zuiden - - Hier blijven de
Dardanellcn het cardinale punt, waar En-
gelsche en Russische belangen elkaar
iteeds dwars zilten.
Een ander voorbeeld is Engeland, dal
door zeeën is omgeven. De bewoners
hadden daarom altijd een voorliefde voor
den handel. Deze verspreidde zich over
alle werelddeelen. De Hollanders en de
Franschen, ook aan zee gelegen, hadden
dus dezelfde belangen en kwamen daar
door vaak in conflict. Zoo worden de oor
logen van 1702, 1756 tuschen Engeland
en Frankrijk gevoerd., de zevenjarige oor
log enz. Duitschland daarentegen is aan
een binnenzee gelegen, legde zich niet
speciaal toe op de zeevaart, zocht expan
sie op het vasteland en had van nature
meer conflicten met Rusland en Frankrijk,
die op het vasteland uitbreiding zochten.
Dit bleek in 1870 toen liet Engeland
Frankrijk ïn den steek, omdal 't in Duitsch
land geen ernstigen zeeconcurrent zr
Maar na 1870 ontwikkelde Duitschland's
industrie zich sterk met het gevola. dat
de export steeg en Duistchland een ern
stigen concurrent van Engeland werd. We
zien dus hier hoe de economische factoren
geografische belemmeringen overwonnen.
In de oorlogen van 1914 en 1939 had
Duitschland dus de zeevarende volkeren
tegen zich, deze sloten de zeeën af. met
het gevolg, dal Duilschland mede hier
door deze oorlogen verloor. Een volgen
de maal meer over de verhouding lus
schen Rusland en Engeland. L.
HET EEZOEK
VAN DEN MINISTER-PRESIDENT
Op zijn reis door Westelijk Zeeuwsch-
Vlaanaeren heelt Minister-President Prol.
Ir. W. Schermerhorn te Breskons den eer
sten steen gelegd voor den bouw van
200 noodwoningen. Dit complex vormt het
begin van den bouw van noodwoningen
in Zeeuwsch-Vlaanderen. Bij de plechiig-
heid waren o.m. tegenwoordig de Minis
ter voor Openbare Werken, Ir. Ringers on
de algemeeno commissaris voor den we
deropbouw, Dr. Z. IJ. v. d. Meer.
Behalve Breskens bezocht het ministeri-
eele gezelschap ook Ooslburg. Sluis, Aar
denburg en Eode.
FILM OVER WALCHEREN
Mannus Franken heelt een Sim over
Walcheren gemaakt. De rolprent is 400 m
lang en zij zal ongeveer midden de vol
gende maand in circulatie worden ge-
KORTGENE. Donderdag kreeg de heer
P. R. van Kamperland een klap van een
veulen tegen zijn borst. Geneeskundige
hulp moest worden ingeroepen. De heer
R. werd per dokters-auto naar huis ver-
ST. PHIL1PSLAND. Tot leden van den
lijdelijken gemeenteraad zijn gekozen de
heerenJ. Neele, C. A. Stormezand, M.
den Engelsman, A. v. d. Vliet, A. L.
Abrahamse, A. K. Guiliam en A. M. van
Dijke.
NIEUWE BONNEN
GELDIG TOT 28 JULI 1945
Aardappelen
A 31. B 31, C 31. D 31, E 31. M 31
Aardappelen, per bon IVfe kg.
Vleesch
A 31 A, C 31 A. D 31 A, E 31 A
Vleesch, per bon 125 gram. B 31 A
Vleesch, per bon 250 gram. M 31 A
Vleesch, per bon 100 gram.
Diegenen aan wie rantsoenbonnen
vleesch ingevolge medisch advies zijn
uitgereikt, hebben op deze rantsoen
bonnen voorrang bij het betrekken van
versch vleesch. Overigens dienen de
consuinenten genoegen le nemen met
hetgeen de slager in voorraad heelt,
dus hetzij vleesch in blik of visch in
blik.
GELDIG TOT 4 AUGUSTUS 1945
Koffie
A 80, B 80, C 80 Reserve, 100 gram
per bon.
Zout
210 Algemeen, 100 gram per bon.
Suiker
196 Algemeen, 500 gram per bon.
211 Algemeen, 250 gram per bon.
Peulvruchten
193 Algemeen. 125 gram per boa.
Vermicelli, havermout of puddingpoeder
212 Algemeen, 50 gram per bon.
Engelsche Biscuits
197 Algemeen, 150 gram per bon.
Deze bon moet worden besteed bii den
winkelier, die dit artikel in voorraad
lieeit. De winkeliers mogen deze bon
nen niet aannemen, indien zij niet
direct biscuits kunnen afleveren.
Rijst
D 70, E 70 Reserve, 125 gram per bon.
Gortmout oi gortgiies
A 70 Reserve, 125 gram per bon.
B 70. C 70 Reserve, 250 gram per bon.
Pruimen of rozijnen
204 Algc-meen. 100 gram per bon.
Kaas
Hoewel in overige gebieden bonnen
voor kaas zijn aangewezen, mogen
deze bennen hier nog niet door de
winkelie.s worden aangenomen. Pas
wanneer de detaillisten bevoorraad
zijn, zullen de betreffende bonnen be
kend werden gemaakt, zoodat iedere
winkelier direct uit voorraad kan en
zelfs meet aflevoren.
Amerikaan: :h spek of bacon
B 32 B Vleesch, per bon ISO gram.
A 32 B, C 32 B Vleesch, p. bon 90 gr.
Vervangingsmiddelen
A 73 tot en met E 73 Reserve, 1 rants.
Eipoeder
A 31 B. B 31 B, C 31 B. *D 31 B,
E 31 B Vleesch, per bon 70 gram.
Engelsche bloem
201 Algemeen, per bon 70 gram. -
A 77. B 77, C 77 Reserve, per bon
140 gram. D 77, E 77 Reserve, per
bon 420 gram.
Kindermeel
D 74 Reserve, per bon 250 gram-
Rijstebloem
E .74 Reserve, per bon 250 gram.
Rijstpudding
D 80 Reserve, per bon 12 ounces.
Do winkeliers dienen ae voorinleve-
ringsbon legen ontvangstbewijs in te
nemen. In hot tijdvak van 22 Juli tol
on met 4 Aug. a.s. wordt op bon D 63
Reserve afgeleverd.
Engelsche Huitshoudzeep
D 75 Reserve, c.a. 112 gram oer bon.
E 75 Reserve c.a. 225 gram per bon.
