VRIJE STEMMEN R=ar"
DAGBLAD V O O R ZEELAND Redactie en Administratie:
Voedselvoorziening van Berlijn geregeld
S. L. Bocrnia
Hoofdredacteur
J. Koekebakker
Goes, Beestenmarkt 2
NUMMER 208 Donderdag 12 Juli 1945 Tdrfoon 2163
ONZE KNOKPLOEG
ADHAESIE EN KRITIEK
Ten vervolge op het eerste artikel on
der dezen tweeden titel gaan wij nu spre
ken over het meest aelueele probleem
voor onze reorganisatie, en den weder
opbouw onzer samenleving als staatsbur
gers van Nederland.
Wij bedoelen het hoofdstuk uit do mi-
nisterieele rede over wat hij noemt
HERSTEL VAN DE DEMOCRATIE.
Deze titel is onzes inziens helaas ioul.
Want het is geen zuivere democratie
die hier wordt aangekondigd, en dus be-
teekent de uilvoering van het hier ge
noemde plan geen herstel van de demo
cratie, doch het opbouwen van een sur
rogaat van democratie.
Het doet ons leed dit te moeten zeg
gen, daar wij van de meeste leden van
dit kabinet zuiver democratische dad6n
verwachten.
Maar wij voelen toch duidelijk, dal zij
hier op een hellend vlak geraken.
Een zinnetje uil de ministerieele rede
doet ons nog een weinig hoop koesteren,
dat het beter zal gaan dan de regeering
zeli denkt.
Men weet de kwestie.
Er is plan tot samenstelling van een
noodparlemont. over welks Ondemocrati
sche wij ze van samenstelling wij alleen
maar meedeelen, dat de regeering de be
noeming aan zich houdt, na advies van
een commissie.
De ontworpen regeling daartoe moei
volgens de regeering de goedkeuring ont
vangen van het oude parlement van 1940.
Natuurlijk gezuiverd. Maar als dit oude
parlement nu eens haar goedkeuring wei
gert Of als, zoo zegt de regeering zelve,
er een contlict komt met het noodparle-
ment, of wel als de regeering voor een
beslissing van zoodanige draagwijdte ge
plaatst wordt, dat zii een uitspraak van
het volk noodig acht ja, wat dan
Dan zal, zoo volgt uit dit betoog van de
regeering zelial wordt het niet uitdruk
kelijk gezegd, dan zal direct een beroep
op het volk worden gedaan Hoo Uil
alles blijkt: door het direct uitschijven
van verkiezingen, hoe gebrekkig dit dan
ook moge gaan Een volksstemming
moet dan worden gehouden.
En ziedaar onze eonige hoop op dit ge-
bied.
De regeering acht dus mogelijk, dat er
een reden komt om direct een beroep op
het volk te doen.
Nu is hieruit voor ons de onafwijsbare
conclusiedie reden is er op dit mo
ment, juist nü bovenal 1
Is niet alles wankel en onzeker in ons
volksleven Snakken wii niet allen naar
een vaste principieels koers Laat Ons
allen samen dan nu aanstonds bepalen
in welke richting het schip van slaat ge
stuurd moet worden 1
De gelegenheid is nu schooner dan
ooit.
We hebben een veelbelovend ministe
rie.
Laat dit direct noodverkiezingen Uit
schrijven. waaraan ieder deelneemt op
grond van persoonsbewijs on stamkaart.
Het zal niet alles in orde zijn. Maar voor
negentig procent zal het toch wel kloppen,
als men het een beetje handig regelt. En
dan komt de eenvoudige oplossing van
het geheele volk„Ministerie, ga in de
uitgestippelde richting door". Of Wol
„Wij wenschen een ander beleid dan gij
hebt aangekondigd". En dan zal dit de
mocratische ministerie zeker do conse-
lcwenties trekken.
Deze weg is, meenen wij, de eenig
zuiver democratische weg.
Het doet ons leed, dat dit geestverwan
te ministerie dezen weg nog niet gaat.
En haast zouden we hopen, dal er iels
ernstigs mocht gebeuren, en wel spoedig,
want dan. zoo zegt het ministerie hier
tusschen de regels, dan zullen wij doen
wat gü van ons vraagt.
Behalve het gewone motief tot uitstel
der verkiezingen met ongeveer een jaar
wegens technische bezwaren welk mo
tief de regeering zelf in het door haar
onderstelde geval niet geldig acht
komt de regeering ook met het veelge
hoorde motief, dal het volk nog niet weet
wat het wil. Wij meenen, dat do regee
ring zich hierin volkomen vergist. Probeer
het. zouden we zeggen. Ge wilt het zelf
probeeren, als er een ernstige reden
komt. Nu is er een ernstige reden Het
volk wil niet langer voor onmondig wor
den gehouden. Probeer het. Vraag „wat
wilt ge. Nederlandsche volle En ik
denk, dat er een krachtig antwoord komt,
waarmee deze regeering haar voordeel
kan doen.
Nog een enkel woord over de pseudo-
emc cnlcraden.
De regeering is hier uiterst vaag in
haar woordenkes.
Is het de bedoeling, ietwat zachtzinnig
le oordeelen over het misbaksel van haar
minister van Binnenlandsche Zaken, die
zij uil hel vorige kabinet heeft
In elk gevalvoor de later bevrijde ge-
bieden zal een nieuwe regeling worden
gemaakt.
Daar durlt men blijkbaar niet moer aan
te komen met dit doodgeboren kindje.
En moeten wii er dan maar mee blijven
Wij hopen, dat dan een algemeene
werkstaking komt van deze ongewenschte
colleges.
Goes heeft al gezegd „doe ons de
das maar om".
Zou Middelburg en alle andere jongge
boren colleges van dezen aard niet ook
maar harakiri plegen
Hier kan men gerust het japansclie voor
beeld volgen. Red.
De geaanproductie in Europa
Met de Europeesche graanproductie
het droevig gesteld. Er zal in het komen
de jaar 65 miljoen bushel Noord-Amerï-
kaansche tarwe voor de wereld noodig
zijn, schat het Amorikaansche departe
ment van Landbouw.
Hel groot tekort aan graan is een ge
volg van de verwoesting van bouwland,
gebrek aan landbouwwerktuigen en trans
portmiddelen, de landbouwhervorming
vooral in Oost-Europa, waardoor het zaai
en onderbroken werd. De omstandigheden
in Noord-Europa zijn naar men gelooft,
gunstiger.
Jn Fransch Noord-AJrika, Portugal Span
je. Italië en gedeelten van den Balkan
was de droogte van grooten invloed op
do tarwe- en gersloogst.
Er js minder uitgezaaid in Frankrijk,
Nederland, Midden- en Oost-Europa.
Do vooruitzichten in Engeland zijn heter
dan voor den oorlog, maar minder gun
stig dan het vorig jaar. In Rusland is de
uitzaai veel omvangrijker dan in 1944 en
men verwacht, dat de komende oogst de
beste van 5 jaar zal zijn.
Hitier en Goering verslaafd
aan bedwelmende middelen
De thans achter de tralies zittende en
niet meer brullende nazi-leeuw Hermann
Goering was, toen hij nog met volle teu
gen van zijn vrijheid genoot, gewend om
voortdurend bedwelmende middelen te
gebruiken, on wel in hoeveelheden, die
ongeveer twintig maal zoo groot waren
als die van een normaal mensch. Hij krijgt
ook nu nog altijd een flinke dosis, want
wanneer men hem die niet gaf, zou hij
volgens de verklaring van een Britschen
Stafofficier, volslagen krankzinnig worden.
Hij slikt nu 18 pilletjes per dag. Ook
Hitler had altijd een kunstmatige stimu
lans noodig. Hij was ten lange leste ge
heel aan zijn middelen verslaafd. Dr Karl
Brandt, de Duitsche minister van gezond
heidswezen, die den „Führer" op tal van
reizen vergezeld heelt, vertelde, dat hij
nog nooit iemand gezien heeft, die zoo
veel injecties nam als Hitier. Hij had er
doch meestal meer per dag.
Tentoonstelling Ned. Kunst
Op 13 Juli a.s. wordt ter gelegenheid
van hel 60-jarig jubileum van het Rijks
museum een tentoonstelling geopend
ongeveer 150 dor belangrijkste mee
werken van de oude Nederlandsche schil
derkunst, kort geleden uil hun schuilplaat
sen gehaald. Ook enkele beeldhouwwer
ken en voorwerpen van kunstnijverheid
worden ge-exposeerd.
De Duitsche oorlogsindustrie moet, zoo
ichrijft do „Washington Post", voorgoed
uit de handen van het Duitsche volk ge-
pn worden, en aan meer vredelieven
de volkeren worden toevertrouwd.
Koning Leopold
Maandag zijn vier vooraanstaande Bel
gische juristen vanuit Brussel naar Salz
burg vertrokken, waar zij minister-presi
dent Van Acker zullen ontmoeten, die daar
sinds Zaterdag vertoeft.
Aangenomen wordt, volgens Reuter, dal
dit een laatste poging is om den koning
tot aftreden te bewegen.
Hun vertrek wordt beschouwd als een
aanwijzing, dal de besprekingen tusschen
den koning en Van Acker zich op het
oogenblik concenlreoren op de bijeen
komst van het parlement, die door de anti
koning partijen tegen hel midden van de
woek is voorgesteld. Deze partijen de
socialisten, communisten en liberalen
zijn, zoo gelooft men, besloten om op de
bijeenkomst Van het parlement een Vol
ledige met tal van documenten geslaafde
aanklacht tegen den koning uit te bren
gen. zoo bezwarend, dat zij de vernieti
ging van de Belgische monarchie tenge
volge zou kunnen hebben.
Nieuws uit Nederland
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag
is een inbraak geploegd in de tijdelijke
residentie van H.M. de Koningin en
H.K.H. Prinses Juliana.
De wacht van het landgoed, die op
dat tijdstip nog niet ter beschikking van
den landeigenaar gesteld was, was juist
daags tevoren ingetrokken.
Voor zoover tot nu toe kon worden na
gegaan, zijn van den inventaris een 8-tal
Perzische tapijten ontvreemd. Een ervan
vraagt minstens twee of drie man om
versleept te worden.
Een concert van Myra Hess. in Londen
gegeven in tegenwoordigheid van Ko
ningin Elisabeth en Prinses Juliana, bracht
meer dan 2000 pond op voor het Help
Holland Council. In het kamp (e Wolver
hampton sprak Myra Hess onzo soldaten
in het Nederlandsch toe.
£z<ztts &ckcij.ven óhs
Een snelle reactie van eei
in Biezelinge komt volledig
onze eigen reactie, toen wij
van Donderdag 5 Juli van ons blad onder
de ooqen kregen. Men herinnert zich het
geharnaste stukje van onzen vasten me
dewerker Prik. die eon waarschuwend
woord deed hooien legen de autoriteiten,
die in zijn oogen te weinig doortastend
optraden om misstanden weg te nemen.
En, zoo schrijft ons deze lezer terecht
is dit nu wel gepast nu wij juist een
nieuw ministerie hebbon, dal zijn nieuwe
rcdicale program heelt aangekondigd
Ge hebt volkomen gelijk, antwoorden
wij dezen lezer, en ons zeli, en wellicht
tallooze anderen. Maar de verklaring is
eenvoudigPrik schreef zijn stukje lang
on lang geleden, toen van dit ministerie
nog geen sprake was. Door onze onrecht
vaardige papierbeperking tegenover onze
massa copie en ons groeiend aantal abon
nees blijft ingezonden copie dikwijls zeer
lang in portefeuille Toch willen we de
ingezonden stukjes niet gaarne missen.
En zie. nu komt het eindelijk, en het is
eigenlijk al te laat, Laten we maar den
ken. dat Priks stukje ondergronds heeft
meegewerkt om de nieuwe regeering te
doen geboren worden
Een schipper van 43 jaar kreeg, toen
hij zich meldde voor het werk bij de
droogmaking van Walcheren te hooren,
dat hij le oud was. Het is haast onge-
loofelijk. Schreeuwend tekort aan arbeids
krachten, en een valide iemand van 43
wordt aan den dijk gezet. Hier is wel
bureaucratie op zijn smalst.
Een uilgever van een Zeeuwsch Week
blad vraagt ons oordeel over het idee
een Zeeuwsche bond van uitgevers in het
leven te roepen om de gemeenschappe
lijke belangen le behartigen, en zooveel
mogelijk samenwerking te zoeken. We zijn
daar vierkant voor, met dit amendement.
dat dit een vereeniging wordt waartoe
ook de hoofdredacteuren kunnen toetre
den. Omdat juist op redactioneel gebied
nog veel misstanden zouden moeten wor
den verwijderd. Het beste zou zijn, dat
hier een afdeeling van de landelijke ver
eeniging voor de pers tot stand kwam.
Doze kan ook wellicht hel initiatief hier-
Een inzendster stelt als vlag voor
rood, wit. blauw, met langs den stok een
smalle baan oranje. Wie moet hierover
beslissen De Koningin Of het parle
ment Voorloopia zal het wel blijven
zooals het wasrood. wit. blauw met
oranje wimpel.
Is het met de zuivering bij de P.Z.E.M.
wel in orde vraagt iemand Wij ge
ven zijn bezwaren door aan het inlichtin
gen-bureau van het Militair Gezag.
Een vers van een ingezetene van
Schouwen over de toekomst van dit nu
ge-inundeerde eiland voegen wij bij onze
verzameling. Daaruit putten wij. als er
weer ruimte komt.
Nog een brief over de vlaggenkwestie.
Oranje, blanje, bleu, mag dat niet meer
Men zegtdat is de N.S.B.-vlag. Doch is
het niet de oude prinsevlag Mogen
onze volksvijanden ons die zoo maar ont-
rooven Iets om over te denken.
Men meldt ons, dat evacuees uil Schou
wen. die mogen terugkeeren, wel per
schip hun inboedel enz. mogen vervoeren,
doch niet zelf mee mogen varen, Dat
lijkt toch wel idioot. Als het waar is, dan
mag dat wel aanstonds veranderd Wie
heeft hierover le zeggen
Een zeer sympathiek schrijven uit We-
meldinge meldt, dat men ook in Zeeland
gaarne kinderen uit geteisterde streken
zou willen ontvangen. Wij hebben er
eten genoeg voor, zegt de brief, en hij
Algemeene verkiezingen in Joegoslavië te verwachten
Duitschland
Een bevredigende regeling is getroilen
voor de voedselvoorziening van Berlijn.
De ontvolking van C ost-Duitschland een
der oorzaken dor voedselschaarschte,
Maatregelen worden genomen om 'I weg
trekken van menschen te voorkomen, en
hen in te schakelen bij den oogst.
De Duitsche historicus Prof. Ludwig
Bergslraesser, socialistisch afgevaardigde
voordat Hitier de macht overnam, is be
noemd tot president van de regeering
de Duitsche provincie Starkenburg, in het
door de Amerikanen bezelle Duilschland.
Deze provincie omvat o.a. Frankfurt. Ober
hessen, Darmstadt en Giessen. Zetel van
het presidium is Cassel. De nieuwe pre
sident zeide, „dal de maatregelen der re
geering dikwiils hard, maar altijd recht
vaardig zullen zijn".
Gedurende twintig jaar, zeide veldmaar
schalk Montgomery, moeten zoowel de
Duitsche generale stal, als de S.S. troepen
buiten Duitschland gevangen blijven. Hel
gevaar is te groot, om hen weer in vrij
heid ie Jaten vooriwerken aan een nieu
wen oorlog
Een Duitsche duikboot kwam in Argen
tinië aan. en werd ge-interneerd.
Volgens den Times-correspondenl zijn
het geallieerd militair bestuur en de Sov
jet-autoriteiten overeen gekomen, dat voor
administratieve doeleinden Berlijn als een
heid zal gelden.
Het Verre Oosten
De Australische 7de divisie heeft een
landing uitgevoerd aan de Baai van Ba-
likpapan, te Djinabora.
Strijdkrachten van de 9de divisie doen
verkenningen ten Zuiden van de Miri-
olievelden, zonder tegenstand te ontmoe-
Het gebied van de Pandansari-olieralli
naderij ten Noorden van Balikpapan. is
nu geheel in handen der Australiërs. E:
werden geen Japanners meer aangetrof-
Drie Japansche koopvaardijschepen
werden lot zinken gebracht aan de West
kust van Borneo.
Aan aanvallen op de ca. 80 vliegvel
den rond Tokio en Tokio zelf namen drie
afzonderlijke luchtvloten deel, met Sn
taal 1700 vliegtuigen. Volgens de v<
loopige berichten werden 154 Japansche
vliegtuigen op den grond vernield. Geen
enkele geallieerde vlooteenheid werd door
de Japansche aanvallen beschadigd.
Militaire deskundigen te New York ach
ten het niet uitgesloten, dat de aanvallen
met bijna 2000 vliegtuigen minstens twee
of drie dagen zeilen voortduren.
Balkan
Tito heeft aangekondigd, dat in don
herfst algemeene verkiezingen zullen wor
den gehouden. Men zal zich dan ook
kunnen uitspreken over hel dilemma.- re
publiek of monarchie.
Algi
:iers
Een vertegenwoordiger der Fransche
Weerstandsorganisalie in Noord-Afrika
heelt meegedeeld, dal vroegere Vichy-
auloriteiten verantwoordelijk waren voor
den opstand in Algiers van begin Mei.
Nog 2500 Mohammedanen zijn in arrest.
41 Mohammedaansche dorpen werden
vernietigd.
Polen
Morawski had verklaard, dat de vroe
gere Poolsche regeering te Londen ge
poogd zou hebbon. om de Poolsche vloot
tot zinken te brengen. Dit is niet be
vestigd.
Levant
Een schietpartij tusschen Syrische gen
darmes en burqers eenerzijds en Fransche
wachtposten anderzijds in Aleppo heefl
den dood van een Britsch soldaat ten
gevolge gehad.
schrijft namens velen. Zijn er wellicht
Zeeuwsche kinderen, die hiervan zouden
kunnen proliteeren Ook in onze provin
cie zijn ondervoede kinderen genoeg.
Transport van elders is nu niel zoo een
voudig en de groote massa gaat naar
Streken en landen waar men de massa
intvangen kan, wat bij ons bezwaarlijk
Een levendig verhaal over de bevrij
ding vail Goes, door iemand die er zelf
bij was, toen de Canadeezen optrokken,
we meer plaats krijgen, willen we het
gaarne plaatsen.
„De droom van een huisvader" word!
ns toegezonden. Een aardig verhaal,
it een plaatsje verdient in ons blad als
feuilleton. Maar ach, wanneer
Men vraagt de maanstanden op te ne
en. Ze zijn er alZie ons blad van
7 Juli. Red.
De regeeringen van Syrië en den Liba
non hebben hun voldoening uitgesproken
over het Fransche besluit tol overdracht
van de speciale troepen.
Diversen
De Britsche en Amerikaansclre regeerin
gen zullen de regeering van Renner in
Oostenrijk erkennnen.
De Duitsche gebouwen in Turkije wor
den door de Turkscho regeering in be
heer genomc-n. Zwitserland heeft de ver
tegenwoordiging van Duitschland neerge-
Een aantal Britsche krijgsgevangenen,
zoo is thans bewezen, werd achter de
Duitsche linies in October of wat vroeger
van het vorig jaar door de Duïtschers ge
vangen genomen, mishandeld en gedood.
In Duinkerken zijn door een munitie-
ontplolling 150 personen gedood of ge-
In Kansas zijn 5 Duitsche krijgsgevan
genen opgehangen, die op 25 Jan, 1944
oen collega-gevangene hadden vermoord.
Het waren militairen van Rommel's Afri-
ka-corps.
Zweden en Noorwegen hebben een
handelsovereenkomst gesloten.
De Commissie voor Buitenlcmdsche Za
ken uit het Amerikaansche huis van af
gevaardigden, machtigde president Tru
man. om Italië uit te noodigen, lid te wor
den van den Bond van Vereenigde Vol-
Een Braziliaansche kruiser is op den
Atlantischen Oceaan verloren gegaan.
NIEUWS IN HET KORT
De S.H.A.E.F. heelt alle openbare en
particuliere kunstbezit in Duitschland ge
blokkeerd, om aan de bestolen landen,
waaronder Nederland, gelegenheid te ge
ven, hun eigendommen terug te halen.
In Nederland is daartoe opgericht de
Stichting Nederlandsch Kunstbezit, die in
opdracht van de regeering zich daarmee
zal bezig houden.
In Beieren is een uilroeiingscenlrum van
de Nazi's ontdekt, waar tot voor een paar
dagen nog steeds honderden geesteszwak
ke en misvormde Duitsche vrouwen en kin-
deren worden aigemaakl. De hoofdver
pleegster bekende, dat zij in twee jaar
210 kinderen had vermoord. Zij vroeg:
„Wat zal er met mij gebeuren
Ruim zeven millioen Polen zullen zich
vestigen in de van Duilschland af te ne
men gebieden, dus in Silezië, in West-
Pommeren, en in Oost-Pruisen.
De Vereeniging van Zwitsersche Ban
kiers heelt verklaard, dal zii het principe
der geheimhouding van het banksaldo
wil handhaven. Toch beweert zij. niel le
zullen medehelpen aan hel verbergen van
Duitsche geldswaarden in Zwitserland,
de Amerikaansche Se-
reos werd geuit. Wij
stellen hier een vraagteeken.
De Militaire Commissie van Het Ameri
kaansche Huis van Afgevaardigden wil
de algemeene dienstplicht in de Varoen.
Staten invoeren, na den oorlog. He' is
noodig voor de Amerikaansche veiligheid,
die van essentieel belang is voor aon we
reldvrede, oordeelt zij,
Frankrijk tracht in den Levant betere
verhoudingen te scheppen. Zoo zullen
alle Syrische vrijwilligers, die in het Fran
sche leger dienen, aan de Levantstaten
worden overgedragen. Hel betreft een
leger van 25 tot 30.000 man.
Naar gemeld wordt heelt Z.H. de Paus
den bisschop van Mora in Brazilië in den
ban gedaan. Hij had het Vaticaan tij
dens den orolog meermalen fascistisch ge
noemd. Hij zal nu een eigen kerk stich
ten - de Braziliaansche Katholieke Apos
tolische kerk.
Eenige honderden Canadeesche soldaten
ie in Aldershet zijn gelegerd, hebben
relletjes gemaakt. Bijna twee uur gingen
kleine groepen door de stralen en
gooiden winkelruiten in. Hiermede wilden
zij uiting geven aan hun ontevredenheid
het ieit. dat zij al weken wachtent.
aar Canada terug te keeren. nadat
was medegedeeld, dat hun vertrek
binnen tien dagen zou plaats vinden. Zij
wierpen een aantal auto's omver en in
Lunapark vernielden zij alle inrich-
tingen. Er werd versterking ingeroepen
ran de Britsche en Canadeesche militaire
politie, maar de soldaten keerden later
■ustig naar hun barakken terug.
De minister-president van Tsjechoslowa-
kije, Fierlinger. heeft gezegd, dat zijn land
de kwestie over Teschen op den steun
n Rusland kon rekenen. Ook bij do
kwestie van hot verwijderen der Duitsche
Hongaarsche minderheden uit zijn land
had hij den steun van Rusland. Spoedig
zouden de Russische troepen uit Tsjecho-
slowakije worden teruggetrokken. Hij
hoopte, dat de Amerikanen weldra dit
voorbeeld zouden volgen. Red,
