VRIJE STEMMEN
invasie van Japan staat
voor de deur
DAGBLAD VOOR ZEELAND
!\I
seuwe
NeJerlasaJsclte ftegeering
Prof. Sell
er mer Horn
MinïsSer - P resident
De Olieboringen in Drenthe
i-iUscH
Ie JAARGANG
NUMMER 193
Maandag 25 Juni 1945
Algemeene Leldls g
B. G. Kloosterziel en
S. L. Boerma
Hoofdredacteur i
J. Koekebaldter
Redactie en Administratie i
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
DE SCHEEPVAART
Tweeërlei willen wij in het volgende
kort memoreeren.
Vooreerst enkele gegevens over de we
reldscheepvaart in de afgeloopen oorlogs
jaren.
In 1941 vernietigden de duikbooten van
Hitier meer koopvaardijschepen op alle
zeeën dan er door nieuwbouw konden
worden vervangen. Maar de geallieerden
gaven den moed niet op, en besloten door
een grootscheepschen aanbouw deze
achterstand in te halen. Naast de bestrij
ding der duikbooten, die al meer succes
sen ging oogsten, kwam een scheepsbouw-
program tot stand, dat vooral in Amerika
verbijsterende resultaten vertoonde.
Amerika bouwde schepen aan den
loopenden band.
In 1942 liepen er reeds 745 schepen van
stapel, met een totaal draagvermogen van
5.5 mill. br. reg. ton. In 1943 verdubbel
de deze productie en ze bleef sindsdien
in stijgende lijn. Er waren werven, die
iedere 36 uur een schip van 10.000 ton
afleverden Het programma omvatte dan
ook niet minder dan de productie van 50
millioen ton deadweight. De wereldton
nage zal na den oorlog 100 millioen ton
deadweight zijn, een kwart meer als voor
den oorlog. De helft ervan zal eigendom
der Vereenigde Staten zijn. Voor den oor
log bezat Amerika slechts 13 millioen ton
aan ruimte, waarvan nog vier millioen als
onbruikbaar was opgelegd.
In Engeland heeft men dit reusachtige
programma niet kunen bijhouden. Daar
moest zelfs een tijdlang de bouw van
liandelstonnage geheel worden stopgezet,
omdat er nog grooter behoefte was aan
oorlogsschepen.
Dit geeft voor de toekomst een aanmer
kelijke verschuiving te verwachten van
de scheepvaart der wereld. Amerika zal
het leeuwendeel voor zich opeischen, en
geen land zal zich daarmee kunnen me
ten.
Wel zal gedurende den eersten tijd de
roep om scheepsruimte nog ontzaggelijk
toenemen. Naast het varen voor militaire
behobften, die door de voortgaande oor
log in het Verre Oosten nog steeds groot
zullen zijn, komt ook in aanmerking de
voortdurende voorziening der bezettings
troepen in Duitschland. En hierbij komt
dan al de aanvoer die noodig zal zijn
voor den herbouw van het verwoeste
Europa.
Thans is nog de scheepsruimte totaal
onvoldoende voor alle vervoer, en dat zal
nog lang zoo blijven. Maar ondertusschen
wordt de aanbouw in alle landen met
kracht voortgezet, zoodat straks, als rus
tiger tijden komen, de voorraad schepen
nog weer grooter zal zijn geworden. Kun
nen deze massa's schepen dan nog steeds
emplooi vinden
Noodzakelijk zal zijn. dat internationaal
regelen worden gesteld, die een mogelijk
teveel opvangen, en de beschikbare sche
pen over diverse landen verdeelen.
Een herhaling van de verschijnselen in
1923 en 1932 moet worden voorkomen.
In 1923 was er een overschot van bijna
40 pet., en in 1932 lag een vijfde der we-
reldhandelsvloot, 14 millioen bruto regis-
terton, als onbruikbaar oud roest in alle
havens der wereld.
Aldus de gegevens die ons werden ver
strekt door den heer H. van Hoek, een
deskundige op scheepvaartgebied, die on
langs sprak voor de radio.
En hoe staat het in dit opzicht met on
ze eigen handelsvloot
In 1939 bestond onze handelsvloot uit
1191 vaartuigen, in totaal bijna drie mil
lioen ton.
In 1940 hadden wij hiervan nog twee
en een half millioen ton over. De rest 1
tot zinken gebracht, of in handen der be
zettende macht gevallen.
Deze scheepvaart werd geheel inge
schakeld in het oorlogsgebeuren, hetzij
direct of indirect.
Verliezen bleven niet uit. Maar kranig
werk werd door onze handelsmarine ver
richt, op alle zeeën.
Thans is nog veel werk te doen voor
de bevrijding van Nederlandsch Indië. En
ook het herstel van ons vaderland zal ont
zaggelijk veel vervoer van overzee noo
dig maken. Eigen werven worden zoo
spoedig mogelijk ingeschakeld, zoodra de
vernielingen der Duitschres zullen zijn
hersteld. Ook kocht de regeering reeds el
ders schepen» en bestelde er meer.
Maar het zal nog lang duren voor al
ize verliezen zijn ingehaald, daar wij
ongeveer de helft van onze scheepsruimte
in voor den oorlog hebbep verloren.
Ook 2000 man zijn verloren gegaan,
tar onlangs werd meegedeeld. Ze heb
ben hun leven gegeven voor de Neder-
landsche, neen voor de geallieerde zaak,
waarmede ons eigen belang ten nauwste
is verbonden. Eere zij hun nagedachte
Een laatste vraag iszal Nederland
zijn positie herwinnen van voor den oor
log, toen het een der grootste zeevarende
mogendheden was
Wellicht dat een accoord als bovenbe
doeld ons weer nieuw in den zadel zal
helpen. Wij hebben een zeevarend volk
ons midden. En het hart van tallocze
jonge Nederlanders trekt altoos weer naar
zee.
Het is te hopen dat internationaal ook
voor onze menschen plaats zal overblijven
om hun roeping te volgen en mee te hel
pen om voor heel de wereld verbindings
schakel te zijn en te blijven, waardoor
aan de behoeften van alle volkeren in alle
deelen der wereld zal worden voorzien.
Het snelle transport door vliegtuigen
zal ongetwijfeld groote kansen krijgen.
Doch voor vervoer van massa-artikelen
zal ^le scheepvaart steeds een noodzake
lijke schakel blijven. Ook ons roept de
zee Red.
Boortorens zijn geen zeldzaamheid ïn
het Oosten van ons landmaar je
kijkt toch wel even je oogen uit, als je
hier in het wijde Drentsche land rond
Schoonebeek je blik langs den horizon
laat dwalen, overal boortorens ziet en er
jezelf rekenschap van geeft, dat overal
waar zich zoo'n toren bevindt aardolie
géwonnen wordt.
Hier in Schoonebeek, tusschen Coevor-
den en de Duitsche grens, ligt het eerste
Nederlandsche olieveld. Evenwel staan
van de 14 torens, die hier zijn opgericht,
er maar drie op Nederlandsch gebied en
de andere elf op Duitschen grond.
De eerste olie in dit gebied werd in
Nederland aangeboord en dit succes is
in 1942 voor de Duitschers het sein ge
weest om met man en macht ook in eigen
gebied te gaan boren.
„Wij hadden geen haast met die bo
ringen, zegt een stoere, gebruinde Neder
landsche boormeester, een man, die meer
dan 20 jaar lang in Roemenië en onder
de tropenzon gewerkt heeft. „We sabo
teerden zooveel we maar konden en mei
succes. We begonnen eerder, dan zij daar
over de grens.. Wij hebben drie torens
klaar, zij in denzelfden tijd elf".
Overigens zijn de resultaten, die met
de boringen werden bereikt, zeer bevre
digend geweest. In het geheele Oosten
van het land werden proefboringen ver
richt. Alleen bij Coevorden en bij Schoo
nebeek echter kwam men olie tegen en
wel op een zoodanige diepte, dat exploi
tatie van de gevonden lagen mogelijk
bleek. De olielcgen liggen hier namelijk
circa 800 m. diep, wat een uiterst gun
stige omstandigheid is.
De eerste vondst werd bij Coevorden
•gedaan, maar de opbrengst van deze bo
ring was teleurstellend. Bij Schoonebeek
bleek men echter op de goede plaats te
rechtgekomen. Een van de twee torens,
die hier staan, produceert 35.000 liter per
etmaal en men verwacht, dat de tweede
boring, die nagenoeg gereed is, deze op
brengst nog zal overtreffen.
Over de grens, op Duitsch gebied, was
het resultaat even gunstig. Dag en nacht
reden de Duitsche tankauto's af en aan
in Schoonebeek.
Ook voor Nederland is deze productie
echter niet zonder beteelcenis. Vooral om
dat de2e productie-cijfers gekregen wer
den met een saboteerend personeel en
met machines, waarvoor een goede boor
meester zich eigenlijk schaamt. De pro
ductie kan dus met een personeel, dat
zich inspant en met betere machines ver
moedelijk aanzienlijk worden opgevoerd
en misschien kan ons land, nu er zulk een
onleschbaren oliedorst val waar te ne
men, nog plezier beleven van zijn Schoo-
nebeeksche olieveld. Deze olie wordt op
het oogenblik gebruikt door de electri-
sche centrale te Hengelo, die anders we
gens kolengebrek stil zou liggen
Zal Schoonebeek inderdaad over enkele
jaren het centrum van een bedrijvig olie-
gebied zijn De tijd zal het moeten leeren.
In ieder geval is er geen reden om al
dadelijk hoera te roepen. Voor de Duit
schers was de olie, die uit eigen bodem
gewonnen kon worden van groote waar
de. Zij bereidden zich voor op den ge-
weldigsten oorlog uit hun geschiedenis
en begrepen maar al te goed, dat ze het
in dien oorlog niet zonder olie en benzine
zouden kunnen stellen. Al jaren geleden
trachtten zij zich voor de behoeften in
oorloastijd te dekken door op groote schaal
de productie van synthetische benzine uit
steenkool, bruinkool en zelfs turf ter hand
te nemen. Daarnaast boorden zij ïn eigen
grond olie aan.
In de laatste jaren voor het uitbreken
van den strijd naderden de boringen de
Nederlandsche grens. Bij Munster, bij Lin-
gen, bij Bentheim en Ochtrup, op tal van
andere plaatsen' rezen de boortorens uit
den grond en kwam er bedrijvigheid. Van
verschillende zijden werd toen de vraag
gesteld of ook in Nederland olieboringen
niet loonend zouden zijn. Deze vraag werd
toen echter door deskundigen ontkennend
beantwoord. Oliewinning in Nederland
zou niet loonend zijn. Van overzee aan
gevoerd kostte de benzine en de olie
De Heeren Schermerhorn en Drees zijn geslaagd in het vo-imen van
een kabinet. Vandaag zal de nieuwe regeering worden be-eedigd, ter
wijl H. M. de Koningin Woensdagavond om 8 uur voor de radio het
kabinet zal inleiden. Daarna zal Prof. Schermerhorn een toespraak tot
het Nederlandsche volk houden. De nieuwe regeering dient zich aan
als kabinet van Herstel en Vernieuwing.
Het kabinet bestaat uit de navolgende personen;
Voorzitter van den Raad van Ministers en Minister voor de Algemeene
Oorlogvoering, Prof. Ir. W. SCHERMERHORN.
Buitenlandsche Zaken, Mr. E. N. van KLEFFENS.
Zonder ^portefeuille,^ Mr. J. H. van ROOYEN.
OorlogJMr MEYjt.ffqA
Marine, J. M'. de BOOY.
Overzeesche Gebiedsdeelen, Prof. Dr. J. A. H. LOGEMAN
Binnenlandsche Zaken, Mr. L. J. M. BEEL
Justitie, Mr H. A. KOLFSCHOTEN
Financien, Prof W. LIEFTINCK
Handel en Nijverheid, Ir H. VOS a.
Dr S. MANSHOLT\J(
Scheepvaart ad interim. J M de BOOY
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, Prof Dr v. d. LEEUW
Sociale Zaken, W. DREES
Openbare Werken, Ir*RINGERS
j. sa. n. LuutmsiN
JEEL
Nieuwe zelfmoord-instructies uitgegeven
Geheime nazi-documenten gevonden
De invasiekoorts in Japan bereikte een
nieuw hoogtepunt na den val van Okina
wa, toen de Japansche premier Susuki
zijn kabinet meedeelde, dat de invasie
voor de deur staat.
De dagbladen in Japan richtten Donder
dag tot het Japansche volk waarschuwin
gen in verband met de geallieerde inva
sie. De „Asahi Shimbun" schreef, dat het
de bedoeling van de geallieerden is, de
munitiefabrieken en verbindingen te ver
nietigen ter voorbereiding van de inva
sie. De „Nichi Nichi Shimbun" publiceer
de een aantal instructies voor de verde
diging van het moederland met inbegrip
van zelfmoord-methoden.
Het Japansche nieuwsagentschap be
richtte, dat ijzerresten van de vernielde
gebouwen in Tokio verzameld worden en
gebruikt worden voor de fabricatie van
handgranaten. Hieruit blijkt dus, dat de
Japanners reeds last beginnen te krijgen
van de geallieerde duikbooten, die de ver
bindingen met de voorraden in Mandsjoe-
kwo lamleggen.
Gisteravond meldde de Japansche ra
dio, dat groote formaties deklandingsvlieg-
tuigen aanvallen hadden gedaan op mi
litaire doelen op Sumatra.
Voor de financieele commissie van het
Huis van Afgevaardigden heeft generaal
Marshall, de chef van den generalen staf
van het Amerikaansche leger verklaard,
dat de kracht van de offensieven in den
Pacific tot het uiterste zal worden opge
voerd. In Maart of April 1946 zullen de
bombardementen een hoogtepunt bereiken
als er 166.000 ton per maand zullen af
geworpen worden.
Japan zal het volgende jaar met drie
maal zoveel bommen bestookt worden in
vergelijking met Duitschland. Het meest
dringende probleem is de overschakeling
van den oorlog in Europa naar den Pa
cific.
Wij moeten met een snel en krachtig
offensief zoo spoedig mogelijk de over
winning behalen.
Generaal Doolitlle, die het eerst Tokio
bombardeerde, is thans benoemd tot be-
slechts enkele centen.
In Duitschland kwamen de kosten er
niet op aan. Zij speelden geen rol. Hitier
had olie en benzine noodig voor zijn oor
log en dat was beslissend.
De groote vraag voor Schoonebeek is
dan ook, of in de tegenwoordige omstan
digheden in de komende jaren de produc
tie misschien wel loonend zal zijn. Uitge
sloten is dat niet en dan kan er inderdaad
groote bedrijvïngheid in het kleine Drent
sche dorpje ontstaan.
Daar komt nog bij', dat het geenszins
vaststaat, dat deze olielagen rijk genoeg
zouden zijn om geruimen tijd olie te win
nen. Niet zelden komt het ïn West-Europa
voor, dat het enkele maanden goed gaat,
en dat dan eensklaps de opbrengst van
een boorput ziender oogen daalt.
Voorloopig is het dus in ieder geval
nog te vroeg om te juichen. Of de Schoo-
nebeeksche toekomstdroomen ïn vervul
ling gaan is nog een open vraag. A.N.P.
velhebber van de geheele Amerikaansche
luchtmacht in het Verre Oosten.
DUITSCHLAND.
De vroeger gouwleider en rijksstadhou
der van Tirol-Voralsberg, Franz Hofer, is
dor de Duitsche burgerlijke stand ear-
resteerd. Hij' was als schoorsteenveger
vermomd. Hij is de eerste belangrijke ar
restant, die door de Duitsche civiele poli
tie is gevangen genomen.
Op een persconferentie heeft Mont
gomery aangekondigd, dat Britsche troe
pen binnenkort een gedeelte van Berlijn
zullen bezetten. De divisie, welke hiervoor
is aangewezen, is de 7de pantserdivisie,
de beroemde „woestijnratten".
Verder verklaarde Montgomery, dat de
Duitsche S.S. waarschijnlijk 20 jaar ge
vangen zal worden gehouden. Leden van
den Duitschen generalen staf zullen uit
Duitschland worden weggevoerd en in
een kleine kolonie worden afgezonderd,
waar zij voor onbepaalden tijd zouden
v/orden gevangen gehouden.
Een nieuwe
Poolsche regeering
Op de besprekingen te Moskou is vol
ledige overeenstemming bereikt over de
vorming van een voorloopige Poolsche
regeering van nationale eenheid.
Volgens radio Moskou zou zij o.m. sa
mengesteld worden uit Wladislaw Kernik
en Ceslaw Wyceha uit Polen en Stanis-
law Micolawcïck, JanStancick en Mjac-
zilaw Tugïtt, die buiten Polen vertoeven.
Wincent Witosz van Polen en Stanislaw
Grabski van buiten Polen zullen het pre
sidium van het Poolsche parlement op zich
Micolawcick, de vroegere premier van
de Poolsche regeering in Londen, zal bin
nenkort naad Warschau vertrekken.
Een zegsman, die in nauw contact staat
met de Krïmcommissie, samengesteld uit
Molotov, Sir Archibald Clark Car?r, Britsch
ambassadeur en Hurriman, ambassadeur
der Ver. Staten heeft medegedeeld, dat de
overeenkomst geheel spontaan en met al
gemeene stemmen genomen is.
Zoodra de nieuwe Poolsche regeering
is aangekondigd, zal de erkenning door
Engeland en Amerika direct volgen. Ter
zelfder tijd zal de erkenning van de Pool
sche regeering te Londen worden inge
trokken.
De keuze, die aan de Poolsche strijd
krachten gelaten wordt, is nog onzeker.
Het schijnt evenwel duidelij te zijn, dat
een groot aantal van hen naar Polen zal
terugkeeren. Dat zal ook het geval zijn
met een groot aantal Polen ten Westen
van de Elbe.
Mackenzie King, die volgens den uitslag
der verkiezingen in Canada met verklein
de liberale meerderheid zou kunnen blij
ven regeeren, is gevallen door de aan
vullende stemmen van het Canadeesche
leger in Europa.
De aanstaande verkiezingen in Luxem
burg belooven woelig te worden. Naast
de oude partijen komt er een nieuwe groe
peering, Nationale Unie genaamd, waar
toe personen belmoren uit de diverse kam
pen. Iets dus als bij ons de Nederland
sche Volksbeweging.
Farri, de leider der verzetsbeweging, is
minister-president geworden in Italië. Zijn
kabinet omvat ook twee communisten. Het
ministerie schijnt een linksche concentra
tie van krachten te zijn.
De Italiaansche minister van buitenland
sche zaken heeft verklaard, dat de rege
ling inzake Trïëst voldoening geeft aan
de Italiaansche gevoelens en dat hij hoopt
op een vreedzaam samenleven van Joego
slavië.
Rusland heeft met dit laatste land een
verdrag van vriendschap en wederzijdsche
bijstand geratificeerd.
In Spanje tracht Franco zijn fascistisch
verleden te doen vergeten. Hij kondigt
democratische maatregelen aan en laat
door een staatsraad de problemen bestu-
deeren van een herstel der monarchie.
Doch de troonpretendent Don Juan ver
klaarde in een manifest, ïn Zwitserland
uitgegeven, dat het regime van Franco in
tegenspraak was met het karakter en de
iraditie van het Spaansche volk. Onder
tusschen worden Spaansche versterkingen
gezonden naar de Pyreneeën, en hielden
een honderdtal leden van de Phalanx-
jeugd in Barcelona anti-Britsche en anti-
Amerikaansche demonstraties. „Weg met
Engeland„Weg met Churchill rie
pen ze.
Engeland staat midden in de verkie
zingscampagne. Dit neemt niet weg, dat
Churchill en Attlee broederlijk samen
naar de conferentie van de Big Three zul
len gaan. En ondertusschen is een groot
nieuw plan ontworpen, om aan Brïtsch-
Indië een grootere mate van zelfbestuur
te verleenen. Ghandhi wacht nog op ant
woord op zijn vragen, die hij dienaan
gaande heeft gesteld. Hij acht, dat de
overwinning in Europa het resultaat van
geweld is geweest. Toch hebben de ge
allieerden er een kleine dienst mee be
wezen aan den vrede, de vrijheid, de
waarheid en de geweldloosheid, zoo ging
hij voort. „Het grootste deel van de
menschheid bestaat heden uit onderdruk
te volkeren. Het is mijn overtuiging, dat
indien Indië de vrijheid zal ten deel val
len door waarheid en geweldloosheid, ik
in staat zal zijn alle verdrukte volkeren
te bevrijden".
In Scandinavië is het verheugend te
zien, hoe Zweden en Noorwegen, die el
kaar zoo noodig hebben, ook reeds bezig
zijn elkander te vinden. Een overeen
komst is geteekend, waarbij door Zweden
Noorwegen groote credieten zullen
worden verleend voor het herstel van zijn
door Duitschland verwoeste huishouding.
In Noorwegen zullen in October ver
kiezingen worden gehouden voor parle
ment en gemeenteraden. Dat gaat dus
sneller dan bij ons 16.000 verraders zijn
gevangen genomen. Van de 1.750.000 mij
nen zijn er al 250.000 opgeruimd, door
Duitsche krijgsgevangenen, waarbij 60
dooden en 100 gewonden vielen. In de
buurt van Bergen is wederom een massa
graf ontdekt van door de Duitschers
doodgeschoten vreemdelingen.
Uit Denemarken komt het bericht, dat
inses Helena, echtgenoote van Harald
van Denemarken, een broer van den ko
ning, wegens pro-Duilsche gevoelens uit
het land is gezet.
In Zweden is volgens de „Roode Ster"
te Moskou de nazi-invloed nog groot. Zij
zetten onder den dekmantel van niet-po-
litieke vereenigingen hun werk voort. Het
land dreigt een centrum te worden van
nazi-besmetting.
BINNEN LAN D
De benzine positie
Benzine zal waarschijnlijk het eerste
product zijn, dat in Nederland bonloos te
krijgen is. De vooruitzichten zijn van dien
aard, dat benzine en in mindere mate
ook smeerolie geen essentiëele belemme
ring meer behoeft te zijn voor het herstel
van het verkeer. Plezierritten per auto
blijven echter vooreerst uit den booze.
In het Zuiden van ons land is de ta-
taksindustrie voor een belangrijk deel in
bedrijf. Er zal een voorraad worden aan
gelegd, waaruit binnenkort een geregel
de toewijzing voor het geheele land zal
kunnen plaats hebben.
Bij den stal van Prins Bernhard is een
afdeeling voor Sociale Zaken ingericht,
om mee te werken tot het lenigen van
den nood in de meest getroffen streken
van ons land.
De pakketdienst van het Roode Kruis
wordt dezer dagen stop gezet.