VRIJE STEMMEN invasie van Japan staat voor de deur DAGBLAD VOOR ZEELAND !\I seuwe NeJerlasaJsclte ftegeering Prof. Sell er mer Horn MinïsSer - P resident De Olieboringen in Drenthe i-iUscH Ie JAARGANG NUMMER 193 Maandag 25 Juni 1945 Algemeene Leldls g B. G. Kloosterziel en S. L. Boerma Hoofdredacteur i J. Koekebaldter Redactie en Administratie i Goes, Beestenmarkt 2 Telefoon 2163 DE SCHEEPVAART Tweeërlei willen wij in het volgende kort memoreeren. Vooreerst enkele gegevens over de we reldscheepvaart in de afgeloopen oorlogs jaren. In 1941 vernietigden de duikbooten van Hitier meer koopvaardijschepen op alle zeeën dan er door nieuwbouw konden worden vervangen. Maar de geallieerden gaven den moed niet op, en besloten door een grootscheepschen aanbouw deze achterstand in te halen. Naast de bestrij ding der duikbooten, die al meer succes sen ging oogsten, kwam een scheepsbouw- program tot stand, dat vooral in Amerika verbijsterende resultaten vertoonde. Amerika bouwde schepen aan den loopenden band. In 1942 liepen er reeds 745 schepen van stapel, met een totaal draagvermogen van 5.5 mill. br. reg. ton. In 1943 verdubbel de deze productie en ze bleef sindsdien in stijgende lijn. Er waren werven, die iedere 36 uur een schip van 10.000 ton afleverden Het programma omvatte dan ook niet minder dan de productie van 50 millioen ton deadweight. De wereldton nage zal na den oorlog 100 millioen ton deadweight zijn, een kwart meer als voor den oorlog. De helft ervan zal eigendom der Vereenigde Staten zijn. Voor den oor log bezat Amerika slechts 13 millioen ton aan ruimte, waarvan nog vier millioen als onbruikbaar was opgelegd. In Engeland heeft men dit reusachtige programma niet kunen bijhouden. Daar moest zelfs een tijdlang de bouw van liandelstonnage geheel worden stopgezet, omdat er nog grooter behoefte was aan oorlogsschepen. Dit geeft voor de toekomst een aanmer kelijke verschuiving te verwachten van de scheepvaart der wereld. Amerika zal het leeuwendeel voor zich opeischen, en geen land zal zich daarmee kunnen me ten. Wel zal gedurende den eersten tijd de roep om scheepsruimte nog ontzaggelijk toenemen. Naast het varen voor militaire behobften, die door de voortgaande oor log in het Verre Oosten nog steeds groot zullen zijn, komt ook in aanmerking de voortdurende voorziening der bezettings troepen in Duitschland. En hierbij komt dan al de aanvoer die noodig zal zijn voor den herbouw van het verwoeste Europa. Thans is nog de scheepsruimte totaal onvoldoende voor alle vervoer, en dat zal nog lang zoo blijven. Maar ondertusschen wordt de aanbouw in alle landen met kracht voortgezet, zoodat straks, als rus tiger tijden komen, de voorraad schepen nog weer grooter zal zijn geworden. Kun nen deze massa's schepen dan nog steeds emplooi vinden Noodzakelijk zal zijn. dat internationaal regelen worden gesteld, die een mogelijk teveel opvangen, en de beschikbare sche pen over diverse landen verdeelen. Een herhaling van de verschijnselen in 1923 en 1932 moet worden voorkomen. In 1923 was er een overschot van bijna 40 pet., en in 1932 lag een vijfde der we- reldhandelsvloot, 14 millioen bruto regis- terton, als onbruikbaar oud roest in alle havens der wereld. Aldus de gegevens die ons werden ver strekt door den heer H. van Hoek, een deskundige op scheepvaartgebied, die on langs sprak voor de radio. En hoe staat het in dit opzicht met on ze eigen handelsvloot In 1939 bestond onze handelsvloot uit 1191 vaartuigen, in totaal bijna drie mil lioen ton. In 1940 hadden wij hiervan nog twee en een half millioen ton over. De rest 1 tot zinken gebracht, of in handen der be zettende macht gevallen. Deze scheepvaart werd geheel inge schakeld in het oorlogsgebeuren, hetzij direct of indirect. Verliezen bleven niet uit. Maar kranig werk werd door onze handelsmarine ver richt, op alle zeeën. Thans is nog veel werk te doen voor de bevrijding van Nederlandsch Indië. En ook het herstel van ons vaderland zal ont zaggelijk veel vervoer van overzee noo dig maken. Eigen werven worden zoo spoedig mogelijk ingeschakeld, zoodra de vernielingen der Duitschres zullen zijn hersteld. Ook kocht de regeering reeds el ders schepen» en bestelde er meer. Maar het zal nog lang duren voor al ize verliezen zijn ingehaald, daar wij ongeveer de helft van onze scheepsruimte in voor den oorlog hebbep verloren. Ook 2000 man zijn verloren gegaan, tar onlangs werd meegedeeld. Ze heb ben hun leven gegeven voor de Neder- landsche, neen voor de geallieerde zaak, waarmede ons eigen belang ten nauwste is verbonden. Eere zij hun nagedachte Een laatste vraag iszal Nederland zijn positie herwinnen van voor den oor log, toen het een der grootste zeevarende mogendheden was Wellicht dat een accoord als bovenbe doeld ons weer nieuw in den zadel zal helpen. Wij hebben een zeevarend volk ons midden. En het hart van tallocze jonge Nederlanders trekt altoos weer naar zee. Het is te hopen dat internationaal ook voor onze menschen plaats zal overblijven om hun roeping te volgen en mee te hel pen om voor heel de wereld verbindings schakel te zijn en te blijven, waardoor aan de behoeften van alle volkeren in alle deelen der wereld zal worden voorzien. Het snelle transport door vliegtuigen zal ongetwijfeld groote kansen krijgen. Doch voor vervoer van massa-artikelen zal ^le scheepvaart steeds een noodzake lijke schakel blijven. Ook ons roept de zee Red. Boortorens zijn geen zeldzaamheid ïn het Oosten van ons landmaar je kijkt toch wel even je oogen uit, als je hier in het wijde Drentsche land rond Schoonebeek je blik langs den horizon laat dwalen, overal boortorens ziet en er jezelf rekenschap van geeft, dat overal waar zich zoo'n toren bevindt aardolie géwonnen wordt. Hier in Schoonebeek, tusschen Coevor- den en de Duitsche grens, ligt het eerste Nederlandsche olieveld. Evenwel staan van de 14 torens, die hier zijn opgericht, er maar drie op Nederlandsch gebied en de andere elf op Duitschen grond. De eerste olie in dit gebied werd in Nederland aangeboord en dit succes is in 1942 voor de Duitschers het sein ge weest om met man en macht ook in eigen gebied te gaan boren. „Wij hadden geen haast met die bo ringen, zegt een stoere, gebruinde Neder landsche boormeester, een man, die meer dan 20 jaar lang in Roemenië en onder de tropenzon gewerkt heeft. „We sabo teerden zooveel we maar konden en mei succes. We begonnen eerder, dan zij daar over de grens.. Wij hebben drie torens klaar, zij in denzelfden tijd elf". Overigens zijn de resultaten, die met de boringen werden bereikt, zeer bevre digend geweest. In het geheele Oosten van het land werden proefboringen ver richt. Alleen bij Coevorden en bij Schoo nebeek echter kwam men olie tegen en wel op een zoodanige diepte, dat exploi tatie van de gevonden lagen mogelijk bleek. De olielcgen liggen hier namelijk circa 800 m. diep, wat een uiterst gun stige omstandigheid is. De eerste vondst werd bij Coevorden •gedaan, maar de opbrengst van deze bo ring was teleurstellend. Bij Schoonebeek bleek men echter op de goede plaats te rechtgekomen. Een van de twee torens, die hier staan, produceert 35.000 liter per etmaal en men verwacht, dat de tweede boring, die nagenoeg gereed is, deze op brengst nog zal overtreffen. Over de grens, op Duitsch gebied, was het resultaat even gunstig. Dag en nacht reden de Duitsche tankauto's af en aan in Schoonebeek. Ook voor Nederland is deze productie echter niet zonder beteelcenis. Vooral om dat de2e productie-cijfers gekregen wer den met een saboteerend personeel en met machines, waarvoor een goede boor meester zich eigenlijk schaamt. De pro ductie kan dus met een personeel, dat zich inspant en met betere machines ver moedelijk aanzienlijk worden opgevoerd en misschien kan ons land, nu er zulk een onleschbaren oliedorst val waar te ne men, nog plezier beleven van zijn Schoo- nebeeksche olieveld. Deze olie wordt op het oogenblik gebruikt door de electri- sche centrale te Hengelo, die anders we gens kolengebrek stil zou liggen Zal Schoonebeek inderdaad over enkele jaren het centrum van een bedrijvig olie- gebied zijn De tijd zal het moeten leeren. In ieder geval is er geen reden om al dadelijk hoera te roepen. Voor de Duit schers was de olie, die uit eigen bodem gewonnen kon worden van groote waar de. Zij bereidden zich voor op den ge- weldigsten oorlog uit hun geschiedenis en begrepen maar al te goed, dat ze het in dien oorlog niet zonder olie en benzine zouden kunnen stellen. Al jaren geleden trachtten zij zich voor de behoeften in oorloastijd te dekken door op groote schaal de productie van synthetische benzine uit steenkool, bruinkool en zelfs turf ter hand te nemen. Daarnaast boorden zij ïn eigen grond olie aan. In de laatste jaren voor het uitbreken van den strijd naderden de boringen de Nederlandsche grens. Bij Munster, bij Lin- gen, bij Bentheim en Ochtrup, op tal van andere plaatsen' rezen de boortorens uit den grond en kwam er bedrijvigheid. Van verschillende zijden werd toen de vraag gesteld of ook in Nederland olieboringen niet loonend zouden zijn. Deze vraag werd toen echter door deskundigen ontkennend beantwoord. Oliewinning in Nederland zou niet loonend zijn. Van overzee aan gevoerd kostte de benzine en de olie De Heeren Schermerhorn en Drees zijn geslaagd in het vo-imen van een kabinet. Vandaag zal de nieuwe regeering worden be-eedigd, ter wijl H. M. de Koningin Woensdagavond om 8 uur voor de radio het kabinet zal inleiden. Daarna zal Prof. Schermerhorn een toespraak tot het Nederlandsche volk houden. De nieuwe regeering dient zich aan als kabinet van Herstel en Vernieuwing. Het kabinet bestaat uit de navolgende personen; Voorzitter van den Raad van Ministers en Minister voor de Algemeene Oorlogvoering, Prof. Ir. W. SCHERMERHORN. Buitenlandsche Zaken, Mr. E. N. van KLEFFENS. Zonder ^portefeuille,^ Mr. J. H. van ROOYEN. OorlogJMr MEYjt.ffqA Marine, J. M'. de BOOY. Overzeesche Gebiedsdeelen, Prof. Dr. J. A. H. LOGEMAN Binnenlandsche Zaken, Mr. L. J. M. BEEL Justitie, Mr H. A. KOLFSCHOTEN Financien, Prof W. LIEFTINCK Handel en Nijverheid, Ir H. VOS a. Dr S. MANSHOLT\J( Scheepvaart ad interim. J M de BOOY Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, Prof Dr v. d. LEEUW Sociale Zaken, W. DREES Openbare Werken, Ir*RINGERS j. sa. n. LuutmsiN JEEL Nieuwe zelfmoord-instructies uitgegeven Geheime nazi-documenten gevonden De invasiekoorts in Japan bereikte een nieuw hoogtepunt na den val van Okina wa, toen de Japansche premier Susuki zijn kabinet meedeelde, dat de invasie voor de deur staat. De dagbladen in Japan richtten Donder dag tot het Japansche volk waarschuwin gen in verband met de geallieerde inva sie. De „Asahi Shimbun" schreef, dat het de bedoeling van de geallieerden is, de munitiefabrieken en verbindingen te ver nietigen ter voorbereiding van de inva sie. De „Nichi Nichi Shimbun" publiceer de een aantal instructies voor de verde diging van het moederland met inbegrip van zelfmoord-methoden. Het Japansche nieuwsagentschap be richtte, dat ijzerresten van de vernielde gebouwen in Tokio verzameld worden en gebruikt worden voor de fabricatie van handgranaten. Hieruit blijkt dus, dat de Japanners reeds last beginnen te krijgen van de geallieerde duikbooten, die de ver bindingen met de voorraden in Mandsjoe- kwo lamleggen. Gisteravond meldde de Japansche ra dio, dat groote formaties deklandingsvlieg- tuigen aanvallen hadden gedaan op mi litaire doelen op Sumatra. Voor de financieele commissie van het Huis van Afgevaardigden heeft generaal Marshall, de chef van den generalen staf van het Amerikaansche leger verklaard, dat de kracht van de offensieven in den Pacific tot het uiterste zal worden opge voerd. In Maart of April 1946 zullen de bombardementen een hoogtepunt bereiken als er 166.000 ton per maand zullen af geworpen worden. Japan zal het volgende jaar met drie maal zoveel bommen bestookt worden in vergelijking met Duitschland. Het meest dringende probleem is de overschakeling van den oorlog in Europa naar den Pa cific. Wij moeten met een snel en krachtig offensief zoo spoedig mogelijk de over winning behalen. Generaal Doolitlle, die het eerst Tokio bombardeerde, is thans benoemd tot be- slechts enkele centen. In Duitschland kwamen de kosten er niet op aan. Zij speelden geen rol. Hitier had olie en benzine noodig voor zijn oor log en dat was beslissend. De groote vraag voor Schoonebeek is dan ook, of in de tegenwoordige omstan digheden in de komende jaren de produc tie misschien wel loonend zal zijn. Uitge sloten is dat niet en dan kan er inderdaad groote bedrijvïngheid in het kleine Drent sche dorpje ontstaan. Daar komt nog bij', dat het geenszins vaststaat, dat deze olielagen rijk genoeg zouden zijn om geruimen tijd olie te win nen. Niet zelden komt het ïn West-Europa voor, dat het enkele maanden goed gaat, en dat dan eensklaps de opbrengst van een boorput ziender oogen daalt. Voorloopig is het dus in ieder geval nog te vroeg om te juichen. Of de Schoo- nebeeksche toekomstdroomen ïn vervul ling gaan is nog een open vraag. A.N.P. velhebber van de geheele Amerikaansche luchtmacht in het Verre Oosten. DUITSCHLAND. De vroeger gouwleider en rijksstadhou der van Tirol-Voralsberg, Franz Hofer, is dor de Duitsche burgerlijke stand ear- resteerd. Hij' was als schoorsteenveger vermomd. Hij is de eerste belangrijke ar restant, die door de Duitsche civiele poli tie is gevangen genomen. Op een persconferentie heeft Mont gomery aangekondigd, dat Britsche troe pen binnenkort een gedeelte van Berlijn zullen bezetten. De divisie, welke hiervoor is aangewezen, is de 7de pantserdivisie, de beroemde „woestijnratten". Verder verklaarde Montgomery, dat de Duitsche S.S. waarschijnlijk 20 jaar ge vangen zal worden gehouden. Leden van den Duitschen generalen staf zullen uit Duitschland worden weggevoerd en in een kleine kolonie worden afgezonderd, waar zij voor onbepaalden tijd zouden v/orden gevangen gehouden. Een nieuwe Poolsche regeering Op de besprekingen te Moskou is vol ledige overeenstemming bereikt over de vorming van een voorloopige Poolsche regeering van nationale eenheid. Volgens radio Moskou zou zij o.m. sa mengesteld worden uit Wladislaw Kernik en Ceslaw Wyceha uit Polen en Stanis- law Micolawcïck, JanStancick en Mjac- zilaw Tugïtt, die buiten Polen vertoeven. Wincent Witosz van Polen en Stanislaw Grabski van buiten Polen zullen het pre sidium van het Poolsche parlement op zich Micolawcick, de vroegere premier van de Poolsche regeering in Londen, zal bin nenkort naad Warschau vertrekken. Een zegsman, die in nauw contact staat met de Krïmcommissie, samengesteld uit Molotov, Sir Archibald Clark Car?r, Britsch ambassadeur en Hurriman, ambassadeur der Ver. Staten heeft medegedeeld, dat de overeenkomst geheel spontaan en met al gemeene stemmen genomen is. Zoodra de nieuwe Poolsche regeering is aangekondigd, zal de erkenning door Engeland en Amerika direct volgen. Ter zelfder tijd zal de erkenning van de Pool sche regeering te Londen worden inge trokken. De keuze, die aan de Poolsche strijd krachten gelaten wordt, is nog onzeker. Het schijnt evenwel duidelij te zijn, dat een groot aantal van hen naar Polen zal terugkeeren. Dat zal ook het geval zijn met een groot aantal Polen ten Westen van de Elbe. Mackenzie King, die volgens den uitslag der verkiezingen in Canada met verklein de liberale meerderheid zou kunnen blij ven regeeren, is gevallen door de aan vullende stemmen van het Canadeesche leger in Europa. De aanstaande verkiezingen in Luxem burg belooven woelig te worden. Naast de oude partijen komt er een nieuwe groe peering, Nationale Unie genaamd, waar toe personen belmoren uit de diverse kam pen. Iets dus als bij ons de Nederland sche Volksbeweging. Farri, de leider der verzetsbeweging, is minister-president geworden in Italië. Zijn kabinet omvat ook twee communisten. Het ministerie schijnt een linksche concentra tie van krachten te zijn. De Italiaansche minister van buitenland sche zaken heeft verklaard, dat de rege ling inzake Trïëst voldoening geeft aan de Italiaansche gevoelens en dat hij hoopt op een vreedzaam samenleven van Joego slavië. Rusland heeft met dit laatste land een verdrag van vriendschap en wederzijdsche bijstand geratificeerd. In Spanje tracht Franco zijn fascistisch verleden te doen vergeten. Hij kondigt democratische maatregelen aan en laat door een staatsraad de problemen bestu- deeren van een herstel der monarchie. Doch de troonpretendent Don Juan ver klaarde in een manifest, ïn Zwitserland uitgegeven, dat het regime van Franco in tegenspraak was met het karakter en de iraditie van het Spaansche volk. Onder tusschen worden Spaansche versterkingen gezonden naar de Pyreneeën, en hielden een honderdtal leden van de Phalanx- jeugd in Barcelona anti-Britsche en anti- Amerikaansche demonstraties. „Weg met Engeland„Weg met Churchill rie pen ze. Engeland staat midden in de verkie zingscampagne. Dit neemt niet weg, dat Churchill en Attlee broederlijk samen naar de conferentie van de Big Three zul len gaan. En ondertusschen is een groot nieuw plan ontworpen, om aan Brïtsch- Indië een grootere mate van zelfbestuur te verleenen. Ghandhi wacht nog op ant woord op zijn vragen, die hij dienaan gaande heeft gesteld. Hij acht, dat de overwinning in Europa het resultaat van geweld is geweest. Toch hebben de ge allieerden er een kleine dienst mee be wezen aan den vrede, de vrijheid, de waarheid en de geweldloosheid, zoo ging hij voort. „Het grootste deel van de menschheid bestaat heden uit onderdruk te volkeren. Het is mijn overtuiging, dat indien Indië de vrijheid zal ten deel val len door waarheid en geweldloosheid, ik in staat zal zijn alle verdrukte volkeren te bevrijden". In Scandinavië is het verheugend te zien, hoe Zweden en Noorwegen, die el kaar zoo noodig hebben, ook reeds bezig zijn elkander te vinden. Een overeen komst is geteekend, waarbij door Zweden Noorwegen groote credieten zullen worden verleend voor het herstel van zijn door Duitschland verwoeste huishouding. In Noorwegen zullen in October ver kiezingen worden gehouden voor parle ment en gemeenteraden. Dat gaat dus sneller dan bij ons 16.000 verraders zijn gevangen genomen. Van de 1.750.000 mij nen zijn er al 250.000 opgeruimd, door Duitsche krijgsgevangenen, waarbij 60 dooden en 100 gewonden vielen. In de buurt van Bergen is wederom een massa graf ontdekt van door de Duitschers doodgeschoten vreemdelingen. Uit Denemarken komt het bericht, dat inses Helena, echtgenoote van Harald van Denemarken, een broer van den ko ning, wegens pro-Duilsche gevoelens uit het land is gezet. In Zweden is volgens de „Roode Ster" te Moskou de nazi-invloed nog groot. Zij zetten onder den dekmantel van niet-po- litieke vereenigingen hun werk voort. Het land dreigt een centrum te worden van nazi-besmetting. BINNEN LAN D De benzine positie Benzine zal waarschijnlijk het eerste product zijn, dat in Nederland bonloos te krijgen is. De vooruitzichten zijn van dien aard, dat benzine en in mindere mate ook smeerolie geen essentiëele belemme ring meer behoeft te zijn voor het herstel van het verkeer. Plezierritten per auto blijven echter vooreerst uit den booze. In het Zuiden van ons land is de ta- taksindustrie voor een belangrijk deel in bedrijf. Er zal een voorraad worden aan gelegd, waaruit binnenkort een geregel de toewijzing voor het geheele land zal kunnen plaats hebben. Bij den stal van Prins Bernhard is een afdeeling voor Sociale Zaken ingericht, om mee te werken tot het lenigen van den nood in de meest getroffen streken van ons land. De pakketdienst van het Roode Kruis wordt dezer dagen stop gezet.

Krantenbank Zeeland

Vrije Stemmen. Dagblad voor Zeeland | 1945 | | pagina 1