VRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Het Groot-Hertogdom herademt
Generaal Eisenhower spreekt
in het Congres der Vereenigde Staten
.J
Ie JAARGANG
NUMMER 191
Vrijdag 22 Juni 1945
Algemeens Leiding
B. G. Kloosterziel en
S. L. Boerma
Hoofdredacteur
J. Koekebakker
Redactie en Administratie t
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
LOONEN, PRIJZEN EN
BOERENVER DIENSTE
In deze drie woorden worden kort sa
mengevat de problemen, die in de land-
bouwwereld thans een allesbeheerschen-
de factor zijn.
Over de eerste twee punten kunnen wij
enkele dingen aanhalen uit een artikel,
dat ons door een onzer lezers werd toe
gezonden, doch dat wegens te grooten
omvang niet in zijn geheel kan worden
opgenomen.
Het derde punt wordt door hem ook
behandeld, maar geeft tevens aanleiding,
deze zaak nog van ruimer gezichtspunt
te bezien,
Algemeen wordt tegenwoordig gevoeld,
dat de belooning en de geheele levens
positie van den landarbeider dringend ver
betering behoeft.
Reeds zijn verschillende maatregelen
genomen, zooals een minimum-loon, een
vrije Zaterdagmiddag enz. De nood was
op het platteland ook hoog gestegen. Er
waren veel te weinig arbeiders overge
bleven. Iedereen zocht een goed heenko
men, naar andere, beter betaalde bedrij
ven, En al is nu eenige verbetering inge
treden, het gebrek aan arbeidskrachten
blijft voortbestaan.
Vandaar dat alom wordt gevraagd
maak de levenspositie van den landarbei
der dusdanig, dat vele werklieden, die
van het platteland afkomstig zijn, en die
wel daarheen zouden willen terugkeeren,
ais hun sociale positie er maar goed zou
zijn, het besluit zouden nemenik keer
naar mijn oude landje terug
Zou dit kunnen
Zeker zou dit kunnen.
Maar dan krijgen we een nieuwe moei
lijkheid.
Als ge zijn positie dusdanig opvoert,
dat de arbeider op het land het minstens
even goed heeft als die bij de industrie,
dan worden de boeren op zware lasten
gezet
Hooge loonen, sociale verzekeringen,
ouderdomsvoorziening, kindertoeslagen,
enz. enz. brengen de boerderij op zware
onkosten, die het bedrijf bij de huidige
prijzen der producten niet kan dragen.
De winsten der boeren zijn toch al pro
blematisch. In slechte jaren werd er wei
nig of niet verdiend. En een boer, die
zich rijk boert, komt heden ten dage maar
sporadisch voor.
Wordt dus de positie van den landar
beider definitief omhoog gebracht, dan
kan de boer dit enkel opbrengen, als de
prijzen der landbouwproducten, die thans
alle van overheidswege zijn vastgelegd,
een aanmerkelijke verhooging zullen on
dergaan.
Ook hierin zou kunnen worden voorzien.
Doch nu de keerzijde.
Als de prijzen der landbouwproducten
aanzienlijk zouden stijgen, kunnen de te
genwoordige prijzen der dagelijksche le
vensmiddelen niet worden gehandhaafd
Dan zouden de aardappelen, het brood,
de groenten, de erwten en boonen, de
suiker en alle andere producten van land
en tuinbouw aanmerkelijk in prijs moeten
stijgen.
Het levensmiddelenpakket, zooals dat
tegenwoordig wordt genoemd, zou dus
den arbeider, zoowel die op het land als
ook die in de stad, op een veel grooter
bedrag in geld komen te staan.
Het gevolg zou zijn, dat de loonen niet
toereikend zouden zijn om deze bedragen
voor een kinderrijk gezin op te brengen.
Dus weer loonsverhooging
Maar dan worden de kosten voor den
boer ook weer hooger.
Een puzzle.
Bij de tegenwoordige ordening onzer
samenleving is hiervoor de oplossing niet
te vinden.
Onze politici moeten dit probleem ter
dege onder de oogen zien.
Zij moeten voor het oogenblik doen wat
ze kunnen om misstanden uit den weg te
ruimen.
Doch zullen moeten overwegen of een
ander stelsel, dat niet voor winst, doch
voor behoefte produceert, in onze huidige
samenleving niet uitvoerbaar wordt.
Ieder werke voor allen. En ieder ont-
vange wat hij nodig heeft.
Wij zien nog geen weg die hier de uit
komst brengt.
Laten deskundigen dit met elkaar be
spreken. Red.
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Bij den burgemeester van Luxemburg
De heer Diederich, burgemeester van de
hoofdstad van het Groot-Hertogdom, heeft
met zijn schepenen getracht de verderfe
lijke nalatenschap van de Duitsche bezet
ting te vereffenen.
Hij is nu sedert een kwart eeuw aan
het hoofd van de prachtige en rijke stad,
die, naar hij ons zelf verklaarde, met geen
financieele moeilijkheden heeft te kam
pen. Het komt er vooral op aan, het nazi
regiem door het oude vrijheidsstelsel te
vervangen.
De burgemeester en de andere over
heden werden na Mei 1940 uit hun ambt
ontheven. Hijzelf was advocaat en volks
vertegenwoordiger. Alleen aan zijn ziekte
v/as het te danken, dat hij als politiek
gevangene geen kennis maakte, zooals
duizenden andere Luxemburgers, met con
centratiekampen. maar slechts met ver
plichte te werk stelling aan de wegen in
Luxemburg.
Het oogenblik, volgens den burgemees
ter, is er niet naar om aan dopspolitiek
te doen. Een terugkeer naar de normale
toestanden wordt alleen mogelijk gemaakt
door veel geduld, wat men tijdens de ja
renlange bezetting in Luxemburg wel ge
leerd heeft. Er is voldoende hoop voor
de toekomst.
Verwarring tijdens de bezetting.
Niet alleen de inlijving van het geheele
gebied bij Duitschland tijdens de bezet
ting, maar ook het Rundstedt-offensief
hebben de opklaring en den wederop
bouw bemoeilijkt. Er bestaan dus in
Luxemburg zoer kiesche toestanden. De
„Volksdeutsche Bewegung" werd door de
Duilschers in het leven geroepen op een
wijze, die er talrijke zwakkelingen deed
inloopen. Alhoewel de bevolking in merg
en been anti-Duitsch bleef, werd de druk
king zoo sterk, dat men zeer gewichtige
redenen moest aanvoeren om afzijdig te
blijven. Iedereen, die in het openbare le
ven iets vertegenwoordigde, werd aan
geklampt en allen begrepen niet de draaq
wijdte van de Haagsche conventie, de
verplichtingen van den grondwettelijken
eed, de trouw aan de gevestigde licha
men. De dwang won het bij velen op de
overtuiging.
De Duitsche wetgeving weid overal zeeï
streng toegepast. De jongelieden werden
tot soldaterij verplicht en de ouders, wier
kinderen in de Fransche en vooral Bel
gische „maquis" een schuiloord zochten,
werden vervolgd. Er werden een 100-tal
personen gefusilleerd en ten slotte bleven
alleen de „V/erkelijke verraders" nog heu
len met den vijand.
De Luxemburgsche radio uit Londen
hielp het verzet met den dag groeien. De
kwestie van de zuivering en van den na-
tionalen wederopbouw is natuurlijk niet
gemakkelijk.
De stad Luxemburg met haar 60.000 in
woners, zijnde een vijfde van het land,
voelt het best den polsslag van het nieu
we leven sedert de bevrijding. De burge
meester ontvangt dagelijks persoonlijk al
wie raad of bijstand wenscht. Aldus is
het hem mogelijk een overzicht te krijgen
van de ontwikkeling van den toestand.
De bevoorrading is voldoende, al is er
weinig vleesch en op het oogenblik bijna
geen boter. Melk en ingevoerde vetstof
fen vullen echter alle tekort aan. De prij
zen konden aldus betrekkelijk laag ge
houden worden. Aardappelen ontbreken
niet en over het broodrantsoen is iedereen
tevreden.
Het klachtenbureau dat natuurlijk heel
wat zenuwachtige menschen en vooral
personen, die veel geleden hebben, moet
te woord staan, heeft vooral last met het
vervoer van het kolenvraagstuk. De land
bouw en den kleinhandel stellen het goed,
maar de groote fabrieken zijn nog ver
lamd.
Luxemburg bezit geen kolen en zijn
metaalnijverheid is volkomen afhankelijk
van deze brandstoffen. In afwachting van
een verbetering op dit gebied worden de
werklieden in de bedrijven zelf te werk
gesteld voor herstel en aanpassingswer-
ken. Feitelijk heerschi er dus geen werk
loosheid. In de geteisterde streken kon
men met voorschotten op de schadever
goeding, met de herstellingswerken aan
vangen.
Dezen winter was er ook gebrek aan
kolen, maar er kon met hout gestookt wor
den. Te Luxemburg konden de gemeente
bedrijven nog aan geen normale gasbe-
voorrading denken. Bij gebrek aan elec-
triciteit blijven 's avonds de straten in
de duisternis gehuld.
De Luxemburgers geven er zich echter
rekenschap van, dat deze moeilijkheden
slechts tijdelijk zijn en dat de herwonnen
vrijheid wel eenig tijdelijk ongemak
waard is.
De Hertog van Windsor en zijn echtge-
noote begeven zich naar Europanaar
men zegt, zoekt de vroegere koning een
anderen werkkring.
Een Britsch militair Gerechtshof zal bin
nen 3 weken rechtspreken over de oorlogs
misdadigers en over de gevangen S.S.-
mannen.
Hij getuigt van zijn vertrouwen, dat deze
wereldoorlog de laatste zal zijn! De band der
vereenigde volkeren zal ook de problemen van
den vrede in eendracht kunnen oplossen.
AMERIKA.
Generaal Eisenhower is in de Veree
nigde Staten, zoowel in Washington als
in New York, zeer geestdriftig ontvangen.
In New York stonden twee millioen
menschen langs de straten opgesteld, die
hem uitbundig toejuichten.
Op het Witte Huis ontving hij uit de
handen van president Truman het Dis-
tinguisted Service Cross. Daarna hield hij
een rede tot de gemeenschappelijke ver
gadering der beide Huizen van het Con
gres. Hij verklaarde, dat de problemen
van den vrede niet moeilijker zullen zijn
om op te lossen, dan de problemen van
den oorlog. De schitterende wijze van sa
menwerking der geallieerden zal ook in
vredestijd worden bestendigd. Met dezelf
de beslistheid en dezelfde optimistische
resoluutheid, en eveneens met hetzelfde
gemeenschappelijke overleg, waarmede in
Europa de grootste oorlogsmachine in de
geschiedenis werd lamgelegd, zullen wij
ook de problemen van den vrede kunnen
ontwarren. De Vereenigde Volkeren heb
ben de sterke leiders, die met begrip en
weloverwogen menschelijkheid den vrede
die zij noodig hebben zullen waarborgen.
Met dezelfde beslistheid zullen de le
gers der Vereenigde Volkeren ook den
strijd in het Verre Oosten ten einde bren
gen. Wij zijn gereed, om onzen plicht te
genover het land te vervullen, hoezeer wij
er ook van droomen, naar onze geliefden
terug te keeren. In dezen geest vernieu
wen wij onze belofte van trouw aan onzen
opperbevelhebber president Truman, on
der wiens sterke leiderschap wij van de
overwinning zeker zijn.
Eisenhower memoreerde enkele feiten
uit de oorlogvoering in Europa, eerde de
nagedachtenis van president Roosevelt,
en huldigde Minister-President Churchill.
IJet is de harde taak van den opperbe
velhebber, mannen in den strijd te wer
pen, zoo eindigde de spreker, met dejwe-
tenschap, dat enkelen, wellicht velen van
hen gedood of gewond zullen worden.
Het is een taak, die de ziel doodt Mijn
verdriet is niet alleen om de mooie, jon
ge levens, die verloren gaan of gebroken
worden, doch ook om de achterblijvenden.
De prijs, die zij betaalden is wellicht de
grootste, die ooit betaald werden de
eenige troost kan het vertrouwen zijn, dat
dit nimmermeer zal gebeuren
ENGELAND.
Koning George heeft op Buckingham
Palace een delegatie van de Russische
orthodox kerk ontvangen, die een bezoek
xn Engeland brengt.
In zijn welkomstwoord herinnerde de
koning met bewondering aan hel heroïsche
lijden en de prestaties van de Russische
volken. Als kameraden in den strijd en
bij de overwinning moeten wij met alle
vredelievende volken tesamen een recht
vaardigen vrede vestigen, zoo zeide de
koning. Daarvoor moeten de kerken een
groote bijdrage leveren. Zij zijn de dra
gers en bewakers van de Christelijke be
ginselen.
Dr. G. J. Ronier heeft als docent in de
Nederlandsche Geschiedenis en de Neder-
landsche Instellingen een inaugureele rede
gehouden in de Universiteit van Londen.
Zijn onderwerp was„The criterion of
Dutch nationhood".
De Rector zeide, dat men spoedig ook
een leerstoel hoopte te vestigen in de
Nederlandsche taal en letterkunde.
Onze Ambassadeur, Jhr. Mr. Michiels
van Verdunnen zeide te hopen, dat bij
ons spoedig een leerstoel zou komen voor
Briische Geschiedenis en Britsche instel
lingen.
Gebleken is, dat het concentratiekamp
in Schotland, waar Russischgezinde Polen
zouden worden mishandeld, alleen in de
verbeelding bestaat
SAN FRANCISCO.
De Amerikaansche staatssecretaris Stet-
tinius heeft medegedeeld, dat de wereld-
veiligheidsconferentie te San Francisco
zal eindigen Dinsdag a.s., nadat president
Truman de conferentie zal hebben toege
sproken.
Het definitieve ontwerp van het hand
vest zal in vijf talen worden opgesteld. Op
de conferentie is thans unaniem de be
paling in het handvest aangenomen, dat
de veiligheidsraad zal worden samenge
steld uit 11 leden, waarvan dé „Big
Five" permanente leden zullen zijn.
De vertegenworodigers van Syrië, Liba
non en Irak waren bij het nemen van dit
besluit niet aanwezig.
FRANKRIJK.
André Baïllet, de vroegere leider van
het Vichy-departement voor de politieke
politie en minister van Binnenlandsche Za
ken onder Laval, is ter dood veroordeeld.
Bij de terechtstelling kwam vast te staan,
dat Baillet verantwoordelijk was voor de
deportatie of excutie van 4000 Fransche
patriotten. Daaronder bevonden zich de
vroegere ministers Zav en Mandel.
VERRE OOSTEN.
De geallieerden hebben de blokkade
van Japan verscherpt.
De Japansche radio geeft toe, dat de
Amerikaansche vlooleenheden in de Ja
pansche Zee tusschen Japan en Korea zijn
doorgedrongen en daar mijnen hebben
gelegd in samenwerking met de lucht
macht.
Hierdoor worden de Japansche verbin
dingen met Mandsjoekwo, Noord-China en
Korea, waar de Japanners belangrijke
grondstoffen vandaan halen, ernstig in
gevaar gebracht.
De bevelhebber van de vliegende for
ten, die op de Morianen zijn gestation-
neerd, deelde op een persconferentie me
de Binnen een paar maanden zullen we
geen doelen meer hebben, en zal Japan
misschien niet meer bestaan.
Op Borneo hebben Australische «roe
pen een nieuwe landing uitgevoerd, thans
bij Mempakol, aan het Noordelijke einde
van de Broenei-baai.
Zij hebben thans controle over de beide
oevers aan den ingang van de baai.
Op Mindanao veroverden inlandsche
guerillalroepen de stad Baylo in de Agu-
san-vallei.
Op Luzon veroverden de Amerikaan
sche troepen, die vanuit de Cagayan-
vallei in Noordelijke richting oprukken, de
stad Ilagan en het nabijgelegen vliegveld.
Op Formosa vernietigden geallieerde
gevechtsvliegtuigen de stad Kari.
Op Okinawa kan het einde van den
strijd elk oogenblik worden verwacht. De
overblijfselen der Japansche troepen zijn
nu in drieën gesplitst. De gebieden, waar
op deze resten zijn samengedrongen, zijn
to klein, dat de Amerikaansche artillerie
het vuren moest staken. Het grootste weer
standsnest der overgebleven Japanners is
ongeveer 1200 m. in diameter.
Chineesche troepen hebben de groote
havenstad Wen-Tsjou veroverd, aan de
Oost-Chineesche Zee.
BELGIE.
De Belgische katholieke partij is gere
organiseerd. Zij heeft thans een Vlaam-
sche en een Waalsche sectie en zal voort
aan bekend slaan als de Christelijke
Volkspartij.
In haar eerste manifest wordt gezegd,
dat haar politiek Christelijk, sociaal en
democratisch, is. Zij veroordeelt het mis
bruik maken van macht door economische
en financieele groepen en doet een spe
ciaal beroep op de Belgische jeugd.
Zoowel door de katholieke partij, voor
standster van den terugkeer van koning
Leopold, als door de communistische par
tij, tegenstandster hiervan, is voorgesteld
een volksstemming te houden.
Minister-president Van Acker heeft nog
meegedeeld, dat de socialistische partij er
borg voor is, dat er, voor den terugkeer
van den koning, geen stakingen zullen
plaats hebben.
Nieuws uit Nederland
Op een bijeenkomst heeft kapitein H.
Leeuw, oud-gemeenteraadslid van Roosen
daal, thans verbindingsofficier van het
Militair Gezag bij de Nederlandsche Spoor
wegen, medegedeeld, dat er een goede
kans bestaat, dat er aan het spoorweg
personeel een loonsverhooging van tien
pet. gegeven zal worden met terugwer
kende kracht tot 1 Jan. 1945.
Er zijn besprekingen aan den gang over
de sociale, verzorging en de verhooging
van de pensioenen. Verder zullen alle
spoormannen een pakket van 15 kg. ont
vangen van de Zwitsersche spoorweg-or
ganisatie, als bewijs van bewondering
voor de moedige houding tijdens de sta-
kinq. Elk van deze pakketten zal o.a. een
paar werkschoenen bevatten.
Naar we vernemen is in den Raad van
Ministers overeenstemming bereikt, om
trent een ontwerpbesluit inzake de ver
zorging van oorlogspleegkinderen.
Liberale overwinning in Canada
De liberale partij in Canada, die onder
leiding van Mackenzie King staat, heeft
een aantal zetels veroverd, dat grooter is
dan het totaal der andere partijen. Hei
mandaat, dat de regeering door dezen
uilslag heeft ontvangen is de opdracht,
om te streven naar volle werkgelegenheid
en speciale veiligheid en naar een nieu
we wereldorde, gegrondvest op internatio
naal begrip, onderlinge bijstand, vriend
schap en goeden wil, aldus verklaarde
Mackenzie King.
UIT STAD EN LAND
BURGERLIJKE STAND VAN GOES
Huw.-aangiftenFrederik Leopold van
der Kwast, 34 j„ te Zierikzee en Jacoba
Zantina van Overbeeke, 23 j. Jan Hu-
brecht de Baar, 31 j. en Maria Adriana
Hopmans, 26 j. Willem Abraham de Vos,
22 j. en Maria Schrijver, 23 j. Jacobus
Hooftman, 28 j. en Pieternella Elisabeth
van Hese, 20 j.
OverledenPetrus van Hese, mnd.
Janus Walhout, 67 j., te Borssele, echt",
van Cornelia Maria Wagemaker. Maria
Tolhoek, 83 j., wed. van Pieter Jan van
Sabben. Catharina Dirkse. 80 j„ wed.
van Jacobus Bal.
WALCHEREN DANKT MET SOUVENIRS
Zes afgevaardigden van het eiland Wal
cheren hebben Dinsdagmiddag op het
sluizenterrein te Vlissingen souvenirs
tegels met het wapen van Middelburg,
Vlissingen of Zeeland uitgereikt aan
de Britsche troepen, die aan het herstel
der havens en sluizen hebben gewerkt.
Men wilde thans zijn waardeering uiten
omdat deze troepen binnen aizienbaxen
tijd zullen vertrekken.
De deputatie bestond uit de heeren A.
Smit, directeur der K.M.S. Ir. Fabius van
de RijkswaterstaatVan Everdingen, Di
recteur van het Bunkerstation der S.K.V.
Dr. Staverman wethouder L. P. van Oor
schot en Kögeler. Ook de waarn. Marine
commandant van Vlissingen, Luitenant ter
Zee le klas J. F. Friedrich was aanwezig.
De Directeur van N.V. Haven van Vlis
singen. de heer Mijs, heeft het woord ge
voerd. Hij vertolkte den dank der Wal-
chersche bevolking voor het herstel van
kunstwerken, die voor de toekomst van
het eiland van groot belang zijn.
Kolonel Bertlin beantwoorde de toe
spraak op hartelijke wijze. Hij zag in deze
geste van Walcheren een bijdrage tot de
vriendschap van het Nederlandsche en
het Engelsche volk.
EEN ERGERLIjK FEIT
In Kruiningen is dezer dagen een erger
lijk feit gebeurd, dat heel wat opschud
ding heeft verwekt. Jemand van Belgische
nationaliteit had zich cp de een Gf andere
duistere wijze de beschikking verworven
over een auto, die de duidelijke kentee-
kenen vertoonde, een wagen te zijn van
het militair gezag. Hel was een personen
auto, merk Ford, G.Z. 57905, met een aan
tal sterren er op geschilderd. De auto
stopte voor een café. Een tweetal heeren
(niet in uniform) en vier dames stegen
uit, en begaven zich naar binnen. Een
des dames was indertijd, na de bevrij-
dinq, van haar haren beroofd geweest
Het Militair Gezag heeft deze ergerlijke
zaak onderzocht en den chauffeur in ar
rest gesteld.
FEEST-INZAMELING
Naar aanleiding van een bericht in de
pers, betreffende een „Feest-ïnzameling",
door de H.A.R.K. georganiseerd van 18
23 Juni. deelt het Provinciaal Bestuur van
de H.A.R.K. mede," dat deze inzameling
in Zeeland zal plaats vinden van 2 lot en
met 7 Juli. Nadere mededeelingen volgen.
BEKENDMAKING
De Militaire Commissaris voor de pro
vincie Gelderland maakt bekend, dat geen
personen naar de gemeenten Arnhem.
Renkum, Wageningen, Hedel, Ammerzo-
den, Maardriel, Tiel, Herwen, en Erdat,
Pannerden, en alle gemeenten in het Dis-
strictscommissariaat Eist mogen terugkee
ren zonder schriftelijk toestemming van
den betrokken burgemeester der plaats
van vestiging.
