VRIJE STEMMEN
Moeilijkheden in België te verwachten
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Wij overzien de wereld
Groote vlooihewegingen
in den Stil Een Oceaan
le JAARGANG
NUMMER 188
Dinsdag 19 Juni 1945
Algemeene Leiding
B. G. Kloosterziel en
S. L. Boerma
Hoofdredacteur t
J. Koekebakker
Redactie en Administratie t
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
ONZE OOSTGRENS.
ANNEXATIE
Moet dat onze grens blijven
Het groote rijk dat ten Oosten van ons
was gelegen bestaat niet meer. Zijn
macht is totaal vernietigd. Over zijn grond
gebied heerschen thans vreemde machten,
de allermeest gehate Rus over de groote
oostelijke helit, de andere tegenstanders
in den wereldoorlog, die samen de over
winning hebben behaald, bezetten vol
gens onderlinge afspraak de westelijke
helft. De grenzen zijn nog niet precies
vastgesteld. Doch zeker is dat Engeland
in het noodwesten. Frankrijk in het mid
denwesten, en de Vereenigde Staten in
het zuidwesten zullen heerr.rhen. Wel
licht krijgen Nederland en België ook nog
een stuk voor zichzelf te beheeren, ten
minste ons leger wordt voor een deel met
het oog daarop gevormd. Het is te hopen,
dat de bezettende machten het eens zul
len worden en blijven over de speciale
bezettingsmethoden. Er is al gezegd, dat
het niet moet wordenelkaar beconcur-
reeren in pogingen om de Duitschers te
winnen en op zijn hand te krijgen. Want
het moet juist zijn en blijven, voor af-
zienbaren tijdhet kort houden van den
Duitschen geest, zoodat er geen sprake
komt van nieuwe expansiedrang. Het moet
waar zijn en blijven wat Eisenhower de
zer dagen zeiDuitschland krijgt nooit
meer gelegenheid om weer op te staan,
en zich groot te maken ten koste van de
omringende wereld.
Maar moet de grens blijven waar ze
was
Onlangs vertelden we, dat een comité
voor annexatie een vergrooting van ons
grondgebied voorstelde van ongeveer de
provincies Groningen, Friesland. Drente en
Overijssel, een strook langs onze oost
grens van af Limburg tot Groningen, zon
der de bewoners, zoodat ongeveer 1 Vz
millioen menschen uit het overbevolkte
Nederland daar zouden kunnen gaan wo-
Een ander plan, waarvan ons een bro
chure met kaartje wordt toegezonden,
neemt bezit van een deel van Duitsch
land, ook zonder de bewoners, en wel
één groot stuk, vanaf de Wezermond in
het noorden, vervolgens zuïdwaaits langs
de rivier de Hunte, verder ten oosten van
Osnabrück en Miinster, in zuidelijke rich
ting, verder ten oosten van Hamm tot aan
de rivier de Ruhr. De loop dezer rivier
westwaarts volgend tot haar uitmonding
in den Rijn bij Duisburg. Van hier wordt
de grens i n zuidelijke richting bepaald
door den Rijn tot éven ten zuiden van
Keulen, en dan westwaarts ten zuiden van
Düren-Aken tot aan de zuidelijkste punt
van Vaals.
Als ge dit eens op uw atlas uitteekent,
zult ge zien, dat dit een gebied is, dat
niet veel kleiner is dan heel Nederland.
Ongetwijfeld zou dit voor lange jaren aan
onze bevolkingsaanwas een gelegenheid
bieden tot vestiging Maar twee vragen
blijven hier over waar moeten die milli-
oenen Duitschers naar toe? En ten tweede:
zullen de geallieerden zoo'n volksverhui
zing toestaan Toen Tsjecho Slowakije
verklaarde, dat ze alle Duitschers en Hon
garen uit het land zou zetten, kwam di
rect de vermaning van Engeland en Ame
rika dat mag je zoo maar niet doen
Daarover beslist de vredesconferentie.
Zal deze een veel grooter experiment
aandurven, als Nederland met dit ver
zoek zou komen
Een derde plan wordt ontworpen door
Marnix in een brochure„Nederland's
na-oorlogsche gedaante". Geen annexatie,
zegt de schrijver. Maar iets anders vorm
een staat aan de Oostgrens, welke geheel
de Nedersaksische en de Nederfrankische
bevolking omvat. Wanneer men let op de
gronddialecten, krijgt men ongeveer deze
grenslijn (teeken dit weer maar eens uit
op uw kaart): van Aken over Beurath,
Solingen, Siegen, Kassei,. Nordhausen,
Aschersleben, naar Magdeburq en dan
langs de Elbe naar zee. Laat de bewo
ners hier blijven. Stel het onder geallieerd
oppergezag en geef Nederland de leiding.
De Duïlsche nazi-invloed zou er grondig
moeten worden uitgeroeid, en een besef
Help een handje
De afd. Pexfe en Publiciteit van den
Dienst der Pepatrieering èn Evacueering
wekt alle eigenaars van vracht- en luxe
auto's op, hun van huis verdreven land-
genooten een grooten dienst te bewijzen
Aangezien het vaak voorkom», dat een
auto eens een dag niet gebruik» wordt,
wordt allen autorijders verzocht, op de da
gen, dat zij hun wagen niet noodig heb
ben, deze ter beschikking te stellen om
gerepatrieerden en evacuees naar huis
te brengen. Wendt u voor inlichtingen tot
de plaatselijke kantoren van den Auto-
Bevrachtingsdienst, den A.B.D. Helpt Uw
landgenooten Uw auto wordt een bouw
steen voor het nieuwe Nederland Er zij
nog eens met nadruk op gewezen, dat
het op straffe van inhouding der rijver
gunning verboden is, om niet hiertoe ge
rechtigde evacuees clandestien naar hun
woonplaats te brengen.
gekweekt moeten worden, dat ze hooren
bij een Nederduitsch gebied. Zoo moet
het een deel wórden van een Nederrijn-
schen statenbond, waarin Nederland de
leidende figuur zou zijn. Ook België zou
in dezen Nederrijnschen bond kunnen wor
den opgenomen.
Dit reusachtige plan brengt geheel nieu
we verhoudingen in het hart van Europa.
Als het zou lukken, en aan de Oost
kant van Duitschland zou onder Russische
leiding een soortgelijke amputatie plaats
grijpen, dan was er geen Duitsch pro
bleem meer. Polen, Tsjecho Slowakije,
Hongarije en Oostenrijk zouden ten Oos
ten van Berlijn niet veel meer overlaten.
En als dan in het zuidwesten Frankrijk
opschuift tot over den Rijn. is er slechts
een strook grond van Mecklenburg tot
Beieren over. Daarvan zou geen gevaar
meer zijn te duchten.
Maar Stalin heeft gezegdDuitschland
versnipperen zou zijn, het lad der historie
terug draaien En wat Stalin niet wil
Red.
De rechtspraak
over de volksvijanden
Thans zijn ingesteld de Bijzondexe Raad
van Cassatie en de Bijzondere Gerechts
hoven in Den Haag en Amsterdam ter
berechting van de landverraders.
Tot president van den Bijzonderen Raad
van Cassatie is benoemd Mr. H. Haga,
raadsheer in het gerechtshof te Den Haag
en tot procureur iiscaal Mr. A. M. Baron
van Tuyll tot Serooskerke. president der
rechtbank in Alkmaar.
Tot president van het Bijzondere Ge
rechtshof te Den Haag is benoemd Mr.
L. M. van Berkel, raadsheer in het Ge
rechtshof te Den Haag en tot procureur
iiscaal bij dit college Mi. J. Zaayer, ambte
naar O. M. bij de kantongerechten in het
arrondissement Den Haag.
Tot president van het Bijzonder Ge
rechtshof te Amsterdam is de oud-hoog
leeraar Prof. Dr. J. A. van Hamel benoemd
en tot procureur fiscaal Mr. N. J. G. Sik
kel, substituut officier bij de rechtbank le
Haarlem.
Bovengenoemde heeren hebben Maan
dag in het gebouw van den Hoogen Raad
den eed afgelegd in handen van den Mi
nister van Justitie, Prof. Dr. Gerbrandy,
die daartoe door H. M. de Koningin was
gemachtigd.
Vergadering van den Ministerraad
Ook Donderdag heeft de Ministerraad
weer vergaderd. Minister van Kleffens.
die mede aanwezig was. bracht verslag
uit van de conferentie te San Francisco.
Voorts werd een omvangrijke agenda af
gewerkt, waarbij de vraag, hoe op de
snelste wijze onze door Duitschland ge
stolen goederen kunnen worden terugge
voerd, een voorname plaats innam.
Hiervoor werkt reeds een voorloopige
organisatie, terwijl een definitieve wordt
ingesteld. Alles wordt op alles gezet om
in den huidigen gang van zaken verbete
ring te brengen, omdat daze zaak op hei
oogenblik niet naar wensch der regeering
verloop».
In dit verband kan gezegd worden, dat
ook het kolentransport te wenschen over
laat. Er wordt dan ook hard aan gewerkt
om onze transportmiddelen terug te krij
gen, die naar alle deelen van Europa ver
voerd waren door de Duitschers. Dit geldt
ook voor onze schepen, waarvan er vele
o.a. in Noorwegen zijn aangetroffen, even
als vele koopvaardijschepen op den Donau
Nederlands voedselpositie]
Tijdens een zitting van den voedselraad
te Londen heeft minister Gispen aange
drongen op een betere organisatie voor
Nederland, België en Frankrijk. De minis
ter zeide, dat de aanvoer van voedsel
sneller en beter moet. gaan. De kwestie
is zoo ernstig, aldus de minister, dat mijn
regeering voor onrust vreest.
De heer Louwes zeide o.m., dat indien
het mogelijk was, de productie van aard
appelen en broodgraan op te voeren, zulks
zou moeten geschieden door pressie op
de boeren te oefenen. Voorts drong hij
aan op teruggave van paarden, die door
de Duitschers gestolen zijn en wees op
het gebrek aan kunstmest.
De zelfmoord
van Rost Van Tonningen
Een onderzoek wordt ingesteld naar de
toedracht van de zelfmoord van Ros» van
Tonningen, daar het nog steeds niet dui
delijk is, op welke wijze hij er in ge
slaagd is uit het raam der strafgevange
nis in Scheveningen te springen.
GRONINGER JOURNALISTEN VEREEN.
De Groninger Journalisten van de vijf
in deze provincie verschijnende dag- en
weekbladen zijn dezer dagen voloens het
„Groninger Dagblad" bijeen geweest voor
de heroprichting van een Groninger Jour
nalisten Vereeniging. Voorzitter is de heer
J. Hulsman, hoofdredacteur van „Ons
Noorden"verdere bestuursleden zijn de
heeren N. v. d. Veen, J. Reinders, H.,
Goudkuil en E. Evenhuis. Het bestuur
heeft een zuiveringscommissie benoemd.
Aigemeene staking bij terugkomst van den Koning
Regeering afgetreden
Koning Leopold heeft besloten terug te
keeren naar België.
Hierop deelde de regeering Zaterdag
mede, da» zij haar ontslag indient.
De regeering wenscht de verantwoorde
lijkheid niet op zich te nemen voor de
reacties, welke dit besluit van den ko
ning in het land teweeg zal brengen.
De Socialistische partij maakte in een
communiqué bekend, dat zij de algemee
ne staking zal uitroepen, zoodra de ko
ning het land betreedt.
De Belgische katholieke ministers heb
ben na een onderlinge bespreking be
kend gemaakt, dat zij bij het nemen van
het besluit van de regeering om af te tre
den, het voorbeeld van de meerderheid
van het kabinet gevolgd hadden. Wij heb
ben nimmer opgehouden het principe van
de constitutioneele rechten van den ko
ning te verdedigen, zoo verklaarden zij.
Een gezamenlijk communiqué van de
socialistische, communistische en liberale
partij, dat gistermorgen uitgegeven werd,
zei, dat de verantwoordelijkheid voor sta
kingen en andere moeilijkheden bij den
ierugkeer van den koning alleen voor re
kening komen van hen, die steeds den
terugkeer hebben voorgestaan.
De geheele Brusselsche politiemacht en
de geheele gendarmerie zijn reeds opge
roepen, om belangrijke regeeringsgebou-
wen en strategische punten te bezetten.
FRANKRIJK.
Te Chambéry in Frankrijk hebben zich
heftige incidenten voorgedaan, toen een
trein met de Spaansche Blauwe divisie,
welke voor Duitschland in Rusland vocht,
binnenstoomde. Een groote menigte gooide
met steenen, drong den trein binnen en
ranselde op de militia los.
De autoriteiten hebben den trein naar
Aix-les-Bains laten terugkeeren. Er vielen
10 dooden en ca. 150 gewonden.
Later werd bekend gema'akt, dat deze
trein Spaansche arbeiders vervoerde, die
in Duitschland hadden gewerkt en op weg
waren naar Spanje.
Het Fransche persbureau noemt het ver
spreiden van de valsche geruchten het
werk van collaborateurs, die onlusten in
het land willen verwekken.
GRIEKENLAND.
In Griekenland zijn reeds ongeveer 30
jonge Duitsche vrouwen aangekomen, die
beweerden gehuwd te zijn me» gijzelaars
of Grieksche arbeiders, terwijl deze in
Duitschland waren. De Grieksche regee
ring overweegt een decreet uit te vaardi
gen, waarbij deze huwelijken worden ge
annuleerd.
TSJECHO-SLOWAK1JE.
De Tsjechische regeering is begonnen
met de uitwijzing van de twee millioen
Sudeten-Duitschers, wier aanwezigheid in
Tsjecho-Slowakije in 1939 de aanleiding
was voor Hitler's inval in dit land.
De Britsche regeering heeft krachtig
geprotesteerd, doch president Benesj ver
klaarde, dat de Tsjechen niet zullen rus
ten voor de laatste Duitschers uit hun land
verdreven zijn.
BR1TSCH-IND1E.
Gandhi heeft met een specialen bood
schapper een langen brief gezonden aan
den onderkoning Lord Wavell, waarin hij
over zekere punten opheldering vraagt.
Congresleden verklaarden, dal de hou
ding van het congres met betrekking tot
de conferentie van de Indische leiders te
Sima zal afhangen van het antwoord van
den onderkoning over bedoelde punten.
Het leven in Berlijn
Het js er al weer aan het gewoon wor
den, zeggen correspondenten. Schouwbur
gen, bioscopen en sportvelden zijn al weer
open. De rantsoenen zijn er hooger dan
onder het nazi-bewind. De „Daily Mail"
is er al bang voor, dat de Duitschers het
daar beter zullen krijgen dan de Engel-
sche bezetting, waar men maar 800 calo
rieën krijgt, hard moet werken, en niet
kan denken aan sport of ontspanning.
Ook is er een eigenaardig bericht van de
B.B.C., dat de Russische Commandant op
dracht had gegeven, de jeugd on te voe
den tot Godvreezende burgers, en haar
twee waarheden in te prenten1. Er is
een God. 2. Men moet Hem dienen. Vol-
Hieuwe operaiies in den Pacific te verwachten
De Japansche radio maakt melding van
groote geallieerde vlootbewegingen in
den Stillen Oceaan, die nieuwe groote
operaties doen verwachten.
Britsche vlooteenheden, w.o. slagsche
pen, hebben de groote vlootbasis Truk in
de Karolinen gebombardeerd. Een andere
vloot, bestaande uit slagschepen en vlieg
dekschepen met eenige kleinere oorlogs
schepen, stoomt op naar Balikpapan, het
oliecentrum aan de Oostkust van Neder-
landsch Borneo, terwijl een deide groote
vlootformatie, waarbij talrijke landings
vaartuigen, kruist bij de eilanden in de
buurt van Okinawa.
Van Japansche zijde schat men het aan
tal der thans reeds op Okinawa gestali-
onneerde Amerikaansche vliegtuigen op
minstens 1000.
JAPAN.
Ongeveer 450 superforten deden gis
termorgen aanvallen op vier middelgroote
Japansche steden op Khiu-Shiu en Hondo,
de Japansche moedereilanden. Zij lieten
3000 ton brandbommen vallen op Omuta
en Cahoshima op eerstgenoemd eiland en
Hamamtshu en Yokkaichi op laatstge
noemd eiland.
De vier steden hebben bevolkingen met
minder dan 200.000. Deze 'aanval luidt een
nieuwe fase in van den luchtoorlog tegen
Japan, zoo werd medegedeeld. De aan
val op kleinere en minder bekende steden
is een aanwijzing, dat men, nu de groote
steden reeds puinhoopen zijn, het „groote
werk" als gedaan beschouwt.
BORNEO.
Geallieerde torpedobooten vielen posi
ties aan in het gebied van de Miri-olie-
velden, 120 km. ten Zuiden van Broenei,
aan de Oostkust van Borneo en te Lutong
meer naar het Zuiden.
De Japanners zijn niet in staat den
snellen opmarsch der geallieerden op
Borneo te stuiten, die momenteel reeds
de olievelden van Serawak bedreigen.
De Japanners zijn dan ook begonnen
met het in brand steken der olievelden en
volgens correspondenten staan 22 olie
bronnen reeds in vlammen.
De Japansche tegenstand is slechts
licht.
Zware bommenwerpers deden een aan
val op Balikpapan, waarbij zij 130 ton
bommen wierpen.
DE PHILIPPIJNEN.
Op Luzon zijn Amerikaansche troepen
29 km. in Noordelijke richting in de
Cagayanvellei opgerukt. Zij bereikten de
stad Cagayan. Andere Amerikaansche
troepen zetten de zuivering van Japan
sche steunpunten ten N.W. van Bagabag
voort, terwijl nog andere voortgingen met
de resten der Japanners op Mindanao op
te ruimen.
gens den burgemeester van Berlijn was
er godsdienstvrijheid.
Die Russen toch. Red.
HONGARIJE EN ROEMENIE 4
Deze twee landen zullen vermoedelijk 'n
tol-unie aangaan. Zoowel de Roemeensche
minister-president als de Hongaarsche mi
nister van Buitenlandsche Zaken hebben
zich in dezen zin uitgelaten.
De laatste zeide, dat „de Hongaarsche
regeering de door den Roemeenschen pre
mier uitgestoken vriendschapshand gaar
ne accepteert."
DE TOESTAND
OP DE ZUID-HOLLANDSCHE EILANDEN
De Duitschers hebben op de Zuid-Hol-
landsche eilanden tienduizenden hectaren
vruchtbaar land onder water gezet, waar
door voor vele millioenen guldens schade
is aangericht.
In Oud-Beiierland. vroeger een aardap
pelcentrum bij uitnemendheid, moeten op
het oogenblik aardappelen van elders aan
gevoerd worden.
Over het algemeen is de voedselpositie
er echter redelijk. Op Voorne en Putten
hebben de Duitschers ongeveer 6000 ha.
land onder water laten loopen, het meest
bij Zuidland en Oudenhoorn. De schade
bedraagt hier alleen op dit eiland naar
schatting drie millioen gulden. Toch is
men hier, wat het droogmaken betreft, op
timistisch, omdat de ondergeloopen pol
ders vrij hoog gelegen zijn. Er wordt mee
gerekend, dat de grond over een week of
zes wel weer droog zal zijn,
Van Hellevoetsluis hebben de Duit
schers meer dan de helft afgebroken.
Nieuw Helvoet staat tengevolge van de
inundaties onder water. Op het eiland
Hoeksche Waard stonden op het oogen
blik van de capitulatie 12 tot 13.QQ0 ha.
onder water, d.w.z. de helft van 't eiland.
Men hoop», dat de grond in het najaar
weer bebouwbaar zal zijn. Vooral in dit
gebied is enorme schade toegebracht aan
boomgaarden en tuinbeplantingen.
Numansdorp is er v&n alle eilandplaat
sen waarschijnlijk het slechtst aan toe. De
kademuren van de Binnenhaven en Rijks
haven, waar het veer Numansdrop-Wil
lemstad aanlegde, zijn door de Duitschers
grondig onbruikbaar gemaakt. De para
chutisten hebben ex na den Duitschen te
rugtocht uit Noord West-Brabant verschrik
kelijk huisgehouden.
Van Goeree en Overflakkee, waar even
eens veel onder water staat, zijn eind
vorig jaar de meeste mannen wegge
voerd. Bovendien heeft dit eiland hier en
door door granaatvuur van het front in
Brabant geleden. A.N.P.
BERLIJNSCHE HUMOR
Een grimmige „Witz" doet den laatsten
tijd in Berlijn de ronde
„Wat is een optimist
„De man die Engelsch leert".
„En een pessimist
„Hij, die Russisch leert".
(W. Hicky in World Diggest.)
BUITENLANDSCH OVERZICHT
De problemen van het „Vierde Rijk"
Er kan officieel nog niets worden me
degedeeld over de besprekingen, die on
langs te Berlijn zijn gevoerd, maar ver
wacht wordt, dat de plaatsvervangende
commissarissen en adviseurs zich langza
merhand geplaatst zien tegenover enorme
problemen, die in het z.g. „Vierde Rijk"
moeten worden opgelost. De situatie ver
andert snel en de hangende problemen
zijn nog zoo weinig besproken, dat de
aanstaande bijeenkomst van de geallieer
de leiders te Potsdam nog wel een groote
taak zal hebben.
De problemen, die de commissie be
handelen moet, kunnen in drie groepen
verdeeld worden, n.l. 1. vaststelling van de
bezettingszones, welke op het oogenblik
slechts weinig verschillen van die, welke
op de Yalta-conferentïe zijn vastgesteld.
2. Coördinatie van de politiek inzake de
verstandhouding tot de Duitschers en pro
paganda.
Vernomen wordt, maar dit is nief offi
cieel bevestigd, dat de Russen gelooven,
dat er geen ernstig gevaar bestaat van
een schadelijke verstandhouding tusschen
het Roode leger en het Duitsche volk.
Daartegenover is de samenwerkina met
de Duitschers, waaraan door radio Ber
lijn zooveel bekendheid is gegeven, in
tegenstelling met de interpretatie, die in
de Britsche en Amerikaansche zones aan
dezen term wordt gegeven. Men hoopt,
dat het verschil in inzichten betreffende
de sociale en politieke organisatie zal
plaats maken voor een gemeenschappe-
lijken koers ten aanzien van pers en pu
bliciteit in alle bezettingszones.
3. De organisatie van de Duitsche in
dustrie en landbouw om in den winter
een catastrofe te voorkomen en een ver
der beroep op geallieerde leveranties te
vermijden.
Alle bezettende mogendheden onder
vinden de nadeelige gevolgen van het feit
dat de Duitschexs niet in staat zijn vol
doende kolen en levensmiddelen voort te
brengen. In verschillende zones treden mar
kante verschillen in gedragslijn aan den
dag. In de Britsche zones zijn er slechts
Duitschers benoemd op minder belangrij
ke posten en daar, waar ze niet gemist
konden worden, natuurlijk onder strenge
controle. De benoeming van Friedrich
Schaeffer. in den Amerikaanschen sector,
tot lijdelijk minister-president van Beieren
met kennelijke bedoeling van de Ameri
kaansche autoriteiten om de democrati
sche en katholieke Beiersche regeering
van voor 1933 te herstellen, is een aan
wijzing voor het geven van de grootere
autonomie aan de Duitschers dan zij tot
nu toe in de Britsche en Russische zone
bezitten.
Al deze problemen en de te verwachten
moeilijkheden bij de organisatie van den
Duitschen arbeid op een meei humane
basis dan het slaven- en hongersysteem,
dat door de nazi's werd ingevoerd, moe
ten door de controlecommissie worden op
gelost. Hiermede kunnen jaren gemoeid
zijn en een spoedige verklaring betreffen
de de te volgen gedragslijnen kunnen
thans niet worden verwacht.
In Berlijn is niet bekend over een a.s.
bezoek van maarschalk Zhukov aan ge
neraal De Gaulle te Parijs, maar het is
waarschijnlijk, da» de vier geallieerde mi
litaire leiders in de naaste toekomst weer
bijeen zullen komen. A.N.P.
