VRIJE STEMMEN
er
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Zuivering in Rotterdam in
voIGen gang
Ie JAARGANG
NUMMER 186
Zaterdag 16 Juni 1945
Algemeene Leiding t
B. G. Kloosterziel en
S. L. Boerma
Hoofdredacteur
J. Koekebakker
Redactie en Administratie
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
Geteisterde gebieden
in Nederland
Nu de aandacht niet meer geheel in
beslag wordt genomen door de hongeren
de provincies van Nederland, die het
laatst zijn bevrijd, en wij de overtuiging
mogen hebben, dat dank zij de voortdu
rende hulp die daar wordt geboden, de
ergste voedselnood wordt gestild, terwijl
het leven er verder weer normalere vor
men gaat aannemen, komt er weder meer
plaats in ons aller medegevoelen voor de
andere geteisterde gebieden van Neder
land, waar nog steeds dringend gewacht
wordt op redding uit den schrikkelijken
nood.
In ons blad zijn reeds verscheidene van
zulke streken besproken.
Wij herinneren aan het dorp Groesbeek,
waar 502 huizen der 1216 vroeger aan
wezige totaal zijn verwoest, terwijl de
andere totaal zijn leeggeplunderd en van
alle hout zijn beroofd. Zoowat al het vee
is weggevoerd, 50 personen werden ge
dood, en velen verminkt door de mijnen.
Broodnoodig zijn noodwoningen, bed
den, beddegoed, stroozakken en huishou
delijke artikelen.
Wij noemen Hoek van Holland, waar
van twee derde is vernield. 400 van de
700 huizen zijn verdwenen. Het overige
deel is zwaar beschadigd door V 2's enz.
Het strand is bezaaid met palen en be
tonblokken. Een geweldige betonnen muur
van 34 m. hoogte loopt er geheel door
heen. De bevolking werd ge-evacueerd,
doch keert nu langzaam terua. Zij vinden
bijna alles leeggestolen.
Van hier vertrokken veel Duitschers
naar elders. In den wachtenstijd zochten
ze hun troost bij rhum en schnapps, die
zij nog overvloedig schenen te hebben
Wij denken aan de dorpen aan de
Maas, waarvan ook een drama is te
schrijven.
Daar is veel verwoest, ook door inun
daties, zoo ook o.a. het Noordelijk deel
van het land van Heusden en Altena:
Het dorpje Hedel is geheel verwoest, wat
het centrum betreft, alleen van de buiten
gedeelten is wat gespaard. Nieuwendijk
is ten offer gevallen aan een granaten-
regen, Hank is grondig vernield. In Dus-
sen zijn geen huizen onbeschadigd. Meeu
wen is met den grond gelijk gemaakt.
Drongelen is weggevaagd.
Hier en daar ziet men nog Duitsche op
schriften „Wir siegen doch". „Wir glau-
ben an Hitler und an den Deutschen
Sieg". „Mauern brechen, Deutsche Her
zen nicht".
En dan dit versje
„Lasst Sie nur trommeln,
Mit Panzer ran kommen,
Wir bleiben im Loch,
Und siegen doch".
Ja, ze hebben gesiegt, d.w.z. verwoest,
naar hun aard. Maar dat is ook hun
éénige triomf.
Een bijzondere alinea willen wij nog
wijden aan Venlo.
Deze plaats, zoo zwaar geteisterd door
het oorlogsgeweld, mag zeker niet wor
den vergeten. En daar was kans op. Een
thans opgericht comité zendt ons in af
schrift een adres, dat het zond aan den
Ministerraad, over den noodtoestand in
Noord-Limburg. Het comité neemt zich
„Maatschappelijk Herstel Venlo".
1500 woonhuizen binnen de gemeente
Venlo zijn totaal verwoest. Een groot deel
der andere woningen werd zwaar bescha
digd. Meubilair enz. is of vernietigd of
grootendeels geroofd. Kleeding ontbreekt.
15.000 inwoners uit Venlo en 60.000 in
totaal uit N.-Limburg werden gedwongen
ge-evacueerd, en moesten alles achterla
ten. Het resteerende deel der bewoners
moest samenhokken in kelders met vaak
4050 personen, terwijl de plattelands
bevolking tusschen Swalmen en Mooie ten
Oosten van de Maas, en tusschen Ble-
rick en Venraay ten Westen van de
Maas in soortgelijke ellendige omstandig
heden kwam te verkeeren.
Het comité komt nu met aandrang een
beroep doen op de medewerking van de
regeering, teneinde een uitzonderingstoe
stand aldaar te scheppen. De ambtelijke
molens malen veel te langzaam. Er komt
maar geen hulp, geen materiaal, geen
werktuigen, geen arbeidskrachten, geen
transportmiddelen, enz. Als niet spoedig
wordt ingegrepen van hoogerhand, zal
de aanstaande winter hier bittëre ellende
brengen.
Deze oproep tot het geheele Nederland-
sche volk gericht mag niet tevergeefs
weerklinken
De autoriteiten hebben voor te gaan.
Het geheele Nederlandsche volk zal
volgen Red.
D® strijd op Bsrneo verloopt gunstig
BROENEI REEDS VEROVERD
Gistermorgen werd meegedeeld, dat
Australische troepen de stad Broenei reeds
veroverd hadden, nadat Australische troe
pen eenige uren tevoren nieuwe landin
gen hadden uitgevoerd ten Oosten van
de stad en daarna de stad hadden inge
sloten.
Ook op Labuan, waar de Japanners
thans meer tegenstand bieden, gaat het
nog steeds goed. Er is weer een vlieg
veld veroverd, zoodat de vijand nog
slechts 1 vliegveld op dit eiland tot zijn
beschikking heeft. De geallieerde lucht
macht maakt reeds een druk gebruik van
de veroverde vliegvelden.
Van den strijd op Okinawa wordt ge
meld, dat naar schatting nog 10.000 Ja
panners van het 85.000 man sterke gar
nizoen in leven zijn. Ze zijn op een ge
bied van circa 20 km2 samengedrongen
en worden van alle zijden door de gealli
eerde artillerie bestookt.
Chineesche troepen hebben in China
weer vorderingen gemaakt ten Westen
DUITSCHLAND.
Een verbroedering tusschen de Britsche
troepen en kleine Duitsche kinderen is nu
toegestaan, zoo wordt door veldmaar
schalk Montgomery in een dagorder mee
gedeeld. Hij legde er evenwel den na
druk op, dat alle andere voorzieningen
ten aanzien van het verbod ran verbroe
dering van kracht blijven.
Drie Amerikaansche legers met een
totale sterkte van 400.000 man, zullen de
Amerikaansche bezetting van Duitschland
vormen. Het 3e leger van gen. Patton
en het 9e leger van gen. Patch zullen
deel uitmaken van de bezettingstroepen,
die nog alle tot de 12e legergroep be-
hooren.
FRANKRIJK.
Men verwacht, dat gen. De Gaulle in
de naaste toekomst een bezoek zal bren
gen aan de Vereenigde Staten.
In Parijs is een nota ontvangen van
pres. Truman, waarin deze verklaart er
prijs op te stellen zoo spoedig mogelijk
met De Gaulle niet alleen de Syrische
kwestie, maar ook ieder ander vraagstuk
te bespreken, dat voor beide landen van
belang js.
OVEREENKOMST VAN TRIEST
ER IS EEN OVEREENKOMST tot stand
gekomen tusschen de regeering van Joe-
go-Slavië en de regeeringen van de Ver
eenigde Staten en Groot-Brïttannië, over
het tijdelijk bestuur van Istrië, Triëst, en
het Sloveensche kustgebied. De militaire
details zullen door Alexander en Tito na
der worden uitgewerkt. De onderteekening
dezer overeenkomst heeft te Belgrado
plaats gehad. Er is te Triëst een demon
stratie gehouden, waaraan tienduizenden
hebben deelgenomen, en welke zonder In
cidenten is verloopen. De militaire ver
schuiving geschiedt op vriendschappelijke
wijze.
Tusschen Rusland en Joego-Slavië is een
verdrag van vriendschap, wederzijdsche
bijstand, en na-oorlogsche samenwerking
geratificeerd.
Op het hoofdstation te Ljubljana 5s door
ondergrondsche elementen brand gesticht,
waardoor 300 met munitie beladen trucks
door de vlammen werden vernield.
PERSCONFERENTIE VAN EISENHOWER
EISENHOWER heeft op een persconfe
rentie te Londen verklaard, dat Duitsch
land nooit meer in staat zal zijn om oor
log te voeren.
De politiek van niet-verbroedering blijkt
een redelijk succes te zijn.
Ten opzichte van heel kleine kinderen
is zij verzacht, omdat geen enkele Ame
rikaan of Britsche Tommy kleine kinderen
kan weerstaan.
Vele Duitschers doen erg vriendelijk,
maar hun vriendschap komt wel wat laat.
Eisenhower sprak zijn bewondering uit
voor het Russische valk, dat hij beschreef
als zeer vriendelijk.
De Russen wenschen vrede en een
kans om zich te ontwikkelen als elk ander
volk.
Eisenhower bracht tenslotte hulde aan
maarschalk Zhukov, dien niemand kan
zien zonder te weten, dat hij een groot
soldaat is.
Vandaag zal Eisenhower officieel
te Parijs worden ontvangen.
en Zuiden van de havenstad Wen-Tsjou,
en houden thans weer 250 km. van de
Chineesche kust in handen.
De luchtoorlog tegen Japan zelf is weer
met groote hevigheid voortgezet. Osaka
kreeg een aanval te verduren van 500
superforten, die 3000 ton brandbommen
wiemen.
Verder is bekend gemaakt, dat op 1
Juli a.s. het jaar zal beginnen, waarin niet
minder dan 2 millioen ton bommen op Ja
pan zullen vallen, die het land volkomen
zullen verwoesten.
BELGIE.
De Belgische regeering heeft van de
geallieerden volmacht verkregen om 500
millioen m3 hout te vellen op Duitsch
grondgebied, grenzende aan België, ten
einde de grondstoffen te kunnen leveren
voor de Belgische industrie.
Minister-president Van Acker is weer
naar Salzburg vertrokken voor een derde
ontmoeting met koning Leopold.
1800 employé's van Belgische openbare
diensten hebben Donderdagavond in Brus
sel gedemonstreerd voor hoogere salaris
sen, een maandelijksche toeslag in ver
band met de duurte, alsmede voor meer
voortgang bij de zuivering.
RUSLAND.
In Moskou is bekend gemaakt, dat het
onderzoek in de zaak tegsD 16 gearres
teerde Poolsche leiders is voltooid. Men
verwacht, dat het proces binnen enkele
dagen zal beginnen.
Vliegtuigongeval op Texel
Naar thans bekend is gemaakt, is vo
rige week Vrijdag het vliegtuig, waar
mede de chef staf Militair Gezag, gen.-
majoor Kruis, een bezoek bracht aan Texel,
bij den start van het eiland verongelukt.
Het vliegtuig raakte met den rechtervleu
gel een huis, waardoor de vleuael afbrak
en het toestel op een boom neerstortte.
De generaal en de piloot werden uit het
geheel vernielde toestel geslingerd, doch
bleven practisch ongedeerd.
In den afgeloopen winter gaf H.M. de
Koningin Haar voornemen te kennen om
te zijner tijd de slachtoffers van den bin-
nenlandschen verzetsstrijd in den meest
zin des woords geldelijk te steu-
Gevolg gevend aan dit voornemen
deed H.M. de Koningin dezer dagen een
bedrag van f 500.000 overschrijven op de
rekening van de „Stichting 19401945".
De „Stichting 19401945" stelt zich
ten doel het lenigen der zedelijke, maat
schappelijke, en stoffelijke nooden van
personen of groepen van personen, die
tijdens de Duitsche bezetting door daad
of houding tot het binnenlandsch verzet
hebben bijgedragen.
Dit geldt voor henzelven, hun gezinnen,
dan wel nabestaanden.
Deze „Stichting 19401945" werd op
gericht op 13 October 1944 door alle toen
bereikbare verzetsgroepen.
Korten tijd geleden heeft H. M. de Ko
ningin den aartsbisschop van Utrecht,
Mgr. de Jong, in audiëntie ontvangen.
Mgr. de Jong bood de vorstin een copie
aan van het binnenkort van zijn hand te
verschijnen geschrift, waarin de houding
der katholieken tijdens de bezetting uit
voerig wordt uiteengezet.
VAN HIER EN DAAR
Volgende week vertrekken duizenden
kinderen uit het Westen naar Brabant,
Limburg, Friesland en Groningen, waar
men in totaal 10.000 kinderen hoopt on
der te brengen.
Op 1 Juli vertrekt de eerste groep van
100 kinderen uit het Westen naar Noord-
Frankrijk. Vijf weken achtereen zal een
groep van 100 daarheen vertrekken.
In Vught arriveerden de eerste 50 kin
deren uit het Westen. Vught zal in totaal
500 kinderen opnemen.
De beul van Amersfoort, voormalig arts
van het concentratiekamp en chirurg in
de stad Amersfoort, Dr N. van Nieuwen-
huysen, is te Alphen a. d. Rijn gearres-
Mïnister Tromp heeft medegedeeld, dat
voor de a.s. winter minstens 10 eenheden
brandstof moeten worden beschikbaar ge
steld. Hij deed een beroep op de mijn
werkers, zich tot het uiterste in te span
nen.
Onze regeering zal een voorloopig Wit
boek uitgeven, waarin zal worden ver
meld, wat zij in de afgeloopen jaren in
Londen heeft gedaan.
Dr. Idenburg, directeur van het Centraal
Bureau voor de Statistiek, en Prof. Tin
bergen, chef van de afdeeling conjunc
tuurstatistiek, schatten het totaal verlies
aan vermogensbestanddeelen in Nederland
ten gevolge van den oorlog op 8 milliard.
Dan is er ook nog productiederving in de
toekomst. Vermoedelijk zal alles samen
een schadepost voor Nederland zijn van
15 milliard gulden. Het herstel der ver
mogensschade zal door de gestegen prij
zen zeker 1012 milliard vorderen.
Duitschland zal ons geen cent kunnen
vergoeden.
Is het dan niet noodig, dat wij ons met
Duitsch grondgebied enigszins schadeloos
stellen
Van de meer dan 4000 landverraders,
die in Rotterdam op de arrestatielijsten
voorkwamen, zitter er op het oogenblik
ongeveer 3300 achter de tralies. Het zijn
practisch allen N.S.B.ers, verder bevinden
zich ook enkele zware collaborateurs on
der hen. Tot de laatste groep behooren
verschillende beruchte aannemers, die bij
bunkerbouw hebben geholpen en meege
werkt hebben aan het vernielen van de
Rotterdamsche kaden.
Een aantal Rotterdamsche N.S.B.ers be
vindt zich elders in het land of in West-
Duitschland en aangenomen mag worden,
dat ook daarvan een deel is gearresteerd.
In elk geval zullen zij hun uiteindelijk lot
niet kunnen ontloopen. Van een 900-tal
N.S.B.ers staat vast, dat zij in de kritieke
Septemberdagen van het vorig jaar naar
veiliger oorden een goed heenkomen heb
ben gezocht.
Verder hebben de geallieerde autoritei
ten in samenwerking met de B.S. onge
veer 1600 S.S.-mannen, gestapo-agenten,
S.D.-personeel en ander gespuis, waaron
der ook Nederlanders gearresteerd. Onge
twijfeld zullen de gearresteerde N.S.B.ers
te zijner tijd bij den wederopbouw wor
den ingeschakeld. Op het oogenblik wor
den ze, wanneer zulks technisch mogelijk
is, voor allerlei herstelwerk gebruikt. Ze
hebben den Maastunnel schoon en rijklaar
gemaakt en werken op het oogenblik aan
het opruimen van kaden en den aanleg
van een vliegveld. De vrouwen worden,
voorzoover zij lid waren, eveneens gear
resteerd. Daanriee is het probleem der
N.S.B.-vrouwen echter niet opgelost. De
ervaring heeft geleerd, dat de vrouw dik
wijls het gevaarlijkst was en in vele ge
vallen de kwade genius van den man
is geweest.
De Politieke Opsporingsdienst zal Sn
overleg met het Militair Gezag hier een
oplossing moeten vinden, die het recht
vaardigheidsgevoel bevredigt.
De eerste vier dagen na de capitulatie
waren al ongeveer een duizend landver
raders gearresteerd, waaronder alle be
langrijke kopstukken uit het district Rot
terdam. 25 van de beruchtste typen, waar
onder burgemeester Muller en de N.S.B.-
wethouder Roos, waren al heel gauw ge
pakt.
In feite waren zij al dagen lang door
leden van de illegaliteit geschaduwd, zoo
dat hun kansen, om te ontsnappen prac
tisch tot nul gereduceerd waren. De rant
soenen van de gearresteerden liggen be
slist onder die van de burgerbevolking.
Zij worden bewaakt door N.B.S.ers en
hebben absoluut geen contact met de
buitenwereld. Eenmaal per week ontvan
gen zij schoon goed en wordt de vuile
wasch ingeleverd.
Alleen in gevallen van uiterste nood
zaak kunnen brieven worden geschreven.
In het algemeen zijn de arrestaties in
de Maasstad en randgemeenten vlot en
zonder strubbelingen verloopen. Er werd
geen tegenstand geboden en in sommige
gevallen gaven de heeren landverraders
zich zelfs vrijwillig aan.
Een groot probleem vormen de minder
bekende collaborateurs, weermachtsleve
ranciers en andere individuen, die Sn de
laatste jaren ten koste van ons volk rijk
zijn geworden. A.N.P.
rijft, dat er in
op onverant-
het Poolsche
s onwaardige
end. Rusland
•st wezenlijke
in het Wes-
ek van vriend
al voeren,
leden genoeg
een dubbele
ift Polen van
oste van zeer
ateriaal.
jrgen, dat de
'erschroeid zal
Geloof in de
:anten is het
■aar van een
oa en de we
lt aan op het
naar aanlei-
de „Prawda",
'eiten bij Edin-
centratiekamp
?aar Poolsche
staan van de
Duden worden
isten ter dood
n,werking met
5 moorden be-
le slachtoffers
tracht, de bei-
iCO
ituut van het
moet ontwer-
aar gekomen,
roegd, waarin
i verplicht is,
f te aanvaar-
n. een besluit
dan zal de
bben, dwang-
leden van de
erklaring zul-
r zij zich ver-
lictie van het
ip aangedron-
r werk op 15
nt echter, dat
treinvaart niet
-atum van de
zijn.
fljfn!
■jelijk zullen
>le en zuive-
eten worden
;ende samen-
geïnspireerd
>g. Het zaad
werd lang
is niet voor-
jeen de Ge-
iland als el-
amstige over-
>m te juister
n, aldus de
er van Bui-
Iers bewind,
door Britsche
•ischt herstel
George beli-
leven en de
ter van Bui-
rklaard, dat
ed kan wor-
bevredigend
olen noodig,
r te helpen.
>ten worden
tie van Bel-
Ische Zaken
at de onder-
Hitier naar
J onjuist is.
:an Tsjecho-
'e verwijde-
arsche min-
an geschie-
rleg op de
entie ter re-
europa.
