VRIJE STEMMEN
overrompeling
De oorlog tegen Japan
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Verheldering van den
politieken hemel
Ie JAARGANG f '(ïCfo gg JTjjp
I 'Hgj ]gg^ Jgj J Algemeene Leiding
B. G. Kloosterziel en
NUMMER 184 Donderdag 14 Juni 1945
S. L. Boerma
Hoofdredacteur i
J. Koekebakker
Redactie en Administratie t
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
2. In de Europeesche wereld
rondom
A. De grondslag.
Een verheldering van den politieken
hemel, ook in het buitenland vraagt
iemand verwonderd.
En we dachten, dat het overal eigenlijk
zoo'n rommeltje was
Ja, dat zegt iemand anders ook, waarde
lezer.
Er moet in het pas bevrijde gebied
reeds dadelijk een illegaal blaadje ver
schijnen, waarvan eenige nummers zijn
gedrukt. En weet ge hoe dat heet „Volk
en Vaderland." Verschrikkelijk is het, dat
onze politie nog niet bij machte was, deze
anti-vaderlanders geheel onschadelijk te
maken. Maar er zal zeker ijverig naar
worden gezocht. Ik heb dit ondergrond-
sche orgaan niet onder de oogen gehad,
zooals ik trouwens ook tijdens de bezet
ting dit vieze papier liefst uit den weg
liep. Maar ik heb mij laten vertellen, en
ik kan dat volkomen begrijpelijk vinden,
dat dit blad deze ééne geweldige geddch-
te propageert, daarmee speculeerende op
de bolsjewistenvrees, die de nazi's ons
volk hebben ingeënt, voorzoover het niet
reeds er vóór den oorlog mede besmet
was je zult zien, dat Hitier na zijn dood
gelijk krijgtHij riep, tevergeefs, heel
Europa, ja heel de wereld op tot den
strijd tegen het bolsjewisme. Vecht nu
mee met mij, riep hij telkens uit, tegen
die moordenaars uit het OostenMaar
de Britten en Amerikanen hebben niet ge
luisterd, gelijk trouwens ook niet de klei
nere volken. Daarom doli Hitier het on
derspit. Maar nu zul je het zien De Kus
heeft reeds ha'.f Europa onder zijn invloed
gekregen, en half Duitschland ligt mach
teloos onder de Russische laars. Straks,
als hij zijn tijd gekomen acht, en de An
gelsaksen hun troepen naar Japan hebben
gedirigeerd, dan komt hij met al verder
gaande eischen, en als men niet goed
schiks toegeeft, dan maar kwaadschiks.
De Russische troepen staan klaar en zijn
paraat. En ook West-Europa loopen zij
onder den voetHoe zult gij het dan be
treuren, dat Hitier niet meer daar is, om
heel Europa met zijn vlammend woord
aan te voeren tegen den Russischen ko
los
Zoo ongeveer de betoogen van al de
geheime Duitsch-gezinde kringen, die er
helaas nog in ons vaderland zijn en
daar buiten.
Wat daartegen te zeggen
Onze indruk is, dat deze fantastische
voorstelling, die geheel berust op kwade
trouw en anti-humanistische neigingen,
door de feiten van allen dag in het on
gelijk wordt gesteld. En wij willen voor
vandaag enkele grepen doen uit de voor
handen laatste gebeurtenissen.
I. De nieuw opgerichten Volkenbond
heeft juist in zijn laatste besluiten precies
het tegenovergestelde bewezen, als wat
door de Duitsche geheime propaganda
wordt rondgefluisterd.
Rusland heeft zijn verzet tegen de ge
dachte van sommige kleinere landen op
gegeven.
Elk geschil, dat door een lid van den
bond wordt aangebracht, mag door den
Raad van den Bond worden onderzocht.
Rusland vreesde, dat dit aanleiding zou
geven lot oorlogsdreiging, als een der
vijf grooten ertegen zou zijn. Maar het
heeft zijn verzet laten varen. De overwe
ging was ongetwijfeld dezeZulk een
overleq heeft steeds goede kansen om tot
een vergelijk te voeren. En daarmee zov
juist de oorlogsdreiging worden uitgescha
keld.
Brengt het overleg geen verzoening
dan geldt onbetwist het mogelijk veto
d.w.z. verbod, van elk der vijf groote
machten. Want terecht werd betoogd als
een der groote vijf er tegen is, komt ei
tóch een wereldoorlog, als de Bond tot
vechten zou besluiten
Men ziet welhet is geen ideale rege
ling. Doch een begin, dat kans geeft op
behoud van den vrede indien dc
velken alle de gezindheid behouden, dal
De repatrieering
De sectie Repatrieering van Militair Ge
zag heeft medegedeeld dat vroegere ïlle
gale werkers, die van meening waren
dat de terugvoering der Nederlanders uil
Duitschland niet snel genoeg ging, op
illegale wijze vrachtauto's hebben gere
guireerd en voorzien van vervalschte
Britsche papieren, naar Duitschland zijn
getogen, om de repatrieerenden op te
halen.
Het Militair Gezag vestigt er, in ver
band hiermede, thans de aandacht op,
dat zulk een handelwijze in de dagen de:
bezetting weliswaar correct was, doch
dat dergelijke praktijken op het oogenblik
moeten worden betreurd, A.N.P.
de oorlog een verschrikkelijk ding is, dat
tot eiken prijs moet worden verhinderd.
II. Ook de vele problemen die nu te
wachten liggen, en die der aanstaande
conferenties, die zullen volgen, op te
knappen zullen krijgen, moeten uit dit
oogpunt worden bezien, en geven dan
een verheugend beeld van toenadering.
Wij noemen ze kort in volgorde van di
recte belangrijkheid.
1. Het geval Syrië en den Libanon.
Gevochten wordt er niet meer. De Brit
sche troepen bewaren de orde. De Fran-
sche troepen zijn daarvoor uitgeschakeld.
Een harde pil voor de Fransche gevoelig
heid. Van Blankenstein spreekt in dit ver
band over een minderwaardigheidscom
plex van de Franschen. Misschien is daar
eenige waarheid in. Meer waarschijnlijk
dunkt ons nog steeds, dat de oorzaak
voornamelijk moet gezocht worden in hel
karakter van De Gaulle, die een dapper
man is, maar een onbesuisd staatsman,
vol grillige invallen en gedachten. Zoo
iets is een gevaar voor het land, voora)
als het zoo'n precaire positie inneemt als
het Fransche Rijk van thans, dat tot groo
te mogendheid werd gebombardeerd, ter
wijl het juist onder de Duitsche knoei
vandaan kwam, waaronder het zich meer
dan vier jaar had moeten buigen. Een
zelfde geval doet zich straks met Chinc:
vooraldoor ten deele onder de Japan-
sche laars, en nu opeens groote mogend
heid, een van de big five
Maar wat Syrië en den Libanon betreft
de zaak gaat in goede banen: De'Arabi
sche volken steunen elkaar. De Soefi-ordc,
vier millioen Egyptische Mohammedanen
omvattende, heelt zoo juist aan Churchill
bericht, dat zij zijn houding, die haar ver
wanten in bescherming nam, ten zeerste
waardeert. Er is wel hard gevochten in
Syrië, vooral in het Oostelijk deel van
dit land naar nu blijkt. Vele dooden en
gewonden in een stadje, dat door de
Franschen met mitrailleurs werd bescho
ten. Doch dit is nu voorbij. En de komen
de conferentie zal wel een oplossing vin
den. Frankrijk zou een conferentie van de
vijl grooten willen, en dan over heel het
probleem van het dichtbije Oosten, maar
Engeland zegtdrie is genoeg, of twee.
En de Arabische landen, waar het om
gaat, moeten erbij zijn.
2. Een tweede geval, dat te wachten
ligt op het besluit van de groote machten
is nog steeds Triëst.
Er is nu een overeenkomst tusschen
Alexander en Tito, dat men elk een deel
van het landschap in kwestie zal bezet
ten tot de nadere beslissing. Triëst schijnt
in de zone van Alexander te vallen. Maar
dit beslist nog niets over de eindelijke
status van dit gebied. Juist is een verga
dering van 800 personen gehouden, die
de pas opgerichte regionale bevrijdings
commissie vertegenwoordigen, voor de
Sloveensche kustgebieden, en die haar
instemming met de houding van Tito uit
gesproken heeft. Heeft Italië wel waarlijk
recht op deze landstreek Ook eilanden
in de Egeïsche Zee worden het ontnomen,
door Griekenland dat ze bezet, naar men
zegt, met toelating van Engeland. En
eigenlijk is to ch Italië een verslagen fas
cistisch rijk, dat nu beterschap belooft,
doch nog weinig heeft gepresteerd. Wij den
ken, dat de beslissing niet tegen den dap
peren bondgenoot Tito zal ingaan. Red.
Acht millioen Franschen
keeren in hun vaderland terug
RUIM ACHT MILLIOEN FRANSCHEN
zijn uit Duitschland naar hun vaderland
terug gebracht.
Laval is aan de Fransch-Spaansche
grens aangekomen.
Dalaaier heeft verklaard, dat Petain be
lust was op macht, en dat hij aan groot
heidswaanzin leed. Hij gaf op 17 Juni
1940 voorbarig het bevel, het vuren te
itaken, waardoor de massa van het Fran
sche leger verlamd werd, en 1 millioen
man in krijgsgevangenschap geraakte. In-
Jien wij tot den herfst hadden volgehou
den. zei Daladier, zou de situatie zijn ge-
ed. Hij zei, dat Petain verantwoordelijk
was voor het gat in de Maginotlinie. In
Mei 1940 had Petain reeds een wapen
stilstand willen sluiten, zonder dat de
Duitsche voorwaarden bekend waren. De
heele manoeuvre zou in scène gezet zijn
door Laval.
De Fransche gestapo-agent Leon Michel
is terechtgesteld op de plek, waar de
gestapo zijn slachtoffers placht te ver
moorden.
Generaal de Gaulle heeft tijdens een
triomfantelijke tocht door Normandië ge
waarschuwd tegen de noodlottige gevol
gen, die zouden voortspruiten uit het in
gevaar brengen van de eenheid der groo
te mogendheden, welke onontbeerlijk is
voor den vrede van alle landen.
Frankrijk is op het oogenblik in een
moeilijke politie, maar dat zal niet zoo
blijven en het is niet goed om het land
thans te vernederen.
De Sultan van Marokko zou gisteren
van Casablanca vertrekken voor een of
ficieel veertiendaags bezoek aan Frank
rijk.
Vernietiging der Jappen op Okinawa begonnen
Geen belangrijke tegenstand ontmoet
VAN HET FRONT op Borneo wordt ge
meld. dat de landingsoperaties tot nu toe
het karakter van een overrompeling dra
gen. Er was bij de landingen bijna geen
tegenstand, doch men verwacht, dat de
zwaardere strijd pas in het binnenland
zal beginen, daar de Japanners op talrijke
punten in Nederlandsch- en Britsch-Borneo
sterke garnizoenen gevestigd hebben.
De strijd op het eiland Moeara is reeds
beslist. Het is geheel in handen van de
Australiërs. Op Labuan nadert de strijd
zijn einde.
Op de kust van Borneo zelf is belang
rijke terreinwinst gemaakt en staan de
Australische troepen op nog slechts 15
km. van Broenei, de hoofdstad van Britsch
Noord-Bornea.
NADAT de ?apansche bezetting op Oki
nawa, die nog naar schatting 15.000 man
sterk is, een Amerikaansch ultimatum om
zich over te geven, afgewezen had, is de
vernietiging van deze troepen begonnen.
Volgens radio Tokio hebben de gealli
eerden een nieuwe landing uitgevoerd
achter de Japansche linies.
Sinds het begin van de operaties van
geallieerde vliegtuigen van bases op Oki
nawa zijn ruim 100.000 ton vijandelijke
scheepsruimte tot zinken gebracht.
OP DE GRENS van Birma en Siam
is de terugtocht der Japanners versneld.
Op verschillende punten heeft hot 14de
leger het contact met de terugtrekkende
Japanners verloren.
Ongeveer 65 km. ten Westen van Liou-
Tsjou hebben de Chineezen bij een hevi-
gen Japanschen tegenaanval eenig terrein
verloren.
DE LEVANT.
Geheime zitting van de
Arabische liga
DE ARABISCHE LIGA heeft in een ge
heime zitting de maatregelen vastgesteld
die door de Arabische landen zullen
worden genomen om de Fransche agressie
het hoofd te bieden en de volledige onaf
hankelijkheid van Syrië en den Libanon
te verzekeren.
Onbevestigde berichten uit Beyrut mel
den, dat het Fransche Kameelcorps, 25 km.
ten Noord-Oosten van Damascus aan het
muiten zou zijn geslagen, en dat 6 Fran
sche officieren gedood zouden zijn.
In een communiqué van het Arabisch
verbond, dat te Kairo bijeen is, wordt ge
zegd, dat maatregelen zijn overwogen,
welke door de Arabische landen eigener
hand en gezamenlijk zullen worden geno
men om de Fransche agressie te stuiten
en de volledige onafhankelijkheid en sou-
vereiniteit van Syrië en den Libanon vei
lig te stellen.
ZWITSERLAND.
Volgens den omroepdienst van het in
ternationaal comité van het Roode Kruis
le Bern zullen de namen van Nederlan
ders, die uit deportatie in Duitschland be
vrijd zijn en zich in Zwitserland bevinden,
iederen Maandag en Donderdag, om 18
uur Zwifserschen tijd, d.i. 19 uur Ned. iijd,
op golflengte van 44.97 m. worden onge
roepen.
Verklaring van Benesj
DE TSJECHO-SLOWAAKSCHE PRESI
DENT Benesj heeft Zondag met nadruk
verklaard, dat in de toekomst de veilig
heid van zijn land afhangt van de bin-
nenlandsche politiek.
De Duitsche en Hongaarsche minder
heden zullen nooit weer in staat zijn ons
te verraden, zooals ze gedaan hebben
in 1938. Zulk een verraad zou echter on
vermijdelijk herhaald worden, indien we
hen niet tijdig uit ons land bannen.
Hij zal binnenkort een wet onderteeke
nen, waarbij alle grond, behoorende aan
Duitschers, Hongaren, collaborateurs en
verraders, in beslag zal worden genomen.
Dank zij de gelden, die door Engelsche,
Amerikaansche en Mexicaansche mijnwer
kersorganisaties zijn bijeengebracht, zal
er een nieuw Lidice verrijzen. Het zal een
model-dorp worden van 300 tot 400 we
ningen. De voorzitter van den Britschen
mijnwerkersbond zal in den herfst naar
Tsjecho-Slowakije gaan, om de eerste
steen te leggen voor een internationaal
mijnwerkersinstituut, dat aldaar zal wor
den gevestigd, als gedenkteeken van de
catastrophe, waardoor het dorp in de asch
werd gelegd en alle mannen vielen als
slachtoffer van de Duitsche terreur. Het
instituut zal dienen voor internationale
mijnwerkerscongressen en -bijeenkomsten.
POLEN.
Vertegenwoordigers van de Poolsche
voorloopige regeering, democratische lei
ders uit Polen en uit het buitenland, zul
len op 15 Juni te Moskou bijeenkomen
ter bespreking van de Poolsche vraag
stukken.
Deze bijeenkomst is tot stand gekomen
in overlég tusschen Molotov en de Brit
sche en Amerikaansche ambassadeurs.
O.a. is uitgenoodigd Mikolajczik, de vroe
gere premier van de Poolsche regeering
te Londen.
ENGELAND.
Generaal Eisenhower is eereburger ge
worden van de stad Londen. Minister-Pre
sident Churchill heeft hem toegesproken,
en verklaard, nog nimmer iemand te heb
ben ontmoet, die zoo rustig en zelfverze
kerd ook tegenslagen aanvaardde, om
dan energiek door te zettën tot het goede
einde.
VEREENIGDE STATEN.
Harry Hopkins, Truman's speciale ge
zant naar Moskou, is in Washington te
ruggekeerd. Men verwacht, dat president
Truman belangrijke mededeelingen zal
doen over zijn reis.
COLUMBIA.
Naar het A.N.P. uit Bogota, de hoofd
stad van Columbia meldt, is aldaar de
staat van beleg afgekondigd als gevolg
van de ontdekking van een complot tegen
de regeering, waarbij naar men aan
neemt, buitenlandsche agenten betrokken
zijn. Een tiental studenten en zes politie
agenten werden bij de botsing gewond.
Verder zouden in de staatsgevangenis on
lusten zijn uitgebroken onder de gevange
nen, die wegens medeplichtigheid aan
het complot waren opgesloten.
TANGER.
Te Londen is officieel medegedeeld, dat
er geen verandering is ingetreden in den
status van Tanger. Wel zijn er voorberei
dende besprekingen aan den gang om
Tanger te doen terugkeeren naar 't voor-
oorlogsche internationale regiem.
Zooals men zich wellicht nog herinnert,
werd Tanger in Juni 1940 door Spaansche
troepen bezet en in November van dat
jaar bij Spaansch Marokko ingelijfd. Voor
dien tijd werd het gemeenschappelijk door
Engeland, Frankrijk, Spanje en Italië be
stuurd.
Spanje heeft zich bereid verklaard, zijn
troepen uit Tanger terug te trekken.
BELGIE.
Het Socialistische congres te Brussel
heeft unaniem een resolutie aangenomen,
waarin het aftreden van den koning ge
vraagd wordt.
De leider van de partij, Louis de Brou-
ckere, heeft ter vergadering een telegram
van Hitler aan koning Leopold voorgele
zen, dat in 1941 verzonden zou zijn, en
waarin Hitier den koning dankt, voor
diens gelukwenschen op zijn verjaardag.
In officieele kringen te Brussel ontkent
men een dergelijke telegramwisseling.
Men noemt dit telegram, waarvan in
het laatste bezettingsjaar een fotocopie
circuleerde, een vervalsching.
DUITSCHLAND.
Volgens radio Parijs is Baldur von Schi
rach, de gouwleider van Weenen, door de
geallieerden gearresteerd.
Verjaardag van het Russisch»
Amerikaansche verdrag
STALIN heeft ter gelegenheid van den
derden verjaardag van het Russisch-Ame-
rikaansche verdrag een boodschap gezon
den aan president Truman, waarin hij
zegt, dat de bruikleenleveranties van wa
pens, materiaal en voedsel aan de Sovjet-
Unie een belangrijke bijdrage hebben ge
vormd voor het succesvolle einde van den
oorlog tegen Hitler-Duitschland.
Verder heeft Molotov een telegram aan
Stettïnius gezonden, waarin hij eveneens
zijn dankbaarheid betuigt voor hetgeen
Stettïnius als leider van de bruikleen-
organisatie heeft gedaan.
De gemeenschappelijke worsteling van
Rusland en Amerika tegen onzen gemeen»
schappelijken vijand in Europa heeft de
voorwaarden geschapen voor de stabili
satie en verdere ontwikkeling van vriend
schappelijke betrekkingen tusschen onze
landen in het belang van het verzekeren
van een stabiele vrede en internationale
veiligheid.
We vernemen, dat meer dan 10 millioen
Russische burgers door de Duitschers zijn
vermoord, gedurende de Duitsche bezet
ting van deelen van Rusland.
BÜITENLANDSCH OVERZICHT
Hier, op 3400 zeemijl afstand van Ja
pan en 4600 zeemijl van Manilla, kan men
den polsslag voelen van Amerika's ge
weldige krachtsinspanning voor den oor
log, welke thans geheel geconcentreerd
kan worden tegen Japan. Welk een ge
weldige mobilisatie van krachten Hier
ook, kan men de echo's hooren van de
actie, welk dag in, dag uit doorgaat in
den Pacificde verhalen van de soldaten,
die uit Okinawa komen, details over wat
gebeurd is op Iwo Jima en Saipan, de er
varingen van vliegers van vliegende for
ten.
En uit al die kleinigheden en caleidos
copische stukjes en beetjes, waarvan men
aan tafel hoort, of onder het genot van
een „coca cola" of een glas bier tijdens
toevallige ontmoetingen op vliegvelden of
in clubs, uit al die voorbeelden van on
ophoudelijke bedrijvigheid die zich voor
uw oogen afspelen, kunt ge langzamer
hand een diepen indruk vestigend besef
krijgen van wat dezen oorlog in den Pa
cific beteekent in termen van organisatie
en plannen ontwerpen, van meesterlijke
uitvoering en stoutmoedigheid.
Ge bekijkt een schip, en ge ziet dat het
anders is dan een gewoon schip, zooals
ge dat vroeger zag, dat het een geheel op
zichzelf staande, onafhankelijke eenheid
vormt voor een landingsoperatie, dat hel
landingsvaartuigen op het dek heeft, waar
anders reddingssloepen hingen. Het vormt
een basis, een moederschip, een aanvals-
hoofdkwartier tegelijk, met troepen aan
boord en alles wat zij bij de landing noo-
dig hebben, een wonder van georgani
seerde doelmatigheid. Ge ontmoet een jon
geman op het postkantoor hij is een
ervaren piloot, maar toch nog een heel
jonge man en na eenpaar minuten
praten ontdekt ge. dat hij één van de
helden is, die over Tokio vlogen. Hij Is
op heel wat vluchten boven Japan's in-
dustrieele steden uit geweest en kan een
levendige beschrijving geven van de ver
nietiging die daar gesticht wordt. Japan
heeft het nog heel wat harder te verdu
ren dan Duitschland.
Ge hoort nog meer op andere plaatsen.
Ge hoort verhalen op Waikiki, met zijn
beroemde „surf" strand, waar bemannin
gen van onderzeebooten vacantie genie
ten in het Royal Hawaian Hotel, dat ge
transformeerd is tot een groot rusthuis
voor de vloot. De Japansche scheepvaart
lijdt geweldige verliezen het heeft maar
een klein deel meer over van zijn koop
vaardijvloot.
Ge hoort nog meer op Jonston Island,
dat niets ander is dan een vliegveld, ge
korven uit een klein koraal-eiland. Een
pleegzuster, die weer naar het front te
ruggaat hoe deze vrouwen alle ontbe
ringen met de mannen deelen ver
telt aandoenlijke anecdotes over de ge-
wondefi, die zij tijdens hun vervoer ver
zorgd, over hun moed en doorzettingsver
mogen. De sergeant naast mij in het vlieg
tuig vertelt, hoe hij en zijn kameraden
eens, voortdurend in doodsgevaar, terug
vlogen, urenlang in een door afweerge
schut geraakten bommenwerper, waarvan
bovendien nog een halven vleugel was
afgeschoten.
En tenslotte strijkt ge neer op Guam,
en inplaats van dat ge aankomt op een
soort van geïmproviseerde frontlijnbasis
zooals ge met reden kon verwachten,
aangezien de Amerikanen dit eiland
slechts negen maanden geleden herover
den treft ge een geheele stad aan met
volledige vloot-installaties en met een tij
delijke bevolking zoo groot als een pro
vinciale hoofdstad,, met een haven en dok
ken en kaden, waar verleden jaar Juli
niet meer was dan een lagune. Ge treft
er geweldige vliegvelden aan met groote
reparatie-werkplaatsen, waar bommen
werpers en gevechtsvliegtuigen voor het
laatst gecontroleerd worden, voordat ze
in actie gaan Ge dacht, dat ge op een
buitenpost zou aankomen, maar hier is
het hart van het opperbevel in den Pa
cific, vanwaar de leiding uitgaat van de
dagelijksche actie van vloot en lucht
macht tegen Japan.