VRIJE STEMMEN Vlot verloop van de operaties op Borneo De oorlog tegen Japan DAGBLAD VOOR ZEELAND Verheldering van den politieken hemel 200.000 Nederlanders zoek Ie JAARGANG NUMMER 183 Woensdag 13 Juni 1945 Algemeene Leiding t B. G. Kloosterziel en S. L. Boerma Hoofdredacteur J. Koekebakker Redactie en Administratie Goes, Beestenmarkt 2 Telefoon 2163 I. In ons vaderland B. De Politiek. Twee zeer belangrijke leiten worden ons gemeld, die een conclusie zijn uit veelvuldige praemissen. Een zevental predikanten uit de recht- sche groep van de Nederlandsch Her vormde Kerk hebben zich aangesloten bij de sociaal Democratische Arbeiderspartij. Het zijn de heeren Buskes, Groenenberg, Kroon, Miskotte. Tromp, Van Uchelen en Visser. In een gemeenschappelijken brief aan het partijbestuur schrijven ze „Het is onze overtuiging, dat de Kerk de bij vele Christenen gangbare veroordeeling van het sociale streven als materialisme moet tegenstaan, als een miskenning van de geestelijke zorg, die daar van meetaf in meegesproken heelt." En verder „Wij achten onze toetreding een poging, om door oprechte gehoorzaamheid aan God daar te gaan staan, waar de naaste ge diend wordt naar het gebod van dit uur. De bedoeling van onzen stap is mede, een concrete toepassing te geven aan het geen de Synode van de Ned. Herv. Kerk in haar oproep tot het volk kortgeleden heeft uitgesproken." En daarnaast stellen we een eveneens treffende verklaring van oud-minister Van den Tempel, die in een serie artikelen over„De toekomst van het democratisch socialisme" o.a. verklaart (het is een boek, in het Engelsch uitgegeven onder den titel„Keep the lamps burning")„De algemeene beginselen van het democra- tisch-socialisme kunnen niet sterven. Zijn sociale leerstellingen zijn er in deze peri ode der geschiedenis op gericht, de ware beginselen van het Christendom in een overbevolkte en in hooge mate geïndustri aliseerde wereld tot werkelijkheid te bren gen. Zijn oogmerk is de verwezenlijking van de broederschap der menschen. Het tot stand brengen van een gemeenschap, die gebouwd is op wederzij dsche solidari teit, op vrijheid van meeningsuiting en zelfbeschikkingsrecht voor den enkeling binnen de grenzen der gemeenschappelij ke verantwoordelijkheid, op gelijke kan sen voor iedereen, op democratie, vrede en beschaving." Deze twee feiten spreken voor zichzelf. Christendom en sociale beweginq zijn bezig elkander te vinden. Hoe de ontwikkeling zal worden in de nabije toekomst kan niemand nog orecies zeggen. Maar onderling is er beter ver staan gekomen en de vaste wil, om ge meenschappelijk een betere wereld te be reiken Een zelfde toenadering vinden wij tus- schen de groep, die zich om het week blad „De Waarheid" heeft gekristalliseerd, en de groep, die zich in het Zuiden eerst „Jong-Nederlandsche Beweging" noemde, en thans een afdeeling is geworden van de „Nederlandsche volksbeweging". De eerste groep heette eerst „Vrienden van de Waarheid". Later „Communisti sche partij Holland". Thans heet ze over geheel Nederland weer „Vrienden van de Waarheid". Doch ieder weet, dat dit de vroegere communisten zijn, met hun on getwijfeld zeer groeiende aanhang. De tweede groep is nog wat vaag in haar program, doch heeft toch al een van de twee Kabinetsformateurs gele verd, dus is aan de winnende hand. Nu is opvallend hoe de houding van de eerste groep is tegenover de tweede. Was er vroeger een licht meelijdende houding te bemerken, over die menschen, die nog zoo vaag door het leven gingen, thans is er meer verwachting en meer waardeering. Het laatste nummer van „De Waarheid", editie vftor Zeeland, is heelemaal een verheugend staal van toenadering waar dat mogelijk is. Men herinnert zich de aanklacht tegen Reneman. Nu verklaart „De Waarheid" eerlijk, dat ze, na inzage van alle stukken tot de overtuiging is gekomen, dat Reneman vol komen eerherstel verdient. Loyale erken ning van een gemaakte fout, die gewaar deerd moet worden. Een tweede verrassende uitlating is, wat „De Waarheid" zegt over een opmer king van „Trouw". Dit positief Christelijk orgaan, dat een nationaal-Christelijke Partijvormin" nastreeft, schreef„Niets is meer urgent voor het herstel van onze staat, dan onmiddellijke terugkeer de democratische bestuursvormen. Eerst dan kan verwacht worden, dat er orde in den chaos komteerst dan zal ver- Te Moskou heeft de première plaats ge had van een nieuwe opera van Prokov- jief„Oorlog en Vrede", naar de bekende roman van Tolstoï. Een Deensche missie zal naar Neder land vertrekken om besprekingen te voe ren over de uitzending van Nederlandsche kinderen naar Denemarken. trouwen in de toekomst geven daardoor zullen allen daadwerkelijk mede kunnen helpen aan de. restauratie van ons natio nale zijn. Verkiezingen, geen fraai klin kende woorden over „wederopbouw", daar moeten we op aansturen." En wat zegt hiervan „De Waarheid Dergelijke woorden zijn ons uit het hart bondgenoot." Maar het belangrijkste symptoom, van een groeiende mogelijkheid van samen werking ook tusschen de „Nederlandsche Volksbeweging" en de „Vrienden van de Waarheid", is het volgende - Een hoofdartikel bespreekt deze nieu we beweging. En heeft natuurlijk zijn kri tiek en zijn vragen. Doch tenslotte ver klaart het onomwonden .,De N.V.B. zal vooruitstrevend worden wanneer zij zich in democratische richting ontwikkelt. Zij zal reactionnair worden, wanneer zij den strijd voor de vernieuwing en verdieping der democratie verwaar loost. Wij zien de mogelijkheid van een ontwikkeling der N.V.B. in democratische en vooruitstrevende richting. Daarom zul len wij, ondanks verschillen van inzicht in de practische politiek, samenwerking op democratischen grondslag met deze groep nastreven." Hier voltrekt zich een langzame toe nadering van den uitersten linkervleugl in onze Nederlandsche verhoudingen tol een Centrale groep, die zich op Christelijk standpunt stelt, de Hervormde Kerk ach ter zich heeft, en tegelijk vooruitstrevend Is. Dit, gevoegd bij de zooeven besproken samenvoeging, die in de personen van Miskotte en Buskes en hun medestanders voltrokken is, geeft ons, meenen wij, vol komen het recht, te mogen spreken van een verheldering van onzen politieken hemel Onze twee kabinetsformateurs behooren geheel thuis in deze toenaderingspogingen. Schermerhorn is ons van ouds bekend als een radikaal denkend man. Drees is alom de erkende leidende fiauur in het socialistisch denkende kamp. Zij beiden samen hebben nu gepraat met de voor zitters van de oude Kamers en de senio renconventen dier twee kamers. Zij heb ben al meegedeeld, dat ze de opdracht van de Koningin aanvaarden en spoedig hopen te slagen. En wat dan, als zij met een Kabinet vcor den dag komen Wij meenen. dat zij aan hun verleden verplicht zijn, terstond maatregelen te nemen, om de kiezers uitspraak te laten doen over het te volgen beleid. Geen nood-parlemëht De nood-gemeenteraden zijn een zach- ten dood gestorven voordat ze werden geboren. Ook al komen ze een oogen- blik hier of daar in het leven, dan zijn ze toch een doodgeboren kindje. De al gemeene volksmeening wil ze eenvoudig niet. Algemeene vrije verkiezingen is over al het parool. Een experiment met benoemde kamers zal door deze formateurs niet worden be vorderd Noodverkiezingen wellicht, niet geheel volgens de voorschriften. Maar een gekozen parlement Op dien eisch staat „Trouw" en „De Waarheid", staat de S.D.A.P. en de „Ne derlandsche Volksbeweging". Op dien eisch staan ook wij. Red. Landingen op Labuan, Moeara en de Broenabbaai Generaal Mac Arthur ging zelf mee aan land HET EERSTE NIEUWS over de landingen op Borneo werd Maandagochtend vroeg gegeven door den wnd. minister-president van Australië. Later heeft gen. Mac Arthur officieel meegedeeld, dat 4 landingen tegelijkertijd werden uitgevoerd door de 9e Austra lische divisie en wel op de eilanden La- buan. Moeara en Brookton in de Broenai- baai, terwijl een andere strijdmacht aan land ging op de Noord-Oostelijke kust. Gen. Mac Arthur ging zelf mede aan land, vergezeld door gen. Georg Churchill Kenny, Amerikaansche commandant van de geallieerde luchtstrijdkrachten in den Pacific. Vóór de landina werd het geheele ge bied zwaar gebombardeerd. De tegenstand bij de landingen was over het algemeen zeer gering en de verliezen zijn betrekkelijk laag. Blijkens latere berichten zijn de stad Labuan en het nabijgelegen vliegveld al veroverd. Aan de kust van Borneo werd een bruggehooid gevormd van ongeveer 5 km. diepte. BROENAI was in 1941 één der eerste doelen van de Japansche aanvallen en staat vooral bekend om zijn olie en rubber. Labuan is een Britsche kolonie en be hoort tot de 4 Straits Settlements. IN DEN STRIJD OP OKINAWA deden de Amerikanen nieuwe aanvallen op de Japanners, die het Zuidelijk gedeelte van het eiland krachtig verdedigden. Zondag avond werden reeds terreinwinsten van 800 tot 1000 meter gemeld. De operaties te land werden krachtig gesteund door de lucht- en zeestrijdkrachten. Door de verovering van Bagabag op Luzon werden de vijandelijke strijdmach ten ten Westen van de Boven Cagayan- vallei afgesneden. Door de nieuwe landing in de Salomons- archipel op Bougainville, waar reeds maanden gestreden'wordt, zijn de Japan ners daar nu tusschen twee vuren geko men. Deze landing werd uitgevoerd te ONTSTELLENDE BERICHTEN Gestolen klokken bij Ham« VAN DE HONDERDDUIZENDEN Neder- derlanders die in den loop van den oorlog naar Duitschland waren gevoerd voor sla venarbeid, als krijgsgevangenen en als politieke gevangenen, zijn er momenteel nog ruim 200.000 ZOEK, aldus werd door Herrijzend Nederland meegedeeld. A.N.P. meldt, dat de 1579 Nederlanders uit Theresienstadt naar Bamberg in Beie ren zijn overgebracht. Hun overkomst naar het vaderland zal zoo spoedig mogelijk plaats vinden, zoodra het transport dit toestaat. Nederland herstelt zich Op de trajecten Utrecht-Hilversum en Ufrecht-Amersfoorf rijden sinds de vorige week des ochtends en des avonds eenige autobussen voor de forensen. De Nederl. Spoorwegen zullen 1400 autocars be schikbaar stellen voor het interlocale ver keer. De busdienst Hilversum-Amsterdam zal dezer dagen op bescheiden wijze worden hersteld. Men heeft een reisvergunning van de Kamer van Koophandel noodig. Het zal nog eenige weken duren voor de eerste forensentrein op Amsterdam zal loopen. De electrische tram in Den Haag loopt weer. Het traject Delft-Den Haag hoopt men volgende week weer te gaan rijden. Jan de Hertog, de schrijver van het bekende boek„Hollands Glorie", heeft tijdens de bezetting een nieuwen roman voltooid, getiteld„Schipper naast God". VROOLIJKE AVOND IN EEN N.S.B.-KAMP TE HOENSBROEK Over een vroolijken avond in dit N.S.B.- kamp lezen wij in „De Nieuwsbron", het nieuwsblad voor de Limburgsche Mijn streek. in het nummer van 19 Mei j.l., het volgende relaas „Onder de gevangenen in het kamp te Hoensbroek, zit ook de bekende humorist Joren, en onder diens leiding werd een vroolijken avond georganiseerd. Voor in strumenten werd gezorgd. De anders voor een gewonen burger zoo moeilijk te krij gen paard en wagen werden gecharterd om in de verschillende dorpen de instru menten der N.S.B.ers op te halen. Natuur lijk gaf men die, annex eenige groeten, gaarne mee, omdat de huisgenooten er van overtuigd waren, dat hun mijnheer- in-het-kamp toch wel wat ontspanning noodig had. Dus gingen de muziekinstru menten de koperen instrumenten heb ben onze eigen jongens moeten inleveren aan de moffen mee en het zag er naar uit, dat het een echt jolige avond zou wor den. Op dien bewusten avond waren zelfs een paar kamp-commandanten aanwezig om aan het geheel wat luister bij te zet ten. In een toespraak van een dezer werd de gaede geest onder de gevangenen ge roemd. Het speet spr., dat hij wegens dienst zaken niet heel den avond in hun mid den kon blijven. Ja lezer, het is hemel tergend, als men zooiets moet neerschrij ven, doch het is de waarheid. Wat zullen zij, die de behandeling der Duitschers in Vught, Amersfoort en elders hebben onder gaan, zich ergeren aan het gedrag van hen, die met het toezicht belast zijn. Maar er is meer een vroolijke avond was niet voldoende. Er moest den heeren ook iets worden geoffreerd en daarvoor werden appelbollen gekozen. Ja lezer, het was nog niet zoo beroerd om N.S.B.er te zijn. Dat getuigen trouwens deze kampbe woners zelf, als ze zeggen „Het is nog beter in het kamp, dan in het hospitaal". Heusch, hun huisgenooten kunnen gerust zijn, in Hoensbroek lijden de gevangenen geen gebrek. Het lijkt meer op een ont spanningsoord, want werken, neen, daar voor voelen zij zich te goed. Als er vrij willige melding wordt gevraagd voor een karweitje, dan is hoogstens 15 pet. gene- geen om te komen, want plicht tot arbeid is er schijnbaar niet." Het blad eindigt haar relaas voor welks waarheid het zegt volkomen in te staan, met deze opmerking„Dat men in het eene kamp streng is en in het andere O. en O.-avonden organiseert, is toch een raadsel, dat dringend om een oplossing vraagt." Deze mededeelingen achten wij een voudig weg verschrikkelijk Terwijl nog een deel van Nederland de gevolgen van de honger-ellende niet te boven is, en een groot deel lijdt onder de ontzettende verwoestingen, viert het N.S.B. geboefte feest met appelbollen De auto riteiten die zulks gedoogen, dienen ter verantwoording te worden geroepen, en aan zulke schandalen dient ten spoedig ste een einde te worden gemaakt Red. burg gevonden Naar een der correspondenten van de Londensche „News Chronicle" meldt uit het hoofdkwartier van het Britsche 2 e le ger, zijn honderden Nederlandsche, Belgi sche en Duitsche kerkklokken ontdekt op een binnenplaats van een smelterij te Wilhelmsburg bij Hamburg. De Irenebrigade zwaait af De Prinses Irenebrigade zal begin No vember, 6 maanden na het eindigen van de vijandelijkheden, afzwaaien. Degenen, die boven de 40 jaar zijn, zullen reeds op 1 Juli naar het burgerleven terugkeeren. De naam van de brigade zal blijven voortleven, want er komt waarschijnlijk een Irene-regiment. Karei Lotsy is door de regeeringscom- missaris van Nederlandsch Volksherstel Mr. Meuten, benoemd tot sport-adviseur, met de opdracht, in overleg met de sport bonden de sport in te schakelen in het werk van Nederlandsch Volksherstel. Chabai, 10 km. van het Noordelijke punt van het eiland. In Birma hebben de geallieerden Annow bezet. UIT CALCUTTA komt het bericht, dat een telefoonlijn geopend is tusschen Britsch-Indië en China, over een afstand van ruim 3000 km., over bergen en door de jungle. De toestand te Berlijn De correspondent van het Zweedsche blad „Dagens Nyheter" schrijft, dat de Russen in Berlijn blijk geven van een uit muntende psychologie en de grootste ma te van realisme. Hij zegt, dat zij geen poging doen om het communisme te be vorderen. Er zijn betere voedselrantsoe nen dan tijdens het nazi-regiem. Bioscopen, schouwburgen en sportvel den zijn weer geopend en knappe Russi sche meisjes doen dienst als verkeers- aaent. Deze verrassende toestand vormt, aldus de correspondent, een tegenstelling met de harde behandeling, welke volgens ontvangen berichten ten deel valt aan de andere Duitschers ten Westen van de Elbe door Britten en Amerikanen. De „Daily Mail" waarin dit verhaal verscheen, zegt in een hoofdartikel hier over, dat het rampspoedige gevolgen zou hebben, indien de verschillende bezettings zones veranderd zouden worden in in vloedssferen en indien de geallieerden te gen elkaar zouden gaan concurreeren om de gunst van de Duitschers te verwerven. Nu, dat de controleraden in werking tre den, zien we uit naar meer samenwer- king tusschen Oost en West, hoewel on gelukkigerwijze gebleken is, dat de on- eenigheid reeds is begonnen. Tenzij de vier mogendheden hun kaarten op tafel leggen, tenzij zij openhartig tegenover el kaar zijn en besluiten een gemeenschap pelijke politiek te voeren, zal de situatie in Duitschland van kwaad tot erger worden. De „Manchester Guardian" schrijft over de Russische zone, dat deze meer naar het Westen ligt dan men had verwacht. Het blad vraagt zich af, waarom dit op deze „merkwaardige wijze" wordt be kend gemaakt, indien de grens reeds lan gen tijd is overeen gekomen en waarom de Amerikanen riet reeds lang naar hun eigen zone zijn terug getrokken. Het zou verstandiger zijn, wanneer de grenzen van andere zones tegelijkertijd zouden zijn aangekondigd. A.N.P. BUITENLANDSCH OVERZICHT Een enorme mobilisatie van strijdkrachten Door Arnold A. Vas Dias, Aneta's bijzondere oorlogscorrespondent in den Pacific GUAM, 10 Mei 1945. Op den dag van de nederlaag van Duitschland ging de worsteling op Oki nawa zonder ophouden voortde vlie gende super-forten stegen als gewoonlijk van haar bases in de Morianen op om haar vernietigend werk boven Japan te verrichtende Amerikaansche vloot en haar vliegtuigen zetten het offensief tegen Japansche schepen voort en bombardeer den vijandelijke installaties. In Europa was de oorlog ten einde in den Stillen Oceaan ging hij zonder ophouden, zon der een minuut pauze, voort. Zoo was het vandaag. Morgen is een nieuw stadium begonnenhet stadium van een zeer krachtige versterkinq van den luchtoorlog als een voorbereiding van nog meer vernietigende, nog meer gedurfde operaties tegen Japan en door Japan be zet grondgebied. Iedere waarnemer, die beschikt over de faciliteiten van een oorlogscorrespondent en die rondreist in dit deel van den Pa cific, zal onder den indruk komen van de geweldige mobilisatie van strijdkrachten, welke reeds is bereikt, van deze reusach tige verzameling van overweldigende macht, waaraan in de komende maanden nog veel meer gevechtskracht zal toege voegd worden. HET PROBLEEM VAN DEN TOEVOER Hoe dieper ik, na mijn vertrek uit San Francisco, doordrong in dit gebied, langs een schakelketting van ver uit elkaar ge legen vliegvelden, hoe meer ik besefte welke enorme moeilijkheden verbonden zijn aan den toevoer over deze reusachtige afstanden, maar ook met hoeveel succes deze moeilijkheden zijn opgelost. Alles is hier van een enorme schaal. De Stille Oceaan is zoo groot, dat al het land op aarde erin verdrongen zou kunnen wor den, en dan zou er nog plaats over zijn voor een werelddeel zoo groot als Afri ka. In deze geweldige uitgestrektheid van zee vormt afstand de alles overheerschen- de factor. Deze factor bepaalt ook de mo gelijkheden van toevoer. Het einde van den oorlog in Europa maakt geweldige luchtvloten en ervaren en goed uitgeruste legers vrij voor dienst elders. Doch het hangt af van de scheepsruimte, welke be schikbaar gesteld kan worden in verband met de essentieele taak, welke nog steeds vervuld moet worden in en voor Europa, in welke mate de operaties tegen Japan kunnen worden versneld en verstrekt. PEARL HARBOR, WAAR HET HART VAN DEN OORLOG TEGEN JAPAN KLOPT Aan den ingang van Pearl Harbor, de grootste Amerikaansche vlootbasis in den Pacific, kan men een voortdurenden stroom van gaande en komende schepen gade slaan. De schepen zijn van allerlei soort, gebouwd om te voldoen aan een groote verscheidenheid'van doeleinden in dezen zoo gespecialiseerden zee- en amphibi- schen oorlog. De camouflagekleuren vari- eeren van donker oceaan-grijs tot schel tropisch groen, verlevendigd met schel- gele vlekken, zooa'.s bij de landingsvaar tuigen, die niet moeten opvallen tegen een achtergrond van jungle. Op Oahu, het Hawaische eiland, waar Pearl Harbor ligt, zijn ook de grootste hoofdkwartieren in den Pacific gevestigd, waar gedetailleerde plannen voor bewe gingen en operalies worden uitgewerkt. Op Hickam Field, het vliegveld nabij Pearl Harbor, komen en gaan vliegtuigen van en naar alle posten in den Pacific.

Krantenbank Zeeland

Vrije Stemmen. Dagblad voor Zeeland | 1945 | | pagina 1