VRIJE STEMMEN De strijd op Okinawa spoedt ten einde De laatste loodjes te San Francisco DAGBLAD VOOR ZEELAND Hoe langer hoe gekker Ie JAARGANG NUMMER 181 Maandag 11 Juni 1945 Algemeene Leiding i B. G. Kloosterziel en S. L. Boerma Hoofdredacteur t J. Koekebakker Redactie en Administratie Goes, Beestenmarkt 2 Telefoon 2163 VROME WENSCHEN REIZEN ZONDER REISVERGUNNING Welk een ideaal rijst daar op voor on ze verlangende oogen Wie onzer heeft niet wel zijn ongeduld staan te verbijten, als hij- uren en uren in de rij moest staan voor een onnoozele vergunning om een boodschap in Goes of Middelburg te gaan doen, terwijl je toevallig woonde aan de andere zijde van den Sloedam En als je eens verder moest, eens naar het buitenland moest eraan, d.w.z. buiten Zeeland wilde komen, dan was er weder om geantichambreer noodig van je welste voordat het zalige papiertje in je bezi. was qekomen. In den eersten tijd na de bevrijding vonden we dat alles heel gewoon. Onder de Duitschers waren we het noq wel erger gewend Daar kon je soms geweldig worden af gesnauwd, en was er groote kans dat je niet kreeg wat je wenschte, als je geen machtige beschermer of een kruiwagen- tje had. Van zulke dingen was nu geen sprake meer. Of toch soms nog wel? Er gaan wel eens geruchten over sommige tra jecten en vergunningsmogelijkheden Goed, in den beginne vonden we he', vragen van een permit, zooals het toen in de volksmond ging heeten, dood ge woon. Maar nu zijn we al meer dan een hali jaar vrij. Een vijand bestaat er niet meer. Zooals onze kriticaster al opmerkte, voor het weren van verkapte N.S.B.ers helpt het niet afdoende of men al controle-pos ten uitzet, en reisvergunningen vraagt. En die N.S.B.ers en consorten worden in hun eigen woonplaats wel ingepikt. Een gevaar voor overbrenging van be smetting bestaat er heelemaal niet meer tusschen de verschillende deelen van Zeeland en de naburige provincie Bra bant. Neen, we hebben het hier nu niet eens over een reis naar het Noorden of hel Noordwesten van ons land. Daarover wellicht later eens. Ook een reisje naar het eveneens vreedzame België laten we voorloopig buiten beschouwing. Maar wi, vestigen alleen onze aandacht op Zee land, en het contact tusschen de verschil lende deelen. Moet dat nu altoos maar zoo doorgaan, die controle van fietsers en automobilisten en voetgangers op den Sloedam, en overal elders bij rivierover gangen En moet altoos maar een wacht post van marechaussee geposteerd staan bij den uitgana van het station in Goes, en binnenkomen in de wagons van de treinen die uit Goes naar Middelburg vertrekken Waarom is toch langer al die drukte noodig Doen wij dan zoo geweldig veel kwaad, als wij, Zeeuwen, ongehinderd ons zou den kunnen verplaatsen over heel ons gewest Ook het contact met Brabant is zoc gemoedelijk en zoo rustigjes, zonder eenig denkbaar gevaar. Dan toch maar voort gaan met het etaleeren van al die ge wapende mannen, die ons steeds doen denken aan een groot concentratiekamp, waarin we allemaal zoetjes opgeborgen zitten Hebben wij Zeeuwen en ook de Bra banders dit aan hun loyale houding te genover Vaderland en Vorstenhuis ver diend Wie kan nog een steekhoudende reden opgeven voor al deze onzinnige belemme ringen van het normale verkeer in een economisch reeds herlevende provincie Ge zegtmaar dan keeren er veel te veel evacuees naar hun verdronken of verwoeste woonplaatsen terug Ik v/eet niet, of ze dat doen zullen, als er werkelijk geen huis meer voor ze staat. En mocht dit gevaar niet denk- beeldig zijn - we zijn toch niet allemaal evacuees. Dan kan desnoods de teruakeer naar de vroegere woonplaats aan stren gere bepalingen worden onderworpen. Maar voor allen die niet in deze termen vallen, geldt dit bezwaar toch niet. Dus, v/aarde gezaghebbers, die dit moe ten beslissen, hier staat nu niet een „vrome" wensch, maar eigenlijk een drin gende eisch voor heel herlevend Zeeland en Brabantgeef ons het vrije reisverkeer tusschen onze beide provincies, en in onze eigen provincie» geheel onverkort terug. En wel zoo spoedig mogelijk. De ambtenaren en de politiemannen die hiermee zijn belast, komen dan. vrij voor nuttiger taak Red. 200.000 Japanners in Indo»China geïsoleerd Radio Tokio heeft het Japansche volk voorbereid op het verlies van Okinawa. Dit strategisch gelegen eiland zal er na de verovering toe bijdragen, dat de lucht oorlog tegen Japan met nog meer inten siviteit dan voorheen zal worden gevoerd. De Japanners zagen dit ook in, en veerden tien weken lang een verwoeden strijd, die hun 66.000 man kostte. Nog slechts 14.000 Jappen, die op een klein gebied zijn samengedrongen, krij gen nog een korte wijle om harakiri te plegen. Amerikaansche marinetroepen bereikter de Westkust van het eiland, terwijl dc luchtmacht 67 vliegtuigen van Nippon i. wrakstukken herschiepen. Op de Philippijnen gaat de zuivering van Luzon en Mindanao voort. Ook in China gaat het onzen bondge- nooten niet slecht. Hier staan Chineeschi colonnes op korten afstand van Poa-Chlng, een belangrijke stad in de provincie ïïo- In Indo-China werden door het afsnij den van een Japansche ontsnappingsroute 2CÜ.0Q0 Jappen in de provincie Kwang-Si geïsoleeru. Terwijl de strijd te land voortduurt, branden de industrieën van het Rijk van de Rijzende Zon. In Nagoya, Naruo en Akashi zijn on beschrijfelijke verwoestingen aanaericht. Radio Herrijzend Nederland zal 30 Juni a.s. zijn uitzendingen beëindigen. Er is een omroep-commissie ingesteld onder voorzitterschap van Prof. Mr. Oran je, die in Juli de taak van hel Militair Gezag zal overnemen, totdat de regeering in overleg met onze volksvertegenwoor diging zal beslissen, hoe den definitieven vorm van de radio-omroep zal worden. De vroegere omroep-organisaties moe ten hun materiaal en personeel ter be schikking stollen van de nieuwe omroep- vereeniging. San Francisco In Frisco zijn tusschen Gromyko, Hali fax, Stettinius, Paul Boncourt en Welling ion Koo besprekingen gevoerd, welke ge leid hebben tot volledige overeenstem ming inzake de interpretatie van de in Yalta opgestelde formule betreffende d<? eenstemmig te nemen besluiten aangaan de handelend optreden. De bereikte overeenkomst handhaaft het beginsel van eenstemmigheid bij alle actie die door de permanente leden van den raad worden ondernomen, terwijl te aelijkertijd de vrijheid om door den raad te worden gehoord, voordat actie on dernomen wordt, is verzekerd. Stettinius is ervan overtuigd, dat de conferentie nu spoedig en met succes haar taak kan voltooien. Berechting van oorlogsmisdadigers Robert Jackson, hoofdaanklager in de processen tegen de voornaamste oorlogs misdadigers, heeft verklaard, dat een groot aantal misdadigers uit Duitsche con centratiekampen, zoowel politieke leiders als industrieelen en militairen, voor het gerecht zullen worden gedaagd. Men heeft voorgesteld om het misdadig karakter van verschillende organisaties, die een rol hebben gespeeld bij de on derdrukking van het eigen volk en later van die der nabuurstaten, aan te toonen. De besprekingen inzake de oprichting van een internationaal militair tribunacl zijn nog oaande. Het Amerikaansche publiek is van mee ning, dat snel moet worden opgetreden. De geallieerde Controlecommissie De problemen, die de geallieerde con trole-commissie in Duitschland moet be handelen, kunnen in drie aroepen wor den verdeeld lo. Vaststelling van de bezettingszone, welke op het ooaenblik weinio verschil len van het in Yalta genomen besluit. 2o. Overeenstemming van de politiek inzake verstandhouding met de Duitschers en de propaganda. 3o. Organisatie van de Duitsche indu strie en landbouw om in den winter een catastrophe te voorkomen en een verder beroep op geallieerde leveranties te ver mijden. Het Nedet Iandsch=Chineesch verdrag Met de onderteeker.ing van het Neder- landsch-Chineesch verdraa, dat onlangs in Londen plaats vond, heeft Nederland zich aan de zijde van de Vereenigde Staten en Groot Brittannië geschaard, door vrijwillig afstand te doen van de bijzondere rech ten, cue het in China had. Op den llden Januari 1943 hebben Amerika en Groot Brittannië een verdrag met China onderleekend, waarmee zij de exterritoriale rechten, die zij in dat land hadden, vrijwillig prijsgaven. Amerika deed afstand van het recht om bijzondere rechtbanken te Sjanghai voor berechting van Amerikaansche burgers te onderhouden, samen met andere bij zondere rechten in de zoogenaamde ver dragshavens, in de diplomatieke wijk van Peiping en in internationale koloniën te Sjanghai en Amoy. Amerika deed insgelijks afstand van zijn rechten, die het door het Boxer-proto col had verkregen na den Boxer-opstand van 1901. Volgens dit protocol had Amerika onder meer het recht Amerikaansche strijdkrach ten in China te stationneeren, alsmede bij zondere rechten voor Amerikaansche sche pen in Chineesche wateren. Groot Brit tannië heeft dezelfde rechten prijsgegeven. Volgens het verdrag van 1943 werd de controle en administratie van internatio nale koloniën aan de Chineesche regee ring overgedragen. Uit liet kamp in Theresïenstaöt Er zijn op het oogenblik nog 25.000 Jo den, waaronder 1400 Nederlanders. Dit kamp was het eenige in het Oosten, waai de Joden niet doelbewust om het leven werden gebracht. Er werden Joden heen gebracht van bijzondere verdienstewel licht met de bedoeling, dat ze te eeniger tijd souden worden uitgewisseld. Uit Ne derland waren er o.a. de professoren Meyer, Moresco, Van Itallie en Water man, en generaal Praag. Het kamp leek op een garnizoenstad. Er was eigen bestuur, de „Jüdische Selbst- verwalfung". Ook eigen geld, dat buiten het kamp waardeloos was. Berekend op 7000, waren er soms 70.000 menschen. Vele anderen kwamen door voedselqe- brek en koude on het leven. Maar het ergste washet kamp was doorgangs kamp. Er zijn er 150.000 gepasseerd en doorzending naar het Oosten beteekende volgens algemeene overtuiging een ze keren dood. Geen 23 pet. kwamen er van dezen terug, schat men 1 Straffen stonden er op lcieine veryrij pen, als rooken. een briefschrijven, enz. dan werd men verwezen naar de „kleine vesting", een kilometer verder gelegen, dan liep men gereede kans te worden afgemaakt. In Maart-April van dit jaar kwamen er 15.000 aan uit de kampen in het wes ten, meestal „stervende mensch". Een groot deel van de transporten was onder weg al bezweken. Ze brachten luizen en vlektyphus mede. De Russen kwamen op 8 Mei aan, en brachten betere toestanden. t Men schat dat *in ons land van de 140.000 Joden straks slechts 20.000 o zullen zijn BINNENLAND Gerechtelijke instructie tegen Jhr, Mr. D. de Geer Tegen oud-minister-president Jhr. Mr. D. J. de Geer, die in den oorlog ontslag nam uit zijn ambt en vanuit Londen via Lissabon naar Nederland terugkeerde, zal een gerechtelijks instructie worden ge opend. Rost van Tonningen heeft zelfmoord ge pleegd. Hij sprong in Utrecht uit de 4de etage van het gebouw, waarin hij was opgesloten. Zeer spoedig wordt de oprichting van het bijzondere Hof van Cassatie in Den Haag tegemoet gezien» evenals bijzondere gerechtshoven in Amsterdam en in de Residentie, ter berechting van landver raders. Naar wij vernemen worden door het rijksbureau voor metaalverwerkende in dustrieën onderhandelingen gevoerd over den aankoop van fietsen en onderdeelen in Engeland. Het gaat hier over een zeer aanzienlijke partij. H. Een Nederlandsch vliegtuig verongelukt De bemanning van een Nederlandsch vliegtuig, bestaande uit vier man, dat in het centrum van de stad Grass Valley in Noordelijk Californië neerstortte en ver brandde, v/erd gedood, aldus Associated Press of America. Het vliegtuig raakte een boom en stortte neer op den rand van een vuilnisbelt. Eenige huizen werden bescha digd en deelen van het vliegtuig vlogen in de belendende huizen. Docr de ontplof fing van het vlieatuig werd de beroemde oude Katholieke Retraite-kerk in brand ge zet. Deze kerk is een overblijfsel uit de oude berg-bouwdagen, want de stad ligt in de Grass Valley in het Mother Lode- mijnbouw gebied. De moord op Kapelaan Koek Het dorpje Welberg onder Steenbergen was vlak vóór het wegtrekken der Duit schers nog getuige van een lafhartigen moord. Kapelaan Koek bevond zich met vele dorpsgenooten in den schuilkelder van het hoofd der school. Plotseling verscheen een Tommy voor den ingang. De kapelaan kroop naar buiten en sprak met den En- gelschman. Kort daarna moesten de Brit ten terug trekken. De Duitschers kwamen v/eer, en bevalen allen, naar buiten te komen. Den kapelaan ziende, snauwden ze„Hier ist das Schwein". Hij werd meegesleurd en met geweerkolven doode- lijk gewond. Niemand mocht hem helpen allen moesten vertrekken naar Steenber gen. Men vond later zijn lijk. Thans is het, na een voorloopig grai in den tuin van het ziekenhuis te Steenbergen, op plechtige wijze in Welberg begraven. Over Russische vrouwen en buitenlandsche arbeiders Repatrieeren is niet altijd een eenvou dige zaak. Afgezien van tallooze trans portmoeilijkheden en kwesties van admi nistratieven (en bureaucratischen) aard, doen zich ook nog wel eens andere pro blemen voor. Veel vreemdelingen, die door de nazi's gedwongen waren in Duitschland te werken, zijn daar met Rus sische vrouwen getrouwd. Sovjet-Rusland weigert thans echter de geldigheid van deze echtverbintenissen te erkennen en staat niet toe, dat deze vrouwen met hun echtgenooten naar andere landen vertrek ken. De mannen van hun kant willen hun wederhelft niet in den vreemde achterla ten. Het gevolg daarvan is, dat tal van buitenlanders, waaronder Nederlanders en FranscLen, naar hun eigen vaderland niet terugkseren, doch in de door de Rus sen bezette gebieden achtergebleven zijn. Eigenaardig is ook de positie van vrij veel Spanjaarden. Zij verkiezen niet naar Spanje te gaan, omdat zij daar vermoe delijk in Franco's gevangenissen terecht zouden komen. Ook zijn er Polen, die niet meer naar Polen willen. Lithauers, Esthen en Letten worden niet als Russi sche staatsburgers beschouwd. Het schijnt, dat de Russen op den duur toch graag het grootste deel van al die vreemde elementen kwijt willen raken. A.N.P. Van onzen kritikaster weder het vol gende bloempje Dezer dagen werd ik onder Kruiningen aangehouden door twee douane-ambte naren. Deze verzochten mijn wegenkaart van de auto te zien. Blijkbaar wordt hier voor ambtenaren, die momenteel geen werk hebben, werk GEZOCHT. En dan schreeuwt men overal om werkkrachten. Zouden zulke heeren niet beter doen den landbouw een handje te helpen En de papieren-rompslomp neemt steeds meer toe en vordert zoo maar weer amb tenaren. Het is met die heeren als met de konijntjes „Zet er twee bij elkaar en je hebt er voor je het weettien." Langen tijd is ons wijs gemaakt, dat de Geallieerden het verkeer met West-Neder land verboden. Nu wordt ronduit gezegd, dat Militair Gezag de belemmeringen op denzelfden voet voortzet. Waarom zijn we bedrogen Hoe komt het, dat thans plotseling dui zenden repatrieerenden wèl naar West- Holland kunnen Inééns geen epidemie- en meer Plotseling geen transportmoei lijkheden meer Of zijn eenige felle arti keltjes in de Socialistische en Illegale pers voldoende geweest Reeds nu (binnen een maand na de capitulatie) lezen we in de Engelsche bla den, dat het Engelsche leger de „non- fraternisation" niet kan volhouden, voor al niet tegen vrouwen (en kinderen). Oh Tommy Atkins, geef ons de haren van onze „geknipte" meisjes weder. Laval, de Fransche landverrader, wordt op eigen verzoek aan Frankrijk, door Spanje uitgeleverd. Zijn vrouw en dochter mogen in Spanje blijven, maar mogen slechts reizen met een vergunning. Wij ook! Een landbouwer verzekert mij, dat op Tholen de oogst beter staat op dat land, dat onder water heeft gestaan, dan op dat, wat droog is gebleven. Indien dit waar is, dan rest ons slechtseen mo nument od te richten voor de Duitsche Kuituur, en dezen winter de sluizen open te zetten. RECTIFICATIE In het artikel „Naar aanleiding van Landbouwproblemen I" in ons nummer van Vrijdag j.l. stond vermeld dat bijna alle bruggen in Zuid-Beveland vernield zijn. De opmerkzame lezer heeft natuurlijk begrepen, dat dit Zuid-Nederland moet zijn Men is gelukkig van het doode punt afgekomen. Er is overeenstem ming bereikt over het recht van veto. Dit recht blijft voor de vijf groote mogendheden bestaan, wan neer het geldt, een militaire actie te ontketenen. Maar elk lid van den Bond heefi het recht, een kwestie ter onderzoek aan den Bond voor te leggen, en dit kan niet door het ve to van een der vijf grooten worden verhinderd. Een verblijdend verschijnsel van onderling overleg in verzoenenden zin. Er is een subcommissie ingesteld door de technische commissie van de conferen tie, die de voorbereidende maatregelen moet treffen ter instelling van het Inter nationale Hof van Justitie, dat, zooals men weet, in Den Haag zal worden gevestigd. Onze landgenoot Star Numan is lid daarvan geworden. De oude regeling van het vroegere Hof was, dat elke kwestie tusschen twee sta ten voor dit Hoi kon worden gebracht, als beide partijen dit wenschten. Niet, als slechts één van de twee het wenschte. Wel werd toen bepaald, dat alle landen, die zulks wenschten, met elkaar overeen kenden komen, dat zij goedkeurden, dat óók het verzoek van een der twee partijen de zaak voor het Hof kon aanhangig maken. Men - noemde dit de optioneele clausule. Nu is er een strooming in de subcom- om deze optioneele clausule voor alle partijen bindend te verklaren. Dit zou zeer zeker een versterking zijn van de wettelijke regeling in de inter nationale betrekkingen. Anderen zijn bang dat hierdoor de realiteit en de behoeften van eiken afzon derlijken staat te veel uit het oog zouden worden verloren. Laat ons hopen dat de vredeswil der volkeren het statuut ook van dit deel der organisatie steeds hechter en solider zal maken Enkele organisatorische maatregelen werden door de desbetreffende commissie aangenomen. Naar de Wereldbond mogen alle leden hoogstens vijf vertegenwoordigers zenden. Nieuwe leden kunnen uitsluitend worden toegelaten op voorstel van den Wereld veiligheidsraad. De Wereldbond zal de niet-pexmanente leden van den Veiligheidsraad en van de sociale en economische Raden benoemen. Hij benoemt ook de leden van het Hof van Internationale Justitie. Hij stelt de bij dragen vast van alle leden, en controleert de uitgaven. Die twee jaar zijn bijdrage niet betaald heeft, verliest zijn "stemrecht. Voor de belangrijkste voorstellen is twee derde der uitgebrachte stemmen vereischt. Eenmaal per jaar komt de Wereldbond in volledige zitting bijeen, en zooveel va ker als de Veiligheidsraad dit noodig acht of de meerderheid der leden dit verlangt. Nog niet beslist werd de wijze van verkiezing van den secretaris-generaal van den Wereldbond, benevens enkel andere ondergeschikte punten. R e d. HULPACTIE ROODE KRUIS Met spanning zit u te luisteren uw radio en hoort de lijst met t van hen, die in het vaderland teru'. den. Beseft u wel, HOE die men: aankomen Hun uniformen en kleerei tot lompen geworden. Vaak hebben langen tijd geen schoon ondergoed aan kunnen trekken, velen hebben heele maal geen ondergoed meer a< Ongetwijfeld is er dan een stem die zegt, dat die krijgsgevangenen, laars en tewerkgestelden zoo niet lang*, kunnen blijven rondloopen. Een stem, die u zegt, dat het uw plicht is hier te helpen, om terstond dien nood te lenigen. Ga daarom direct naar uw kleer- en linnen kast. Daar vindt u zeker nog wel eens een enkel stukje, dat u van harte wilt afstaan.

Krantenbank Zeeland

Vrije Stemmen. Dagblad voor Zeeland | 1945 | | pagina 1