VRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
De kwestie der demarcatielijnen
CONVOOI NAAR HOLLAND
Ie JAARGANG
NUMMER 179
Vrijdag 8 Juni 1945
Algcmeene Leiding
B. G. Kloosterziel en
S. L. Boenna
Hoofdredacteur
J. Koekebakker
Redactie en Administratie
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
VROME WENSCHEN
i.
ONZEN POST-CHEQUE- EN GIRO-DIENST
Toen wij hier in het Zuiden een poosje be
vrijd waren, bleek er heel noodig te ziin een
soort binnenlandsch geldverkeer. Postwissels
werden gauw toegelaten, maar voor veel
dingen zijn deze te omslachtig. Giro kan na
tuurlijk niet worden gebruikt, omdat het
hooidbureau van de giro nog in bezet gebied
lag.
Dank zij de goede regeling, die door diver
se banken werd getroffen, konden toen veel
verrekeningen weer worden afgewikkeld door
overschrijving op elkanders bankrekening. Dit
was voor groote zaken en particulieren met
eigen bankconto een welkome'hulp. Doch de
niet-bezitters van zulke financieele reserves
kwamen er niet zoo gemakkelijk toe, om zulk
een bankgebouw binnen te gaan, ten einde
b.v. twee kwartjes over te maken aan een
relatie elders voor een kleine dienst, ons be
wezen. Het gebrek aan een goede giro voor
Jan en alleman bleef dus bestaan.
Nu is al een poosje heel Nederland be
vrijd, dus ook wel het centrale giro-kantoor.
We hebben nooit gehoord, dat dit door de
oorlogshandelingen totaal werd verwoest. Ook
is het niet aoed aan te nemen, dat door de
Duitschers voor hun aftocht het centrale giro
kantoor is uitgeplunderd. Want ze zouden
er niets dan papier vinden, en nog wel waar
deloos papier, waar zij in hun Heimat niets
mee zouden kunnen doen.
Of de giro nog functionneerde in het nu
laatst bevrijde gebied Er komen daarover
verschillende berichten. Zeker is, dat nu
langzamerhand aan ons in het Zuiden giro-
overschrijvingen worden gemeld, die tot in
het begin van dit jaar loopen. Of wellicht de
laatste maanden vóór de bevrijding van het
Westen door gebrek aan postverbindingen
ook de giro niet meer werkte
In elk gevalnu zijn wij in Nederland al
een poos bevrijd.
En we ontvangen weer bericht van over
schrijvingen op ons giro-tegoed.
Bij het postkantoor zeggen ze echterje
kunt er nog niks afhalen, en ook niks op
brengen. Dat moet nog wachten.
Enfin, we wachten. Dat hebben we al ge
leerd.
Doch moet het een „vrome" wensch blij
ven, dat we heel spoedig weer door taaie
Pos ook met giro- en cheque-verkeer worden
bediend
Ze is altoos zoo'n goede tante voor ons ae-
weest, zoo vlot en hulpvaardig
Alleen de alleroudsten onder ons weten
nog van een vreeselijken tijd, dat de giro
heele maal in de war was geraakt, en wij
maanden en maanden verstoken waren van
haar diensten, omdat de verwarde massa van
achterstallige giro-biljetten moest worden uit
gezocht
Dat komt nu natuurlijk niet meer voor.
Daaromlieve tante, kom spoedia met het
blij berichtjongens, klim weer in je vulpen
en gireer en chequeer naar hartelust
Red.
De zuivering van de
overheidsorganen
Uit een rede op een persconferentie in
Den Haag
Om een voorbeeld te geven van den om
vang van deze taak deelde Overste Linthorst
Homan mede, dat in de provincies Limburg,
Brabant, Zeeland en het eerst bevrijde deel
van Gelderland een maand geleden plm.
2000 functionarissen waren geschorst of ge
staakt. In de zeven maanden na de bevrij
ding was men nog niet veel verder gekomen
en nog altijd wachtten de betrokkenen op
de beslissing.
Ten slotte verklaarde Overste Linthorst
Homan, dat het niet mogelijk is de uiterst
principiëele opvattingen in de praktijk door
te voeren, maar bij alles moet op den voor
grond staan een zuivering van ons ambtelijk
apparaat. Daarbij zal de overste gaarne vlug
en doortastend te werk gaan, maar de groo
te problemen, die aan dit vraagstuk verbon
den zijn, zullen vertragend wérken. Wat de
zuivering van het bedrijfsleven betreft, wordt
gehoopt, dat hiervoor binnenkort ook wette
lijke voorschriften zullen worden gegeven.
Internationale Politiemacht
Een belangrijk besluit van de conferentie
te San Francisco was, dat met algemeene
stemmen het Dumbarton Oaks voorstel werd
aangenomen, hetwelk het recht geeft, geweld
te gebruiken, wanneer de wereldvrede wordt
bedreigd.
De wereldorganisatie zal de beschikking
hebben over land-, zee- en luchtstrijdkrach
ten, bestaande uit contingenten, die door de
aangesloten staten worden geleverd, naast
een speciale luchtmacht voor urgente mili
taire maatregelen.
Intern. Culfureele Samenwerking
Een Fransch voorstel, om in den loop der
eerstvolgende maanden een conferentie der
Vereenigde Volkeren bijeen te roepen, ten
einde een internationale organisatie voo;
cultureele samenwerking te kunnen voinieo,
werd op de thans plaatsvindende conferentie
met algemeene stemmen goedgekeurd.
A.N.P.
Rusland verzoekt de Engelsche en Amerikaansche
troepen uit haar bezettingszone terug te trekken
DUITSCHLAND.
De eerste bijeenkomst van de geallieerde
controle-raad is, volgens een Amerikaansche
correspondent, na de onderteekening van het
document abrupt geëindigd, toen bleek, dat
Maarschalk Zhukov niet meer bevoegdheid
had gekregen dan alleen het onderteekenen
van de viermogendheden-verklaring.
Zhukov wenschte geen verdere besprekin
gen te voeren over de organisatie van den
controle-raad, alvorens alle hangende kwes
ties waren opgelost. Een der voornaamste is,
de terugtrekking van Britsche en Amerikaan
sche troepen uit de Russische bezettingszone.
Doch volgens correspondenten kan dit pas
geschieden, nadat de verschillende zones
dor de „Groote Vier" zijn vastgesteld.
De „Izwestia" schrijft, dat de Russische
zone al is bepaald en volgens kaarten in de
Russische kranten begint de demarcatielijn
ten Oosten van Lübeck. Lübeck zelf ligt in
de Britsche zone. In het Russische gebied
liggen verder Maagdenburg, geheel Thürin-
gen en Sachsen.
Over de grenzen der andere gebieden wor
den nog besprekingen gevoerd in de Euro-
peesche adviescommissie.
Interview met Dr. Niemöller
De Duitsch-Luthersche predikant Ds. Nie
möller, die 7 jaar in concentratiekampen
heeft doorgebracht, werd door persvertegen
woordigers ge-ïnterviewd.
Op een vraag, waarom het Duitsche volk
de concentratiekampen had geduld, ant
woordde hij „Geen eerlijke man of vrouw
in Duitschland voelt zich voor deze dingen
verantwoordelijk. Goede Duitschers beschouw
den hel nazi-dom als religie. Deze menschen
zijn door de onthullingen geschokt, toen werd
aangetoond, dat het nationaal-socialisme geen
idealisme was, maar een middel om misda
den te begaan."
De opkomst van Hitler was volgens hem
toe te schrijven aan het feit, dat de grond
wet van Weimar geen sterk gezag gaf, waar
naar het Duitsche volle zoo vurig verlangde.
Verklaring van Truman en Taft
Ter gelegenheid van de herdenking van
de invasie-dag verklaarde President Truman
„De overwinning op het slagveld is niet
voldoende, als vrijheid, rechtvaardigheid en
een duurzame vrede niet ons deel zouden
worden. Dan zouden wij geen volledige
overwinning hebben behaald. W ij mo
gen niet vergeten, dat de
wereld nog niet vrij is van
onderdrukking en brutali-
t e i t".
Behalve Japan kunnen verschillende Euro-
peesche landen van de laatste alinea het
noodige in hun zak steken.
In sommige dezer landen wordt de demo
cratie met voeten getreden, terwijl een groep
reactionairen de bevolking knot in vrijheid
en recht.
George Taft, van het Amerikaansche mini
sterie van transport, zond terzelfder gelegen
heid een boodschap naar Europa, waarin hij
zei„De eigen voorraden worden verminderd
ten behoeve van de millioenen monden die
in Europa gevoed moeten worden. We mop
pen hier niet over, maar zijn dankbaar voor
de betrekkelijken overvloed dien we bezit
ten. We willen echter, dat Frankrijk, België
Here come the conquering heroes
Bij avond heeft Amsterdam een grijze
sluier over zijn wonden en verminkingen ge
trokken. Dan zie je niet meer de opengebro
ken straten en tramrails, noch de vuilnishoo-
pen in de parken. De gaten in de rijen woon
huizen van de 'Jodenbuurt en Kattenburg
grijnzen dan minder fareed.
Met Frits, de cameraman, wandelde ik
langs de grachten. De ramen waren verlicht
en dat maakte de oude trapgevels toch zoo
ongelooflijk mooi. Over de gracht klonk ge
plas van roeiriemen een hoog opgeladen
praam kroop over het zwarte water en deed
de blauwe sterren erin wiegelen. Een familie
was aan het verhuizen en had het eenige
vervoermiddel, dat nog te vinden was in ge
bruik. Het was heel stil op de grachten. Nu
en dan passeerden ons enkele B.S.ers, die
een joviaal „Good Bye" riepen.
Langzaam gingen we over de hooge brugge
tjes na jaren afwezigheid telkens bekende
oude schoonheden ontdekkend. Heel lang
stonden we geleund op de brug bij het Kolk
je, konden we niet genoeg krijgen van het
vertrouwde en toch weer zoo geheel nieuwe
beeld. Het was alsof je eindelijk weer thuis
was in je lieve, oude stad. Twee verloren
zoons in khaki-unlform, die den weg terug
hadden gevonden.
„Mijn God, wat een heerlijke stad", zei
Frits, bijna kreunend.
Toen gilde op eenmaal een harde, gebar
sten vrouwenstem door de avondlucht
„Meide, daor binne de Kannedeise
A. C. VAN BEERS.
en Nederland weten, dat de voorraden die
ze krijgen uit de onze komen, evenals uit
de Engelsche".
En dan noa deze verheugende mededee-
ling„We doen ons best kolen en grond
stoffen te zenden".
De oorlog tegen Japan
De strijd in den Pacific wordt met toene
mende hevigheid voortgezet. In de Philip-
pijnen landden Amerikaansche troepen op
het eiland Baloet in de Golf van Davao. De
Japansche radiostations en opslagplaatsen
werden verwoest. Op het Zuidelijk uiteinde
van Mindanao werd eveneens een nieuwe
landing uitgevoerd.
ie
Op Tarakan vindt een hevigen strijd plaats
tusschen de heuvels bij de Djoeata-olievelden
Op Okinawa is Nippon's macht aan het
tanen. De Amerikanen veroverden hier het
vliegveld van Naha.
Op Timor werd een in aanbouw zijnde Ja
pansche vliegbasis in asch en pulver ver
anderd. Osaka, de groote Japansche indu
striestad, stond ditmaal in de gunst der Ame
rikaansche superforten. Zij kreeg 2500 ton
te verduren.
De zuivering in Joego Slavië
en Tsjecho Slowakije
35 hoogleeraren van de universiteit van
Belgrado zijn onder beschildiging van sa
menwerking met den vijand ontslagen. Zij
zullen terecht staan voor de rechtbanken, die
de oorlogsmisdaden behandelen.
In Tsjecho Slowakije zal een commissie
voor interne nationale veiligheid worden op
gericht, ter zuivering van alle bestaande vei
ligheidsorganen en staatsinstellingen.
De kwestieuse gevallen
I. DE LEVANT
Churchill sprak in zijn rede in het Lager
huis de bewering van De Gaulle tegen, dat
Engeland de agitatie in den Levant zou
hebben aangewakkerd. Hij had juist in te
genovergestelde richting gewerkt.
Frankrijk stelt voor, de geheele situatie
in het Midden-Oosten voor te leggen aan een
conferentie der vijf groote mogendheden.
De Arabische bond is van oordeel, dat
daar ook de stem der Arabische staten moet
worden gehoord.
II. TRIëST
In Triëst is thans ook veldmaarschalk
Alexander aanwezig men verwacht dat daar
door een spoedige overeenkomst tusschen de
geallieerden en maarschalk Tito mogelijk zou
kunnen worden.
Daadwerkelijke hulp aan
Westelijk Nederland
In Deii Haag werd namens het geallieerde
opperbevel medegedeeld, dat in de eerste
drie weken na de bevrijding van Westelijk
Nederland, 69 millioen kg. voedsel, 47 milli-
oen liter benzine en olie en 400 ton kolen
naar dit gebied werd gezonden. H.
VAN HIER EN DAAR
De Chineesche minister van oorlog heeft
thans toegegeven, dat er zich plaatselijke
botsingen hebben voorgedaan tusschen re-
geeringstroepen en communisten in de afge-
loopen maanden. Aan de regeeringstroepen
zijn de strengste orders gegeven geen com
munisten aan te vallen, tenzij zij zelf aange
vallen worden.
Engeland zal den Franschen eisch aan
Spanje tot onmiddellijke uitlevering van La-
val steunen.
Zweden heeft van Juni 1944 tot den val
van Duitschland wapens verschaft aan de
Desnsche ondergrondsche beweging.
De Russische begrooting over het jaar 1945
vertoont een stijging van 18.3 pet. ten op
zichte van de begrooting over 1944.
De Arabische Liga zal de terugtrekking
van alle Fransche troepen uit den Levant
verzoeken.
De Arabische landen zullen een fonds vor
men voor het herstel van Damascus.
Zweden zal alle door Duitschers gestolen
en naar Zweden overgebrachte goederen aan
de oorspronkelijke eigenaars teruggeven.
Men kan zich daarvoor bij de regeering aan
melden.
In Frankrijk moeten alle bankbiljetten van
50 francs en (hooger binnen twaalf dagen
tijds voor nieuwe worden verwisseld. Scher
pe controle zal worden geoefend op de her
komst van de in te leveren bedragen. Men
hoopt hiermee veel onrechtmatig verkregen
rijkdom te achterhalen.
Het dagblad „De Waarheid" te Den Haag
bericht, dat de communist Louis de Visser
is omgekomen aan boord van een schip, dat
op 3 Mei j.l. werd gebombardeerd. A.N.P.
De Amerik. koopvaardijvloot
Naar de voorzitter van de Maritieme Com
missie der Vereenigde Staten mededeelt, zijn
in dezen oorlog bijna zeven millioen ton
scheepsruimte verloren gegaan. Maar er zijn
op 81 scheepswerven 7100 schepen, 56 mil
lioen ton scheepsruimte gebouwd, waarvan
2600 Libertyschepen.
Na den oorlog zal Amerika een koopvaar
dijvloot van 68 millioen ton bezitten, die naar
zijn meening tot 17 millioen ton zouden moe
ten worden teruggebracht.
Afgedankt moet worden 7 millioen ton
10 millioen ton moeten aan het buitenland
worden verkocht6 millioen tot moet dienen
als nationale reserve voor de defensie. (Waar
blijven de overige tonnen
Hij is van oordeel dat Duitschland en Ja
pan voor vele jaren van een koopvaardij
vloot moeten worden beroofd. Red.
Oefwat was het warm toen we bij Rhe-
nen stonden te wachten met onze voedsel-
colonne uit Zeeland. Daar boven op den
Grebbeberg, de scheidingslijn tusschen Noord
en Zuid, werden velen gewogen en te licht
bevonden. Als de papieren niet in orde wa
ren, werd men er onverbiddelijk terug ge
stuurd. Ik zag twee oude menschjes uit Am
sterdam, die getracht hadden naar Brabant
te komen, op een bankje zitten wachten op
een auto, die weer terug ging naar de hoofd
stad. Zij waren niet uilverkoren om het Zui
den te betreden. Gelukkig voor hen, ging
onze colonne naar Amsterdam, zoodat er
heusch wel een plaatsje voor hen over was
in de cabine. Het jongere geslacht moest dan
maar achter op de open laadbak plaats ne
men.
Voor we hen echter mee konden nemen,
moesten we wachten op den man, die de pa
pieren had om deze barricade te passeeren
maar die, doordat onze colonne nogal uit
elkaar was gevallen, achteraan kwam.
Het grootste deel van de reis hadden we
gelukkig achter den rug, want van Goes
naar Amsterdam is het bijkans 300 km.
Toen we 's morgens heel in de vroegte van
huis gingen lag deze lange moeilijke reis
nog voor ons. Bij Rilland-Bath moesten er
door bandenpech en gebrek aan reserve-ma
teriaal al direct twee auto's uitvallen. Dat
was jammer, want alle chauffeurs hunkerden
om hun voedzame lading op de plaats van
bestemming te brengen en zoodoende onze
minder bedeelde landgenooten in het Westen
te helpen.
Met vereende krachten kon echter nog een
van de twee auto's op gang gebracht wor
den en Flupje dat was de chauffeur van
den bewusten wagen die er een zwaar
hoofd in had gezien om verder te komen,
reed in één ruk door naar Breda. Aldaar ge
komen verorberde hij zijn tweede ontbijt, be
sproeid met een koel glas bier, ontvangen
uit de handen van een schoone kasteleins
dochter, die naar de zoete naam van Pita
luisterde. Nou, toen was het leed weer ge
leden en met frisschen moed togen wij de
rest van de colonne achterna, richting Den
Bosch. Op die mooie wegen, dwars door het
Zuiden, konden we heel wat in-loopen, maar
toen we in de oude Hertogstad arriveerden,
moesten we tot onzen spijt vernemen, dat het
eerste deel van het convooi reeds koers had
gezet naar Rhenen. Maar Flupje waren we
ook kwijt geraakt Booze gedachten kwamen
in ons op over Pita's en glazen bier, doch
pas later kwamen we te weten dat de ziel,
met slechts een heel matig vaartje had kun
nen rijden met het oog op zijn teere bandjes,
en dat dergelijke gedachten als wij bezigden
wel heelemaal niet in zijn brein waren op
gekomen. En zoo reden w naar Rhenen,
waar we de twee oude menschjes op het
bankje ontmoetten en de rest van 't convooi.
Na onze papieren bezien en ze terdege op
echtheid onderzocht te hebben, mochten we
eindelijk passeeren en de reis naar de Wes
telijke provincies aanvaarden.
ie
Bij Utrecht begon het druilerig te worden,
en toen we in Amsterdam aankwamen goot
het pijpestelen, hetgeen overigens niets ver
mocht af te doen aan de vreugde en de
dankbaarheid van de Amsterdamsche wees
kinderen, toen onze wagen voor het Wees
huis stil hield.
Welk een uitbundigheid was er, toen de
kinderen wisten, dat al dat brood en al die
aardappelen, die zich in onzen wagen be
vonden, voor hen bestemd waren. De sterke
hand van de Moeder-Overste was noodig.
omdat ieder kind de behoefte voelde zich on
middellijk van zoo'n Zeeuwsch brood te voor
zien, wat natuurlijk te begrijpen, maar niet
te billijken was.
Nog dienzelfden avond reed onze wagen
door naar Den Haag, alwaar nog een hee-
leboel pakjes gebracht moesten worden en
ik voorloopig domicilie zou kiezen om enkele
indrukken op te doen, en overal rond te neu
zen waar een jeurnalist nu eenmaal zijn neus
voor heeft gekregen. Maar daarover een vol
gende keer. h.
