VRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND S1*»»AAnmiste.**!
ONS INDIË
De spanning
in den Levant
Ie JAARGANG BV W W*^ ï"~7 ri ar^ f M| 9| m egr M or^ m V Alflemee*e Leiding t
B. G. Kloosterziel i
S. L. Boerma
Hoofdredacteur
J. KoekebaKker
Goes, Beestenmarkt 2
NUMMER 174 Zaterdag 2 Juni 1945 Telefoon 2163
The Netherland Publishing Company
limited te Londen heeft in den laatsten tijd
vóór de algeheele bevrijding van ons vader
land een brochure uitgegeven, waarin zeven
toespraken, gehouden over Radio Oranje in
den zomer van 1944 door Luitenant-Gouver-
*eur-Generaal van Nederlandsch Indië, Dr.
H. J. van Mook, zijn opgenomen, benevens
een naschrift over de beteekenis van Neder
landsch Indië door Edeleer Ch. O. van dor
Plas, voorzitter van den Nederlandsch Indi-
schen Raad van Departementshoofden en Lid
van den Raad van Nederlandsch Indië.
Nu de oorlog in Europa is afgeloopen, en
Nederland geheel is bevrijd, gaan onze ge
dachten meer dan ooit naar onze volksgenoo-
ten in het Verre Oosten, die nog onder de
verdrukking zitten, en wier land nog bloot
gesteld is aan alle mogelijke oorlogsverschrik
kingen, nu en in de nabije toekomst. Het
Japansche bewind is hard, en de Japansche
tegenstand tegen de opdringende Amerikaan-
sche macht is verbeten. Zij geven niets op,
zonder er eerst tot den dood toe tegen ge
worsteld te hebben. Ze klampen zich vast
aan ieder veroverd eiland, aan iedere haven,
aan ieder vliegveld, en vechten er tot den
laatsten man. Nog is het grootste deel van
•ns rijk in het Verre Oosten geheel in Japan
sche handen. Maar de toestand kan ieder
•ogenblik veranderen. Als de oorlogsinspan
ning het gewenscht maakt, komt de Ameri-
kaansche luchtmacht Japansche fortificaties
ook in Nederlandsch Indië verder bestoken,
en dan nadert de landingsvloot, zooals ze dat
al op zoo vele eilanden in de Stille Zuidzee
heeft gedaan, en verovert stuk voor stuk
elk Japansch weerstandsnest. Voor ons ge
bied aldaar is reeds op Nieuw Guinea de
herovering voor een groot deel een feit ge
worden, en nu onlangs is het eiland Tarakan
grootendeels van Japanners gezuiverd.
Doch hoeveel rest er nog niet te doen
Heel Borneo, Celebes, Java en Sumatra, en
dan alle kleinere eilanden. Als dat stuk voor
stuk weer van de Japanners moet worden af
genomen, dan heeft de geallieerde legermacht
*og verschrikkelijk veel te doenEn ook
Nederland zeil vecht voor zoover zijn krach
ten reiken mede. Zelfs als in Japan de vol
ledige ineeenstorting zou komen, wat nog
heelemaal niet aanstaande behoeft te zijn,
dan is het mogelijk, dat zij in Nederlandsch
Indië zullen doorvechten, en hun leven zoo
duur mogelijk zullen verkoopen.
In angstige spanning wachten wij de ver
deren voortgang der krijgsverrichtingen af.
Hoe is nu de toestand thans
De brochure heet„Nederlandsch Indië on
der Japansche bezetting. Dit is dus juist
wat we hebben moeten, als we deze vraag
kort willen beantwoorden.
Ik sla een bladzijde "op in het betoog van
Edeleer Van der Plas
„Het volk van Nederlandsch Indië zucht
onder een afgrijselijke barbarie. Niet alleen
zijn bijna alle Nederlanders, tot kinderen toe,
opgesloten, maar bovendien houdt een krank
zinnige soldateska huis onder de Indonesiërs
niet minder dan onder de andere bevolkings
groepen. Men mag in Nederland wel weten
dat Javanen, met geweld gedwongen om
voor de Japanners te werken, slecht gevoea,
niet betaald, vaak geranseld, uit pure wreed
heid zijn verminkt, onthoofd, levend begraven,
aan den grond vastgenageld. Van 3000 man,
die naar het eiland Noemtoor gebracht wa
ren na drie maanden nog slechts 261 in leven,
en deze konden niet meer loopen, en waren
uitgemergelde skeletten, vol wonden. Al het
geen gij zelf in Nederland hebt medegemaakt,
ondergaan de broeders in Indië, alleen erger
nog, omdat de Japanner tot nog grooter
wreedheid in staat is dan den Duitscher".
En nu een paar aanhalingen uit de toespra
ken van Dr. van Mook over dit punt
„Het is op zichzelf al onheilspellend te be
merken, hoe verrast Duitsche en Japansche
krijgsgevangenen zijn, wanneer zij de men-
schelijke behandeling, die hun ten deel valt,
voor het eerst ondervinden. Dit is niet enkel
of in hoofdzaak een gevolg van de spook
verhalen, die de propaganda hun over de
geallieerden heeft verteld. Velen hunner we
ten bovendien, hoe het in de Duitsche en Ja
pansche kampen toegaatwat de arbeids
slaven ondervinden, die uit de bezette ge
bieden zijij bijeengeprest. Zij hebben noch in
hun ervaring, noch in hun geweten eeni^e
aanleiding om iets beters te verwachten
wanneer zij zelf in lcrijgsaevcngenschap ko
men.
Aan den anderen kant heoit het geallieer
de offensief gevangenen van Japanners be
vrijd. Ons hart knijpt samen, wanneer wij
deze uitgeteerde en mishandelde medemen-
schen zien en daarbij weten, dat nog milli-
oenen in de hel verkeeren, waarvan hun
verschrikte Gogen ol hun veraarde gezichten
de herinnering bewaren. Menschelijkheid
hier, beestachtigheid ginds. De tegenstelling
Betreffende de situatie in het Midden-Oos
ten heeft Eden in het Lagerhuis verklaard,
dat de toestand daar zeer ernstig is.
In deze omstandigheden kan de Britsche
regeering niet langer afzijdig blijven.
Churchill heeft aan Generaal De Gaulle
een boodschap gezonden, waarin hij mede
deelt, dat tot zijn diepste leedwezen de Brit
sche regeering zich genoodzaakt heeft ge
zien haar opperbevelhebber in den Levant
opdracht te geven tusschenbeide te komen,
om verder bloedvergieten in het belang van
de veiligheid in het geheele Midden-Oosten
te voorkomen, welk belang tevens betrekking
heeft op de vitale verbindingswegen ten
behoeve van den oorlog tegen Japan.
In verband met het samengaan van de Brit
sche en Fransche strijdkrachten, aldus Chur
chill, verzoeken wii u onmiddellijk aan de
de Fransche troepen bevel te geven, het vu
ren te staken en in de barakken terug te
trekken.
Indien het vuren gestaakt en de orde her
steld is, zijn wij bereid hier te Londen drie
zijdige besprekingen te houden, aldus Chur
chill's boodschap.
President Truman heeft laten weten, dat
de Vereen. Staten volledig naast de Britsche
regeering staan.
Voorts werd een Amerikaansche nota
aan Frankrijk van 28 Mei bekend gemaakt,
waarin wordt gezegd, dat de indruk is ge
wekt, dat de Fransche vertegenwoordigers
met krachtig ingrijpen hebben aedreigd, om
van Syrië en den Libanon concessies van po
liteken, cultureelen en militairen aard Je ver
krijgen.
De regeering der Vereen. Staten dringt er
bij de Fransche regeering vriendelijk, doch
ernstig op aan, haar politiek ten aanzien van
Syrië en den Libanon zorgvuldig te herzien,
om dusdoende aan deze landen en de ge
heele wereld te toonen, dat zij beide landen
Nieuwe uitvinding
Er zijn bijzonderheden bekend gemaakt
over een nieuwe Britsche uitvinding, n.l. om
vliegtuigen ook bij dichte mist te kunnen
laten landen.
Zij bestaat uit een stelsel benzinepijplei
dingen, die rond een vliegveld worden aan
gebracht en waaruit benzinedamp kan ont
snappen. Deze damp wordt in brand gesto-
gen en door deze hitte trekt de mist boven
het vliegveld weg. Voor de eerste maal werd
hiervan qebruik gemaakt in October 1943,
en sinds dat tijdstip zijn meer dan 2500 En-
gelsche vliegtuigen veilig geland, dank zij
deze uitvinding.
is genoeg om ons met weerzin en walging
tegen iedere Duitsche of Japansche nieuwe
orde te vervullen.
Duitschland en Japan hebben zich buiten
de wet geplaatst, en hun gejammer over de
verdorvenheid van hun tegenstanders, hun
gezwets over den heilstaat, dien zij zoo vu
rig verlangen te stichten, onderstreept alleen
het fundamenteel slechte en duivelsche in
hun aanmatiging en hun gedrag. Maar het
grootst is onzen weerzin en walging tegen
over hen, die onder fraaie leuzen hun eigen
landgenooten aan de wreedheid van deze
wereldveroveraars uitleverendie deze zelf
opgeworpen meesters bijstaan in het beuls
werk tegen hun eigen geslacht
Een paar feitenIn Nieuw Guinea zijn
een aantal blanke missionarissen en een aan
tal Javaansche arbeidsslaven bevrijd. De
eersten waren, na de bezetting, uit Austra
lisch Nieuw Guinea bijeengedreven rustige,
vrome mannen en vrouwen, van allerlei na
tionaliteit, die zich aan een leven van opof
ferende Christenplicht hadden gewijd. De
tweede groep bestond uit gewezen soldaten
en werkloozen, door fraaie beloften op Java
bijeengelokt en daarna als dwangarbeiders
onder militair geleide naar Nieuw Guinea
verscheept. Beide qroepen waren lichamelijk
uitgeput. Zij waren zonder verzorging aan
den zwaarsten arbeid gezet. Zieken werden
eenvoudig aan hun lot overgelaten. De ge
ringste wederspannïgheid werd met zweep
slagen, bajonetsteken of onthoofding gestraft.
Velen waren gestorven. Alle overlevenden
verafschuwden den Japanner en zijn nieuwe
orde meer dan iets anders in hun leven
hun leven, waaruit de vreedzaamheid en
de menschelijkheid waren verjaagd.
Een tweede feitOp de eilanden en in de
dorpen, waar de Japanner niet permanent
huist, komt periodiek een schip of een politie-
troep op menschenjacht. Mannen worden weg
gesleept, om, zooals de Japansche radio zegt,
met vreugde hun vrijwilligen arbeid te ge
ven aan het Groot Oost-Aziatische ideaal.
Vrouwen worden weggesleept voor doelein
den, waarover de Japansche radio zwijgt."
Red.
als volledige souvereine en onafhankelijke
leden van de groote familie der volkeren be
schouwt.
Radio Beyrut heeft gemeld, dat de Britsche
opperbevelhebber in het Midden-Oosten con
tact heeft gezocht met den Franschen opper
bevelhebber.
De Fransche regeering had voordien voor-
loopige instructies in overeenstemming met
de Britsche wenschen gegeven.
Volgens dit onder Fransche controle staan
de radiostation hebben Fransche troepen de
orde in het grootste deel van Syrië hersteld.
De Britsche ambassadeur Duff Cooper te
Parijs heeft gisteravond een onderhoud ge
hand met den Franschen minister van Bui-
tenlandsche Zaken.
Ook het Fransche kabinet is gistermorgen
bijeen gekomen om de Levantsituatie onder
oogen te zien.
De kwestie in den Levant
wordt bijgelegd!
Gistermorgen heeft Eden in het Lagerhuis
verklaard, dat hij met warmte het bericht
had verwelkomd, behelzende de mededeeling
van den Franschen opperbevelhebber in den
Levant aan zijn Britschen collega van het
9de leger, dat deze Fransche bevelhebber
instructies van zijn regeering had ontvangen
om niet tegen de orders van den Britschen
opperbevelhebber in het Midden-Osten in
te gaan. Eden verklaarde tenslotte, dat de
regeering de oprechte hoop, koestert, dat bin
nenkort de driezijdige besprekingen te Lon
den zullen worden gehouden, waarvan de re
geering hoopt en verlangt, dat zij de oplos
sing van het onderhavige probleem zullen
brengen.
Nieuws uit Nederland
Er is bij Hoog-Soeren een massagraf ge
vonden in de bosschen, waarin 16 jonge
mannen begraven lagen. Gebleken is, dat
zij op Vrijdag 13 April waren gearresteerd,
en afkomstig waren uit de omgeving, o.a.
Arnhem en Apeldoorn.
Het partijbestuur der S.D.A.P. heeft verga
derd onder leiding van den heer W. Drees,
waarnemend voorzitter. O.a. herdacht hij de
overledenen. De Miranda, Boekman, De la
Bella.
Van de Nederlandsche Volksbeweging is
het Dagelijksch Bestuur als volgt samenge
steld geworden - Prof. Schermerhorn, voorzit
ter Dr Banning, vice-voorzitterVan Wal-
stim, secretaris.
Arnold Meijer, leider van het vroeger Na
tionale Front, is uit het concentratiekamp te
Vught ontsnapt.
Van Geelkerken is gevangen genomen in
Klingendaal. Hij was gekleed in de uniform
der Grüne Polizei. In Groningen werd de
wielrenner Peperkamp gearresteerd, die be
schuldigd wordt van moord op kapelaan
Koopman, van Den Bosch.
„Herrijzend Nederland" vraagt, of het mo
gelijk is, dat een voorzitter van een afdeeling
„Winterhulp" president kan worden van de
Nederlandsche Bank. Inderdaad, zouden wij
zeggen, dat is niet mogelijk Heeft „Herrij
zend Nederland" een bepaald iemand op het
oog
In Amsterdam is ingesteld een „Dienst
voor Arbeidsreserve". Men schat, dat daar
thans 3040.000 werkloozen zijn. Voor de
zen wordt door den Dienst een wachtgeld be
paald van f 25, totdat ze in het arbeidspro
ces kunnen worden ingeschakeld.
Maar de Dienst had bij zijn eerste optre
den niet veel succes slechts 2500 werkloo
zen hebben zich aangemeld
De losse havenarbeiders zullen voor vast
worden aangesteld, en zullen per week een
loon van f 28 gaan verdienen.
Het Algemeen Nederlandsch Verbond is
voornemens een lijst aan te leggen van alle
oorlogsslachtoffers van Nederland, in den
meest uitgebreiden zin, dus zoowel alle ge
sneuvelde militairen, als door oorlogsgeweld
gedoode burgers en speciaal ook de namen
van hen, die in hun vaderlandsch verzet te
gen den verdrukker door dezen werden om
het leven gebracht.
Een organisatie zal worden opgebouwd,
om alle gegevens hierover te verzamelen.
Nog geen reizen in Nederland
Ofschoon de geallieerde demarcatielijn Ims-
schen Oostelijk en Westelijk Nederland is op
geheven, blijft een reis- of vestigingsvergun
ning noodzakelijk.
Deze moet men aanvragen bij het Militair
Gezag ter plaatse zijner inwoning, of ram
zijn gewest.
LanJLouwproLlemen
i.
Nu of nooit
Gedurende de laatste dagen kon men in
de pers een alleszins toe te juichen campag
ne waarnemen tegen de ïn omloop zijnde
geruchten omtrent het bederf van opgesla
gen voedselvoorraden. De meeste van deze
z.g. feiten bleken slechts op zeer wankele
fundamenten te rusten, en toch
Op het eiland Noord-Beveland liggen bij
vele boeren groote voorraden consumptie
aardappelen op hun bestemming te wachten.
Deze aardappelen nu, verliezen iederen dag
door kiemen en rotting een groot deel van
hun voedigswaarde, en het gevaar bestaat,
dat deze, voor onze voedselvoorziening zoe
gewichtige voorraden binnen zeer korte*
tijd op de mestvaalt gereden moeten worden.
Wij willen slechts zwijgen over de groote
onkosten en het verlies aan werkkrachten,
dat het verzorgen van deze hoopen met ziek
brengt.
Wij wenschen geen herhaling van het uie*
schandaal uit de eerste maanden van dit
jaar, waarbij ook groote hoeveelheden voed
sel verloren gingen, die elders gretige afne
mers hadden gevonden.
In vele plaatsen worden door comité's
bonnen ingezameld en het hieroo verkregen
voedsel door voedsel-teams naar de groote
steden gebracht. Dit alles is natuurlijk zeer
lofwaardig, maar waarom niet teruggegrepen
op de voorraden die nu liggen te wachten
Nu zal op het tekort aan transportmiddelen
gewezen worden. Maar zijn niet, slechts en
kele weken geleden, duizenden kilogramme*
pootaardappelen naar het buitenland ver
voerd
Welnu, dezelfde transportmiddelen moeten
nu voor deze zeer dringende noodzaak ter
beschikking worden gesteld.
Mocht dit echter momenteel niet mogelijk
blijken te zijn, dan behoeven de aardc^ipelen
nog lang niet te blijven liggen en verder te
kwijnen. Te Geersdijk bevindt zich een dro
gerij, deze behoeft slechts in werking ge
steld te worden en duizenden kilo's kostbaar
voedsel zijn gereddaar, zooals bekend is.
de gedroogde aardappel een uitstekend voe
dingsmiddel vormt. Omdat, bij het drogen de
aardappel meer dan de helft van zijn oor
spronkelijk gewicht verliest, kan ook de
transportmogelijkheid geen onoverkomelijk
bezwaar meer vormen.
Regeering. tast door voor het te laat is
De levenswil van ons Nederlandsche volk
eischt, dat hier onmiddellijk wordt ingegre
pen
Meer dan ooit geldt hier het woordNu
of nooit
Kamperland. P. J. VERSTRAATE.
II.
Arbeidskrachten noodig
De nood ïn den landbouw stijgt met den
dag, daar er steeds meer werk komt aan de
bieten en aardappelen. Er zijn haast geen
arbeidskrachten en de enkele die er zijn, wil
len nog niet werken bij den boer, omdat ze
elders meer kunnen verdienen. Het wordt
hoog tijd, dat de bevoegde instanties ingrij
pen, daar er anders groote schade voor de
voedselvoorziening uit voort zal vloeien.
De oplossing is mijns inziens nogal een
voudig.
Wanneer ze het evacueegeld inhouden zal
er wel verandering komen. U kunt zelf wel
begrijpen, dat, wanneer iemand f 25 tot f 30
evacuatiegeld ontvangt, zoo iemand niet
meer aan werken denkten terecht.
Hopende, dat er spoedig ingegrepen mag
worden. Dit is den wensch van vele land
bouwers
Kortgene. G. J. v. d. LINDE.
NIEUWS IN 'T KORT
In Algiers hebben de Fransche autoriteiten
de leiders van de organisatie „Vrienden van
Manifesto" gearresteerd. Deze vereenigïng
staat in contact met het Pan-Arabische Con
gres te Kaïro, en met de Marokkaansche Na
tionalisten.
De Arabische wereld is ontwaakt en treedt
overal op voor haar recht, zelf het bestuur
over de Arabische landen op zich te nemen
Frankrijk tracht dezen stroom in te dammen.
Maar als ze zich doorzet, wie zal haar te
genhouden
De geest des tijds vraagt onafhankelijkheid
voor elk volk, en elk land
