VRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND Redacüe en Administratie
Verscherpte onlusten in Syrië
Ie JAARGANG FivPfe M W ri nn Hj -ppi £V-r f Algemeene Leiding
B. G. Kloosterziel en
S. L. Boerma
Hoofdredacteur'
J. Kockebakker
Goes, Beestenmarkt 2
NUMMER 173 Vrijdag 1 Juni 1945 Telefoon 2163
OP WEG NAAR EENHEID
IN DE
ONDERWIJZERSWERELD
Men schrijft ons
„Het Nederlandsch Onderwijzers Genoot
schap treedt weer in openbaarheid.
Het N.O.G. is de oudste onderwijzers vak-
vereeniging in den lande. Het werd op 6
Febr. 1U42 opgericht en heeft nog in de moei
lijke oorlogsomstandigheden zijn honderdjarig
bestaan gevierd.
Reeds dadelijk na het begin van de bezet
ting en ook later nog herhaalde malen, zag
het zich aan den hevigen druk blootgesteld
door het N.V.V., dat in handen van Natio
naal Socialisten en collaborateurs was over
gegaan. Het heeft zich met succes daartegen
te weer gesteld en zelfs het initiatief geno
men tot het stichten van goed Nederlandsche
concentraties.
Het ging met de Vereeniging van Hoofden
van Scholen een fusie aan en vormde met
de Unie van Christelijke Onderwijzers en het
Katholiek Onderwijzers Verbond een hechte
FederatieHet Algemeen Nederlandsch On
derwijzers Verbond. Dit verbond telde bij
zijn oprichting ongeveer 23.000 leden. Het
zal in de toekomst de vertegenwoordiging der
Nederlandsche onderwijzers zijn. (A.N.O.V)
Het N.O.G. werd in Mei 1942 gesteld on
der toezicht van een gemachtigde in den per
soon van Prof. R. van Genechten. Het heeft
zich tegen dezen maatregel heftig verzet,
ditmaal echter tevergeefs.
Ofschoon de aan het N.O.G. gestelde
eischen gematigd en bijna uitsluitend van
linanciëelen aard waren, wilde het zich niet
met verbindingen met Nazi's inlaten. Het
Hoofdbestuur trad dan ook af en ried de le
den aan voor het N.O.G. te bedanken. Bin
nen één week konden van de 7000 leden
reeds 3500 worden afgeschreven.
Op den dag der bevrijding, 5 Mei, heeft
het Hoofdbestuur bezit genomen van zijn ge
bouw, Vondelstraat 16 te Amsterdam en
heeft het beslag gelegd op hetgeen de mis
dadigers van zijn fondsen hebben overgela
ten. Het is dus thans in het 103e levensjaar
van zijn bestaan, weer in de openbaarheid
getreden.
Als voorloopige richtlijnen voor het N.O.G.
beleid mogen gelden
Handhaving, der pacificatie op onderwijs
gebied, behoudens betere regeling daarvan
bij de organieke wet
Verbetering van den organisatorischen op
bouw van het onderwijs
Karaktervormend onderwijs in nationalen
geest
Verbetering van de opleiding van den on
derwijzer
Verbetering van de salariëering van de
onderwijzers
Unificatie en concentratie^ op het gebied
van de onderwijzersvakbeweging.
Zoo spoedig mogelijk zal een algemeene
vergadering worden bijeengeroepen en zul
len de leden in de gelegenheid worden ge
steld een nieuw hoofdbestuur te kiezen. Tot
zoolang berust de leiding bij het Hoofdbestuur
dat op 12 Juni 1942, den datum van den over
gang in Nat. Soc. handen, in functie was.
Het secretariaat is thans weer gevestigd te
Amsterdam, Vondelstraat 16, terwijl de heer
A. C. Zevenbergen als secretaris optreedt."
I 1 BB VI
Zeer sympathiek is een schrijven dat ons
gewordt uit een onzer Zuid-Bevelandsche
dorpen. De steden en een enkel dorp uit
Zeeland hebben al een zending brood of an
dere levensmiddelen gezonden aan de hon
gerlijdende provincies, waar nog steeds te
weinig brood en te weinig aardappelen in
distributie komen. Ook veel andere levens
behoeften zijn er nog schaarsch. Kan dit
niet in elk dorp plaats vinden vraagt de
schrijver. Iaat na voorafgaande aankondi
ging een wagen rondgaan, in iedere plaats
en opzamelen wat ieder te missen heeft. En
welk dorpsbewoner voelt zich niet rijk boven
de bewoners van de Hollandsche groote ste
den Dan spoedig verzenden, met expresse
verzending, naar een speciaal punt, in over
leg met de autoriteiten. Zoo kunnen de Zeeu
wen met elkaar een belangrijke bijdrage ge
ven aan hun broeders en zusters in het
Noorden
Wij steunen dit voorstel van ganscher
harte. Laat elk dorp zich direct klaarmaken
voor dit werk
Een klacht over te lage evacuatievergoe
ding bereikt ons uit Goes. Door evacuatie
werkloos geworden, krijgt hij als ingekwar
tierde zonder voeding f 12.84 per week. Aan
huur gaat daarvan af f 4, aan verzekerin
gen f 1.63, aan een krant f 0,26, dus bliiit er
over f 6.95. Daarvan moet hij leven met zijn
tweeën
Dit is natuurlijk onmogelijk.
Zijn deze cijfers juist
Een hrief over de gasrantsoeneering. die
voor Rilland b.v. weer minder gunstig zou
zijn dan voor Krabbendijke, doet ons in al-
gemeenen zin de vraag stellen of die heele
beperking van gaslooze uren niet kan wor
den opgeheven. Het is een eindelooze last
voor de huisvrouwen. En geeft het wel veel
besoaring Laat het eens geprobeerd wor
den Ieder kookt en wascht tóch, en dan zal
het niet zoo heel veel uitmaken, wanner je
dat doet. Maar wij geven onze gedachte
voor beter. Red.
De toestand in den Levant is de laatste 48
uur zeer verergerd.
Op vele plaatsen hebben botsingen plaats
gehad.
Dinsdagavond om 6 uur begonnen de on
lusten in Syrië, toen formaties gendarmen,
gesteund door gewapende burgers, het hoofd
kwartier van het Fransche opperbevel in
Syrië aanvielen. Deze aanval werd afgesla
gen, doch de verdere gevechten duurden
voort. De Franschen wierpen toen de lucht
macht en de artillerie in den strijd, die Da
mascus bombardeerden.
Volgens den Syrischen gezant in Londen
werd het bombardement na tusschenkoms!
van den Britschen gezant gestaakt.
Ook in andere plaatsen, zooals Aleppo,
Homs en Hama kwam het tot botsingen. In
Hama werden circa 200 personen gedood of
gewond.
Uit Teheran wordt gemeld, dat de Perzi
sche regeering Engeland, de Ver. Staten en
Rusland verzocht heeft, hun troepen terug
te trekken. Zij achten die aanwezigheid niet
meer noodig, nu den oorlog in Europa be
ëindigd is.
Een B.B.C. correspondent meldt uit Syrië,
dat overal nationale vlaggen wapperen, en
in vele plaatsen demonstraties plaats vinden,
welke opstootjes tengevolge hebben.
Uit Londen wordt gemeld, dat Engeland
den toestand donker inziet.
Het Britsche Kabinet overweegt het nemen
van actieve maatregelen.
Uit Washington deelen correspondenten
mede, dat men ook in Amerikaansche regee-
ringskringen zich ernstig bezorgd maakt over
de nieuwe ontwikkeling van den toestand.
(B.B.C.)
RadiosRede Min. Gerbrandy
Minister-president Gerbrandv heeft Woens
dagavond in een radiorede hulde gebracht
aan de mannen, die de spoorwegstaking tot
zoo'n groot scces hebben gemaakt, waarvan
de doeltreffendheid wel degelijk is bewezen.
Mocht het eerst blijken, dat de spoorweg-
mannen achterbleven in de algeheele staking
1943, werd het tegendeel bewezen toen de
regering op 17 Sept. 1944 het bevel gaf tot
staken. Deze staking werd intens doorgevoerd.
Prof. Gerbrandy noemde de staking een vrij
willige daad van de grootste zelftucht, die
ooit is getoond.
Hierin ligt een belofte voor de toekomst.
Zelftucht, aldus Gerbrandy, is de glorie van
het verzetzelftucht straalt uit van de daad
der spoorwegmannen.
Volk van Nederland, aldus besloot minis
ter-president Gerbrandy zijn rede, houdt wat
gij hebt, opdat niemand uw eerekron weg-
neme.' (R.O.)
Nieuws uit Nederland
Uit Zutfen wordt gemeld, dat de Britten en
Canadeezen binnen een maand twee vaste
bruggen over den IJssel hebben gebouwd,
elk meer dan 400 m. lang. Ze heeten „Hen
ry" en „Crerar", naar den Canadeeschen be
velhebber Henry Crerar.
De repatrïeeringsdienst zal nog versneld
kunnen worden. Vanaf 1 Juni zullen de man
nen ook per trein vanuit Maastricht en En
schede naar Amersfoort kunnen worden ge
bracht. Daar worden ze door het Roode Kruis
ondergebracht in het vroegere Duitsche con
centratiekamp om vervolgens in de richting
Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, enz. te
vertrekken. Het getal van 2000 zal daardoor
tot vele duizenden per dag kunnen worden
opgevoerd.
In Marseille is een Engelsch schip met
1000 Nederlanders aangekomen uit Odessa.
Voortaan zullen de krijgsgevangenen der ge
allieerden en de dwangarbeiders, waaronder
ook de Nederlandsche, door Rusland geleid
wordep naar dat deel van Duitschland, dat
door de Britten en Amerikanen is bezet, en
vandaar uit zullen zij verder naar huis gaan,
wat aanmerkelijk sneller zal gaan dan de
reis over Odessa. Twee tot vijftigduizend per
Het Voorloopig Bestuur der Nederlandsche
Volksbeweging is thans geheel samengesteld.
Schermerhom werd voorzitter. Banning secre
taris.
72 wetenschappelijke werkers in de indu
strie, te Eindhoven, teekenen in een open
brief protest aan tegen de voorgestelde straf
bepaling, inzake de registratie van arbeids
krachten. Aldaar wordt bepaald, dat aan
personen, die geweigerd hebben zich te la
ten regïstreeren, geen distributiebescheiden
mogen worden uitgereikt. Zij achten dit im
moreel, slechts passend bij het vervloekte
nazi-systeem. In de uiterste consequentie zou
dit den hongerdood beteekenen. De brief is
gezonden aan den Raad van Ministers.
Binnen afzienbaren tijd zal er een directe
treinverbinding tot stand komen tuschen Vlis-
singen en Bergen op Zoom. De wagons er
voor zijn reeds uit Brabant gearriveerd en
worden nu gerepareerd en van glas voor-
Rost van Tonningen heeft een zelfmoord
poging gedaan met een scheermesje. Jam
mes was het echter, dat het niet sterk ge
noeg was. Hij ligt nu in een ziekenhuis on
maakt volgens de artsen een uitstekende kans
op herstel.
Het Haagsche „Trouw" meldt, dat de raad
van directeuren van „Wilton-Feyenoord" door
het Militair Gezag is geschorst.
Mr. W. C. ten Kate, oud-burgemeester van
Goes, die in 1940 in functie trad, en na een
jaar door de Duitschers werd ontslagen, is
naar Goes teruggekeerd. Vermoedelijk zal hij
het ambt van burgemeester van Goes weer
op zich nemen. Red.
ACTUALITEITEN
I. DUITSCHLAND
50 Gestapo-lieden, uit het kamp te Fros-
lev in Denemarken naar Flesburg, zijn door
het geallieerde Militaire Gerechtshof ter dood
verooideeld en terechtgesteld.
De 400.000 man Duitsche troepen in Noor
wegen zullen einde dezer week volledig ont
wapend zijn. De ontwapening verloopt ion-
der incidenten. De Duitschers gehoorzamen
de orders der geallieerden, die hun via hun
eigen officieren gegeven worden. Uit geen
enkel deel van Noorwegen zijn slachtoffers
onder de geallieerde troepen gemeld.
H. ENGELAND
De leider van de Engelsche liberale partij.
Sir Archibald Sinclair, minister van Lucht
vaart in het Britsche coalitiekabinet, opende
Dinsdag de verkiezingscampagne der libera
len in Londen.
De spreker, die voor Duitsche radiostations,
in het Engelsch, nazi-propaganda heeft ge
voerd, gedurende heel den oorlog, William
Joyce, meer bekend als Lord Haw-Haw, is
met zijn vrouw door de Britten gearresteerd.
Vermoedelijk zal hij berecht worden door het
Centraal Gerechtshof te Old-Barley in Lon
den. Hij was een der voornaamste aanhan
gers van de Britsche Unie van Fascisten van
Sir Oswald Mosley, en ging enkele dagen
voor het uitbreken van den oorlog naar
Duitchsland.
III. TRIEST
De geallieerde officieren hebben Triëst
verlaten, om alle mogelijkheid van inciden
ten met de Joego Slavische autoriteiten, die
in groot aantal in de stad zijn, te vermijden.
Meer dan 2500 inwoners van Triëst demon
streerden tegen de „provoceerende" verkla
ring van Bonani ten aanzien van Triëst.
IV. ZWITSERLAND
De Zv/iisersche Federale Raad heeft besloten
opnieuw 250 leden der Nazi-partij met hun
familie uit Zwitserland te verdrijven.
V. VERRE OOSTEN
Meer dan de helft van de bebouwde kom
van Tokio is in de asch gelegd. Ruim 100
fabrieken voor de oorlogsindustrie zijn weg
gevaagd of zwaar beschadigd. 50 Ameri
kaansche vliegtuigen gingen erbij verloren.
Yokohama kreeg zijn eersten grooten
luchtaanval te verduren.
Samenwerking van
democratische mogendheden
Een hoofdartikel van een Sovjetblad legt
den nadruk op het belang van samenwer
king tusschen de democratische mogendheden
teneinde den vrede te winnen, zoowel als
den oorlog, meldt radio Moskou.
Het artikel onderstreept de behoefte aan
de vestiging van vaste grondslagen voor den
vrede. Onder de voorgestane maatregelen
zijn het Duitschlands volkomen militaire en
economische ontwapening, uitroeiing van fas
cisme in alle takken van het publieke leven
en onvoorwaardelijke liquidatie van den fas-
cistischen staat, d% Duitsche gewapende strijd
krachten en Duitschen generalen staf en de
vernietiging van de economische basis van
de Duitsche oorlogsindustrie.
Het blad meent verder, dat de schade, ver
oorzaakt door „de Duitsche roovers" in Eu-
ropeesche landen hersteld en betaald moet
worden in natura, en door gebruik van Duit
sche arbeidskrachten. A. A.
In Parijs is een zitting gehouden van den
Economischen Raad, waarin Frankrijk, Bel
gië, Luxemburg en Nederland zich hebben
vereenigd. Het secretariaat is gevestigd te
Brussel.
De bekende Noorsche schijver Knut Ham-
son is in zijn woonplaats gearresteerd. Hij
is 85 jaar oud. De laatste jaren was hij
aanhanger van het nazi-regime. In 1900 won
hij den Nobelprijs voor Litteratuur.
De Britsche schepen „Queen Mary" en
„Queen Elisabeth" zullen voor de algemeene
vaart op den Atlalischen Oceaan worden
vrijgegeven.
NIEUWS IN HET KORT
Te Londen is Dinsdag een verdrag tusschen
Nederland en China onderteekend betreffen
de het opgeven der extra-territoriale rechten
van Nederland in China. Reeds eenigen lijd
zijn tusschen Nederland en China onderhan
delingen gevoerd over de opheffing van de
territoriale rechten. Zij hebben thans geleid
tot de onderteekening van het verdrag.
Er wordt gemeld, dat men in Scheveningen
zich weer gereed maakt voor de vischvangst
op de Noordzee en langs de Nederlandsche
kust.
Uit Australië wordt gemeld, dat men al
daar vele Nederlanders zal kunnen opnemen.
Daar men verwacht, dat Nederland niet alle
inwoners zal kunnen voeden, neemt men
aan, dat duizenden wenschen te emigreeren.
Australië is bereid vele Nederlanders op
te nemeri, mits een emigratie-organisatie op
gericht wordt, welke de emigranten uitzendt
en in Australië weer opvangt. Men verwacht
dat veeleer boeren naar Australië zullen ver
trekken dan fabrieksarbeiders.
Hoewel Denemarken tijdens de Duitsche
bezetting ook het anti-komintempact had ge-
teekend, heeft Rusland zijn toestemming ge
geven voor de toelating van Denemarken op
de conferentie in San Francisco, omdat de
Deensche verzetsbewegingen zoo schitterend
hebben gestreden tegeji den bezetter.
De hooidbewaarder van het BTusselsche
kunstmuseum is uit Oostenrijk teruggekeerd.
Daar1 heeft hij het beroemde schilderij van
de Gebr. van Eyck, „Het Lam Gods", terug
gevonden in een zoutmijn.
Gemeld wordt, dat koning Haakon van
Noorwegen op 7 Juni naar zijn land zal te-
rugkeeren. (B.B.C. A.A.)
Hoe langer hoe gekker
Onze vertrouwde kritikaster, die al menig
maal ons op zijn pittige hekeldichtjes in pro
za heeft vergast, schrijft ons onder boven
staand opschrift o.a. het volgende
„Een vriend, die mij uit Rotterdam be
zocht, vertelde, dat hij in de buurt van Den
Bosch talrijke Rotterdammers ontmoette, die
I uit Duitschland kwamen. De kampen waren
vol. Men had ze maar weer losgelaten met
de mededeeling „Het is wel verboden om
naar Holland te gaan, doch probeer maar
er door te komen l"
Arbeiders, die in Duitschland waren, kun
nen ongehinderd naar hun haardsteden be
neden de rivieren terugkeeren. Maar een
Brabander, die in Gelderland is ondergedo
ken, maq niet naar huis. Weet u, wat ze
doen Ze glippen oveT de Duitsche grens
en keeren als. arbeider, die in Duitschland
heeft gewerkt, via de repatrïeeringskampen
naar huis terug. Wie niet sterk is, moet
slim zijn
De weer om naar Holland te komen schijnt
thans te zijnmen gaal naar een vak waar
Hollandsche soldaten de wacht houden. De
ze hebben verstand genoeg Met honder
den worden daar hun landgenooten door
bootjes overgezet. Dit alles ter meerdere
glorie van het gezag
Waarom is Zeeland nog altijd afgesloten
Is het nog oorlog Toc'n niet voor door
glippende N.S.B.ers Want een werd er
pas in Kruiningen opgepikt,- en een pas aan
den Sloedam 1 Dus daarvoor helpt het toch
niet, en die worden wel thuis met open ar
men ontvanqen 1 Of vergeet men eenvoudig
dat er vrede is? Dan vinden we over vijf
jaar aan den Kreekrakdam twee of meer
geraamten, die nog steeds vergunningen
staan te controleeren.
Wist u, dat de geheele opzet der Stravation
Teams enz. een aanfluiting is geworden
De Canadeezen hadden n.l. een wetenschap
pelijke bestrijding van den honger klaarge
maakt. (Waar zij die ervaring vandaan haal
den. is niet goed te snappen.) Den men-
schen werden voedingsstoffen ingespoten. De
moderne wetenschap is tegenwoordig alleen
maar wetenschappelijk als er gespoten wordt
(zie de hormonen-comedie). Maar het hielp
geen steek. Toen is men in het Onze Lie
ve Vrouwen Gasthuis begonnen met tapte
melk enz. En tegen alle wetenschap in met
zout En ziet, de menschen waren er in een
dag of vijf boven op. De weienschap maakt
wel meer formidabele blunders, maar dat
het zoo voor het Forum gebeurd is, is een
prettige uitzondering. Het stemt de gewich-
tig-doenden (zullen we hopen) tot bescheiden
heid. Het is een bericht van een Amster-
damsch internist aan iemand uit Goes, dus
geen laster.
Nog steeds gaan er lieden onder een
smoesje naar Holland. We leven vrij, we
leven blij
Is er geen gezag, dal dit gezag kan .aan
den kant zetten, en Nederland weer de vrij
heid kan hergeven
P.S. Mag een wethouder zijn onmisbare
wethoudershaan voor twee maanden verla
ten, om elders met sterrén en strepen te
flaneeren
