VRUÜ STFMMFN US»-
twMIJlh SifclVIIVlfcN
Twee Kabinetsformateurs
DAGBLAD VOOR ZEELAND Redactie en Administratie!
Ie JAARGANG I F* C TT F* IB A M FT 1M J-rsüS'.
J. Kockebakkcr
Goes, Beestenmarkt 2
NUMMER 172 Donderdao 31 Mei 1945 Telefoon 2665
ftl.tiffi. die Koningin heeft aan Prof. Ir. W. Schermer-
horn en aan den heer W. Drees opdracht gegeven
tot de vorming van een nationaal kabinet van
herstel en vernieuwing.
Wat na San Francisco?
Wat moet er gebeuren als straks begin
Juni de deuren van het vergaderingsgebouw
in San Francisco toegaan, en alle algevaar
digden almarscheeren naar huis
De nieuwe wereldorganisatie voor veilig
heid en bliivenden vrede is nog niet aan
stonds in elkaar getimmerd ook al zijn de
volkeren het in principe eens gev/orden,
waarop nu groote kans is, naar de laatste
berichten doen gelooven.
In aien tusschentijd, zoo is het plan. zal er
een tijdelijke volkerenorganisatie worden ge
vormd, waarvoor een commissie zal worden
aangewezen van veertien leden, waaronder
een Nederlander. Wel oen bewijs, dat onze
afgevaardigden aldaar goed werk hebben
verricht, dat ons kleine landje w9derom de
vertegenwoordiger daarin mag zijn van vele
soortgelijke staten.
Ondertusschen wordt er druk gesproken
over gewestelijke veiligheidsverdragen, die
lusschen staten kunnen worden gesloten, die
dezelfde moeilijkheden hebben en dicht bij
elkaar liggen. Zoo zou, zegt o.a. de Belgische
pers, een dergelijk verdrag zin hebben voor
Engeland, Frankrijk, Nederland en België
gezamenlijk. Of daarvan iets komen zal, is
nog niet bekend. Zeker is, dat de groote mo
gendheden in beginsel tegen dergelijke regio
nale veiligheidsverdragen geen bezwaar meer
hebben.
Rusland was eerst er tegen gekant, doch
heeft zijn standpunt gewijzigd.
De oorspronkelijke Dumbarton-Oaks-voor-
stellen hadden bepaald, dat alle leden hun
strijdkrachten ter beschikking moeten stellen,
als de Veiligheidsraad zulks bij meerderheid
van stemmen heeft beslist. Hiertegen heeft
o.a. Canada bezwaren geopperd. Ook onze
minister Van Kleffens viel dit land bij. Hij
stelt voor, dat elk land, waarvan een mili
taire bijdrage gevraagd wordt, voor die spe
ciale gelegenheid lid van den Raad moe.
worden. Dan kan het mee beslissen, en is
het niet een blanco-mandaat, dat wordt ge
geven.
Als inleiding op het handvest der Veree-
nigde Volkeren heeft veldmaarschalk Smuts,
voorzitter van de Zuid-Afrikaansche delega
tie, het volgende voorgesteld, dat pakkend
samenvat, wat nu de werkelijkheid gaat
worden, voor het eerst in de wereldgeschie
denis
„De hooge contracteerende partijen, vast
besloten een herhaling van de noodlottige
tweedracht, die reeds tweemaal gedurende
onze generatie onnoemelijk leed en verlies
aan de menschheid heeft toegebracht, te
voorkomen en voornemens het geloof in de
fundamenteele menschelijke rechten en de
uiteindelijke waarde van menschelijke per
soonlijkheid, in de gelijke rechten van man
nen en vrouwen en van volkeren, groot of
klein, te herstellen, te streven naar speciale
vooruitgang en betere levensstandaard in
grooter vrijheid en voor deze doeleinden ver
draagzaamheid te betrachten en tezamen als
goede buren leven en werken, teneinde de
internationale vrede en veiligheid te hand
haven.
door het aanvaarden van de beginselen
en het instellen van methoden om te verze
keren, dat alleen gewapende macht zal wor
den gebruikt voor gezamenlijke belangen,
door het treffen van maatregelen, waar
door alle geschillen, welke de handhaving
van de internationale vrede en veiligheid be
dreigen op vreedzame wijze kunnen worden
geregeld,
door het instellen van voorwaarden, waar
door rechtvaardigheid en achting voor de
verplichtingen van de internationale wetten
en verdragen en de fundamenteeie mensche
lijke rechten en vrijheden kan worden ge
handhaafd.
door het gebruik van een internationaal ap
paraat voor de bevordering van sociale en
economische vooruitgang van alle volken,
aanvaarden het handvest van de Vereenigde
Volken."
Over den inhoud van het handvest zelf
binnenkort meer Red.
De Nederlandsch Herv. Kerk
tot het Nederlandsche Volk
In alle kerken werd Zondag 27 Mei een
oproep voorgelezen, waarin de Urgentie-Raad
van de Algemeene Synode zich tot de bevol
king richtte.
Na dankbaarheid voor de bevrijding te
hebben uitgesproken, zegt deze, dat wij nu
moeten toonen, deze vrijheid waard te zijn.
Het sociale leven zal moeten worden ge
bouwd op den grondslag der christelijke ge
rechtigheid en der onderlinge verantwoorde
lijkheid. Het evangelie dringt tot radicale
verandering.
De zwarte handel hebbe een einde. Cor-
ruptie worde gebannen. Het vertrouwen in
gezags- en controle-organen worde hersteld.
De uit het buitenland terugkeerende landge-
Ir. Willem Schermerhom, geboren 1894,
studeerde in Delft. Werd daarna leider van
het Geodesisch bureau, waaraan hij tot 1931
verbonden bleef. In 1926 werd hij hooglee
raar aan de Technische Hoogeschool. Vanaf
1931 is hij adviseur in landmeetkundige za
ken bij den Rijkswaterstaat. Door hem werd
de luchtfotogrammetrie geïntroduceerd.
In September 1942 gevangen genomen,
vertoefde hij als gijzelaar in St. Michielsge
stel, waar hij mede het program der Natio
nale Volksbeweging in elkaar zette.
Voor den oorlog was hij voorzitter van
„Eenheid door Democratie". Thans is hij
voorzitter van de Nederlandsche Volksbewe
ging.
Willem Drees, geboren 1886, was werk
zaam bij de Twentsche Bank, daarna steno
graaf bij de Staten-Generaal. Van 1911 tot
1931 was hij voorzitter van de federatie der
Haagsche S.D.A.P. Aldaar lid geworden van
den gemeenteraad, werd hij wethouder, van
1919 tot 1933. Ook werd hij in 1919 lid van
de Provinciale Staten van Zuid-Holland, 1933
werd hij lid van de Tweede Kamer. Hij was
lid van het partijbestuur der S.D.A.P. en com
missaris van de Arbeiderspers. Voorts voor
zitter van de Centrale Commissie van Bij
stand voor Arbeidsbemiddeling en van de
Vereeniging van Nederlandsche Arbeids
beurzen.
Tijdens de bezettingsjaren was hij voor-
Koning Leopolds gevangenschap
Een speciale correspondent van Belga is
enkele bijzonderheden te weten gekomen over
Koning Leopolds gevangenschap. De gestapo
arresteerde hem en zijn familie aan het hek
van het Koninklijk Paleis te La eken, toen zijn
deportatie door Hitier bevolen was.
Hij en zijn gezin werden naar Saksen ge
bracht en daar, in de buurt van het dorpje
Hirschstein aan de Elbe, op een vesting ge
lijkend gebouw op een rots, gevangen gezet.
Het gebouw had zware deuren en was om
ringd door prikkeldraad.
Hier werd hij overgegeven aan zestig SS-
mannen en volkomen van de buitenwereld
afgezonderd gehouden. Timmerlieden, lood
gieters en andere werklieden waren onder
het SS-bewakingspersoneel, zoodat niemand
van buitenaf hierheen behoefde te worden
gebracht.
Hoewel Leopold II ziek was en ook zijn
jongste kind ongesteld was, werd slechts
een keer een dokter toegelaten, die boven
dien een hooge positie in de nazi-partij be
kleedde. Geen priesters werden toegelaten,
behalve met Kerstmis 1944.
Bloedhonden liepen los in de omgeving
rond en kwamen dikwijls vlak bij het ge
bouw, waar zij de kinderen groote schrik
aanjoegen. De gevangenen werden streng
bewaakt en hun kamers voortdurend onder
zocht. Eens bouwden de kinderen een hut
in den tuin, maar deze werd den volgenden
dag weer door SS-mannen afgebroken, om
dat de SS-mannen dachten, dat er een radio
toestel in vreborgen was.
Na negen maanden gevangenschap, toen
de Russen Berlijn naderden, werd het Ko
ninklijke gezin naar Strobl bij Salzburg ge
bracht. De laatste maanden waren vol ern
stige spanning, daar de SS-mannen zenuw
achtig werden en een dreigende houding
aannamen, toen de geallieerden dichterbij
kwamen. (A.A.)
nooten moeten weer in het productieproces
worden ingeschakeld. Alle oorlogswinst en
vermogensaanwas tengevolge van den toe
stand der laatste jaren moeten worden ge-
confisceerd. Geen klasse-tegenstellingen noch
klassenstrijd meer. De arbeider worde als
verantwoordelijk medewerker erkend, en zijn
bestaanszekerheid worde gewaarborgd. Geen
werkloosheid meer Geen persoonlijke of
groepsbaatzucht. Geen wantrouwen, noch af
gunst, noch wrok.
Ieder persoonlijk en iedere groep heeft
slechts te dienen, opdat ons volk naar ver
nieuwd bestek herrijze.
Een iorsch geluid, dat wel toont, hoe de
Kerk nu in het volle leven wil komen te
staan.
Moge in het aanstaande politieke tournooi
deze geest als een saambindende en voort
stuwende kracht heel ons te vormen nood-
parlement doordringe Red.
zitter van het Convent van Politieke Partijen,
bekend als het Vaderlandscho Comité.
Wij willen bij bovenstaand verheugend be
richt slechts onze eerste indrukken weergeven.
Het is prachtig, dat in deze handen de op
lossing der groote moeilijkheden is neder-
qelegd De twee belangrijke combinaties in
Nederland gedurende en vlak na de bezet-
tinasjaren hebben in hun voorzitters de lei
ding gekregen bij de eerste stappen voor den
wederopbouw van ons democratisch staats
bestel. En wat een gelukkige coïncidentie is
deze twee voorzitters zijn mannen van on
verdacht democratische en sociale gezind
heid Aan hen kunnen wij veilig overlaten,
om ons schip van staat te sturen langs de
gevaarlijke klippen van chaos en reactie, en
binnen te loodsen, tusschen die twee klippen
door, in de ruime haven van een democra
tisch parlementarisme, bekroond door een
sociaal-actieve volksregeering 1
Wij wenschen hen goede reis Red.
Nieuws uit Nederland
Van uit Denemarken zal een schip naar
Nederland vertrekken met een lading eieren,
boter, spek en andere levensmiddelen. De
helft van de lading is een geschenk van de
Deensche weerstandsbeweging voor de Ne
derlandsche verzetsbeweging.
Het convooistelsel op den Atlantischen
Oceaan en in de Europeesche wateren is op
geheven. De schepen zullen weer mogen
varen met volle navigatie-verlichting.
H.M. de Koningin ontving in audiëntie
den heer Wagenaar, illegaal bekend als
„Freek", lid der voormalige communistische
nartij, als vertegenwoordiger van de groep
van „De Waarheid". Ook werd bij haar
ontboden. Jhr. F. Beelaerts v. Blokland, vice-
president van den Raad van State.
Schatkistpromessen in coupures van 100.000
gld. worden weder uitgegeven, ook in onze
„A Gentleman".
Een woord, dat de geheele wereld kent en
dat meestal een compliment inhoudt voor
dengene, op wien het wordt toegepast, is
het woord gentlemen. Het geeft uitdrukking
aan een zeker ideaal, waarvan de oorsprong
ligt in het verre verleden, in de ridderlijke
denkwijzen der middeleeuwen. De kenmer
kende trekken er van waren onvoorwaarde
lijke trouw aan den vorst, desnoods met op
offering van eigen leven, bescherming zijner
eer, waarvoor hij zelfs zijn leven veil had,
hooge vereering voor de riddervrouw en
voornaamheid in kleeding en gebaren. La
ter toen de studie der oudheid herleefde wer
den er aan toegevoegdgelijkmatige ont
wikkeling van de geheele persoonlijkheid en
een diep doordringen in de omringende we
reld en in de belevenissen op aarde. De
sporen van dit ridder-ideaal zijn in Engeland
nog duidelijk aanwijsbaar, verzwakt en ge
wijzigd weliswaar doordat de ridderstand,
d.w.z. de adel van oudsher reeds vele bur
gerlijke, dus minder op krijg ingestelde ele
menten in zich opnam. De ridder hechtte
groote waarde aan de lichamelijke ontwik
keling heden ten dage staalt de gentleman
zijn spieren door sport. De onbeperkte trouw
aan den vorst, zelfs nadat deze reeds van
den troon gestooten is en uit het land is ver
bannen, uitte zich,, na de verdrijving der
Stuart in 1688, in een taai legitimisme de
heele 18de eeuw door.
Een zeer merkwaardig overblijfsel hiervan
is het feit, dat, als de koning bij de een of
andere gelegenheid aan een feestmaaltijd
verschijnt, men geen vingerkommetjes op
tafel zet. Wanneer namelijk in de 18e eeuw
bij sommige plechtige feesten een dronk op
den koning werd ingesteld, dan ledigden de
aanzittende aanhangers der verdreven Stu
arts schijnbaar hun glas op den regeerenden
vorst, maar zij hielden het boven het vinger
kommetje om in 't geheim aan te duiden,
dat zij de gezondheid dronken van den ko
ning „over the water". Een moderne vorm
van loyaliteit is de trouw, waarmee de En-
gelschman aan zijn eenmaal gekozen leider
hangt, hetgeen een politieke factor van be-
provincie. Men kan daarvoor inschrijven tus
schen 1 en 15 Juni 1945 bij het agentschap
der Nederlandsche ,Bank te Middelburg.
1100 Nederlandsche officieren van leger en
marine zijn van uit krijgsgevangenkampen
op weg naar Nederland. Het eerste contin
gent, groot 80 man, arriveerde te Glanerbrug.
Ze waren bevrijd uit een kamp te Neu-Bran-
denburg. De Russen brachten hen naar
Crivits in de buurt van Schwerin, vanwaar
de Britten voor verder transport zorgden. On
der deze bevinden zich o.a. Majoor Koppen,
de vroegere piloot van de „Postduif", uit
1927, en Majoor Dr. Walther Boer, de beken
de dirigent van de Koninklijke Militaire Ka
pel. Red.
De eerste
uitspraken van het Tribunaal
In Breda zijn deze week voor de eerste
maal in ons land door een tribunaal uitspra
ken gedaan.
H. A. van der S.. een 26-jarige vischhan-
delaar te Breda, die in 1943 twee maanden
lid der Alarmtroepen en in 1944 acht maan
den lid van het N.A.F. is geweest, werd ver
oordeeld tot interneering met advies aan de
Regeering dezen straftijd met aftrek van 1
jaar te doen duren, met ontzegaing van de
bevoegdheid in het bekleeden van openbare
ambten en het recht van kiezen en verkies
baarheid.
A. P. K., een 31-jarige machinebankwer
ker te Breda, die van Jan. 1940 tot Sept. '41
lid van de N.S.N.A.P. en in 1943 propagan
dist van het N.A.F. is geweest, is veroordeeld
tot interneering met advies voor den tijd van
twee jaar, eventueel gedeeltelijk voorwaar
delijk en ontzegging van bovengenoemde
rechten.
Mej. A. M. S., de 39-jarige huisvrouw van
P. A. V. te Rijsbergen, die in Mrt en Rot. '43
den bij haar inwonenden wachtmeester der
marechaussee bij diens Nat. Soc. superieur
in Den Bosch heeft aangeklaagd wegens
diens vaderlandslievende houding, is tot in
ternering veroordeeld met advies voor 1 jaar,
rekening ermede houdende, dat beschuldigde
zich voor ditzelfde feit tevens bij het Bijzon
der Gerechtshof zich zal moeten verantwoor
den. Ook zij werd uit bovengenoemde rech
ten ontzet.
Mej. J. I. H., 43 jaar, te Breda, is van Oc
tober 1942 af sympathiseerend lid van de
N.S.B. geweest. Met haar medeweten waren
haar kinderen resp. in dienst van de Duit-
sche Weermacht en lid van de Hitier Jugend.
Dit „kameraadske" werd geïnterneerd, d.w.z.
voor den maximum tijd van 10 jaar, met ont
zetting uit bovengenoemde rechten. A.A.
V
lang is. Het ridderbegrip van het verdedigen
zijner persoonlijke eer leeft ook sterk in het
volkweliswaar bestaat het duel al lang
niet meer en is zelfs in 't leger al tientallen
jaren afgeschaft, maar de draconische geld
en gevangenisstraffen welke de Engelsche
rechter oplegt aan den eerroover, bieden min
stens dezelfde waarborg als het duel. De
hoogachting die de ridder voor de „lady" had
ontwikkelde zich ook in de hoogere burger
standen. In de steden had de vrouw van
den aanzienlijken burger zich een maat
schappelijke vrijheid verworven, die onbe
kend was op hel vasteland. Sinds 1700
breekt zich de ontwikkelingsdrang bij de
vrouw uit die stand- baan en in 1848 wordt
te Londen Queen's College, een hoogeschool
voor vrouwen gesticht. De geesteshouding
van den gentleman jegens de lady, die voor
't eerst bij adel en voorname burgerij tot
uiting komt, is echter onweerstaanbaar door
gedrongen, tot in de breeds lagen van het
volk. Het paroolfor women and children
oefent, zoodra men deze bedreigd acht, een
geweldigen invloed uit. Het humanisme, de
terugkeer tot de studie der oudheid, heeft
enkele trekken aan dit beeld toegevoegd.
Vele fijngemanierde gentlemen, die midden
in het praclische leven staan, ja er een
vooraanstaande plaats innemen, topnen een
studiezin, die tot belangrijke prestaties aan
leiding heeft gegeven, b.v. Lord Balfour was
behalve staatsman ook een filosoof van be-
teekenis. Het humanisme heeft dus de oude
adellijke levensbeschouwing veredeld, even
als de achttiende eeuw, de eeuw der ver
lichting, die het begrip verdraagzaamheid
er aan heeft toegevoegd. En onder den in
vloed van het puritanisme heeft de oude rid
derlijke eisch van waarheid en eerlijkheid
zich op het gebied van handel en wandel
uitgebreid en is de idee van „fairness" bij
het gentleman-ideaal gaan behooren. Nu
spreekt het wel vanzelf, dat lang niet alle
individuen van 't volk bovenbesproken eigen
schappen bezitten, maar dat het type gent
leman bestaat is en voor Engeland en voor
de wereld van veel belang. T. W.
1 \ii I Yl VECfGEE I V \l
