VRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
I DE WEG TERUG I
DE TOESTAND IN ONS LAND
Ie JAARGANG
NUMMER 163
Zaterdag 19 Mei 1945
Alyeineene Leiding
B. G. Kloosterziel en
S. L. Boerma
Hoofdredacteur t
Koekebakker
Redactie en Administratie
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2665
Nieuwe gebondenheid
Vrij van banden, gevoelen wij ons in deze
dagen.
De banden, die ons vaderland en half de
wereld hadden gebonden, zijn verbroken.
De militaire politie van de Duitschers, de
Gestapo, de inbeslagnemingen van welhaast
alle levensmiddelen en van tallooze gebruiks
voorwerpen, als rijwielen en radiotoestellen
en vrat al niet meer, dit alles behoort tot het
verleden.
Wij behoeven niet meer angstig te kijken
of iemand onze verboden handelingen zou
kunnen verraden. Al die dwingende banden
van den vreemden overheerscher zijn ver
broken geen gevangenen meer, maar vrije
menschen, vrije Nederlanders, die weder
mogen gaan hun eigen zelfgekozen weg.
Maar nu komt tot ons allen den eisch van
oen nieuwe gebondenheid
Zooais het tusschen Jezus en de discipelen
ging.
Hij riep tot zich zijn volgelingen met het
noodende woord„Komt herwaarts tot mij,
gij allen die vermoeid en belast zijt
Maar dan voegt hij er even later aan toe
„Neemt mijn juk op u
En tot Petrus zei hij eens op het laatst
„Toen gij jonger waart, gordet gij uzelf en
wandeldet gij waar gij wildetmaar nu
zal een ander u gorden
Zoo zal het nu in dezen levenstijd, nu wij
van de banden der verdrukking vrij zijn ge
worden, met ons allen moeten gaan.
Vrij van die gehate banden
Maar nu gebonden door een Hoogeren
Band
Wij moeten allen samen ons gebonden
voelen door een nieuw besef van saamhoo-
righeid. als volk, als menschheid straks. Dit
is de bedoeling van onze bevrijding, dat wij
die Hoogere Band als ook ons bindend zullen
erkennen en er naar handelen.
Wij moeten, ieder voor zich, ons gebonden
voelen door een nieuw sterk besef van ver
antwoordelijkheid. Ieder verantwoordelijk
voor zijn eigen leven. Dat hij of zij het ma
ke tot een leven in dien geest van verbon
denheid aan elkander.
Eén volk moeten wij zijn, en als eendrach
tig volk meewerkend lid van de ééne saam
gebonden menschheid. Er is wat groots te
doen. thans op de wereld Wee. wanneer
we te klein blijken zullen voor de grootsche
taak die door de wereldgeschiedenis thans
op onze schouders worde gelegd
Want dit is de diepste gebondenheid die
thans ons allen samensnoert
Er vaart een stuwing door het heelal die
nu eindelijk een ietwat betere samenleving
wil doen bouwen door heel die menschheid,
die in deze bittere, donkere jaren met bloed
en tranen leergeld heeft betaald. Zóó moet
het niet, is nu wel voldoende geleerd. Zóó
mag het nooit weer En nu worden wij allen
samengebonden aan deze nieuwe heiiige
taak.
Drieërlei
lo. Bind voorgoed vast die agressieve vol
ken die den wereldvrede krachtens hun aard
en aanleg telkens weer verstoren, en maak
elke nieuwe agressie voor goed onmogelijk.
2o. Bouw in verbondenheid met elkander
een broederlijk volk, en een broederlijke vol
kerengemeenschap.
3o. Blijf u gebonden voelen aan wat de
Groote Levensmacht thans van alle men
schen samen wilRed.
Wegens het Pinksterfeest zal er Maandag
geen krant zijn, en dus ook geen „Maandag
morgen". Doch bovendien moeten wij tot
onzen spijt aan onze lezers meedeelen, dat
het door de moeilijkheden van transport in
onze provincie practisch onmogelijk is ge
bleken, het nummer van Maandig tijdig aan
alle abonnee's te doen toekomen. Wij zullen
dus tot de algemeene gewoonte moeten te-
rugkeeren, en des Zaterdags iets publiceeren
in denzelfden geest, als uit onze „Maandag
morgens" sprak.
Duitsche U«booten naar Japan?
Meer dan 40 Duitsche duikbooten hebben
zich thans reeds overgegeven. Doch enkele
hebben geprobeerd naar Japan uit te wijken.
Of er zijn doorgeslipt is nog niet bekend,
doch een goede vangst deden eenheden der
Ameiikaansche vloot in den Atlantischen
Oceaan.
Daar werd een Duitsche duikboot waar
genomen en gedwongen zich over te geven.
Er bevonden zich 3 generaals van de Luft
waffe en 2 Japansche officieren en verschil
lende vliegtuiggeheimen aan boord. De Ja
pansche officieren pleegden harikiri. De ge
neraals der Luftwaffe onderteekenden de
overgave. (R.O.)
Zoo trokken duizenden Duitscliers in gevangenschap den Rijn
over. Hun wereld is in stukken uiteen gevallen.
</y?sy///yyjt/yysyy/ss/////jt/yyyyy//s/yy?//y/yyyy/yy,ss^^^
DE WIERINGERMEER.
Men verwacht, dat de gevolgen van de
overstrooming van den Wieringermeerpolder
minder ernstig zullen zijn dan die van Wal
cheren, aangezien hier hoofdzakelijk zoet
water is binnengedrongen. Men is reeds be
gonnen met de voorbereidingen voor het her
stel van den dijk. Het zal noodig zijn een
nieuwe dijk van 600 meter aan te leggen.
Verwacht wordt, dat in Juli met de droogma-
ling een begin wordt gemaakt en dat de
polder in November weer droog zal zijn. Het
is mogelijk, dat de oogst van het volgend
jaar 50 pet. van de normale opbrengst zal
opleveren.
n DEN HELDER.
De marinebasïs in Den Helder bevindt zich
in uitstekenden staat. De Duitschers hebben
de haven vergroot en uitgebreide verdedi
gingswerken daarom heen gebouwd. De
zware bunkers zijn onbeschadigd in gealli
eerde handen gevallen. Er bevinden zich nog
duizenden Duitschers in Den Helder, die te-
samen met een deel van het Duitsche leger
ons land via den zeeweg zullen verlaten. Er
woonden nog 9000 menschen in de stad. Den
Helder had ernstig te lijden van 'de gealli
eerde bombardementen, doch nog meer door
de Duitsche vernielingen.
TEXEL.
Duizend Russen, die gedwongen waren in
het Duitsche leger te vechten, zijn in de
laatste weken voor de bevrijding op het
eiland Texel tegen de Duitschers in verzet
gekomen, toen hun op 12 April bleek, dat zij
naar het front in Oost-Nederland zouden ge
zonden worden.
In de Koog hebben zij toen het Duitsche
garnizoen overmeesterd. De muiterij ver
spreidde zich over het geheele eiland, waar
na gevechten ontstonden met de Duitschers
die van Den Helder waren overgestoken.
'Op het geheele eiland hadden toen gevech
ten plaats, waarbij de Russen groote succes
sen boekten. De Duitsche batterijen te Den
Helder hebben toen de dorpen Den Burg en
Oude Schild onder vuur genomen. In Den
Burg waren 3550 dooden en gewonden. In
Oude Schild werden de huizen bij de haven
en eenige schepen vernield.
De Duitschers leden zware verliezen. In
De Koog waren er nog maar 14 van de 200
in leven.
De gevechten duurden 14 dagen. Na de
bekendmaking van de capitulatie leefden ze
weer op en duurden ze tot 14 Mei, toen de
Russen den strijd afbraken.
Twaalf leden van de binnenlandsche strijd
krachten, die de Russen hadden geholpen,
werden door de Duitschers doodgeschoten
11 anderen werden naar Den Helder meege
nomen, maar er is nog geen spoor van hen
gevonden.
DEN HAAG.
In de openbare parken in Den Haag zal
ook dezen zomer groente worden verbouwd,
teneinde de voedselpositie te versterken.
De Koninklijke Bibliotheek in Den Haag is
heropend. De bibliotheek is in het bezit van
een unieke collectie van practisch alles wat
tijdens de bezetting Illegaal verschenen is.
Hoewel de bibliotheken, speciaal wat betreft
boeken, verliezen heeft geleden, zijn werke
lijk waardevolle documenten, die opgeborgen
waren in plaatsen als de St. Pietersberg in
Maastricht, waar zich ook nog andere kunst
schatten bevinden, gered.
NOGMAALS ONZE HAVENS
Hoewel het Noordzeekanaal nog onbruik
baar is, doordat de Duitschers twee schepen
in den haveningang lieten zinken, kunnen
kleine visschersschepen de haven van IJmui-
den binnenvaren.
De voedselpositie van Nederland wordt
door de geallieerden als uiterst zorgwekkend
beschouwd. Daarom zijn van elke drie sche
pen, die arriveeren, er twee met voedsel ge
laden en een met kolen.
In de Amsterdamsche haven zijn de vol
gende gebouwen opgeblazende Nederl.
droogdok Mij., de rubberfabriek „Rufa", de
scheepswerf en machinefabriek Verschuure
en Co. aan de Plaatijzerweg, de zuurfabriek
van Ketjen, de Steenkolen Handels Vereeni-
ging, de machinewerf „Brevo" en de tank
installaties van de K.N.S.M. Het electrisch ge
maal van den Amsterdamschen polder is
eveneens opgeblazen, terwijl in de olieha
ven 20 olie- en benzinetanks en verscheidene
kleinere tanks vernield zijn.
De Coenhaven heeft ernstig geleden. Langs
alle spoorlijnen zijn installaties verwoest, met
inbegrip van kranen en transformatorgebou-
AUDIENTIE.
H.M. de Koningin heeft Donderdag in ver
band met de kabinetscrisis de heer W. Drees
uit Voorburg in audiëntie ontvangen. De heer
Drees was tijdens de bezetting voorzitter van
het convent der politieke partijen, in de ille
galiteit bekend als Vaderlandsch Comité.
DE TAAK DER VERTROUWENSMANNEN
De R.V.O. deelt mede
Dezer dagen is een persbericht verspreid,
handelende over de taak van de met name
vermelde vertrouwensmannen van de regee
ring in Nederland.
Door dit bericht werd de indruk gevestigd,
alsof de vetrouwensmannen een vertegen
woordigende taak zouden hebben tot aan de
officieele terugkomst van de regeering.
Dit is niet het geval. De taak der vertrou
wensmannen als tijdelijke vertegenwoordi
gers der regeering werd geëindigd op het
oogenblik, dat het officieele orgaan van de
regeering, het Militair Gezag, in het tevoren
bezette gebied was aangekondigd.
Aldus is ook in feite geschied.
Bij het eerste contact tusschen de vertrou
wensmannen en den chef staf Militair Gezag
is dit zeer nadrukkelijk bsvestiad. Evenzoo
bij de eerste bespreking tusschen de vertrou
wensmannen en den minister-president.
Het is echter mogelijk, dat de regeering
met de vertrouwensmannen, clie veel hadden
voorbereid, voor de naaste toekomst verbin
ding zal houden. Overleg daarover is nog
gaande. (B.B.C. A.A.)
Iersche premier spreekt
kra se taal
De Valera heeft geantwoord op de critiek
van Churchill op de houding van Ierland in
zijn radiorede ter gelegenheid van de over
winning. De Valera keerde zich in het bij
zonder tegen de uitlating van Churchill, dat
Engeland de neutraliteit van Ierland in zeke
re omstandigheden had kunnen schenden,
omdat zulks noodzakelijk voor Engeland zou
zijn geweest.
De Valera zei in zijn rede verder nog, dat
Churchill een uitvlucht trachtte te vinden voor
de „voortdurende verminking van ons land".
Hij herinnerde er aan, dat zes Noord-Oost-
Iersche graafschappen nog steeds deel uit
maken van het Vereen. Koninkrijk.
De Valera noemde de houding van Enge
land de moraal van de wolven, die tot een
reeks oorlogen heeft geleid. Op deze wijze
zal een klein land nooit zijn weg in vrede
kunnen gaan. Hij vond Churchills opmerkin
gen in de „overwinningsroes" verklaarbaar,
maar hij betreurde het, dat Churchill het Ier-
sche volk had beleedigd, inplaats van een
edeler en beter begrip tusschen beide vol
keren te helpen bevorderen.
De Valera zeide, dat hij geen olie op d®
vlammen wilde werpen, zooals hij 25 jaar
geleden gedaan zou hebben. Indien Chur-
chili zich had laten verleiden Ierland te be
zetten, zou een nieuw vreeselijk hoofdstuk
van bloedige feiten aan de geschiedenis van
de twee landen zijn toegevoegd, maar hij
sprak de hoop uit, dat zij zouden kunnen
weiken vooi den vrede en het begrip tus
schen alle volken. (B.B.C. A.A.)
De Chineezen trekken terug
uit Fou«Tsjou
Na een hevigen tegenaanval der Japan
ners, die versterkingen hadden gekregen,
hebben Chineesche troepen de havenstad
Fou-Tsjou, tegenover Formosa, weer moeten
ontruimen.
Bij den jongsten luchtaanval op Naqoya
werden d© vliegtuigfabrieken van Mitshubishi
die de grootste in Japan zijn in brand
geworpen. Een derde deel van de stad staat
in vlammen.
Tsjecho Slowakije en Ruthenie
De Tsjecho Slowaaksche minister van bui-
tenlandsche Zaken heeft bekend gemaakt, dat
Sn de Oostelijke provincie van Tsjecho Slowa
kije Ruthenië 'n autonome regeering gevormd
Ss, die, hoewel ze nu nog de Tsjechischs
regeering erkent, aansluiting zal verzoeken
bij de Sovjet Unie. Hij verklaarde verder, dat
deze kwestie op vriendschappelijke wijze tus
schen president Benesj en maarschalk Stalin
zal worden opgelost.
Ruthenië behoort sinds 1919 bij Tsjecho
Slowakije en heeft 750.000 inwoners, voor
namelijk Oekrainers, die dus nauw verwant
zijn met de Russen.
EDEN TERUG UIT SAN FRANCISCO
Eden heeft kort na zijn terugkeer uit San
Francisco in het Lagerhuis een korte verkla
ring afgelegd, waarin hij zeide, dat er goede
vorderingen zijn gemaakt, die in vele op
zichten beter waren dan verwacht werd.
Eden was er van overtuigd, dat de be
staande moeilijkheden zouden worden over
wonnen en dat het pact, dat men zal opstel
len een beter document is dan dat van Dum
barton Oaks. Zoodra het werk voltooid was,
zou het Lagerhuis de geleaenheid krijgen
tot een debat over de conferentie.
V/at betreft de algemeene internationale
toestand, verklaarde Eden, dat er een aantal
ernstige en verontrustende vraagstukken zijn,
waarvan er enkele een dringend karakter
hebben. Hij zal deze met Churchill en de
andere ministers bespreken.
Eden werd toegejuicht, toen hij mededeel
de, in de gelegenheid te zijn geweest, be
sprekingen te voeren met president Truman
en Josef Grew, over het meest hulpvaardige
en vriendschappelijke pact.
Reuter meldt uit San Francisco, dat volgens
betrouwbare bron aldaar door Japan een
vredesaanbod aan Groot-Brittannië en de
Vereen. Staten zou zijn gedaan door bemid
deling van Russische diplomatieke autoritei
ten.
De geallieerden zullen echter geen Ja-
pansch vredesaanbod in overweging nemen,
tenzij dit onvoorwaardelijke overgave betee-
kent.
De Britsche admiraliteit kan eerst thans
mededeelen, dat op 2 October 1942 de Brit
sche kruiser „Curagao" bij hoóge zee door
den oceaanstoomer „Queen Mary" met 15000
man aan boord door midden is gevaren. Er
waren alleen slachtoffers aan boord van den
kruiser.
