VRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Groote tajehilciBidigigegi
ten Z. vors droniffigen
bevrijd
IC. AXIBIÖ O S C €J> 0> P>
UIT HET BEZETTE WESTEN
Ie JAARGANG
NUMMER 130
Maandag 9 April 1945
Algemeene Leiding:
B. G. Kloosterziel en
S. L. Bocrma
Hoofdredacteur 5
J. Koekebakker
Redactie en Administratie
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2665
t
WERELDCON FERENTIE
TE SAN FRANCISCO
Deze allerbelangrijkste, want de toe
komst mede bepalende samenkomst van
25 April a.s., heeft reeds veel gedachten
gewekt en veel plannen naar voren ge
bracht.
Toen de groote mogendheden hun be
sluit hiertoe namen en daartoe alle vol
ken uitnoodigden, die met Duitschland
of Japan in oorlog waren of zouden ko
men, haastten zich vele volkeren, als
nog den oorlog aan een dezer twee te
verklaren, om zich ook te San Francis,
co te mogen laten zien.
Te Dumbarton Oaks was deze uitnoo-
diging vergezeld van een ontwerp van
regeling, dat bij vele volkeren een punt
van ernstige overweging heeft uitge
maakt.
Ons volk, dat zich van ouds voor het
volkenrecht heeft ge-interesseerd, nam
daaraan uitvoerig deel en onze minister
Van Kleffens deed namens de regeering
voorstellen, die het oorspronkelijke plan
wilden verbeteren.
Er zal volgens dit ontwerp een Alge
meene Vergadering van alle tot het pact
toegetreden landen zijn, die alle inter
nationale economische, sociale en huma
nitaire oroblemen door samenwerking
zal trachten op te lossen. Daartoe zal
o.a. een speciale Economische en Soci
ale Raad worden ingesteld.
Daarnaast zal er een speciale Veilig
heidsraad worden opgericht, die voor de
handhaving van den wereldvrede zal
hebben te zorgen.
De procedure, die daarbij zal worden
gevolgd gaf nu aanleiding tot veel voor
afgaande discussie.
De groote drie hadden voorgesteld, dat
deze Veiligheidsraad uit elf leden zou
bestaan. De drie mogendheden, die thans
verantwoordelijk zijn voor de militaire
maatregelen tegen de Duitsche macht
en Frankrijk en China die. ook als
grooten, eveneens een permanente zetel
in dien Raad zouden verkrijgen.
Tegen dit deel van het voorstel werd
geen oppositie gehoord.
Anders is het met de verdere regeling.
Uit alle andere volkeren zouden er zes
worden aangewezen, door de Algemeene
Vergadering, die tijdelijke leden van dien
Raad zouden worden, en na een zekere
periode zouden aftreden om door ande
ren te worden vervangen.
Ook hiertegen werd nog geen bezwaar
ingebracht.
Maar hoe nu met de stemming in dien
Raad, als er een gevaar zou komen voor
een conflict?
Tweeërlei kan hier worden onderschei
den.
Eerst de pogingen om door onderhan
delingen enz. tot overeenstemming te
komen tusschen de staten, die in conflict
dreigen te geraken.
In Dumbarton Oaks leefde de gedach
te, dat hier alleen kon worden opge
treden, als de vier of vijf groote mo
gendheden unaniem dit onderzoek
wenschten.
De bezwaren, die o.a. in een memoran
dum van onze regeering werden uitge
sproken waren, dat dan deze overeen,
stemming, die toch mogelijk zou zijn,
onnoodig zou worden tegengehouden.
Immers de natie, die partij zou zijn in
het gerezen conflict, zou, als zij tot de
grooten behoorde, elk nader onderzoek
kunnen tegenhouden.
Thans wordt door Washington bekend
gemaakt, dat hierover een gewijzigde
gedachte' bij de Krimconferentie gere
zen is. De natie, die partij is in een ge
schil, zal zich van stemming over deze
plannen onthouden.
Dit zal door alle kleine volkeren zeer
worden toegejuicht.
Alleen als er geen bijlegging mogelijk
blijkt, en de Raad mocht willen beslui
ten tot militaire of economische dwang
maatregelen, zal eenstemmigheid van
de permanente leden noodzakelijk zijn,
omdat zij alleen door hun grootere mili
taire en economische macht deze dwang
maatregelen zullen kunnen doorvoeren.
Er kan hiertegen dunkt ons geen
principieel bezwaar worden gemaakt.
'Ten slotte is nog een uitnemende ge
dachte, dat juridische punten van dis
puut aan een op te richten Internationaal
Hof van Advies kunnen worden voorge
legd. Reeds heeft onze regeering de eer.
Reeds radio-contact met oprukkende Canadeesche troepen. Hevige
tegenstand bij Zwolle en Meppel. Zutfen, Coevorden en Dedems-
vaart bevrijd Opmarsch naar Ter Apel Geallieerde troepen op
12 km van Bremen, 10 km van Hannover en 35 km van Brunswijk
-Zware luchtaanvallen op Duitschland Groote nederlaag van
de Luftwaffe, 221 vliegtuigen verloren De Russen bereiken het
centrum van Weenen Hevige luchtaanvallen op Tokio, Nagoya
en de omgeving van Kanoya Japansche vloot en luchtmacht in
actie tegen de Amerikaansche, zij lijden groote verliezen, o.a. grootste
Japansche slagschip van 45.000 ton tot zinken gebracht Grieksche
regeering afgetreden; nieuwe regeering reeds gevormd. B.B.C.
In bezet Nederland heeft het geld
geen waarde meer. In een kapperswin
kel van een dorp kan men voor geld niet
geschoren worden. Voor scheren moest
men namelijk drie aardappelen betalen
en voor knippen vijf. Naast de scheer.
tafel stond een emmer opgesteld, waar
in de klanten hun aardappelen moesten
deponeeren. En dat was nog in een
dorp, waar de toestand slechts in den
alleriaatsten tijd veel slechter geworden
is.
Nederland is altijd het land van de
bloemen geweest. Er was bijna geen
huis waar ze ontbraken, iets, wat den
vreemdelingen steeds opviel. Zelfs in
den afschuwelijken tijd, welke bezet Ne
derland doormaakt, ontbreken de bloe
men niet. In Amsterdam worden ze op
straat verkocht. Dat is dan nog het
eenige opwekkende in het trieste beeld,
dat zich aan de hongerende massa voor
doet, van wie er dagelijks velen op hun
tochten naar voedsel op den openbaren
weg van uitputting bezwijken.
Amsterdam is als zoovele andere ste
den van een gedeelte van zijn boomen
beroofd, die in de kachels en fornuizen
zijn opgestookt. Vooral het Boschplan
en den Zuidelijken Wandelweg, alsmede
de talrijke plantsoenen hebben het moe.
ten ontgelden. De meeste parken zijn
echter voor het publiek afgesloten, zoo
dat zij tot nu toe gespaard gebleven zijn.
Ook langs de grachten staan de boomen
er gelukkig nog.
De menschen in de groote steden van
bezet Nederland, die op straat loopen,
bewegen zich allen zeer langzaam. Dit
is een algemeene reactie op hun toestand
van ondervoeding. In Amsterdam is het
tegen twaalf uur 's middags het drukst
op straat. Een aantal kantoren, win
kels en andere bedrijven worden nog min
of meer aan den gang gehouden. Om
vier uur zijn de meeste straten vei'laten.
De meeste menschen zijn na de inspan
ningen van den dag doodmoe naar huis
teruggekeerd. Als verlichting wordt
soms een carbidlampje gebruikt en ook
wel een oliepitje of een kaarsje. Dui.
ste stappen gedaan, om deze Instelling
in Den Haag gevestigd te krijgen. Im
mers is Nederland reeds eeuwen een
land, dat zich op internationaal recht
heeft gespecialiseerd.
Alles samengenomen mogen wij deze
dingen met vertrouwen tegemoet zien.
Zooals Roosevelt het formuleerde Dat
hij hoopte, dat het Amerikaansche volk
de resultaten van deze conferentie zou
aanvaarden, als het begin van een duur-
zamen grondslag voor den vrede, waar
op wij met Gods hulp die betere wereld
zullen kunnen bouwen, waarin onze kin
deren en kleinkinderen die van U, die
van mij en die van de geheele wereld
moeten leven. Red.
zenden zijn echter van alle licht versto
ken.
De kinderen in de groote steden zien
er over het algemeen droefgeestig uit.
Zij hebben vaak een lijdende uitdrukking
in hun oogen. Velen zien er haveloos
uitkousen en jassen aan flarden.
In een etalage in een der groote ste
den kan men lezen „Ik heb een prach
tige kinderwagen te koop. Wie geeft er
aardappelen voor?" „Een prachtige oude
gravure wordt aangeboden in ruil voor
boter".
In de groote steden heeft de bevol
king de houten blokjes tusschen de tram
rails verwijderd om die als brandstof te
gebruiken.
Er reden nog zeer onlangs Wehr-
machtstreinen van West-Nederland naar
de Noordelijke provincies. Aan particu
lieren kon een speciale vergunning wor
den verstrekt om mee te reizen, doch
dit kwam in de practijk hoogst zelden
voor.
Enkele maanden geleden zijn kinderen
met een "VVehrmachtstrein van Rotter
dam naar Groningen gebracht, waar zij
op het platteland bij boeren en andere
families zijn opgenomen.
De kinderen in Amsterdam gaan da
gelijks een paar uur naar school. Belem
merend op het normale schoolbezoek
werkten het gebrek aan vervoer, het
ontbreken van brandstof en ook de vei
ligheid van de grootere jongens. Meest
al worden in het kort een paar lessen
besproken, waarna den kinderen huis
werk werd opgegeven.
In Utrecht volgt men bij de voeding
van de kinderen het Chineesche systeem,
dat van de opvatting uitgaat, èat het
beter is zich eenmaal vol te eten, dan
dezelfde hoeveelheid over eenigen tijd te
verdeelen. De maaltijden zijn dus min
der veelvuldig, doch het menu is uitvoe
riger.
In den winter hebben de Duitschers
enkele malen kolen uit het Ruhrgebied
aangevoerd, uitsluitend ten behoeve van
de Nederlandsche voedselvoorziening.
Zij waren blijkbaar van oordeel, dat het
voor alles noodig was orde en rust te
handhaven, welke door den hongersnood
in gevaar gebracht werden.
Zooals bekend werd in den winter door
de autoriteiten der voedselvoorziening
een Centrale Reederij opgericht. De sta
kende schippers werden van den kansel
af aangespoord het werk te hervatten.
Met ongeveer 150 groote en kleine bin
nenschepen werd van voor Kerstmis af
graan en aardappelen van Groningen,
Friesland en Drente naar Amsterdam
vervoerd. Voor dit transport werden ko
len beschikbaar gesteld.
Tijdens de vorstperiode voerden enkele
Wehrmachtstreinen te Amsterdam aard
appelen aan uit Groningen.
De Mozes- en Aaronkerk en de Zuider-
kerk te Amsterdam dienen als bewaar
plaatsen van lijken, die niet dadelijk be
graven kunnen worden.
Tusschen Amsterdam en Haarlem
wordt door twee particuliere maatschap
pijen een diligence-dienst onderhouden.
Er worden dagelijks twee diensten in
beide richtingen onderhouden, die om
acht uur s morgens en drie uur 's mid
dags vertrekken. De diligence bestaat
uit een oude omnibus, getrokken door
een paard. De tocht duurt drie tot vier
uur. Eindpunten zijn Tempelierstraat te
Haarlem en Haarlemmerplein te Am
sterdam. Het tarief bedraagt acht gul
den retour. Men moet een of meer dagen
tevoren een plaats bespreken. Te Half
weg wordt een kwartier gepauzeerd.
„Wie heeft er een boterham voor den
koetsier?" vraagt deze dan meestal. De
Noord-Zuid-Hollandsche Tram rijdt af en
toe tusschen Haarlem en Amsterdapi
voor het vervoer van voedsel te Am
sterdam.
Behalve deze verbinding door paar-
dentractie bestaat er nog een nachtboot,
die eenmaal per week tusschen Amster-
dan en Den Haag vaart. Deze passa-
giersdienst wordt door de firma v. d.
Schuyt ge-exploitterd.
Na „Dollen Dinsdag" zijn een groot
aantal N.S.B.-ers in Amsterdam terug
gekeerd. Men ziet echter geen unifor
men of insignes. Hoewel velen hunner
zich koest houden, is het gebruikelijke
verraad toch nog steeds groot.
De Duitschers treden scherp op tegen
clandestien gebruik van electriciteit.
Toen kantoorpersoneel van enkele
Wehrmachtsbedrijven te Amsterdam te.
gen het verbod in electrische kacheltjes
gebruikte, hebben de Duitschers de direc
teuren van deze bedrijven gevangen ge-
nom en.
Vijftig gezinshoofden te Amsterdam
werden weggevoerd, omdat hun gezin
nen electrische stroom voor andere doel
einden gebruikten dan waarvoor deze
bestemd was.
In Amsterdam werkt de postdienst
nog. Ook intercommunaal bestaat er
nog briefverkeer. Een brief van Amster
dam naar Amersfoort blijft doorgaans
een dag of negentien onderweg.
Het komt in bezet gebied voor, dat
toon- of voordrachtskunstenaars aan huis
bij particulieren optreden, waarbij zij
salaris in natura, n.l. in voedsel ontvan
gen. (Anep-Aneta).
Twee nieuwe Ministers
benoemd
De Regeerings Voorlichtingsdienst
meldde Vrijdagavond het volgende
Op voordracht van den minister-pre
sident Prof. P. S. Gerbrandy heeft H. M.
de Koningin tot minister van Oorlog
benoemd Prof. Dr. J. E. de Q.uay uit
Tilburg en tot minister van Waterstaat
Ir. T. 'H. P. H. Tromp.
Ze zijn Donderdag door H. M. de Ko
ningin be-eedigd.
Zoowel Prof. de Quay als Ir. Tromp
hebben zich tijdens de bezetting krach
tig doen gelden bij het verzet tegen den
vijand. R.O.
KORTE BERICHTEN
Vele Duitschers hebben de wijk geno
men naar Constanz aan de Zwitsersch-
Duitsche grens. Deze plaats is een van
de weinige, die nog niet gebombardeerd
is. Het hoofdbureau van Von Ribben-
trop's ministerie van Buitenlandsche Za
ken is er gevestigd.
Prof. Sauerbach, een chirurg, die Hit-
Ier behandeld heeft, en Von Ribbentrop's
echtgenoote treft men onder de aanwe
zigen, dicht bij het smalle bruggetje naar
Zwitserland aan. De Duitschers hebben
hun grenswacht versterkt. )Reuter(.
Volgens een mededeeling van Radio-
Parijs is tijdens een vergadering van het
comité van het Fransche Saargebied be
sloten het Saarbekken definitief van
Duitschland af te scheiden en het tot
Fransch gebied te verklaren. (Reuter).