De figuur van Pr isident Roosevelt fod stem y,an wwUfyei/Ms&iide 2 VRIJE STEMMEN - VRIJDAG 2 MAART 1945 Franklin Delano Roosevelt, voor de vierde periode door het Amerikaansche volk gekozen als president van de Ver- eenigde Staten, is voor de geheele we reld het symbool van den geest en de geestkracht van Noord-Amerika. Hij is het geheel van de democratie-in-wording. Op hem vestigt 2ich de hoop op een beter leven in een gelukkiger en ver standiger wereld. Er zijn mensehen die hem hooger dan Wilson plaatsen en hem vergelijken met Washington en Lincoln. Zulke verge lijkingen zijn dom en zij worden alleen gemaakt door diegene, die den gang der historie niet ziet, laat staan begrijpt. Over de grootheid van een man in het kader der wereldgeschiedenis kan slechts de tijd, en nimmer de tijdgenoot oordeelen. Mannen die honderd jaar ge leden reuzen waren, zijn verdwenen in het stof van een eeuw. Anderen die vijftig jaar geleden onbekend, lachwek kend of verguisd waren, zijn als reuzen aan den einder der historie opgerezen. Niettemin lijkt nu, voor den tijdgenoot, de kans groot, dat Roosevelt zijn naam en plaats in de boeken der menschheid zal behouden hij leidde zijn volk door de crisis der wedergeboorte en bracht het op het platform der verantwoorde lijken. De verantwoordelijken voor de aangelegenheden van een kleinere, meer dan ooit samen-hangende wereld. Roosevelt (le „gewone" man. Franklin Delano Roosevelt is een ge compliceerde figuur. Wellicht zijn schoonste kant is die zijner warme, breede menschelijkheid, met alle hebbe lijkheden van een „gewonen" man. De Noord-Ameriltaansche opvatting van de mocratie laat niet toe dat het hoofd van den staat ergens in een ijle, blauw grijze verte toeft. Het Koningschap schiep de ijdelheid wel, al zijn ook daar afstanden van den Godmensch Jirchito tot Denemarkens op de Raadhusplatsen winkelenden Christiaan. En wat de dic tatuur in dit opzicht aan tragi-lachwek- kends voortbrengt, behoeft geen verdui delijking. Roosevelt is een „gewone" mensch. Wij kennen zijn lange sigaret ten pijp en zelfs de groenteboer op den hoek weet dat het hondje van het Witte Huis Falla heet. Roosevelt houdt van roereieren. Roosevelt ontbijt op bed. Roosevelt zit aan zijn schrijftafel, vol met allerlei portretten en groote-men. schen-speelgoedjes in zijn hemdsmouwen te praten met de journalisten. Hij kon Drew Pearson, de pottekijker van de „Washington Merry-go-Round" Ame- rika's onbescheidenste „column" on gezouten voor een pathologische leuge naar uitmaken, zonder dat Amerika dit ook maar een oogenblik beneden de presidentieele waardigheid achtte te zijn. De wereld kijkt dikwijls door de muren van het Witte Huis. Zij weet dat „Elea nor" meer reist dan huishoudt, doch dat „Ann", de dochter, er een en ander te vertellen heeft. De wereld zit aan bij de maaltijden die F. D. R. geeft, zij het aan zijn Inner Circle van Harry tot Semmy the Rose, of aan de Hollywood. sche legenden.van vleesch-en-bloed, aan Ambassadeurs of Staatshoofden. Dit is een der Amerikaansche aspecten van het verwaz'de en verwarrende staatkundige en sociale complex „democratie", doch ook van den figuur Roosevelt, de meest vereerde en meest verguisde man van NoordAmerika, een van de levendigste, knapste, natuurlijkste en meest idealis tische staatshoofden ter wereld. Amerikaansche persoonsbeschry- ving van den president. Hij was het eenige kind van rijke ouders. Hij werd tot zijn veertiende jaar onderwezen door privé.onderwijzers. En hij, evenals zijn vrouw, die een ver familielid van hem is, stamt af van een man Claes Martenszen (die zich, naar zijn Nederlandsche geboortedorp, Roose. velt ging noemen), die een voorvader is van zeven Amerikaansche presidenten Madison, van Buren, Taylor, Grant, Taft, Theodore en Franklin Roosevelt. Een paradoxaal lijkende oorzaak van F.D.R.'s uitbundige energie is het feit zijner invaliditeitdaar hij de volledige con trol e over zijn beenspieren mist, verspilt hij minder kracht dan een niet invalide mensch. Eens vroeg op een persconfe. rentie een onbeschaamde journaliste aan Mevrouw Roosevelt; „denkt U dat de invaliditeit van uw man zijn brein aan tast Het antwoord luidde; „Ik ben daar zeker van, zijn brein is altijd bezig met het lot van andere invaliden." Dat brein heeft vele andere eigenschappen het heeft zich geoefend in het nemen van moeilijke beslissingen om daarna het onderwerp geheel los te laten en zich met alle kracht en belangstelling aan iets anders te wijden. Roosevelt is, mede door zijn invaliditeit, die hem ver hinderde aan sport te doen, een zeer belezen man, die bovendien een man van goede letterkundige smaak is (en als dessert detective verhalen snoept). Interesseert het U te weten, dat 's presidenten werkdag om half acht 's morgens begint (kranten op bed), dat hij om half negen begint te dicteeren en om tien uur achter zijn schrijftafel zit Dat hij noenmaalt achter diezelfde schrijftafel (roereieren, geroosterd brood, melk, sinaasappelsap). lederen dag een half uur zwemmen. Een of twee maal in de week films. Om half twaalf een half uurtje met zijn postzegelvex-zame- ling. Even na middernacht naar bed. Hij is een man van de toekomst. Natuurlijk is Roosevelt geen volmaakt mensch. Natuurlijk is hij niet zoo fout- Mr. R. Dobbelmann. een naam die in werkgeverskringen niet onbekend is. schreef onlangs in de Gelderlander een belangrijk artikel, getiteld„Werkgever en Werkne mer". De Persdienst „Herrijzend Neder land" vestigt hierop nog eens de aandacht. Wij nemen er een stukje uit over Het tijdstip is aangebroken, dat onze economie grondig dient te worden omge vormd tot een sociaal-economie, waarin niet de te maken winst het einddoel zal zijn van al ons economisch handelen, doch het geeste lijk en materieel welzijn van den door God geschapen mensch. Daarbij zal het van eminent belang blijken, de juiste verhou ding te bepalen tusschen de beide hoofd elementen in het productieproceskapitaal en arbeid. "Zal de waarde van den arbeid op de juiste wijze worden erkend Zal de over waardeering van het element kapitaal een einde nemen en tot juiste proporties worden teruggebracht Zal men bereid worden ge vonden de consequenties te aanvaarden van het feit, dat arbeid slechts welvaart kan brengen 1 Een welvaart, die onontbeerlijk is voor den maatschappelijken opbouw en waarbij de arbeid het middel bij uitstek zal blijken te zijn De oude economie heeft volkomen gefaald, haar laatste vruchten waren bittereen werkloosheid, welke de maatschappij ondergroef en helaas niet tij dig en volledig als zoodanig werd onder kend, alsmede een wereldoorlog, die de destructie voleindde. Een catastrophale apo theose, een tragische doodsstrijd, doch tevens een definitieve afsluiting van een reeds lang veroordeeld stelsel. Het is nu eenmaal niet mogelijk gebleken, het algemeen beiang te dienen door louter eigen belang na te streven. Het eigenbelang moet noodzake lijkerwijze hoogere belangen kwetsen. Daar om zal het gecoördineerd en geleid moeten worden. Het is thans niet het tijdstip, het uitge strekte arbeidsveld af te bakenen, dat vruchtbaar dient te worden gemaakt door een goede maatschappelijke gezindheid. De oogst kan overvloedig zijn. Om slechts een enkel voorbeeld te noemen zij zal ons huidig arbeidsrecht, de verhouding regelend tusschen werkgever en werknemer, een ge heel eigen en betere plaats kunnen geven, dan tot op heden in het derde boek van het Burgerlijk Wetboek, met alle vérstrek kende gevolgen van dien. Zij zal het van zelfsprekend doen vinden, dat aanzienlijk betere voorzieningen worden getroffen, niet alleen voor den ouden dag van den werk nemer, doch ook voor de verzorging van diens weduwe en weezen. Regelingen welke bedrijfstaks-gewijze naar behoeften en moge lijkheden landelijk verplicht dienen te wor den gesteld, waardoor ongelijke, onbevre digende verhoudingen zullen verdwijnen. Zij zal de gedachte ingang doen vinden, welke, naast een maatschappelijk verantwoorde be staanszekerheid, bezitsvorming door den werknemer nastreeft, vooral in den zoo aan- loos als zijn vrienden hem zien en even- min zoo uitzonderlijk-onpleizierig als zijn vijanden hem sehilderen. Maar hij is een genie. Hij is een staatsman van uitzon derlijk formaat. En niemand ontkent zijn persoonlijke charme, zijn voortreffe lijke familie-vaderschap, zijn werkzaam heid en kwieke klaarheid van geest. Wie wil treden in zijn werk zou diepgaande beschouwingen moeten geven over alle problemen van 't reusachtige Amerika de sociale en sociologische, de politieke en de economische, de buitenlandsche en de financieele, de industrieele, de mili taire en de agronomische. Zulke beschouwingen liggen verre bui ten het kader van deze korte schets van een man, die door de wereld gezien wordt als een man van de weinigen in wiens handen en brein, de richtingbepa ling van de komende wereld is. Onlangs zeide deze man„Wij zijn bezig te trach ten den vrede te waarborgen niet voor immer, doch tenminste voor zoo lang als de jongsten van onze generatie nog leven." Deze woorden zijn geen gemakkelijke gemeenplaats. Maar het zijn die van een practischen man, die ook idealist is. Op Franklin Delano Roosevelt heeft een groot gedeelte van de menschheid zijn vertrouwen gesteld voor een wereld waarin het beter is te leven dan in de huidige. Hij is een man van de toekomst. Een van de heel weinigen. (Anep-Aneta) trekkelijken vorm van een eigen „home", waardoor diens maatschappelijke onafhan kelijkheid sterker wordt en de mogelijkheid wordt vergroot van een inniger gezins- en godsdienstig leven. Zij zal den werknemer bereid maken, de volle consequenties te aan vaarden van een recht op a2-be'0, Jat tevens plichten inhoudt. Een recht, dat ook een volledig verantwoordelijkheidsbesef van den werknemer verlangt. Terecht schreef Romme ,,De eisch van sociale gezindheid kan men veilig de meest revolutionaire noemen, welke op het terrein van het menschenleven is te stellen. Zij be- teekent een omwenteling, meer of minder voor vrijwel elk lid der natie." Een enquete in vrij Duitschland Volgens de „Maple Leaf" heeft de eerste enquête volgens het Amerikaansche „Gallup" systeem (het „Gallup-bureau" in de Vereenig- de Sfaten houdt zich naar men weet bezig met het onderzoek van de publieke opinie), welke in de door de geallieerden bezette Duitsche gebieden gehouden werd, aan het licht gebracht, dat het Duitsche publiek de neiging heeft openlijker voor zijn meening uit te komen dan dit het geval is geweest tijdens het Nazi-regime, dat de vrije uiting van gedachten heeft onderdrukt. Een reeks vragen werd gesteld aan duizen den Duitschers, die het volk het best ver tegenwoordigen, zonder dat op hen de minste druk werd uitgeoefend en zonder poging om hun antwoorden te beïnvloeden of zelfs maar te leiden. V/at de bezetting van het land betreft, was de meerderheid van de ondervraagde per sonen voor een Engelsch-Amerikaansch mili tair bestuur, daar zij bang waren voor een bezetting door het Russische of het Fransche leger. Honderd procent der ondervraagden verklaarden genoeg te hebben van den oor log en sprak zich uit tegen een voortzetting van den weerstand. Ze haastten zich „neen" te antwoorden op de vraag of Duitschland de politiek van de verwoeste aarde zou toe passen om den opmarsch van de geallieerden te stuiten. Een groot aantal ondervraagde personen, w.o. priesters, onderwijzers, handelaars en landbouwers, maakten onderscheid tusschen het volk en de partij en zelfs tusschen het land en Hitier. De kooplieden verklaarden, dat men Hitier niet mocht volgen en de gees telijkheid en de hoogleeraren antwoordden dat de Führer „zelfs geen Duitscher was". De Duitschers vreezen geen massale plun dering, wanneer de millioenen vreemde ar beiders bevrijd zullen zijn. Sommigen ge- Iooven dat er tusschen de arbeiders en hun werkgevers een soort kameraadschap is ont staan, vooral op de boerderijen. De Nazi- partij telt slechts zeven millioen leden, maar in feite houdt zij nog al de leidende posten in handen, zoodat men schat dat slechts één Duitscher op de vijftig in staat Ss zich aan haar invloed te onttrekken. Het bestaan van RADIKALE MIDDELEN „De Waarheid", Brunssum, stelt het volgende programma op 1. Conliscatie van alle bezit en vermogen van alle landsvijandige personen en on- nernemingen 2. Confiscatie van alle bezit en vermogen, in oorlogstijd verworven door collobora- teurs en zwarte handelaren 3. Een sterke progressieve heffing ineens op alle vermogens en kapitaalbezit 4. Sluiting van de grenzen voor deviezen- verkeer de staat de beschikking geven over alle buitenlandsche waardepapieren, bezittingen en vorderingen, teneinde daar mee, zonder zich van het buitenland af hankelijk te maken, machines en grand- stoffen, noodig tot herstel van het Neder landsche productie-apparaat, in 't buiten land te kunnen koopen. Opheffing van het bankgeheim is noodzake lijk, evenals het plaatsen van de Nederland sche Bank onder rechtstreeksche leiding der regeering. Vervolgens zal voor den land- en tuinbouw gezorgd moeten worden. Een pro ductieplan zal moeten worden opgesteld en het vaststellen van richtprijzen voor bepaalde producten zal hier moeten stimuleeren. Deze maatregelen kunnen alleen in praktijk ge bracht worden door de werkelijke vertegen woordigers van het volk, die daarbij steunen op en in het volk zelf. DE PERS-ZUIVERING „Eindhovensch Dagblad", Eindhoven. Het blad juicht het uitstel van de instelling van een „voorloopig comité van advies ter zuive ring van de pers" van harte toe. „Wat de regeering in haar „perszuiveringsbesluit" ge daan heeft, is het geven van een uitstekend recept, maar in de practijk is thans reeds gebleken, dat het niet zoo eenvoudig is alleen aan de hand daarvan den heilbrengenden drank te brouwen. De patiënt is er nog beslist niet van opgeknapt en er wordt ma-, menteel aan zijn sponde meer gekwakzalverd dan gedokterd. Er worden adviezen genoeg gegeven, maar ze komen helaas niet van specialisten." Wij hebben bekwame, beginsel-vaste jour nalisten noodighoofdredacteuren die in staat zijn om leiding te geven, vaardige redacteuren met een geestelijke ontwikkeling, die hen in staat stelt hun taak naar behooren te vervullen. Daarnaast moeten commercieele leiders staan, die van hun krant een finan cieel krachtig instituut maken. Het blad doet echter opmerken, dat de oude practijken geleidelijk aan weer terugkomen. Voorloopig is daaraan niet veel te doen. Zoolang niet geheel Nederland bevrijd is, leven wij in het onbezette gebied in een soort overgangsstadium, met alle nadeelige gevol gen daarvan. De zaken kunnen eerst flink worden aangepakt, als over het geheele land één centrale regeling mogelijk is. NEDERLANDSCHE DOKTERS NAAR INDIE. In nog bezet Nederland is een organi satie gevormd van Nederlandsche en Indische geneesheeren, die onmiddellijk na de bevrijding van Nederland naar Indië zullen vertrekken, om zich ter be schikking te stellen van den medischen dienst der invasielegers. Meer dan 150 chirurgen en andere specialisten hebben zich bereid verklaard zich bij de orga nisatie aan te sluiten. De voorbereidin gen voor de inrichting van een basis hospitaal zijn gereed, waarbij de klein ste bijzonderheden geregel! zijn. Het ligt in de bedoeling, allen, die als patient worden opgenomen, te behan delen totdat zij volledig hersteld zijn. Daartoe zal een reconvalescentenkamp of sanatorium in de nabijheid van het hospitaal worden opgericht. Het plan is, dat een deel van deze organisatie na het einde der vijandelijk heden in Indië zal blijven, om deel te nemen aan den heropbouw, speciaal voor de bestrijding van epidemieën. (Anep-Aneta) een onderqrondsche beweging tegen het Nazi- regime werd door een groot percentage van de ondervraagde personen ontkend 20 pet. van hen denken, dat de communisten een der gelijke beweging zouden hebben opgericht. De Duitschers maken zich niet druk over den aard van de regeering welke hun na den oorlog zal worden opgelegd, maar velen onder hen verwachten een langdurige be zetting en er is zelfs een wonderlijk groote minderheid, die zoo'n bezetting wenscht. Wat de oorlogs-misdaden betreft zijn de liberaal-denkende Volksgroepen voorstander van een bestraffing door de Vereenigde Sta ten. Andere deelen van de bevolking achten dit meer een taak van de Duitsche Justitie. (Anep-Aneta)

Krantenbank Zeeland

Vrije Stemmen. Dagblad voor Zeeland | 1945 | | pagina 2