De figuur van Pr
isident Roosevelt
fod stem y,an
wwUfyei/Ms&iide
2
VRIJE STEMMEN - VRIJDAG 2 MAART 1945
Franklin Delano Roosevelt, voor de
vierde periode door het Amerikaansche
volk gekozen als president van de Ver-
eenigde Staten, is voor de geheele we
reld het symbool van den geest en de
geestkracht van Noord-Amerika. Hij is
het geheel van de democratie-in-wording.
Op hem vestigt 2ich de hoop op een
beter leven in een gelukkiger en ver
standiger wereld.
Er zijn mensehen die hem hooger dan
Wilson plaatsen en hem vergelijken met
Washington en Lincoln. Zulke verge
lijkingen zijn dom en zij worden alleen
gemaakt door diegene, die den gang
der historie niet ziet, laat staan begrijpt.
Over de grootheid van een man in het
kader der wereldgeschiedenis kan
slechts de tijd, en nimmer de tijdgenoot
oordeelen. Mannen die honderd jaar ge
leden reuzen waren, zijn verdwenen in
het stof van een eeuw. Anderen die
vijftig jaar geleden onbekend, lachwek
kend of verguisd waren, zijn als reuzen
aan den einder der historie opgerezen.
Niettemin lijkt nu, voor den tijdgenoot,
de kans groot, dat Roosevelt zijn naam
en plaats in de boeken der menschheid
zal behouden hij leidde zijn volk door
de crisis der wedergeboorte en bracht
het op het platform der verantwoorde
lijken. De verantwoordelijken voor de
aangelegenheden van een kleinere, meer
dan ooit samen-hangende wereld.
Roosevelt (le „gewone" man.
Franklin Delano Roosevelt is een ge
compliceerde figuur. Wellicht zijn
schoonste kant is die zijner warme,
breede menschelijkheid, met alle hebbe
lijkheden van een „gewonen" man. De
Noord-Ameriltaansche opvatting van de
mocratie laat niet toe dat het hoofd
van den staat ergens in een ijle, blauw
grijze verte toeft. Het Koningschap
schiep de ijdelheid wel, al zijn ook daar
afstanden van den Godmensch Jirchito
tot Denemarkens op de Raadhusplatsen
winkelenden Christiaan. En wat de dic
tatuur in dit opzicht aan tragi-lachwek-
kends voortbrengt, behoeft geen verdui
delijking. Roosevelt is een „gewone"
mensch. Wij kennen zijn lange sigaret
ten pijp en zelfs de groenteboer op den
hoek weet dat het hondje van het Witte
Huis Falla heet. Roosevelt houdt van
roereieren. Roosevelt ontbijt op bed.
Roosevelt zit aan zijn schrijftafel, vol
met allerlei portretten en groote-men.
schen-speelgoedjes in zijn hemdsmouwen
te praten met de journalisten. Hij kon
Drew Pearson, de pottekijker van de
„Washington Merry-go-Round" Ame-
rika's onbescheidenste „column" on
gezouten voor een pathologische leuge
naar uitmaken, zonder dat Amerika dit
ook maar een oogenblik beneden de
presidentieele waardigheid achtte te zijn.
De wereld kijkt dikwijls door de muren
van het Witte Huis. Zij weet dat „Elea
nor" meer reist dan huishoudt, doch dat
„Ann", de dochter, er een en ander te
vertellen heeft. De wereld zit aan bij
de maaltijden die F. D. R. geeft, zij het
aan zijn Inner Circle van Harry tot
Semmy the Rose, of aan de Hollywood.
sche legenden.van vleesch-en-bloed, aan
Ambassadeurs of Staatshoofden. Dit is
een der Amerikaansche aspecten van het
verwaz'de en verwarrende staatkundige
en sociale complex „democratie", doch
ook van den figuur Roosevelt, de meest
vereerde en meest verguisde man van
NoordAmerika, een van de levendigste,
knapste, natuurlijkste en meest idealis
tische staatshoofden ter wereld.
Amerikaansche persoonsbeschry-
ving van den president.
Hij was het eenige kind van rijke
ouders. Hij werd tot zijn veertiende jaar
onderwezen door privé.onderwijzers. En
hij, evenals zijn vrouw, die een ver
familielid van hem is, stamt af van een
man Claes Martenszen (die zich, naar
zijn Nederlandsche geboortedorp, Roose.
velt ging noemen), die een voorvader is
van zeven Amerikaansche presidenten
Madison, van Buren, Taylor, Grant, Taft,
Theodore en Franklin Roosevelt. Een
paradoxaal lijkende oorzaak van F.D.R.'s
uitbundige energie is het feit zijner
invaliditeitdaar hij de volledige con
trol e over zijn beenspieren mist, verspilt
hij minder kracht dan een niet invalide
mensch. Eens vroeg op een persconfe.
rentie een onbeschaamde journaliste aan
Mevrouw Roosevelt; „denkt U dat de
invaliditeit van uw man zijn brein aan
tast Het antwoord luidde; „Ik ben
daar zeker van, zijn brein is altijd bezig
met het lot van andere invaliden." Dat
brein heeft vele andere eigenschappen
het heeft zich geoefend in het nemen
van moeilijke beslissingen om daarna
het onderwerp geheel los te laten en
zich met alle kracht en belangstelling
aan iets anders te wijden. Roosevelt is,
mede door zijn invaliditeit, die hem ver
hinderde aan sport te doen, een zeer
belezen man, die bovendien een man
van goede letterkundige smaak is (en
als dessert detective verhalen
snoept). Interesseert het U te weten,
dat 's presidenten werkdag om half acht
's morgens begint (kranten op bed), dat
hij om half negen begint te dicteeren
en om tien uur achter zijn schrijftafel
zit Dat hij noenmaalt achter diezelfde
schrijftafel (roereieren, geroosterd brood,
melk, sinaasappelsap). lederen dag een
half uur zwemmen. Een of twee maal
in de week films. Om half twaalf een
half uurtje met zijn postzegelvex-zame-
ling. Even na middernacht naar bed.
Hij is een man van de toekomst.
Natuurlijk is Roosevelt geen volmaakt
mensch. Natuurlijk is hij niet zoo fout-
Mr. R. Dobbelmann. een naam die in
werkgeverskringen niet onbekend is. schreef
onlangs in de Gelderlander een belangrijk
artikel, getiteld„Werkgever en Werkne
mer". De Persdienst „Herrijzend Neder
land" vestigt hierop nog eens de aandacht.
Wij nemen er een stukje uit over
Het tijdstip is aangebroken, dat onze
economie grondig dient te worden omge
vormd tot een sociaal-economie, waarin niet
de te maken winst het einddoel zal zijn van
al ons economisch handelen, doch het geeste
lijk en materieel welzijn van den door God
geschapen mensch. Daarbij zal het van
eminent belang blijken, de juiste verhou
ding te bepalen tusschen de beide hoofd
elementen in het productieproceskapitaal
en arbeid.
"Zal de waarde van den arbeid op de
juiste wijze worden erkend Zal de over
waardeering van het element kapitaal een
einde nemen en tot juiste proporties worden
teruggebracht Zal men bereid worden ge
vonden de consequenties te aanvaarden van
het feit, dat arbeid slechts welvaart kan
brengen 1 Een welvaart, die onontbeerlijk
is voor den maatschappelijken opbouw en
waarbij de arbeid het middel bij uitstek zal
blijken te zijn De oude economie heeft
volkomen gefaald, haar laatste vruchten
waren bittereen werkloosheid, welke de
maatschappij ondergroef en helaas niet tij
dig en volledig als zoodanig werd onder
kend, alsmede een wereldoorlog, die de
destructie voleindde. Een catastrophale apo
theose, een tragische doodsstrijd, doch tevens
een definitieve afsluiting van een reeds lang
veroordeeld stelsel. Het is nu eenmaal niet
mogelijk gebleken, het algemeen beiang te
dienen door louter eigen belang na te
streven. Het eigenbelang moet noodzake
lijkerwijze hoogere belangen kwetsen. Daar
om zal het gecoördineerd en geleid moeten
worden.
Het is thans niet het tijdstip, het uitge
strekte arbeidsveld af te bakenen, dat
vruchtbaar dient te worden gemaakt door
een goede maatschappelijke gezindheid. De
oogst kan overvloedig zijn. Om slechts een
enkel voorbeeld te noemen zij zal ons
huidig arbeidsrecht, de verhouding regelend
tusschen werkgever en werknemer, een ge
heel eigen en betere plaats kunnen geven,
dan tot op heden in het derde boek van
het Burgerlijk Wetboek, met alle vérstrek
kende gevolgen van dien. Zij zal het van
zelfsprekend doen vinden, dat aanzienlijk
betere voorzieningen worden getroffen, niet
alleen voor den ouden dag van den werk
nemer, doch ook voor de verzorging van
diens weduwe en weezen. Regelingen welke
bedrijfstaks-gewijze naar behoeften en moge
lijkheden landelijk verplicht dienen te wor
den gesteld, waardoor ongelijke, onbevre
digende verhoudingen zullen verdwijnen. Zij
zal de gedachte ingang doen vinden, welke,
naast een maatschappelijk verantwoorde be
staanszekerheid, bezitsvorming door den
werknemer nastreeft, vooral in den zoo aan-
loos als zijn vrienden hem zien en even-
min zoo uitzonderlijk-onpleizierig als zijn
vijanden hem sehilderen. Maar hij is een
genie. Hij is een staatsman van uitzon
derlijk formaat. En niemand ontkent
zijn persoonlijke charme, zijn voortreffe
lijke familie-vaderschap, zijn werkzaam
heid en kwieke klaarheid van geest. Wie
wil treden in zijn werk zou diepgaande
beschouwingen moeten geven over alle
problemen van 't reusachtige Amerika
de sociale en sociologische, de politieke
en de economische, de buitenlandsche en
de financieele, de industrieele, de mili
taire en de agronomische.
Zulke beschouwingen liggen verre bui
ten het kader van deze korte schets van
een man, die door de wereld gezien
wordt als een man van de weinigen in
wiens handen en brein, de richtingbepa
ling van de komende wereld is. Onlangs
zeide deze man„Wij zijn bezig te trach
ten den vrede te waarborgen niet voor
immer, doch tenminste voor zoo lang als
de jongsten van onze generatie nog
leven."
Deze woorden zijn geen gemakkelijke
gemeenplaats. Maar het zijn die van een
practischen man, die ook idealist is.
Op Franklin Delano Roosevelt heeft
een groot gedeelte van de menschheid
zijn vertrouwen gesteld voor een wereld
waarin het beter is te leven dan in de
huidige.
Hij is een man van de toekomst.
Een van de heel weinigen.
(Anep-Aneta)
trekkelijken vorm van een eigen „home",
waardoor diens maatschappelijke onafhan
kelijkheid sterker wordt en de mogelijkheid
wordt vergroot van een inniger gezins- en
godsdienstig leven. Zij zal den werknemer
bereid maken, de volle consequenties te aan
vaarden van een recht op a2-be'0, Jat tevens
plichten inhoudt. Een recht, dat ook een
volledig verantwoordelijkheidsbesef van den
werknemer verlangt.
Terecht schreef Romme ,,De eisch van
sociale gezindheid kan men veilig de meest
revolutionaire noemen, welke op het terrein
van het menschenleven is te stellen. Zij be-
teekent een omwenteling, meer of minder
voor vrijwel elk lid der natie."
Een enquete in vrij Duitschland
Volgens de „Maple Leaf" heeft de eerste
enquête volgens het Amerikaansche „Gallup"
systeem (het „Gallup-bureau" in de Vereenig-
de Sfaten houdt zich naar men weet bezig
met het onderzoek van de publieke opinie),
welke in de door de geallieerden bezette
Duitsche gebieden gehouden werd, aan het
licht gebracht, dat het Duitsche publiek de
neiging heeft openlijker voor zijn meening
uit te komen dan dit het geval is geweest
tijdens het Nazi-regime, dat de vrije uiting
van gedachten heeft onderdrukt.
Een reeks vragen werd gesteld aan duizen
den Duitschers, die het volk het best ver
tegenwoordigen, zonder dat op hen de minste
druk werd uitgeoefend en zonder poging om
hun antwoorden te beïnvloeden of zelfs maar
te leiden.
V/at de bezetting van het land betreft, was
de meerderheid van de ondervraagde per
sonen voor een Engelsch-Amerikaansch mili
tair bestuur, daar zij bang waren voor een
bezetting door het Russische of het Fransche
leger. Honderd procent der ondervraagden
verklaarden genoeg te hebben van den oor
log en sprak zich uit tegen een voortzetting
van den weerstand. Ze haastten zich „neen"
te antwoorden op de vraag of Duitschland
de politiek van de verwoeste aarde zou toe
passen om den opmarsch van de geallieerden
te stuiten.
Een groot aantal ondervraagde personen,
w.o. priesters, onderwijzers, handelaars en
landbouwers, maakten onderscheid tusschen
het volk en de partij en zelfs tusschen het
land en Hitier. De kooplieden verklaarden,
dat men Hitier niet mocht volgen en de gees
telijkheid en de hoogleeraren antwoordden
dat de Führer „zelfs geen Duitscher was".
De Duitschers vreezen geen massale plun
dering, wanneer de millioenen vreemde ar
beiders bevrijd zullen zijn. Sommigen ge-
Iooven dat er tusschen de arbeiders en hun
werkgevers een soort kameraadschap is ont
staan, vooral op de boerderijen. De Nazi-
partij telt slechts zeven millioen leden, maar
in feite houdt zij nog al de leidende posten
in handen, zoodat men schat dat slechts één
Duitscher op de vijftig in staat Ss zich aan
haar invloed te onttrekken. Het bestaan van
RADIKALE MIDDELEN
„De Waarheid", Brunssum, stelt het volgende
programma op
1. Conliscatie van alle bezit en vermogen
van alle landsvijandige personen en on-
nernemingen
2. Confiscatie van alle bezit en vermogen,
in oorlogstijd verworven door collobora-
teurs en zwarte handelaren
3. Een sterke progressieve heffing ineens op
alle vermogens en kapitaalbezit
4. Sluiting van de grenzen voor deviezen-
verkeer de staat de beschikking geven
over alle buitenlandsche waardepapieren,
bezittingen en vorderingen, teneinde daar
mee, zonder zich van het buitenland af
hankelijk te maken, machines en grand-
stoffen, noodig tot herstel van het Neder
landsche productie-apparaat, in 't buiten
land te kunnen koopen.
Opheffing van het bankgeheim is noodzake
lijk, evenals het plaatsen van de Nederland
sche Bank onder rechtstreeksche leiding der
regeering. Vervolgens zal voor den land- en
tuinbouw gezorgd moeten worden. Een pro
ductieplan zal moeten worden opgesteld en
het vaststellen van richtprijzen voor bepaalde
producten zal hier moeten stimuleeren. Deze
maatregelen kunnen alleen in praktijk ge
bracht worden door de werkelijke vertegen
woordigers van het volk, die daarbij steunen
op en in het volk zelf.
DE PERS-ZUIVERING
„Eindhovensch Dagblad", Eindhoven. Het
blad juicht het uitstel van de instelling van
een „voorloopig comité van advies ter zuive
ring van de pers" van harte toe. „Wat de
regeering in haar „perszuiveringsbesluit" ge
daan heeft, is het geven van een uitstekend
recept, maar in de practijk is thans reeds
gebleken, dat het niet zoo eenvoudig is alleen
aan de hand daarvan den heilbrengenden
drank te brouwen. De patiënt is er nog
beslist niet van opgeknapt en er wordt ma-,
menteel aan zijn sponde meer gekwakzalverd
dan gedokterd. Er worden adviezen genoeg
gegeven, maar ze komen helaas niet van
specialisten."
Wij hebben bekwame, beginsel-vaste jour
nalisten noodighoofdredacteuren die in
staat zijn om leiding te geven, vaardige
redacteuren met een geestelijke ontwikkeling,
die hen in staat stelt hun taak naar behooren
te vervullen. Daarnaast moeten commercieele
leiders staan, die van hun krant een finan
cieel krachtig instituut maken.
Het blad doet echter opmerken, dat de oude
practijken geleidelijk aan weer terugkomen.
Voorloopig is daaraan niet veel te doen.
Zoolang niet geheel Nederland bevrijd is,
leven wij in het onbezette gebied in een soort
overgangsstadium, met alle nadeelige gevol
gen daarvan. De zaken kunnen eerst flink
worden aangepakt, als over het geheele land
één centrale regeling mogelijk is.
NEDERLANDSCHE DOKTERS
NAAR INDIE.
In nog bezet Nederland is een organi
satie gevormd van Nederlandsche en
Indische geneesheeren, die onmiddellijk
na de bevrijding van Nederland naar
Indië zullen vertrekken, om zich ter be
schikking te stellen van den medischen
dienst der invasielegers. Meer dan 150
chirurgen en andere specialisten hebben
zich bereid verklaard zich bij de orga
nisatie aan te sluiten. De voorbereidin
gen voor de inrichting van een basis
hospitaal zijn gereed, waarbij de klein
ste bijzonderheden geregel! zijn.
Het ligt in de bedoeling, allen, die als
patient worden opgenomen, te behan
delen totdat zij volledig hersteld zijn.
Daartoe zal een reconvalescentenkamp
of sanatorium in de nabijheid van het
hospitaal worden opgericht.
Het plan is, dat een deel van deze
organisatie na het einde der vijandelijk
heden in Indië zal blijven, om deel te
nemen aan den heropbouw, speciaal
voor de bestrijding van epidemieën.
(Anep-Aneta)
een onderqrondsche beweging tegen het Nazi-
regime werd door een groot percentage van
de ondervraagde personen ontkend 20 pet.
van hen denken, dat de communisten een der
gelijke beweging zouden hebben opgericht.
De Duitschers maken zich niet druk over
den aard van de regeering welke hun na
den oorlog zal worden opgelegd, maar velen
onder hen verwachten een langdurige be
zetting en er is zelfs een wonderlijk groote
minderheid, die zoo'n bezetting wenscht.
Wat de oorlogs-misdaden betreft zijn de
liberaal-denkende Volksgroepen voorstander
van een bestraffing door de Vereenigde Sta
ten. Andere deelen van de bevolking achten
dit meer een taak van de Duitsche Justitie.
(Anep-Aneta)