Buitenland.
Amerika en de neutralen.
Het Ainerikaansche gezantschap deelt de
volgende verklaring van de regeering der
Vereenigde Staten mede:
Het schynt wenscheljjk, dat aan de poli
tiek der Vereeuigde Staten met betrekking
tot het beslag leggen op den handel van
neutrale landen publiciteit wordt gegeven
met het oog op onjuiste medeelingen van
neutrale zijde gedaan.
De vertegenwoordigers alhier van Neder
land en Scandinavia ontvingen 24 Juli gelijk
luidende nota's van het departement van
Uitvoer, waarin de politiek was uiteengezet
welke Amerika besloten had te volgen met
betrekking tot de hulp, die gegeven zou wor
den aan deze neutrale landen, voor zoover
het faciliteiten betreft, die hun verleend
zouden worden voor hua nationale be
hoeften.
In genoemde nota's werd een verzoek ge
daan om inlichtingen te verstrekken betref
fende de consumptie, productie en verlangde
faciliteiten, voornamelijk met betrekking tot
goede voedingsmiddelen in den vorm van
koolstoffen, hydraten en eiwitten.
Er werd ook gewezen op het belang, dat
de Vereenigde Staten hebben bij de hulp, die
deze landen zouden kunnen verleenen aan
Duitschland en zjjn bondgenooten, terwijl
er tevens voor gewaarschuwd werd, dat
hangende de wederzijdsche onderhandeling
over het verleenen van hulp ter verkrijging
van levensmiddelen, de Vereenigde Staten
iederen uitvoer naar de centrale mogend
heden in mindering zouden brengen op de
hoeveelheid voedsel en andere faciliteiten,
welks bedoeld land zou mogen verwachten
voor eigen industrie en onderhoud. Hen kan
moeilijk van de Vereenigde Staten verwach
ten, dat zij de bedoelde landen aan voor
raden zullen helpen, als deze voortgaan naar
de centrale mogendheden uit te voeren.
Sommige neutrale landen gingen ondanks
de gegeven waarschuwing voort met het
zenden van groote hoeveelheden levensmid
delen naar Duitschland en zijn bondgenoo
ten; op herhaalde verzoeken om inlichtingen
over hetgeen die landen noodig hebben voor
het onderhoud van de eigen bevolking kwam
weinig antwoord. Het oorlogshandelsbureau,
onlangs opgericht, stelt voor uitvoervergun
ningen te weigeren aan deze landen, zoolang
de gevraagde inlichtingen uitblijven en met
de politiek van beslaglegging voort te gaan,
zoolang deze landen de centrale mogend
heden direct of indirect helpen. Tot de indi
recte methoden van hulp-verleening behoort
b.v. het zenden van verschillende oliën voor
de industrie, b.v. smeerolie, die in fabrieken
wordt gebruikt, welks voor Duitsche belan
gen werken, ea het zenden van veevoeder
als melkproducten naar Duitschland worden
uitgevoerd.
Deze indirecte methoden van helpen komen
nog meer ten nadeele van de geallieerden
dan de directe uitvoer naar Duitschland.
Wij kunnen niet verwachten dat onze
boeren verschillende producten zullen kwee
ken of de bevolking zich in het gebruik zal
beperken, opdat het overschot naar de Noor
delijke neutralen zou worden gezonden.
De regeering te Washington is bereid deze
neutralen te helpen, zelfs met opoffering van
belangen van het eigen volk, door uitvoer toe
te staan van artikelen, die moeilijk gemist
kunnen worden. Wij zyn in de verste verte
niet voornemens in het normale economi
sche leven dier volken in te grypen, maar
in ruil voor onze diensten moeten wy eenigen
waarborg eischen, dat de door ons geleverde
voorraden geen dienst zullen doen tegen ons
zelf, en dat daardoor de oorlog zal worden
verlengd en onze zonen zullen worden ge
dood. De welvaart der Noordelijke neutralen
ligt daarom in hun eigen land.
Het nieuwe ministerie van Zweden.
Professor Eden, de nieuwe Zweedsche
premier, mag een man genoemd worden,
volkomen geschikt voor de zware taak,
welke hij aanvaard heeft, welke zyn eigen
schappen hem ten volle in staat stellen, te
vervullen.
Hij is bekwaam, plooibaar, een noest
werker, onvermoeibaar, en ook de geringste
bijzonderheden niet veronachtzamend. Te
vens is hy voorzichtig, en laat hy zich
nooit in met min of meer dubieuss aan
gelegenheden. Hy is steeds gereed, een uit
val te pareeren, maar ook zeer wel in staat
zelf uit te vallen, en verwarring te stichten
in de gelederen van den tegenstander.
Veel belangstelling baarde de benoeming
van den minister van Buitenlandsche Zaken.
Ook hy is geknipt voor het ambt, dat men
hem toevertrouwde. Hellner is afkomstig
uit het Hoogste Gerechtshof, waar hy
rechter was. Hy is niet wat men noemt
diplomatiek onderlegd, maar een theoretisch
en practisch zeer bekwaam jurist, zeer
ervaren in de handelspolitiek.
Zyn taak is verre van gemakkelijk, want
hij zal moeten goedmaken, wat zyn voor
ganger van Buitenlandsche Zaken, Lindman,
bedorven heeft. Men zegt, dat Lindman
niet lang geleden een verdrag met Duitsch
land heeft gesloten betreffende de levering
van erts, een verdrag dat zeker nog heel
wat moeilijkheden zal veroorzaken in ver
band met de onderhandelingen tusschen
Zweden en de geallieerden over den invoer
van levensmiddelen.
Minister Loefgren (Justitie) was tot dus
verre advocaat te Stockholm en moet, we
gens zijn uitnemende kennis der handels
politiek, een flinke steun zyn voor den
minister van Buitenlandsche Zaken.
De minister van Marine, jonkheer Palm-
stjerna is na Branting de meest op den
voorgrond tredende leider der socialisten.
Hy is geen minister „van zijn vak", even
min als de minister van Oorlog Nielsen.
De minister van Onderwijs was tot dus
verre redacteur van BrantiDgs blad „Social-
democraten".
De meestbeteekenende van alle nieuwe
Zweedsche ministers is natuurlijk Branting.
Hij zal den grootsten invloed in net kabinet
uitoefenen, en zyn stem zal stellig méër
gelden, dan de stemmen van alle anderen
te zamen. Zyn functie als minister van
Financiën is gewichtiger dan buitenlanders
wellicht meenen, want alle verschillende
leeensmiddelen- en handelscommissies res
sorteeren onder het departement van Fi
nanciën, zoodat de aanstaande onderhan
delingen met de geallieerden slechts naar
den vorm onder de auspisiën van het
ministerie van Buitenlandsche Zaken worden
gevoerd, maar inderdaad ten zeerste afhan
kelijk zyn van den arbeid van den minister
van Financiën.
Dat hy een eind zal weten te maken
aan alle kuiperyen der rechterzijde ten bate
van Duitschland en tegen de geallieerden,
kan men gerust als vaststaand aannemen,
en reeds gaat het gerucht, dat hy de ont
slagbriefjes aan verscheidene heeren der
rechterzijde, die in zijn departement werken
reeds in zjjn zak heeft. Zoo staat b.v. de
president van de handelscommissie, district
commissaris Trolle, een woedend pro-
Duitscher, aan den vooravond van zijn val.
De rechtschen waren, trouwens reeds voor
de officieele benoeming van Branting, buiten
zichzelven van woede tegen hem. Zij noe
men deze benoeming „een groot schandaal
en een pyramidale domheid".
Naar wellicht niet algemeen bekend is,
was Branting, vóór hy zich op het pad der
politiek begaf, een zeer bekend sterrekundige
en mathematicus, die een voortreffelijke
wetenschappelijke opleiding had genoten.
Hy is uit een burgerlijk gezin te Stockholm
gesproten, schrijver van vele sociaal econo
mische en financieel wetenschappelijke
werken en beschikt over alle capaciteiten,
noodig voor bekleeding van een moeilijken
post.
Een Ultimatumvan Scheidemann.
Onder het opschrift „Ultimatum van
Scheidemann" deelt de Kolnische Volks-
zeitung" in een telegram uit Wurzburg de
rede mede, welke Scheidemann op het
Socialistisch Congres aan het einde der be
sprekingen over de programkwestie heeft
gehouden en welke met stormachtig applaus
werd ontvangen.
Scheidemann zeideWeg met alle hinder
nissen tegen de democratische en parle-
mentarisatie 1 Wat echter het spoedigst op
zijde geschoven moet worden, schijnt mij
Michaëllis zelf toe. Michaëllis heeft zonder
de geringste voeling met de volksvertegen
woordiging het ambt van kanselier op zich
genomen, dat boven zyn kracht gaat. Von
Betbmann Hollweg heeft onlangs gezegd:
„Wee dengenen, die de teekenen des tijds
niet verstaan 1" Dengenen, die een misdadig
spel drijven door de kiesrechtquaestie sle
pende te houden, en die alle moeite doen,
om haar van de baan te schuiven, roep ik
toe: Weg daarmede! Zjj spelen met vuur.
Wij dulden geen uitstel, wy willen het
gelijke kiesrecht dadelyk! Ieder weet, wat
onze soldaten verricht hebben. Wy dulden
niet, dat deze het kiesrecht nu nog niet
krygen. De Vaderlandsche Party is eene
vereeniging van reactionairen. Zij spelen met
het bestaan van het Ryk. Ieder woord is
verder overbodig. Wij weten wat wy willen
en zullen tot stand brengen. Den tegen
standers roep ik toe: Hoort goed, gy zyt
gewaarschuwd."
Het congres bracht Scheidemann een ge
weldige ovatie.
De economische toestand in Duitschland.
Het is bekend, dat Duitschland een ernstige
crisis doormaakt wat zyn voorraad aan
grondstoffen betreft.
De „Temps" geeft hierover interessante
mededeelingen.
Het gebrek aan leer is geconstateerd door
de commissie van toezicht op de katoen
industrie. Niemand mag meer dan twee paar
schoenen en één paar pantoffels en éón paar
klompen hebben. Te gelyker tyd heeft de
kleeding-centrale nieuwe beperkingen gelast.
Men kan voortaan zonder kaart geen kousen
en katoenen sokken koopen, nech winter
handschoenen, tafellinnen, of zelfs stoffen
voor ameublementen, omdat men ontdekt
heeft, dat velen ze voor hun kledingstuk
ken gebruikten. De uitzet voor man of vrouw
is verminderd; de vrouwen mogen niet meer
dan drie nachthemden en zes zakdoeken
hebben. De mannen mogen niet meer dan
drie hebben, drie boorden, drie paar manchet
ten, één werkpak en een Zondagsch rostuum.
Degenen, die een zomerjas hebben, moeten
een attest van den dokter overleggen, om
een winterjas te kunnen koopen. Tot de
modisten is het verzoek gericht, de maat
van de japonnen te verminderen (4,26 meter).
De verschillende maatregelen, die genomen
zyn, zyn het gevolg van deD algemeenen
militairen toestand.
Een belangrijke beperking is ingevoerd
voor het reizigersverkeer op de spoorwegen.
De prys der plaatskaarten is met 100
verhoogd. Het grootste gedeelte der expres-
treinen is vervallen, sommige voor goed,
anders tijdens den winter. Het aantal plaat
sen in de treinen zal voortaan aanzienlyk
verminderd worden. De soldaten zullen min
der verlof krygen.
Als de reden van een en ander wordt
opgegeven, dat alvorens het reizigersvervoer
te verzekeren, het noodig is, het vervoer van
den oogst en van de kolen te verzekeren.
De groote steden hebben geen voorraden.
Zy leven van de hand in den tand en zijn
geheel op het vervoer aangewezen.
De prijs van rundvleesch is met 20 pfen
ning gestegen, terwyl vanaf 1 November het
aardappelen-rantsoen ten koste van het
broodrantsoen zal worden verhoogd. Er zal
ten hoeveelheid van 750 gram aardappelen
per week worden uitgereikt, daarentegen zal
het dagelyksch meelrantsoen verminderd
worden.
Er staat een moeilijke winter voor de
Duitsche bevolking voor de deur.
Het feest der herleving.
Wy hebben de Belgen dikwijls bewonderd
en soms een beetje benijd om hun leven
dige verbeeldingskracht, hun durf en hun
organisatietalent, waardoor zy wereldten
toonstellingen als die van Luik (1905) Brussel
(1910) en Gent (1913) uit den grond hebben
getooverd.
Maar dat was in tijden van vrede, voor
spoed en geluk.
Hoeveel te me6r moet men de onblusch-
bare energie bewonderen van mannen van
zaken, die nu te midden der ellende denken
en werken voor den dag waarop de volle
zon der vrijheid wederom over België zal
schijnen.
Het is een mooi nieuwtje, dat wy hierbij
mogen meededeelende zwaluw die de lente
aankondigt.
Van betrouwbare zyde wordt ons namelijk
bericht, dat er een plan is gereed gekomen
om te Brussel in 1921 of 1922 wederom een
wereldtentoonstelling te houden.
Een consortium van bankiers heeft het
maatschappelijk kapitaal ten bedrage van
15 millioen francs gegarandeerd en de Bel
gische regeering te Havre hare goedkeuring
aan de plannen gehecht.
Uitgestrekte terreinen aan den' bekenden
breeden heerweg naar Tervueren (station
Etterbeek) zjjn daartoe gereserveerd: terwyl
in de benedenstad, in de vlakten van Tous
en Taxis tegelijkertijd een tentoonstelling
op het gebied van scheepvaart en watersport
zal worden gehoudenmeteenluchtvaartdienst
als verbinding tusschen de beide terreinen.
Tot het plan behoort ook het stichten
van 'n monumentaal ruiterstandbeeld van
Leopold II onder een hoogen dom op den
boulevard St. Michel. Van den dom zal men
het schitterend panorama van Tervueren in
al zyn schoonheid kunnen genieten. Alle
groote beeldhouwers uit België zullen worden
uitgenoodigd om aan dit gedenkteeken mede
te werken.
In onze verbeelding zien wij de heele
wereld opgaan naar dit feest der herleving
maar tegelijkertijd komt er weer een floers,
dat dit zonnig toekomstbeeld aan ons oog
onttrekt. Nog dreunt de lucht van 't verre
gedonder der kanonnen.
Geduld en vertrouwen.
Het conflict met Engeland.
In de Tweede Kamer heeft minister Lou
don een uitvosrige uiteenzetting gegeven
van de quaestie van den doorvoer van zand
en grind.
De minister verklaarde zich bereid, de
met Duitschland en Engeland gevoerde
briefwisseling aan de Kamer over Ie leggen,
wanneer daartoe de toestemming van de
betrokken regeeringen is verkregen. Even-
eens zullen aan de Kamer worden overge
legd de rapporten van de Nederlandsche
genie-officieren, die in België een onderzoek
hebben ingesteld.
Van ds Engelsche regeering is nog gee
nerlei voorstel ontvangen om het geschil
aan arbitrage te onderwerpen. Tegen het
aanvaarden van eeD zoodanig voorstel zou
de Nederiandsche regeering geen bezwaar
hebben. Zjj is evenwel van oordeei, dat het
doen van een zoodanig voorstel geenszins
op haar weg ligt.
De regeering handhaaft haar opvatting,
dat zy op grond van de betrokken verdra
gen verplicht is tot bet doorlaten van die
hoeveelheden, welke niet voor militaire
doeleinden zyn bestemd. Het is mogelyk,
dat het gebruik, dat de Duitschers van het
zand en grind maken, niet overeenstemt
met de uitkomsten van het onderzoek, dat
zich uiteraard niet kon uitstrekken tot een
doorloopend toezicht. Daarom heeft onze
regeering zich bereid verklaard, alle gege
vens, die Engeland zou overleggen, te on
derzoeken. Zoodanig bewijsmateriaal heeft
haar echter nog niet bereikt.
Tegen de weinig wèlwillende poging van
de Engelsche regeering, om door het stop
zetten van het telegrafisch handelsverkeer
pressie te oefenen op het Nederlandsche
kabinet, is door onzen gezant te Londen
met klem geprotesteerd, tot dusver echter
zonder eenig resultaat.
De Nederlandsche regeering zou het in
stryd achten met hare waardigheid, in strijd
ook met het beginsel, waaraan zjj in hare
verhouding tot alle oorlogvoerende p irijjen
onwrikbaar heeft vastgehouden en vast
houden zal, wanneer zjj door eenigerlei
pressie van een dier partijen zich liet af
brengen van een plicht, dien zy krachtens
bestaande verdragen tegenover een andere
partij te vervullen heeft.
De verklaring werd door de Kamer met
luid bravogeroep en applaus ontvangen.
Inmiddels nadert de fatale datum van 15
November, want dan houdt de doorvoer
wel op, maar als er geen principieele
oplossing verkregen is zal tevens de re
presaille-maatregelen gehandhaafd blijven.
Aithans: dat schynt het voornemen te zijn.
Maar wy hopen nog.
Het zou wel heel droevig wezen, wanneer
ons land zulk een ontzaglijken eeonomi-
schen klap moest ontvangen, terwyl onze
regeering nu al zoo laDgen tyd, onder waar
deering óók vau het buitenland, streeft naar
een politiek vau eerlijke onzijdigheid. En
dit is ten slotte de eindafdruk van haar
verklaringzy blyft, tenzij haar door bewij
zen of door arbitrage haar ongelijk wordt
aangetoond, „onwrikbaar" staan in haar
goed recht. Misechien denktzy aan 't woord,
dat Michiel de Ruyter eens sprak ,toen by
in een kogelregen stondHet is wel heet,
maar het gaat haast over !"i
Ha&st
Het protest van den burgemeester
van Rijsel.
De Temps deelt den tekst mede van het
protest van den burgemeester van Rysel
aan de Duitsche overheid in bezet Frankrijk-
Het is van 17 Juli gedateerd en luidt als
volgt
De burgemeester van Rijsel aan
zyne exellentie generaal von
Gravenitz.
Excellentie,
Ik heb uw schrijven van 4 Juli Nr. 13917
ontvangen, waarvan de inhoud mij ten zeer
ste heeft verbaasd. Nauwelijks hebben wy
een gedwongen belasting betaald van 24
millioen of U eischt de storting van een
nieuw bedrag van 33 millioen.
In den loop van het eerste jaar van de
bezetting, toen de stad Rysel nog in't bezit
was van een groot deel harer hulpbronnen,
hebt u onder verschillende vormen, van
haar de som van 28 millioen geëischt. In
den loop van het 2de jaar een totaal van
30 millioen. En in den loop van het derde
jaar, nu de stad in den grootsten nood ver
keert, nu haar handel vernietigd is, haar
magazijnen gesloten, haar industrie vernield,
verdubbelt U de schatting en verhoogt haar
tot de som van 60 millioen. Dergelijke
vorderingen, die onophoudelijk aangroeien,
zyn even buitensporig als ongerechtvaardigd.
Zij zijn strijdig met den geest en de letter
van de Conventie van 's-Gravenhage. Zij
zyn in volstrekte tegenspraak met de com
mentaar die de Duitsche groote generale
staf zelf op die conventie heeft gemaakt,
zooals ik duidelijk aangetoond heb in mijne
correspondentie van verleden jaar. Deze
schattingen, zonder eenige rechtvaardiging
vastgesteld, berusten op den meest wille-
keurigen grondslag, in plaats van te ver
minderen, vermeerderen zy, naarmate zy
op de ongelukkige stad de requisities, het
verval en de verwoestingen opeenstapelen.
U eindigt met ons te bedreigen met de toe
passing der meest gestrenge waarborgmaat-
regelen in geval van verzet tegen Uw wil,
en in 't bizonder met een boete van meer
dan een millioen per dag by vertraging van
betaling.
Onder deze omstandigheden zou ik, indien
slechts ik en eenige notabelen gevaar liepen
voor hun persoonlijke veiligheid, niet aarze
len om te antwoorden met een formeele
weigering van deze eischen, die my een
misbruik van macht en een schending van
het recht toeschijnen. Maar het lot van eene
bevolking, bloedarm gemaakt door drie
jaren van lijden, staat op het spel, en ik
gevoel niet den moed, deze aan nieuwe
gestrenge straffen bloot te stellen.
Dientengevolge kom ik by dezen, in naam
van den gemeenteraad van Rysel, welks
tolk ik ben, verklaren, dat de stad Rysel,
gebukt onder de verdrukking, afgesloten
van de buitenwereld, geen appél kunnende
aanteekenen by eenig gerechtshof tegen
de willekeur, waaraan zy is onderworpen,
de nieuwe schatting op den aangegeven
datum zal betalen, maar dat zy zal betalen
met het mes op de keel.
De burgemeester van Rysel,
(w. g.) Ch. DELESALLE.
Het manifest van hetNederlandsch-Scan-
dinavisch comité wordt in alle politeke
kringen te Sofia sterk afgekeurd.
Men verwondert zich er over, dat het
comité na verscheidene maanden gearbeid
te hebben, een verbazingwekkende oplossing
aan de hand doet van het Balkan-vraagstuk,
zonder rekening te houden met het beginsel
der nationaliteiten en het recht der volkeff,
om over hun eigen lot te beslissen.
De onbevoegdheid van de samenstellers
van het manifest springt in het oog. In bet
document worden naar willekeur landstre
ken met hun bevolking verdeeld, terwyl met
groote partijdigheid de groote problemen,
die door den oorlog naar voren zyn gebracht,
Wordon opgelost.
