KOF
J.
Evenals de E G G E
de aarde los maakt
V. v. PUYVELDE, c
D
spécialités en verpakte
geneesmiddelen
Cement-Betonwerken.
Gewapend en Ongewapend beton
ABDIJSIROOP
De Flakkeesclie Stoom
verscli gebrande,
tot de gewone, bekt
P. KASTELEIN -
verwijt van een anders bekwaam tac
ticus, die in zake de Grondwetsherzie
ning buitengewoon onhandig heeft ge-
mauoevreerd. We willen de bedoeling
van deze onze woorden wat nader toe
lichten wij hebben daarmee natuurlijk
op het oog Dr. Kuyper's houding tegen
over de Pacificatie. Dat ze hem een
doorn in het oog is, dat hij zich van
meet af aan tegen het plan van Gort
van der Linden in deze heeft verzet,
is bekend. Maar zijne fout is geweest,
dat hij zichzelf overschat heeft, en ge
dacht heeft dat zijn veto in deze be
slissend kon zijn voor de beide andere
partijen van Rechts. Op dien gedenk-
waardigen Zaterdag in December 1913,
toen l.oeff en Lohman, namens hunne
partij sprekende, zich bereid verklaar
den in de Staatscommissie zitting te
nemen, is aan Dr. Kuyper eene groote
nederlaag toegebracht, die niet verbor
gen bleef, maar juist het tegendeel,
door het tegenstribbelen van den op
dien dag zoo diep beklagenswaardigen
Van der Voort van Zijp. De nederlaag
was des te giooter, omdat Dr. Kuy
per's houding het de Regeering feite
lijk onmogelijk maakte hem in de Staats
commissie te benoemen, wat ze, als
de leider der anti-revolutionaire partij
behoord had tot hen, die verklaard had
den, dat het denkbeel t van bevredi
ging op schoolgebied hen toelachte,
zeker moeilijk liad kunnen laten. En
als Dr. Kuyper in de Staatscommis
sie had gezeten, zou hij, met zijne be
kende virtuositeit om roet in het eten
te gooien, naar onze overtuiging daar
van zoo'n ongenadige portie in den
spijsketel der Staatscommissie hebben
geworpen, dat het gerecht nooit zou
hebben kunnen worden opgediend.
Dr. Kuyper heelt dan ook zelf spoe
dig ingezien, dat hij een groote tac
tische fout heeft begaan, toen hij de
Regeering in de onmogelijkheid stelde
hem uit te noodigen in de Staatscom
missie zitting te nemen. Vandaar zijne
klacht in „De Standaard" zeer kort na
de benoeming der Commissie, dat geen
enkel lid der Eerste Kamer daarin op
genomen was, waardoor de Commissie
de voorlichting van den onderwijs-pe-
cialiteit Woltjer zou moeten missen.
Wij hebben hierin een nieuw bewys
van de overdreven bescheidenheid van
den anti-revolutionairen staatsman ont
dekt, want er had niet moeten staan:
Woltjer, maar: Kuyper.
In al die boozigheid aan het adres
der Katholieken, over hun meegaan
met den stemplicht en het passieve
vrouwenkiesrecht, kunnen wij dan ook
slechts als ondergrond zien de teleur
stelling over zijne nederlaag in zake
art. 19*2 hem door de Roomschkatho-
lieken en Christelijk-Historischen toe
gebracht. Dat die zich echter op de
Katholieken in hoofdzaak ontlaadt, is
natuurlijk, omdat, als deze met de anti
revolutionairen van de Bevrediging
niets hadden willen weten, daarvan
niets ware gekomen. En de nederlaag
is wel volkomen, want trots art. 192,
stemplicht en vrouwenkiesrecht, durft
Dr. Kuyper eene campagne in de Eer
ste Kamer tegen de Grondwetsherzie
ning niet aaD. Toch zou' hij daar bij
zijn eigen 9 getrouwen, maar 8 man
meer behoeven te krijgen, om ze te
doen mislukken, en dat zoo'n onmacht
den eens almacntige in de Coalitie on
aangenaam stemt, heeft niets verwon
derlijks. Maar men kan ook te lang de
lakens willen uitdeelen, en hij is niet
de eenige 80-jarige in de politiek, die
niet begrijpt, dat er een tijd van komen
en van gaan is. Wat jammer is. Dr
Kuyper is eene van die buitengewone
liguren in ons staatsleven van zoo ge-
compliceerden aard, dat eerst het na
geslacht hem volkomen billijk zal kun
nen beoordeelenmaar dat behoeft
toch zeker ons als zijn politieken tegen
stander niet te beletten, het te betreu
ren, dat een-van onze eeiste politieke
mannen hard bezig is zichzelven te
overleven.
geleende som, en wierp natuurlijk de brieven in
hare doos, daar het afleveren daarvan de geheele
zaak bekend gemaakt zou bebben. En daar lagen
zij, totdat Nancy ze vond.
Den volgenden morgen, terstond na bet ont
bijt kwam Ellen in de keuken, en verzocht Marga-
retha, aan Thomas te vragen, Bruintje voor te
brengen. Verwonderd over de beslistheid in baai-
toon en in hare manieren, gal' Margaretha hem
de boodschap, en voegde er bij, dat de jonge
juffrouw Ellen bijzonder opgewonden scheen;
zjj bad haar sedert het vertrek van Mijnheer
Jan niet zoo beslist booren spreken.
Bruintje was spoedig voor de deur, maar niet
zoo spoedig als Eden, die zich in koortsachtige
overspanning gekleed had. Bruintje was echter
niet alleen; de oude Jan was er ook, gezadeld
en opgetuigd, en Thomas Grimes er bij.
Het is niet noodig, Thomas, dat ge die
moeite doet. zeide Ellen; ik ben volstrekt niet
bang, alleen te gaan.
Ik vraag 11 verschooning, jongejnlTrouw
Ellen (Thomas nam even den hoed af; maar
Mijnheer heeft uitdrukkelijk bevolen, dat ik de
jongejnlTrouw Ellen zou vergezellen, zoo dikwijls
het haar behagen mocht te rijden, onverschillig
wanneer.
Hepft hij dat gedaan? zeide Ellen, maar
komt het u juist nu wel gelegen, Thomas? ik
wilde heel naar vrouw Vawse toe.
Het komt my altijd gelegen, jongejnlTrouw
Ellen, altijd; ge behoeft u daarover volstrekt
niet te bekommeren; ik ben altjjd gereed.
Ongewisheid?
De Vrijzinnig-democraten hebben, zoo
als wij hierboven reeds in herinnering
brachten, de voortzetting der Coucentra
tie afgewezen, op grond, dat deze in
strjjd zou zijn met het wezen en de
bedoeling van de Eveniedige Vertegen
woordiging. Blijkbaar bebben zij dit argu
ment zeiven niet zeer sterk gevonden,
want anders ware er niet als tweed
argument aan toegevoegd: de ongewis
heid, welke onderwerpen van wetgeving
en staatsbestuur bij de verkiezingen van
1918 het meest op den voorgrond zullen
treden. Die ongewisheid is er en wordt
natuurlijk niet door ons ontkend; wij
voor ons hadden niet noodig daarvoor
gewezen te worden op de „geweldige
tijden, die wij beleven.".
Maar er brstaat toch ook zeker
eenige gewisheid over de zaken, waarvoor
wij wèl zullen hebben te strijden. Inde
eerste plaats voor eene dekking van de
oorlogskosten, die niet ingaat tegen het
vrijzinnig begin-el, kos'en, die zoo hoog
opgeloopen zijn, dat zij, die reuzensom-
men willen halen uit eene verhooging
vat) het Tarief, eene kans krijgen als
nooit te voren. De keuzeVerlaging der
belastingen door tariefsverhooging, zal
velen, die anders tot geen pn s van
protectie willen weten, vangen, en de
belastingen worden voornamelijk voor
de menschen van 4 tot 10 duizend gulden
inkomen, bijzonder drukkend. En nu
heeft Minister Treub ons wel verblijd
met de mededeeling van eene dekking
der oorlogskosten, die buiten Tariefsver-
huoging omgaat, die uaasting door den
Staat van het Levens en Brandverzeke-
ringsbedrijf lijkt ons echter iets van
langen adem, en wij zouden zelfs op
dit oogenblik ons niet gaarne verdiepen
in de vraag, of hij daarvoor eene meer
derheid in de Staten-Generaal zal kun
nen vinden.
In de tweede plaats zullen wij, vrijzin
nigen, pal hebben te staan tegen allerlei
socialistische maatregelen, waartoe de
nood der tijden deze Regeering dwong,
en waarvan wij haar dus allerminst een
verwijt maken, maar waarvan het
groote gevaar is, dat de sociaal-demo
craten hemel en aarde zullen bewegen,
om ze te laten voortduren. Daarnaast
zullen wij bebben op te komen voorde
rechten van het parlement, die in alle
landen, ook al tengevolge van den oorlog,
belangrijk zijn verkort. Wij zullen dat
des te eerder hebben te doen. waar in
tijden als deze de gewone werkwijze van
onze volksvertegenwoordiging niet doel
matig is gebleken, wat thans de reactio
naire elementen in onze samenleving
wèlkome aanleiding is om er voor te
strijden dat de constitutioneele rechten,
die aan de vertegenwoordiging toekomen,
en die in 1848 met zooveel moeite zijn
verkregen, voorgoed zuilen worden ver
kort. En niemand zul tocli zeker beweren,
dat de Vrije Liberalen in dien strijd
niet volbloed vrijzinnig en democratisch
zouden wezen.
Eindelij k hebben wij te strijden voor
eene uitwerking van de Onderwijswetten
in den geest, zooals art. '192 die wil.
Zoodat wij maar zeggen willen, dat er
tegenover veel ongewisheid in 1918, toch
ook een niet onbelangrijk deel van gewis
heid bestaat. En of het strijden daarvoor
gemakkelijk zal gaan na de stembus, als
men eerst elkaar daarvoor ten telste heeft
bestreden, achten wij hoogst twijfelachtig.
Ellen besteeg haar paardje, met een zucht,
daar zij de haud miste, die gewoon was, haar
in den zadel te helpen; zij gaf het dier bij de
herinnering de sporen, en vertrok op een snellen
draf.
Weldra bereikte zij de woning van vrouw
Vawse, en daar zij haar alleen aantrof, had zjj
spoedig al hare bezwaren voor haar blootgelegd,
en haar de brieven ter lezing gegeven. Vrouw
Vawse beloofde haar gereedeljjk, met niemand
over het onderwerp te zullen spreken zonder
Ellens toeslemming; hare vermoedens vielen op
Van Brund, niet op hare kleindochter. Zij hoorde
het gansche verhaal aan en las de brieven, voor
dat zij eenige opmerking maakte,
Nu, beste vrouw Vawse, zeide Ellen in
spanning, toen de laatste brief dichtgevouwen
en op de tafel neergelegd was, wat denkt gij er
van V
Ik denk, mjjn kind, dat ge gaan moet, zei
de oude vrouw bedaard.
Ellen keek haar scherp aan, om te ontdekken,
of zjj ook een ander antwoord op haar gelaat
lezen kon; haar eigen gelaat veranderde al meer
en meer, tot zij het eindcljjk in hare handen
liet zinken.
Cela U0U8 donne beaacoup de chagrin, je
le vois bien, zei de oude vrouw teeder. (Hare
gesprekken werden altjjd in de taal van vrouw
Vawse gevoerd.)
Maar ik heb Alice toch beloofd, vrouw
Vawse; moet ik nu heenvaan,en Mijnheer Hum
phreys verlaten? Ach, vrouw Vawse,dut is toch
Van de Oostgrens.
Het nypt en knijpt geweldig bfj onze
buren in het Oosten. En toch blijft bet volk
't volhouden. Men staat er eenvoudig paf van.
Laat ik er iets van vertellen.
't Gebeurde in een van de meest bekende
koffiehuizen in het grensstadje V. We had
den er zitten praten met ons drieën, een
Hollandsch en eenDuitschmachinefabrikant
en ondergeteekende. De Duitscher zou dien
dag weer naar zijn Heimat vertrekken,
nadat bij een paar dagen voor zaken hier
te lande had vertoefd. Zooals we dat gewend
zijn van onze Duitsche buren, had hij zich
bij het gesprek over den algemeenen oor
logstoestand tamelijk groot gehouden. Er
was wel geen overvloed thuis, maar men
kon zich toch nog helpen. Er waren aard
appelen, er was nog wel wat meel, en
hij kon er ons werkelijk mee troeven
er was nog petroleum en kou behoefde men
althans niet te lijden.
Maar even later zagen we hem in een
geheimzinnig gesprek met den caféhouder.
En geen kwartiertje daarna kwom de pic
colo gewichtig aangestapt met een klein
pakje, dat bij met een lachje van verstand
houding onzen Duitschen buur in de haQd
f.
„Ja, ziet ge," vertelde ons deze, om zich
een houding te geven, „'t is zoo lastig, als
je geen stukje zeep in huis hebt. Daar is
nu totaal geen aankomen aan. En je wilt
je wel wasschen inet iets meer dan water
alleen."
Toen bukte hij zich en voorzichtig z'n
pantalon opstroopend, werkte bü in z'n
sokken te weerskanten van zijn enkels 'n
klein vierkant doosje karnemelkzeep.
„Dat vindt niemand," kwam hij bluffend
weer overeind.
Maar toen hij ter illustratie van zyn vin
ding een paar passen door de caféruimte
maakte, schoten we los in een daverend
gelach.
„Man, 't jongste kind van den eersten
den besten kommies roept je na, dat je
buk om je enkels hebt!" Werkelijk zijn
pantalon stond in 't vierkant uitgezet om
z'n enkels.
Hjj moest toegeven, dat'tzéó in de gaten
liep. En dus ging hij weer uitpakken. Toen
verdween er in iedere sok één oningepakt
atukje en in lederen broekzak een oninge
pakt stukje. De ledige doosjes met't knusse
Hollandsche melkmeisje mochten wij hou
den.
Enfin, we wisten dan toch, dat 't met
de zeep al heel krap stond, als onze vriend,
die toch waarachtig niet op een paar gulden
behoefde te zien, thuis niet anders dan
water had om zich te wasschen. Maar m'n
Hollandsche fabrikant had hem al een's
meer bezig gezien, om zoo 'n kleinigheid
weg te moffelen. En om te toonen, dat hij
zich niet geheel en al om den tuin liet leiden
door z'n grootspraak, vroeg hij langs z'n
Deus weg„Zeg, hoe is dat laatst afgeloopeD
met die leverpastei
„Wat weet jij van leverpastei?"
„Nu ja, je had toch een pond leverpastei
en een klein broodje in je binnenzakken
gestopt."
„Dat was consumptie voor onderweg."
„'n Pond pastei
,,-Ja, jullie gelooven ook niks. Die kom
mies ook niet. Want die voelde, dat ik wat
in m'n binnenzak had en toen ie zag wat
't was, beweerde hy dat ik 't niet mee
mocht nemen. Opeten vóór de grens wel.
Toen heb ik daar midden op den weg tegen
heug en meug m'n Brot rnit Pastete moeten
opeten. 'tWas jammer, alles zoo ineens
Maar de vorige maand had ik een worst
langs m'n arm gebonden en die hebben ze
n et gevonden!"
Als menschen met geld op zulk een
manier probeeren om toch een extraatje te
kunnen mede nemen, dan kunnen ze met
groote woorden niet weg redeneeren dat't
er thuis beroerd uitziel.
Een volgende keer kan ik wellicht eens
wat meer vertellen van den toestand in
sommige plaatsen. Deze week is weet iemand
terug gekomen, een burgervruw, die enkele
weken by familie geholpen heeft.
Met een paar woorden vertelde 2e meal
inderhaast, dat 't in de steden meer dan
erg was. De eersten avond was ze bij ken
nissen gekomen, die geen stukje beschuit
of koek of ook maar een krummel brood
in huis hadden. Er was niets, totaal niets
eetbaars geweest meer. En by haar eigen
familie was 't een en al misère geworden.
Eerst welgestelde boeren menschen; voor
hun stand in goeden doen, met drie zoons
thuis en een dochter goed getrouwd. En
thans een verarmelykt gedoetje, één zoon
gesneuveld, één gewond en krygsgevangen,
de derde met tuberculose terug van het
front. De schoonzoon was een wrak ge
worden, één zenuwbrok. 'n in elkaar gedo
ken jonge kerel met schokkend en trillend
hygend lichaam. En toch werd hy nog iedere
veertien dagen onderzocht of hij nog niet
weer in staat was om als militair te dienen.
K.
I)C centrale Proeftuin
voor
hard! Moet ik dat wel doen?
Uw vader en uw moeder hebben het ge
zegd, mijn kind.
Maar zij zouden bet nooit gezegd hebben,
als zij dit geweten hadden.
Zij wisten het echter niet, Ellen, dat is nu
niet anders.
Ellen weende bitter, ondanks de liefkoozingen
en de vertroostende woorden, waarmee hare
oude vriendin haar overlaadde.
Er is nog iets, zeide zij eindeljjk, haar hoofd
opbeurende; ik weel niemand, die naar Schol-
land gaat; en liet is ook niet waarschijnlijkals
ik maar niet vóór den herfst behoef le vertrekken
want dan is het geen goede tijd om le gaan,
en dan komt de winter.
Mijne lieve Ellen, zeide vrouw Vawse treurig
ik moet u uwe laatsie hoop benemen. Weet ge
dan niet. dat Mevrouw Gillespie met haar gan
sche gezin vertrekt? ik meen, in de volgende
maand.
Ellen werd voor een oogenblik bleek en raad
pleegde met droefheid haar eigen hart. Vrouw
Vawse wist hij na niet, wat zjj verder zeggen zou
Ge behoeft u niet over uwe reiskosten te
kwellen, merkte zjj na eenige oogenblikken aan
Mjjnheer Humphreys zal n hel geld gaarne geven
en ge kunt het, als ge zulks verlangt, gemakke
lijk terugbetalen, als ge in Schotland l>ij uwe
vrienden gekomen zjj!.
Ellen hoorde haar niet. Zij keek op met een
zonderlinge uitdrukking van beslistheid in haar
gelaat; zjj scheen een besluit genomen tc hebben.
Ontploffingen en branden in de Vereenigde
Staten.
De „Times" verneemt uit New York
De kalmte, die overal in de Vereenigde
Staten sedert de oorlogsverklaringheerschte,
werd verbroken ten gevolge van een reeks
ontploffingen en branden in munitiefabrie
ken. De ernstigste hadden plaats in de
etablissementen van de Baldwin Locomotief-
Maatschappy te Eddystone, nabij Philadel
phia, waar tusschen de 5000 on 6000 man
werken. Even vóór tien uur schudde Phila
delphia, alsof er een aardbeving plaats had.
De eene ontploffing volgde op de andere en
spoedige snelden de brandweerlieden van
alle omringende plaatsen naar Eddystone.
Negen gebouwen van het voornaamste ge
deelte der onderneming zijn verwoest. Er
waren 50 dooden en 300 a500 lichtgewon
den. Een groot gedeelte van de slachtoffers
zijn meisjes en vrouwen98 lijken, meest
meisjes en vrouwen, zijn naar het lijkenhuis
gebracht. Gedurende de opschudding, die na
de ontploffing ontstond, schoot de politie
een man Deer en arresteerde zy verschil
lende verdachte personen. Toen de corres
pondent zijn telegram verzond, hielden de
ontploffingen bij tusschenpoozen Dog aan.
Ongeveer op het hetzelfde uur, dat het
ODgeval te Eddystone plaats had, brak er
een brand uit bij de Mchie Press Company
te Taunton, in Massachusetts. De aldaar
aangerichte schade is nog onbekend.
Te Pittsburg werden twee personen ge
arresteerd, die een ontploffing hadden ver
oorzaakt in het fort Pitt Plant en de Aet-
net chemische maatschappij. Beide personen
droegen Amerikaansche namen. De schade
wordt op 10,000 pond sterling geschat.
Te Minneapolis zijn twee graanelevators
vernield. Ee schade woidt op een half mil-
lioen dollar geschat50.000 bushels graan,
die in spoorwagens geladen waren, welke
zich in de elevators bevonden, zijn mede
verbrand.
Ale ik ook al ga, vrouw Vawse. dan zal
ik daar toch niet blijven! ik denk, dat ik gaan
zal, als ik moet; maar denkt ge, dat mij daar
iets zal kunnen houden Nooit I
Dezelfde reden, die u doet gaan. Ellen, zal
u daar ook doen blijven; namelijk uw plicht te
doen.
Ja, totdat ik oud genoeg ben voor mij zelve
te kiezen, vrouw Vawse, en dan zal ik terug
komen. - als zjj het rnjj vergunnen.
Wie bedoelt ge met „zjj?"
Mijnheer Humphreys en Mijnheer Jan.
Lieve Ellen, zei de oude vrouw op een
vriendelijken loon, vergenoeg u voor het tegen
woordige mei uw plicht te doen, en bekommer
u niet over de toekomst.
Ellen nam een droevig afscheid van hare oude
vriendin en keerde naar huis terug-
Toen Mijnheer Humphreys zich na den maal
tijd weder naar zjjnestudeerkamer wilde begeven,
hield Ellen hem beschroomd terug, gaf hem hare
brieven, en verzocht Item. ze eens in te zien,
als hij een oogenblikje tijd had. Zij vertelde hom
ook, waar zij gevonden waren, en hoe lang zjj
daar gelegen hadden, en dat vrouw Vawse haat-
gezegd had. dal zij zo hém moest laten zien.
Zij dacht wel, dat hy ze terstond zou lezen,
en zij wachtte met een kloppend hart. Weinig
lijds daarna hoorde zy zyne voetstappen door
de gang komen. Hy kwam binnen en ging liy
haar op de sofa zitten, terwijl hy Imre hand in
do zijne nntn.
Wordt vervolgd.)
Goeree en Overflakkee
te Middelharnis (Langeweg)
keil werkdag voor belangstel j
Is gkatis toegankei.uk. -
Desgeweuscht geert de tuinman all.
inlicht Uigen« die mochten worden ver-
laugd.
g BANKETBAKKER,
g Westdijk 276 Middelharnis. r
9 Beveelt zich beleefd aan voor
g het leveren van alle soorten 5i
groote taarten, gebakjes en
3 alle soorten klein gebak, zoo r
noodig thuis bezorgd of met g
de tram verzonden.
Beleefd aanbevelend.
jot* opheffing der apotheek
van A. TEEPE
te Middel
harnis beveelt ondergeteekendeI
zich aan voor het leveren van
die vroeger van daar werden
betrokken.
FIRMA ZAAIJER TEEPE.
D1RKSLAND.
Fabrikant van
Speciaal adres voor
als DRINK- en VOEDERBAKKEN.
RIOOLBUIZEN in verschillende
maten, PUTTEN met. en zonder bo
dem, KRUISSTUKKEN, HALZEN,
TEGELS, DRA1NEER-EINDSTUK-
KEN, enz. enz.
Beste adres voor het maken en
plaatsen van
CEMENTEN HEININGEN.
Levering v. prima PORTLAND CE-
M ENTtegen concurreerende prijzen
Vraagt prij sspgave.
bezit de ABDIJSIROOP de
eigenschappen slijm los
te maken, welke U op de
borst vastzit.
Lijdt gij aan
Hoest Verkoudheid
Bronchitis Kinkhoest
Influenza Asthma?
Gebruik dan de
Heerlijk verzachtend,
slijtnoplossend, hoeststil
lend, zaiverend en ge
nezend.
Prys per flacon ran 230
gram t 1,25, van 550 gram
f2,25, van 1000 gram f3.75.
Alom verkrijgbaar. Eiscbt roo-
den band met onze handteeke-
ning: L. I. AKKER, Rotterdam.
