ff
Officieel Nieuws- en Advertentieblad voor Overflakkee en Goedereede
EERSTE BLAD
[TEM Zn.
iet Verlof
en
rerken
;sJac.z.
;hen.
waarin tevens opgenomen de „ONZE EILANDEN".
tonwerken.
jewapend beton
O ON AZN.,
Zaterdag 21 October 1916,
No. 50
Ibloementüin,
LEEUWEN.
int van
adres voor
OEDERBAKKEN,
in verschillende
met en zonder bo-
KKEN, HALZEN,
EER-EINDSTÜK-
az. enz.
or het maken en
heiningen.
a PORTLAND CE-
rreerenda prijzen,
ij aopgave.
res voor alle
|nd bi}
Middelharnis.
tEOEKT 1S40.
J lage prijzen wor-
Ijargoed vanaf f 5,-
f houding, bij f10,-
fasch- en strijk-
)RNE en PUT-
Iw-Helvoet be-
Igelegenheid tot
van opgemaak-
peslagen
Innen 8 dagen.
Inding.
r-HELVOET.
1IDDELHARN1S
I6de Jaargang.
AAN:
VAN HERFST-
EREN. Hooge en
PYRAMIDEN
FRAMBOZEN
lUPERLATIEF -:
f ARTE BESSEN.
PN HEESTER
STAM- EN
Ie VASTE PLAN-
ISSEN enz.
iDEN-, en SIER-
vat meer tot het
hoort.
ÜBEVOLEN tot oct
10UD VAN TUINEN
ONTBIEDEN
SLIJK en GOED-
NTBUT enMID-
naar het
Lon-ie"
SOMMELSDIJK
|tion Middelharnis),
krijgbaar is een
a zes cent. En
baan met de ver-
frten AM50H0L-
vooral niet te
|ke, verfrisacben
Jnde Champagne
is vanaf heden
ÏESLOTEN.
te huur voor
in geschikt.
Bvelend,
„VOORUIT!
Dit blad verschijnt eiken ZATERDAG.
Prijs per kwartaal, franco per post f 0,50.
Afzonderlijke nummers0,05.
Hoofdredacteur W. DE JONG,
Lid van de Tweede Kamer Staten-Geueraal,
's-OUHEMUGE.
Uitgave der
Fiakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij
te Üllddeiharnis.
Prijs der Advertentiën van 1 6 regels f 0,60
Iedere regel meer0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
Driemaal plaatsing wordt slechts tweemaal berekend.
Alle solide Boekhandelaars en Advertentie-Bureaux
nemen Advertentiën aan.
Berichten van correspondenten en Advertentiën te adresseeren aan de Fiakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij te Middelharnis.
De Grondwetsherziening.
Met de redevoering van mr. vanldsinga
zijn Dinsdag de Algemeene Beschouwin
gen over de Grondwetsherziening geo
pend. Het was te verwachten, dat deze
conservatieve afgev. van het algemeen
kiesrecht voor mannen niets moet heb
ben. De vrouwen wil hij het stemrecht
niet geven, omdat dit schade zou doen
aan haar hoog zedelijke roeping. Het
gevaar schijnt voor mr. v. Idsinga te zitten
in het gezamenlijk stemmen met mannen
in denzeltden politieken strijd. Immers
deze afgevaardigde verklaarde veei te
gevoelen voor een Vrouwen-Raad van
State, door de vrouwen gekozen. Dit
vrouwenparlement zou aan de Tweede
Kamer voorstellen van wet mogen doen,
welke in de Kamer door één of meer
leden van den Vrouwen-Raad van State
verdedigd zouden kunnen worden. Ieder
moet inzien, dat met zoo'n vrouwenpar
lement als mr. van Idsinga wil, de vrouw
even goed aan den politieken strijd deel
neemt als wanneer zij mocht stemmen
voor de Tweede Kamer. De Vrouwen-
Raad toch zou, als zij de afspiegeling zal
zijn van hetgeen in de natie leeft, be
roerd worden door dezelfde geschillen,
welke zich In het mannenparlement
openbaren.
Mr. Lohman die Woensdag sprak en
tot dezelfde partij behoort als Mr. van
Idsinga, wil het weer anders. Hij aan
vaardt voor de mannen het algemeen
kiesrecht. Voor de vrouwen wil hij niet
verder gaan dan de regeering voorstelt.
In geen geval wil hij de gehuwde vrouw
het kiesrecht geven, terwijl inwonende
dochters er evenmin voor in aanmerking
mogen komen.
Van principieel verzet tegen het vrou
wenkiesrecht is echter bij mr. Lohman
geen sprake en het zou ons niet ver
wonderen, als slechts door één man nl.
FEUILLETON.
DE WIJDE, WIJDE WERELD
DOOB
ELIZABETH WETHERELL.
Geaothoriscerile overdruk rau bet gelijknamig bock, ver-
Rchenen hij de Firma D. BOLLE te Botterdam.
64)
Al hare pogingen waren evenwel vruchteloos,
en de winter was niet voor Ellen alleen
treurig.
Langzamerhand kwam er toch iets, waar zjj
weder genoegen in begon te vinden, en dat was
haar bijbel; maar ofscoon Ellen niet meer zoo
treurig keek, kon Alice toch niet bespeuren» dat
haar gelaat minder bleek en mager was. Zij
sprak nooit over hare moeder, nadat zij eenmaal
gehoord had, wanneer en waar zij gestorven
was; zjj sprak nooit over haar verlies, dan alleen,
wanneer zij in vertwijfeling uitriep: „Ik zal nu
geene brieven meer krijgen!" en Alice durfde
niet aanroeren, hetgeen het kind zoo zorgvuldig
scheen te vermjjden, ofschoon Ellen somtijds
aan hare borst weende, en meermalen uren
achtereen met het hoofd in haar schoot zat,
zonder een woord te spreken.
De tjjd naderde weder, dat Jan voor de feest
dagen thuisgewacht werd. Zjj hadden inmiddels
verschillende bezoeken van andere vrienden
den heer Beumer, beproefd zal worden
een principieel betoog tegen het vrouwen
kiesrecht te leveren.
Het feit, dat noch mr. van Idsinga
noch mr. Lohman uit „christelijk" oog
punt bezwaar maakten, is opmerkelijk.
Al zal de strijd zwaar zijn, er is nog een
zwakke hoop, dat reeds bij deze Grond
wetsherziening de vrouw nog een stapje
verder komt.
Over de wijziging van art. 192 (het
onderwijsartikel) hebben alle sprekers,
die tot Donderdag het woord voerden,
zich gunstig uitgelaten. De kansen, voor
het welslagen} der Grondwetsherziening
staan te oordeelen naar de gehouden
redevoeringen, zeker niet slecht.
Het zal echter nog wel ettelijke weken
duren, eer de behandeling in de Kamer
is afgeloopen
Noodlottige gelijkheid.
Zooals men weet wordt in het voorstel
der regeering tot wijziging van art 192
voorgesteld, dat het bijzonder onderwijs
voor subsidie in aanmerking kan ko
men, als het aan te stellen eischen van
deugdelijkheid voldoet. In de toelichting
der Staatscommissie wordt gezegd, dat
deze eischen soms gelijk, soms alleen
gelijkwaardig zullen zr,n. Deze toelich
ting heeft bij vele voorstanders der open
bare school ongerustheid gewekt. Men
schijnt te meenen, dat gelijkwaardige
hier beteekent, dat voor de bijzondere
school minderwaardige eischen zullen
kunnen worden gesteld. Het is ons onbe
grijpelijk, hoe iemand, die het rapport
der Commissie heeft bestudeerd, tot zoo'n
meening kon komen. Er is geen sprake
van dat in de ontwerpen van wet, door
de Staatscommissie vervaardigd van
mindere eischen sprake is. De onder
wijzers moeten dezelfde examens doen
de schoolgebouwen moeten aan dezelfde
eischen voldoen, dezelfde vakken moeten
worden onderwezen, een minimum aan
tal uren is voor de bijzondere school
gesteld, de leeftijdsgrens van toelating
gehad. Van Brund was verscheidene malen ge
komen, Juffrouw Fortuna eens, en dat wel om
dat, zooals zij bij zich zelve zeide, iedereen er
over spreken zou, als zij het niet deed. Alice
verlangde naar haar broeder.
Eindelijk kwam hjj, even vóór Nieuwjaarsdag
Het was op een schoonen namiddag, en Alice
en haar vader waren in de slede naar Carra-
Carra gereden. Ellen had verkozen thuis te blij
ven, Margaretha wist dit echter niet, en kon
het dus niet aan Jan vertellen. Nadat hij haar
een bezoek in de keuken gebracht had, was hij
naar de ledige huiskamer teruggekeerd, waar
hij, in gedachten verdiept, oji en neer wandelde
toen de deur van Alices kamer langzaam open
ging en Ellen verscheen. Het was, als zij het
maar eenigszins kon voorkomen, nooit hare
gewoonte, anderen iiare hevige gewaarwordingen
te laten blijken; zij had zich dus geweld aange
daan, Jan zonder schreien te ontmoeten, en
kwam nu binnen met haar ernstig gezichtje,
zich vast voorgenomen hebbende, zich te bedwin
gen. Zyn eerste blik scheen haar echter reeds
aan het wankelen te brengen.
Ik dacht, zeide hij, dat iedereen uit was,
myne lieve Ellen!
Ellen kon nauwelijks den toon cjezer drie
woorden wederstaan, en niet dan noode liet zij
zich den kns welgevallen, die daarop volgde.
Toen er evenwel nog een paar woorden gespro
ken werden, en zij den ouden blik en glimlach
zag, was eensklaps al hare zelfbeheersing ver
dwenen. Zij wilde, als naar gewoonte, weder
der kinderen wordt gelijk, het leerplan
moet aan de eischen der wet voldoen en
is het naar de meening van den onder
wijsraad onvoldoende dan wordt geen
subsidie verleend.
Van minderwaardige eischen is dus
geen sprake. Waarborgt nu gelijkwaardige
eischen opgevat als wij hier boven schet
sten, niet voldoende dat het onderwijs
deugdelijk zal moeten zijn?
Er is tegen den term „gelijke eischen"
zelfs gegrond bezwaar aan te voeren.
Zoo schrijft de „Vaderlander" o. i. zeer
terecht:
„Er is niets in de wereld, wat, om
vruchten te dragen, zoozeer elastici
teit behoeft als het onderwijs, en onze
openbare lagere school is, als ze geen
U. L. O.- of M. U. O.-school is, overal
in hetzelfde enge keurslijf gekneld.
Of zoo'n school in Groningen staat,
of in het zuiden van Timburg, aan
Tessel's ree ot in Staats Vlaanderen,
ze is dezelfde en moet geheel dezelfde
zijn. Ze kan geene rekening üouden
met de behoeften van eene bepaalde
streek, terwijl toch iedereen weet
dat er nu eenmaal, als men rekening
houdt met waarachtige behoeften van
de bevolking, en men de lagere school
wil doen aanpassen aan het leven,
er geen sprake van kan wezen, dat
ons lager onderwijs overal gelijk moet
zijn, dat het dan slechts gelijkwaar
dig moet wezer'. In Frankrijk, waar
het onderwijs zeer sterk gecentrali
seerd is, zeide eens een minister van
onderwijs met welbehagen op zeker
uur van den dag: Maintenant on
traite ie participe en France. Wij
begrijpen ons de vreugde van dezen
bureaucraat, maar het paedagogisch
hart gruwt daarvan.
Wanneer zal toch eens de tijd komen,
dat wij in Nederland elkaar zooveel
gaan vertrouwen, dat wij aan de
school-inspeetie alleen de zorg opdra
gen, dat eene school een werkelijk
goede school is, eu haar niet enkel
angstvallig laten waken dat de vakken
wegsnellen; maar Jan hield haar vast, en trok
haar zachtjes naar zich toe.
Ik wil u niet doen vergeten, dat ik uw
broeder ben, Ellen, zeide hij.
Ellen verborg haar gelaat op zijn schouder
en schreide, alsof zij nog nooit te voren geschreid
had.
Ellen, zeide hij na eenige oogenblikken,
zacht en teeder sprekende, indien gc Zijn kind
zijt, dan is het alles in liefde gedaan en dan
zal het ten goede voor u medewerken, en als
wij dikwijls niet zien hoe, dan komt dit omdat
wij zwak en dwaas zijn, en slechts weinig voor
uit kunnen zien. Uwe moeder had Hem ook lief
en geloofde in Hem, en nu is zij bij Hem. Zij
heeft die zalige woonplaats bereikt, waar geene
zonde, noch droefheid, noch dood meer is.
Noch scheiding, snikte Ellen, wier ontroe
ring buitengemeen hevig was.
Noch scheiding! en ofschoon mij van
hen gescheiden zjjn, het is slechts voor een
korte poos. Schrei toch niet 7.00, Ellen.
Hij kuste haar een paar malen, en verzocht
haar. zich bedaard te houden. Want het was,
alsof Ellen haar gansche hart in tranen ont
lastte, ofschoon zij veel zachter vloeiden dan
in het begin. Het gesprek had haar grootelpks
vertroost. Het stilzwijgen tusschen haar en Alice
over datgene, waarvan zjj toch altijd vervuld
was, een stilzwjjgoD, dat geen van beiden
durfde verbreken, was pijnlijk geworden. Nu
was do betoovering geweken, en ofschoon Ellens
tranen in het eerst geene palen kenden, zoo
ak elk hunne competente portie
krijgen? In streken b.v., waar de
jongens in grooten getale zeevaarders
zullen worden, is de kennis van de
aardrijkskunde heel wat meerwaard
dan het: Dirk I, Dirk II, Aernout, ge
steld dat deze graven, die door allen
geleerd en weer vergeten worden, en
alleen het geestelijk eigendom zijn
der onderwijzers, ooit eenige waarde
voor de ontwikkeling hebben gehad.
Maar nu zouden wij gaan schrijven
over den ballast bij het lager onder
wijs, laten wij daarbij gauw een stokje
steken, want daarmede zouden wij
ettelijke vellen kunnen vullen."
Zij die het regeeringsvoorstel critisee-
ren, mogen het bovenstaande ook eens
overwegen.
NEDERLANDSCHE ANTI-OORLOG RAAD.
Zitting van den Rijksdag.
Het volledig verslag van de Zitting van
den Rijksdag op 11 October, zooals dit is
opgenomen in het „Berliner Tageblatt" be
vat verschillende uitingen, welke niet zijn
vermeld in de telegrammen van het Wolff-
bureau en welke juist van belang geacht
kunnen worden om de meening te verster
ken van hen, die gelooven, dat reeds nude
wenschen van de Engelsche Regeering en
van het Engelsche volk de instemming heb
ben van de meerderheid van het Duitsche
volk en van de burgerlijke Regeering in
Duitschland.
In dit verband moge de aandacht worden
gevestigd op de volgende uitspraken van ver
schillende afgevaardigden in den Rijksdag
SCHEIDEMANN, de leider van de socia
listische meerderheid
„Men zegt, dat terwijl Briand en Lloyd
George den oorlog tot het einde prediken,
de Rijkskanselier niet van vrede kan spreken
maar WIJ spreken het luid en duideiijk uit,
dat het volk den vrede wenschtDe
Fransche censuur belet de Franscben te
vernemen, dat zij de bevrijding van hun
land en van België van de Duitsche troepen
reeds heden zouden kunnen verkrijgen, zon
der eenig verder bloedvergieten en zonder
een voetbreed gronds te verliezen".
was zij toch kalmer; en toen Jan haar tot be
daren zocht te brengen en voortging, haar vrien
delijk toe te spreken, bet gesprek langzamer
hand van hun eerste onderwerp op andere
dingen leidende, werd zij niet alleen kalmer
maar ook geruster van hart, dan zij sedert
maanden geweest was. Zij was weder volkomen
dezelfde als vroeger, eer Alice thuis kwam.
Ge hebt haar reeds goed gedaan, riep Alice
uit, zoodra Ellen de kamer verlaten had, dat
verwachtte ik ook wel; ik zag liet aan haar
gelaat, zoodra ik binnenkwam.
Het was tijd, zeide ;haar broeder. Zij is
een allerliefst kind!
Den volgenden dag, in den voormiddag, zag
Ellen, tot bare verwondering, Scherp met bet
dameszaal voor de deur brengen, en Jan keek
zorgvuldig den buikriem 11a en maakte den
stijgbeugel korter.
Zie eens, Alice, riep zij uit, wat gaat Mijn
heer Jan doen?
Ik weet het waarlijk niet, Ellenlijj doet
somtijds vreemde dingen. Waarom vraagt gc
het?
Eer zij nog antwoorden kon, opende hij de
deur.
Komaan, Ellen, maak u gereed. Stop er u
warm in, want 't is vriezend weer. Alice, heeft
zjj een paar handschoenen, die warm genoeg
zijn? Leen haar de uwe. dan zat ik zien, of ik
een paar te Thirlwal krijgen kan-
Ellen zou liever niet hebben willen gaandat
zou zij dan ook tegen ieder ander gezegd hebben.