Officieel Nieuws- en Advertentieblad vonr Overflakkee en Goedereede
EERSTE BLAD
keesche
uziek-
r handel
- en
rerken
gsJac.z.
ïouwerij
waarin tevens opgenomen de „ONZE EILANDEN".
:nkokers.
:rs vanaf 45 c.
IMS, portret-
iëziealbums.
lONGENS- en
:N in prachtb.
iboeken.
iituren, enz.
school en
ihoeften.
uxe post.
;hoolthsschen.
COHEN.
I, Middelharnis.
Zaterdag 14 October 1916.
No. 49
[hoeven,
vertentiflbureau
Middelharnis
[CHEIDENHELD
IRTEFEUILLES
WCACHETTEN.
lp boeken worden
uitgeversprjjs ge-
drukken,
lenten aan op alle
Iriften,Mode-,Dag-,
Bbladen.
Ldvertentiêninalle
fnlandacbe bladen.
bote keuze
'antasie- en
ekaarten.
levelend,
d. SCHENK,
t der Pathéfoon.
^[J OUDE TONOE
J/erkriigbaar
versch rundvleesch.
bediening. Alles
buis bezorgd.
-njjn overheerlijke
FkVLEESCH, alles
Ibt vee.
Ifd aanbevelend.
ires voor alle
bnd bjj
SEDERT 184«.
lage prijzen wor-
vergoed vanaf f 5,-
Irhouding, bij f 10,-
I6de Jaargang.
■an
tl. M.DEHAAS, 5
raat, Sommelsdijk g
L TELEF005 So. 4. H
prima kwaliteit
sch verkrijgbaar, m
Ln onovertrefbaar C
logne en spiertjes jn
I M
ingen geschieden
jrpakking.
I
verscb Kalfsvleescb.
draineerbuizen
sr fabrikaat ver
buizen,
geschiedt met
e grootste zorg
k u borg.
ISSE Az.,
Nieuwe Tonge.
1phens,
plaat (Langstraat).
Stellendam.
Dit blad verschijnt eiken ZATERDAG.
Prijs per kwartaal, franco per post f 0,50.
Afzonderlijke nummers0,05.
Hoofdredacteur W. DE JONG,
Lid vau de Tweede Kamer Statea-Geaeraal,
's-GBAVENHAGE.
Uitgave der
Flakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij
te JHiddelharnls.
Prijs der Advertentiënvan 1—6 regels f 0,60
Iedere regel meer«0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
Driemaal plaatsiug wordt slechts tweemaal berekend.
Alle solide Boekhandelaars en Advertentie-Bureaux
nemen Advertentiën aan.
Berichten van correspondenten en Advertentiën te adresseeren aan de Flakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij te Middelharnis.
Uitbreiding van klein-grondbezit in
Nederland.
In de nieuw op te richten Algemeene
Landexploitatie-maatschappij heeft on
langs de heer Dilling, inspecteur der
Nederlandsche Heidemaatschappij, een
interessante lezing gehouden. Doel der
nieuwe maatschappij is het klein-grond
bezit in ons land te bevorderen. De heer
Dilling toonde met sprekende cijfers aan,
hoe het kleinbedrijf, een hooger bodem
opbrengst geeft dan het grootbedrijf. In
Denemarken, bleek het volgende:
Verschil in netto-opbrengst tusschen
groot- en kleinbedrijf:
Bedrijf met Goede gronden Slechte gronden
tonden land. per tonde per tonde:
(Deensche maat)
10 66,38 42,34
•100 46,71 12,43
1000 45,32 10,66
In ons land zijn in Friesland 80%
van de landgebruikers pachter, in andere
provinciën 40 °/0 en meer, in Drente en
Overijsel nagenoeg 50 °/0. Het pachtstel
sel is dus sterk ontwikkeld. Wij zijn
het met den heer Dilling eens, dat het
tengevolge heeft, dat de vruchten vau
eigen vlijt en volharding daardoor voor
een deel aan den eigenaar komen, wat
een tempering van de toewijding der
pachters en een vermindering producte
ten gevolge heeft.
De heer Dilling geeft de volgende
interessante voorbeelden
„Ik was dezer dagen in Friesland
in de omgeving van Beesterzwaag
en sprak daar met 3 pachters, die
elk een plaatsje van pl.m. 7 H.A.
verwaargrasland, z.g. madeland, voor
5 jaar hadden gepacht a f47 per
H.A. Dit land had bij 'tiDgaander
pacht pl.m. f600 waarde. Na ver
loop van 5 jaar is de waarde met
minstens f400, dus totaal pl.m.
FEUILLETON.
DE WIJDE, WIJDE WERELD
DOOR
ELIZABETH WETHERELL.
GeMthorlaeerde overdrak van het gelijknamig boek, ver
schenen bij de Firma D. BOLLE te Rotterdam.
63)
De kleur steeg haar naar het aangezicht, en
zij vouwde hare handen.
Neen, lieve, neen, zeide hjj ik heb er
geen voor u meegebracht, hij is voor de oude
Juffrouw, ziedaar, loop er mee naar binnen.
Ellen wist reeds, eer zij hem aannam, dat
het een vreemde brief was, en snelde er mee
naar huis. Juffrouw Fortuna zond haar koel
terug om het port te betalen.
Toen zij weder binnenkwam, was hare tante
nog bezig den brief te lezen. Maar haar blik,
dat gevoelde Ellen, voorspelde niet vee) goeds.
Z\j durfde het niet wagen te sprekeD, het
wachten deed haar huiveren. Zjj stond daar,
totdat Juffrouw Fortuna den brief begon toe te
vouwen,
Is hier niets voor mjj in? zeide zjj be
schroomd.
Neen.
Ach! Waarom sclirjjft zij mjj niet? riep
Ellen, in tranen uitbarstende.
f3000 gestegen, waarvoor door den
eigenaar in dien tijd f500 in den
vorm aan terpaarde en kunstmest
is bijgedragen.
De zuivere winst door des pach
ters arbeid, vee en mest bedraagt
dus pl.m. t 2500. Waren deze men-
schen direct eigenaar geworden, zij
het ook voor meer dan f 600 dan
waren de voordeelen der waarde
vermeerdering door hun eigen arbeid
aan hun zelf ten goede gekomen.
Twee waren vroeger boerenarbeider,
en hadden elk pl.m. f 800 overge
spaard, een was boerenzoon, die door
zijn vader is voortgeholpen. Is het
wel wónder dat zulke menschen,
terwijl de pacht nog niet om is, de
willekeur des landheers vreezen bij
de vaststelling der pacht voor de
komende periode? En het behoeft
wel geen nader betoog, dat na het
verstrijken van den eersten termijn
aanzienlijk meer moet worden be
taald, omdat de vaststelling der
nieuwe pacht aan geen enkele be
paling is gebonden."
Uitbreiding van het kleingrondbezit
in ons land verdient verre de voorkeur
boven het zoo veelvuldig voorkomende
pachtstelsel.
In het Program onzer Liberale Unie
wordt onder agrarische hervormingen
gevraagd „voor de landarbeiders meer
dere gelegenheid openen om stukjes grond
in huur of in eigendom te verkrijgen
de pachtovereenkomst beter regelen, meer
in het bijzonder om te voorkomen, dat
te groot risico voor den pachter worde
gedragen."
Wij meeuen, dat het noodig is, dat
speciaal de aandacht worde gewijd aan
het streven, dat bij de Nieuwe Exploi
tatiemaatschappij voorzit om het klein
grondbezit in ons land te bevorderen,
daar de ervaring leert, hoe het den nati-
onalen bodem tot den meest intensieven
vorm van productie weet op te voeren.
Juffrouw Fortuna liep, voor zooverre men zien
kon, zonder eenig bepaald doel door de kamer.
Het is zeer vreemd! zeide Ellen bedroefd.
Ik vrees, dat zjj erger is, zegt pa, dat zij
erger is?
Neen.
Ach! had zij mjj maar eene boodschap
toegezonden! Dat had zij, dunkt mjj, wel mogen
doen ach, ik wenschte, dat zij het gedaan
had! drie woorden slechts! zegt pa ook,
waarom zij niet schrijft?
Neen.
Het is al zeer vreemd! herhaalde de arme
Ellen.
Uw vader schrjjft van naar huis komen,
zeide Juffrouw Fortuna na eenige minuten, ge
durende welko Ellen in siilte had zitten schreien.
Naar huis! Dan moet zjj zeker beter zjjn!
zeide Ellen, met nieuw leven; zegt pa. dat zij
beter is?
Neen.
Maar wat bedoelt hjj dan toch? zeide Ellen
ongerust; ik begrjjp niet, wat hjj meent; hjj
zegt niet dat zjj erger is, en hjj zegt ook niet,
dat zjj beter is, wat zegt gij dan
Hjj zegt nergens veel van.
Zegt gjj, wanneer zjj naar huis zullen gaan
Juffrouw Fortuna mompelde iets van lente
en snelde naar de provisiekamer. Ellen zag wel
dal er niets meer uit haar te krjjgen was; zjj
was droef te moede. Haar vader en hare tante
schenen beiden al zeer vreemd te handelen; en
waar zjj troost zou vinden, wist zjj nauweljjks.
De droogmaking der Zuiderzee.
Door Minister Lely is een wetsont
werp ingediend tot gedeeltelijke droog
making van de Zuiderzee. Dit ontwerp
mag tot de belangrijkste gerekend wor
den, welke in deze wetgevende periode
bij de Kamer aanhangig zijn gemaakt.
Na de ontzettende ramp, die de water
vloeden in den winter 1915/1916, over
Noord-Holland hebben gebracht, is de
kwestie van de drooglegging steeds urgen
ter geworden. Wordt de Zuiderzee door
een afsluitdijk afgesloten, dan zal de
tegen de zee te verdedigen kustlengte
van 320 K.M. terug gebracht worden tot
ongeveer 40 K.M. Stormvloeden uit de
Noordzee, die thans het Zuiderzeewater
tot een groote hoogte opzetten, zullen
na de afsluiting op het IJsselmeer. de
waterkom, die van de Zuiderzee over
blijft, hun invloed niet anders kunnen
doen gelden dan door gedurende enkele
tijden de loozing van het IJsselmeer bij
Wieringen te beletten. De minister stelt
voor te beginnen met het droogleggen
van twee westelijke gedeelten der Zuider
zee, in het ontwerp de Wieringerpolder
en de Hoornscbe polder genoemd. Vol
gens het bodemonderzoek zullen deze
polders uit uitnemenden kleigrond be
staan. Te zamen zullen zij 51020 H.A.
groot zijn. Voor men aan de drooglegging
dezer polders begint, zal een aanvang
worden gemaakt met den aanleg van den
afsluitdijk, die van de Noord-Hollandsche
kust door het Amsteldiep naar het eiland
Wieringen en van dit eiland naar de
Friesche kust bij Piaam zal loopen. De
afsluiting zal 66 millioen gulden kosten.
De dijk zal in het 9de jaar voltooid
worden. In het 7de jaar zat worden be
gonnen met de werken tot bedijking van
den Wieringerpolder, welke polder in
het 12de jaar droog en verkaveld kan
zijn. In het 6de jaar zal worden begonnen
met de werken tot bedijking van den
Hoornschen polder, die in het 15de jaar
droog en verkaveld kan zijn.
De kosten der droogmaking worden
Op zekeren dag had zjj eens hare twijfelingen
en droefheid aan Jan meegedeeld, Hij deed
geene poging aan hare hoop voedsel te geven,
maar zeide:
In deze wereld zullen er moeilijkheden
komen, Ellen; het beste is, ze alle aan onzen
God toe te vertrouwen; laten de beproevingen
ons nader tot Hem brengen. Zoek Hem meer
lief te hebben, en u geduldig naar zijn wil te
voegen.
Ellen herinnerde zich zjjue woorden, en tracht
te ze nu op te volgen, maar zij kou zich nog
niet zoo geheel naar Zjjn wil voegen. Het was
zeer hard, in zulk eene onzekerheid geduldig
te zjjn.
Verscheidene dagen ging alles op den ouden
voet voort, alleen was hare tante, dacht zij,
eenigszins wonderlijk, niet zooals gewoonlijk
in hare manieren jegens haar. Van Brund was
niet eenigszins maar zeer wonderlijk; hjj sprak
Ellen nauweljjks toe ot keek naar haar; hjj
slikte, zonder een woord te spreken, zijne spjj-
zen naar binnen en vertrok evenzoo; zelfs bleei
hjj van een paar maalljjden geheel weg. Zjj
zag niemand anders. Het weder en andere om
standigheden beletten haar naar den berg te
gaan.
Op zekeren namiddag was zjj met de grootste
aandacht aan een Franscho les bezig, toen zjj
zich hoorde roepen. Juffrouw Fortuna was in
de bencdcnkeuken bezig met kaarsen te maken.
Ellen liep naar beneden.
Ik weet niet wat er aan die kaarsen scheelt
geraamd op 44 millioen gulden. In totaal
zal dit beperkte plan van drooglegging
dus 110 millioen kosten. Een belangrijk
deel van de uitgaven zal door de op
brengst van de drooggemaakte gronden
worden gedekt. Het is zelfs niet onmo
gelijk, dat de opbrengst der droogmaking
de gezamenlijke uitgaven zal overtreffen
en het werk een directe bate aan de
schatkist zal opleveren. Behalve dat een
zeer aanzienlijk vruchtbaar gebied aan
het grondgebied van den Staat zal worden
toegevoegd, zal een betere waterstaats
toestand in een belangrijk deel des lands
wordea geschapen.
Voor de Nederlandsche Nijverheid en
werkkracht wordt een uitgebreid arbeids
veld geopend, kortom, de algemeene wel
vaart zal door de uitvoering van het
Zuiderzeeplan worden vermeerderd.
Het zou voorzeker de kroon op den
ministeriëelen arbeid van minister Lely
zijn, als het hem gegeven mocht worden
dit ontwerp tot wet te helpen verheffen.
Vanat 1849 wordt reeds over de droog
making der Zuiderzee gesproken.
Onvermoeid heeft de Zuiderzee veree-
niging propaganda voor het grootsche
plan gemaakt. In 1892 werd een Staats
commissie ingesteld met opdracht te
onderzoeken, of eene afsluiting en droog
making van de Zuiderzee op een wijze
als door de Zuiderzeevereeniging was
voorgesteld, in 's lands belang behoorde
te worden ondernomen.
In April 1894 stelde de commissie
haar verslag vast en verklaarde de over-
groote meerderheid harer leden (21 van
de 27 leden) zich voor de droogmaking.
Het thans door minister Lely ingediende
ontwerp kan als het resultaat van den
voorarbeid, in 70 jaren tijds verricht,
worden beschouwd. Het moge er dan
eindelijk toekomen, dat de zaak worden
aangevat. Het overgroote deel der natie
zou Regeering en Staten-Generaal dank
baar zijn, als nog in deze wetgevende
periode het Zuiderzeeontwerp tot wet
werde verheven.
zeide Juffrouw Fortuna, ik kan ze niet goed
krijgen; de talk is niet goed, geloof ik. Waar
ergens in den omtrek houden zij bijen?
Bij Juffrouw Hitchcock hebben zij bijen,
zeide Ellen,
Ja, in Egypte ook, voor zooveel ik weet,
zeide hare tante; het een helpt op 't oogeublik
al evenveel als het andere. Juffrouw Lowndes
dat is hier niet ver vandaan. Zet uw hoed op.
Ellen, en loop er schielijk heen, en vraag haar.
nog een weinig was te geven. Ik zal haar met
hetgeen zjj het liefst wil hebben betalen.
Houdt Juffrouw Lowndes bjjenkorven?
zeide Ellen.
Neen. zij maakt het was zelf, zeide
Juffrouw Fortuna op een toon, dien zij altjjd
aannam, wanneer iemand durfde vermoeden,
dat zjj zich wellicht ergens in vergiste.
Hoeveel moet ik baar vragen? zeide Ellen.
Och, ik weet het niet, een redelijk goed
stuk. Het was Ellen niet duideljjk, welk eene
hoeveelheid daarmee bedoeld werd. Zjj was
echter zoo wijs niet meer vragen te doen, en
ondernam hare wandeling. Toen Ellen binnen
kwam deelde zjj de boodschap kortelijk mee.
Ge moogt wel een goed stuk geven, moeder,
nu ge er toch aan bezig zjjl, zei de dochter,
en vraag haar, of zjj ons een stukje van hare
komjjnekaas wil geven, wilt ge dat doen?
Zou het de moeite waard zjjn het te wegen?
fluisterde Juffrouw Lowndes.
Hare dochter antwoordde op dcnzelfden toon,
terwjjl Juffrouw Maria Lawson zich bjj haar
