lilt
Buitenland.
7
jn
an
I
h.
pr
og
el
6
Id-
Jor
da
kkt
;un
I de
ale
ran
lier
Ian
aar
Star-
ant-
da
bde-
erd,
•eer
vee
ijgs-
tus-
&ko-
tUS-
ien,
te
bcht
Star
een groot zoutgehalte bedekt de uitgestrekte
vlakte, waarop nu zelfs het zeewier woe
kert. Van de boerderijen, die eenmaal tot
de fraaiste en weeldeiigste in Noord-Holland
behoorden, zij q nog slechts de geraamten
of de bouwvallen over.
De in bet slib achtergebleven zeedieren
veroorzaken een ondragelijken stank, die
uit dea drooggelegden bodem opstijgt en
door den Oostenwind over den Westpolder
wordt gedreven, waar het den bewoners
nog niet geheel gelukt is, hun huizen van
dienzelfden stank te bevrijden en menigeen
de schadelijke gevolgen van die uitwaseming
voor zijn gezondheid moest ondervinaeu.
Overigens heeft in dit deel van den pol
der het leven zijn gewone aanzien herkregen.
Toch is men niet hoopvol gestemd voor de
toekomst. Ook hier is het zoutgehalte van
het ondergeloopen land belangrijk; vandaar
dat de landbouwer geen groote verwach
tingen van den oogst koestert. De veehouders
ondervinden de schade nu al. De weilanden,
die in het voorjaar mooi groenden en veel
beloofden, konden de warmte der laatste
dagen niet verdragen en zijn geheel ver
dord. Verschillende veehouders moesten
daarom hun vee verkoopen.
ifarechaussee's hebben in den nacht van
Zaterdag op Zondag aan de grens bjj Hom-
mersum een troep van ongeveer 25 smok
kelaars ontdekt. Het gelukte 11 smokkelaars
te verbaliseeren en meer dan 1000 K G. vet,
rubber en andere goederen in beslag te
nemen. Er werden verscheidene schoten
gelost en een der kogels drong door een
zak vet, die een der smokkelaars op het
hoofd droeg.
Men zendt ons uit Vlissingen een tegen
spraak van het bericht, als zou een Belg,
verdacht van spionnage, zijn aangehouden
en naar Middelburg overgebracht.
Gisteren zijn twee Duitsche deserteurs
by Aalten over de grens gevlucht.
In de Haagsche trekvaart nabij Delft is
Zondag het lijk gevonden van eeo onbe
kenden man, ongeveer 25 jaar oud.
Een 5-jarig dochtertje van de wed. Nap.
te Midwolda (Oldambt) is gisteren in het
nieuwe kanaal verdronken.
Te Leeuwarden is gisteren een sterfgeval
tengevolge van nekkramp voorgekomen.
Bij een 23-jarigen man, uit Amersfoort
gekomen, heeft zich een nieuw vermoedelijk
geval van nekkramp voorgedaan.
Dr. baron v. Rbeinhaben, de gouverneur
van de Rijnprovincie, Jheeft Zaterdag te
Keulen een vaderlandlievende rede gehou
den over het onderwerpin hondstrouw
volhouden. Hij zeide o. m.dat de „storm
wind des Heeren" dubbel welkom zou zijn,
als hij uit de ziel van het Duitsche volk
de neiging tot genot, tot een behaaglijk
leven, die in de laatste jaren op bedenke
lijke wijze onder het volk werd waargeno
men, zou wegvagen. De volken worden in
stand gehouden door de kracht, die ze groot
gemaakt heeft, Het Duitsche volk is door
eenvoudige godsvrucht, door het idealisme
van zijn gedachten, door de geringschatting
van stoffelijke goederen geworden wat het
is, en die oude geloofsbelijdenis moet men
zich nu weer herinneren. Hij eindigde met
een hoch op Duitschiand „het nooit genoeg
bezongen land" en ten slotte zong de ge
heele vergadering het lied„Deutschland,
Deutschiand über Alles."
De opstand in Ierland.
De New Statesman bevat een paar in
teressante artikelen over den opstand in
Ierland. Vooreerst een van Bernard Shaw,
een Ier gelijk men weet. Het is in den
vorm van zes geboden met toelichting. Zoo
is het eerste gebod: „Wees voorzichtig met
de politieke leer die gij verkondigt. Op on
verwachte manier kunt gij aan uw woord
worden gehouden." En zyn toelichting is,
dat er nu al twintig maanden lang een
luidruchtige propaganda is gevoerd voor
„Sinn Peis voor de kleine volken". Hoe-
velen van de zoodanigen, vraagt hy, zou
den er voor hun beginselen op de puin-
hoopen van het postkantoor in Dublin den
heldendood zijn gestorven?En hij vergelijkt
Connolly met den koning der Belgen, zeg
gende dat hü voor het minst niet zijn ziel
heeft verloren in zijn wanhopigen strijd
voor de onafhankelijkheid van zijn land
tegen een tienvoudige vijandelijke over
macht.
Het tweede gebod is: „Verval niet tot
een onmatige bewondering van vaderlands
liefde en maak geen onverstandig gebruik
van het woord verrader." En de toelich
ting: Wie voor de onafhankelijkheid van
zjjn land vecht, moge dom en dwaas zyn,
maar zijn landgenooten zullen hem nooit
voor een verradei houden. Al de mannen
en vrouwen van de Sinn-Pein-vrywilligers.
die gevallen zyn, hebben even oprecht voor
hun land gevochten als eenig soldaat, die
in Vlaanderen voor zyn land is gesneuveld.
Hun republikeinsch ideaal kan men niet
bespotten, zonder Frankrijk, Engeland's
bondgenoot, en Amerika, Engeland's vriend,
te beleedigen, en wanneer de heele wereld
«ens republikeinsch ia geworden en de
tomantiek hun graven met bloemen heeft
Mekt, zullen de laatste Iersche rebellen
verheerlijkt worden in Britsche helden
dichten.
Derde gebod. „Neem niet overhaast aan,
dat elk gebouw, door een vijand vernield,
een meesterstuk van bouwkunst is." Het
is te betreuren, zegt Sbaw, dat er in Du-
bliu zoo weinig is verwoest. Het postkan
toor was een toonbeeld van de saaiheid van
I8d-eeuwsche pseudo-klassieke bouwkunst.
Het is niet jammer dat het verwoest is.
Wel is het jammer, dat de achteibuurten
van Liffey niet verwoest zjjn. Die hebben
jaar in jaar uit zooveel menschen tot ziekte
en dood, tot misdaad, drank eti zelfmoord
gebracht, dat de fusillade van Sinn Feiners
en het plunderen van hun legertros er on
beduidend bij zyn. Uit die achternuurteu
Kwamen de benden, voor wier dietstallen eu
wreedheden de vrijwilligers aansprakelijk
zullen worden gesteld, ofschoon hun mis
daden over onze hoofden komen. Laten wy
geen rouw dragen over het stuk van de
stad Dublin dat vernield is, maar over ten
minste driekwart wat niet vernield is.
Het vierde gebod. „Wetten, die al over
tijd zijD, uit te stelleu om het rustig te
hebben, kan meer last geven dan het voor
komt." WasHomeRuleingevoerd,dan waren
Sinn-Fein- en Ulster vrijwilligers theoretisch
evenzeerverraders geweest, maar hetlersche
parlement zou als het te zwak wasem hen
anders te bedwingen, dienstplicht hebben
ingevoerd om van ze af te zijn.
Het vijfde gebod. „Vergeet niet, dat de
zelfde middtlen oek in Engeland en Schot
land elk oogenblik een opstand zouden kun
nen verwekken." Als de party, zegtShaw,
die openlijk de vakvereenigingen wil vernieti
gen, een documentverspreidde, gelijk dat den
Sinn Fein-opstand deed uitbarsten, zou zij
in aantal van plaatsen in Groot-Brittanje
een oproer uitlokken als in Dublin.
De New Statesman drukt dat beruchte
stuk af. Het is een lastgeving om, op een
leeken van het Kasteel te Dublin, den zetel
van de Iersche Regeering, al de voorman
nen van de Siun Fein en andere Iersche
lichamen gevangen te nemen, een aantal
gebouwen te bezetten, andere (o.a. het pa
leis van den R.-K. aartsbisschop) af te
sperren enz. Oöiicieel is het stuk als een
vervalsching gekenmerkt, maar de Sinn-
Feiners hebben aan de echtheid geloofd.
En zoolang niet ontdekt is, wie de schurk
was zegt Shaw die de vervalsching
beging, zal men in Ierland gelooven, dat
het echt is.
Het zesde en laatste gebod is: „Als gij
goede burgers wilt hebben, moet gij de
menschen leeren goede buigers te zijn."
Wiens schuld is het, vraagt Shaw, dat die
ongelukkige Sinn Feiners in onwetendheid
en romantische dwaasheid een hopeloozen
kwaden streek voor een vaderlandlievende
vrijheidsdaad hielden, gelijk Shilley er be
zong en Byron er voor streed? Aangeno
men dat hun hoofd gelijk hun pers vol
zat van ultra-insulairen vaderlandslieven-
den eigenwaan, is dit het oogenblik dat
Engeland deswege een steen op hen kan
werpen? Is niet de verheerlijking van
vaderlandsliefde, van roekelooze uittarting,
van overmacht in aantal en hulpbronnen,
van bereidheid om voor de oude vlag te
dooden en gedood te worden, van onmee
doogenden haat tegenover den vijand, van
het heilige recht van kleine naties op zelf
bestuur en vrijheid, meer dan een jaarlang
hun in de ooren gebazuind door Britsche
schrijvers, die spreken en denken alsof
Engeland nog het Engeland van Alfred is,
en het socialisme, het eenige wat Sinn Fein
kon vervangen, rebellie en blasfemie is?
Is het niet een weinig onredelijk van ons
om te roepen om het bloed van mannen,
die ons eenvoudig aan ons woord hebbeD
gehouden en gedongen naar onze verheer
lijking van Belgen en Serviërs, die ook hun
postkantoren aan vuur en slachting hebben
gewyd in een worsteling tegen de gewel
dige overmacht van reusachtige rijken?"
Ik kan hierover vrijuit spreken, besluit
Shaw, want ik heb het romantische separa
tisme van Ierland tot het laatste toe met
alle macht bestreden. Twee dagen voor het
uitbreken van den opstand heeft hij nog in
de Irish Times de Sinn Feiners aangevallen.
Het was te laat, trouwens de Sinn Feiners
hadden van eiken rumoerigen Engelschen
patriot kunnen hooren, dat Shaw iemand
is, die niet meetelt. Niettemin moet Shaw
erkennen, dat de rebellen patriotten waren
naar zij het inzagen, en achtenswaardig in
hun tepublikeinsche ideaal. Zyn slot is dat
de gevangenen kans moeten krijgen om als
een Iersche brigade naar het fiont te gaan.
Belangrijk is het opstel van denlerschen
medewerker van de New Statesman over
„de tragedie in Dublin." Voorop zegt hy,
dat de naam Sinn Fein voor de Dublijnsche
oproerlingen verkeerd is. De SinnFeineris
eigenlijk iemand, die gelooft in de politiek,
twaalf jaar geleden aanbevolen door Ar
thur Griffiths, een Dublynsch-journalist, in
een geschrift The Resurrection of Hungary
A Parallel for Ireland, Griffiths wilde, dat
de Ieren de Britsche regeering zouden boy
cotten, door geen afgevaardigden meer naar
het Parlement te zenden. Ze moesten een
nationale vergadering te Dublin bijeenroepen
en inlandsche rechtbanken in de plaats van
de „Engelsche" stellen. Verder diende er
front te worden gemaakt tegen de „veren-
gelsching" van Ierland, de Iersche taal moest
m.a.w. worden bevorderd; ook tegen de
werving voor het Engelsche leger moester
gewerkt worden. De naam Sinn Fein wy
zelfs, Ierland voor de Ieren m.a.w.) werd
een spotnaam, door de officleele Home Ru
lers, ten onrechte, gegeven aan alle natio
nalisten, die Redmond's gezag betwistten,
en vooral aan de „Iersche vrijwilligers."
John MacNeill, die laatstelijk voorzitter
van de Iersche Vrijwilligers was, is nooit
Sinn Feiner geweest. Hy heeft zich eerst
bij het uitbreken van den oorlog van Red
mond losgemaakt. Hy is professor aan de
Nationale Universiteit geweest en was een
vurig voorstander van het Iersch. James
Connolly, het denkende hootd van de ar
beiders, die aan den opstand hebben mee
gedaan, heeft in zyn geschrift Labour in
Irish History in zyn veroordeeling van het
bourgeois nationalisme zoowel Sinn Fein
als Redmond's party gehekeld.
De schrijver merkt i.i het voorbijgaan op.
dat vele kunstenaars en schrijvers aan den
opstand hebben deelgenomen. Gravin Mar
kiewicz, die nu tot levenslange gevangenis
straf is veroordeeld, was vroeger schilderes.
Zy is Iersche van geboorte, uit den landadel.
Behalve zy zyn al de leiders, naar de schrij
ver meent, Katholiek en „oprechte Gaels".
Vroeger koos het rebelsche Ierland gewoon
lijk Protestanten en Engelsche leren tot
leiders. Men vertelt, dat al wie besloten
haddeD aan den opstand mee te doen, op
Paaschzondag ter communie gingen, behalve
vier man, die uit de gelederen werden ver
wijderd omdat, zoo heette het. zy hun
kameraden ongeluk zouden aanbrengen.
De vraag is, hoeveel van de vrijwilligers
aan den opstand niet mee hebben gedaan.
MacNeill verbood in een proclamatie Zondag
zijn volgelingen, Maandags aan paraden of
vergaderingen deel te nemen. Volgens den
schrijver moet dat veel invloed hebben ge
had. Algemeen zegt men, dat MacNeill tegen
een opstand was. Gelijk onze lezers weten,
houdt men in Engeland die proclamatie
voor een krijgslist.
De redactie van de New Statesman keurt
het doodschieten van aanvoerders van de
rebellen af. Naar menscjielijke opvattingen
van de gerechtigheid hebben zij hun lot
verdiend, maar was het noodig? De opstand
was gedempt. Dacht men in de toekomst
Iersche oproerlingen af te schrikken? De'
heele geschiedenis van Ierland weerspreekt,
dat dat iets helpt. De doodgeschotenen zullen
voortaan tot de helden en martelaars van
Ierland worden gerekend. De regeering zal
tot dezen straffen maatregel verlof hebben
gegeven om te toonen, dat.zy toch ook wel
streng kan optreden.
Het aftreden van Birrell als minister van
Ierland keurt de New Statesman goed.
Hij was te slap. Hy regeerde niet; het
Kasteel regeerde. En de politie deed onge
veer wat ze wou. Zoo kwam het, dat er
zwakheid was in de groote bestuursdingen
en tirannie in de kleine.
Hoe het zenuwgestel van den soldaat lijdt.
Een correspondent van de Morning Post
beschrijft den invloed van den strijd op
het zenuwgestel van den soldaat. Hy zegt
o.a.;
De invloed van den oorlogstoestand op de
zenuwen is misschien verantwoordelijk voor
vele vreemde physieke toestanden, die een
zeer geheimzinnig karakter dragen.
De gevallen, die thans voorkomen, ver
schillen voor den neuroloog, die veel ervaring
heeft opgedaan, niet veel van die welke
in het burgerleven voorkomen. Daar is het
bijv. shell shock granaatschok, die voor
vele gevallen verantwoordelijk is. Al deze
gevallen kunnen echter gerangschikt wor
den onder de reeds bekende rubrieken. De
eenvoudigste vorm is die van een schok,
die veroorzaakt wordt door den luchtdruk,
die door het uiteenspringen van een met
ontploföngsmiddelen gevuld projectiel voor
komt. De patiënt herinnert zich de nadering
van het projectiel niet meer omdat het ge-
heele bewustzijn ten gevolge van wat een
poosje te voren is gescnied, ontbreekt. Steeds
volgt hierop hetzelfde gebrek aan bewust
zijn, en steeds zyn er dezelfde complicaties.
Ook de behandeling is steeds dezelfde: een
rustkuur in bed. Een andere vorm van
werkelijk lichamelijk letsel door shell shock
heeft een geheimzinniger verloop. Het ge
heugen van den lijder is niet verstoord. Hy
herinnert zich alles, maar hij geraakt ver
suft evenals een bokser, die te zware slagen
heeft gekregen in den loop van een moeilijke
partij. Zyn gedrag wordt zonderling en zijne
handelingen onbepaald. Ook voor die lijders
is rust het eenige geneesmiddel.
Shell shock vertoont echter nog andere
verschijnselen, die gelijktijdig in elkander
overgaan. Zoo by v. de toestand, waarbij een
man, die pas aan een hevig bombardement
is bloodgasteld geweest, schijnbaar gezond
en wel, plotseling ineenstort. Soms is het
volgendebombardement daarvan deoorzaak.
Wordt hij dan door een verstandig officier
spoedig naar een veilige plaats gezonden,
dan zakt hij plotseling op onverklaarbare
wijze ineen en blijft rustig doorslapen, on
verschillig waar hij zich bevindt en wat voor
lawaai er om hem heen is. Sommige man
nen genezen hiervan volkomen. Anderen
daarentegen kunnen noggeruimen tijd geen
geluid verdragen. Zij lijden aan een te he
vige reactie op geluiden, het geluid van een
fluitje of het barsten van een fietsband op
straat, voor het hospitaal waarby verpleegd
wordt, jaagt soms plotseling een aantal van
deze zenuwlijders uit bod. Een vierde groep
is die dergenen, waarbij zorgen en onge
makken een reeds ondermijnd gestel nog
verder slopen. De gevolgen kunnen tusschen
prikkelbaarheid en onbekwaamheid om op
een bepaald onderwerp de aandacht samen
te trekken varleeren.
Kortom, de oorlogstoestanden kunnen
iede:e doorstane zenuwzwakte of aandoe
ning weder oprakelen. Dit behoort tot de
psychologie van den oorlog. Het voortdu
rende bombardement moge soms al weinig
gewonden of dooden kosten, het mat den
vijand af en maakt de zwakke plaatsen in
zyn temperament nog zwakker. De oorlog
voerende party, die over het kleiuste aan
tal projectielen bescnikt, wordt daarom
dubbel aangevallen naar lichaam en naar
geest. Maar er is steeds met een belang
rijke factor rekening te houden. De genezing
hangt n 1 alleen af van den vroegeren ge
zondheidstoestand van den sol aat Ai*hy
van nature krachtige zenuwen heeti, dan
zullen die tijdelijke aandoeningen hem geen
blyvead kwaad doen. Het leger dat de
sterkste zenuwen heeft, zal winnen Neu
rologen, die zoowel de Engelschen als de
Duitschers kennen, hebben vertrouwen in
het grooter uithoudingsvermogen der eersten.
De Engelschman heeft een onverstoorbaar
temperament. De Duitschers ziin bij hem
vergeleken, een natie van zenuwlijders, zegt
de berichtgever van de Morning Post.
Tegenover de stelling, dat de versterkin
gen, die Rusland op de Alandseilanden heeft
aangelegd, een bedreiging van Zweden zyn,
is Dagens Nybeler van Stockholm van
meening, dat die versterkingen van zuiver
verdedigenden aard zijn, tn het blad herin
nert aan wat de Zweedsche minister van
buitenlandsche zaken heeft gezegd, nl. dat
Rusland beloofd had, na den oorlog de ver
sterkingen op te ruimen.
Daarentegen betoogt generaal Axel Rappe
in een geschrift Zweden vóór de Beslissing,
dat Rusland op de Alandseilanden een basis
voor een aanval heeft gevestigd. Hij waar
schuwt, dat men geen waarde moet hechten
aan diplomatieke verzekeringen van het
tegendeel.
De Temps meldt dat generaal Pétain is
benoemd tot opperbevelhebber van hst mid
denleger, dat den sector van Soissons tot
en met Verdun verdedigt, en dat generaal
Nivelle het bevel over het eigenlijke leger
van Verdun van Pétain heeft overgenomen.
Nieuwe manschappen.
In Pruisen moeten zich alle landstorm-
plichtige jongelieden, die in April 17 jaar
zyn geworden onmiddellijk by de militaire
overheid aanmelden.
Duitschiand en de Vereenigde Staten.
De Kölnische Zeitung geeft in haar middag
editie van gisteren in opgetogen bewoor
dingen lucht aan haar blijdschap over het
door haar als een offlcieuse mededeeling
der Amerikaansche regeering beschouwde
telegram van de Associated Press dat de
Veieenigde Staten, onder voorbehoud dat
de officiële tekst der nota met de nietoffi-
cieele overeenkomt, de Duitsche beloften
aanvaarden en de vervulling zullen afwach
ten. Hiermede, zegt het blad o.m. is naar
menschelyke berekening aan de spanning
tusschen de beide landen een eind gemaakt,
gelijk het doel der tegemoetkoming van
Duitschiand was en redelijkerwijze ook
mocht worden verwacht.
Het blad doet een beroep op de Duitsch-
Amerikanen om er nu ook verder met
verdubbelden ijver en opgewektheid aan
mee te werken dat er weder een volkomen
heldere hemel tusschen de beide volken zaJ
stralen.
DE WEG NAAR EEN DUURZAMEN
VREDE,
door
Dr. E. Berger te Bern.
Men moet toegeven, tot welken Staten-
groep men ook moge behooren, welke po
litieke meening men ook moge voorstaan
dat in de laatste rede van Von Bethman
Hollweg twee vragen gesteld zyn, die voor
het lot van de volkeren der aarde van bui
tengewoon belang schijnen te zyn. In de
eerste plaats eischt hij, dat op den wereld
oorlog een duurzame vrede moet volgen.
Datgene, wat in de oudheid de profeten den
volkeren voorspelden, datgene, wat de vol
keren van het Haagsche Scheidsgerecht ge
hoopt hebben, datgene, wat aan de pacifisten
den naam van Utopisten, den hoon en den
spot van de zijde der oorlogspartij en van
haar lakeien heeft verschaft, dat wordtdoor
den eersten Staatsman van de Centrale
mogendheden heden als een onafwijsbare
noodzakelijkheid verklaard. Onbewust of
bewust wijst echter Von Bethman Hollweg
op een andere plaats van zyn rede ook den
weg, die tot een duurzamen vrede leidt.
Hij zegt met betrekking tot Frankrijk, dat
daartegen geen woord van haat bedoeld
wordt; hy spreekt met bewondering van
de groote dapperheid, waarmede hetFran-
sche volk zich verdedigd. Wanneer echter
geen haat, doch waardeering en gerechtig
heid ten opzichte van den tegenstander
gevoeld worden, dan is er geen grond voor
oorlog voorhanden en is de eerste stap tot
een duurzamen vrede -gedaan.
Er ontbreekt echter in de rede van Von
Bethman Hollweg de verzekering van een
zdfde waardeering voor de andere tegen
standers van Duitschiand; er ontbreken,
wat wellicht veel moeilijker nog te bereiken
is soortgelijke verklaringen van de Stiats-
lieden van de zijde der Entente ten op
zichte van de volkeren van de Centrale
Mogendheden. Evenals in een duel de sekon-
danten, zoo zouden in dan tegenwoordigen
volkerenstrijd de Staatslieden vandeoDzfl-
dlge Staten gezameiyk er toe behooren
