I
Officieel Nieuws- en Advertentieblad
voor Overflakkee en Goedereede
EERSTE BLAD.
■■PP-- - --
15de Jaargang.
Woensdag 4 Augustus 1915.
No. 38
„VOORUIT!"
Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG.
Prijs per kwartaal, franco per post f 0,50.
Afzonderlijke nummers0,05.
Hoofdredacteur W. DE JONG,
Lid van de Tweede Kamer Staten-tieneraal,
'a.GBAVËlMU&GE.
Prijs der Advertentiënvan 1 —6 regels f 0,60
Iedere regel meer0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
Driemaal plaatsing wordt slechts tweemaal berekend.
Alle solide Boekhandelaars'en Advertentie-Bureaux
nemen Advertentiën aan.
Uitgave der
Flakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij
te middelharnis.
Berichten van correspondenten en Advertentiën te adresseeren aan de Flakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij te Middelharnis.
Een mislukt stelsel.
De Nederlanderhet blad van Mr.
Lohinan, voert sinds weken strijd tegen
de politiek van den heer Kuyper. Deze
laatste heeft op de beschouwingen van
de Nederlander wijselijk gezwegen. Het
eenig bescheid, dat de btandaard gaf,
was een driestar, waarin roerend ge
klaagd werd over het gemis aan „broe
derliefde" hij den heer Lohraan. Louter
uit „broederliefde" zweeg de heer Kuyper
de rake artikelen van de „Nederlander"
dood, zooals men dat van de „Standaard"
gewoon is. De heer Kuyper is nu voor
zijn doofheid „buitenaf". Als hij terug
komt, zal hij misschien driestarren schrij
ven over de artikelen van de „Neder
lander", zonder dat de Standaardlezer
V ook maar eenigszins vermoeden kan, dat
I de heer Kuyper fulmineert tegen de
pNederlander". Tegen dien tijd zijn
immers die artikelen van mr. Lohman
reeds lang vergeten. In deze artikelen
I schetst „de Nederlander", het stelsel, dat
de heer Kuyper heeft probeeren door
te voeren in onze politiek, als volgt:
„Het stelsel der Grondwet is, dat
i de Kamerleden vrij en zelfstandig zijn
in hun oordeel, maar om de vier jaren
aan herkiezing zich moeten onderwer
pen. Gedurende dat tijdperk moeten
de kiezers hen vertrouwen. Dit werkt
I repressief.
Daartegenover staat het stelsel hier
te lande het eerst door dr. Kuyper
ingevoerdde kiezers moeten niet hun
„vertrouwen" stellen in hun afgevaar
digden, opdat ze niet „langer worden
gefopt". Daarom moeten ze aan de
partij gehouden worden, welke partij
haar vertrouwen want vertrouwen
is nu eenmaal onmisbaar in plaats
van aan haar afgevaardigden, schenkt
aan haar leider, welke dan toezicht
heeft uit te oefenen op „de club" en,
zoo dit mogelijk is, ook op het Kabinet.
Dat werkt preventief en scherp tevens,
omdat de „leider" steeds het Damocles-
zwaard onder zijn bereik heeft.
FEUILLETON.
DE WIJDE, WIJDE WERELD
ELIZABETH WETHERELL.
"«•"orlwrdl••wnln.k t.b h,t «lljkn.mlr bock, t
MMIM b|J rfc Firn* D BOLLE to Rotterdam.
EERSTE DEEL.
EERSTE HOOFDSTUK.
Het nieuws wordt bekend.
Wat was het toch, ma, dat pa u Tanochtend
van dat proces vertelde?
Dat Van ik u niet zeggen. Ellen; maar krijg
dien doek eeos en doe hem mij om.
'4)t ge koud, ma, en dat in deze warme
Hkamer?
L een beetjeZiezoo, dat zal mij goed
loen. Laat mij nu met rust, beate meid. en stoor
ny met.
Er was niemand anders in de kamer Ellen,
ildus aan rich zelve overgelaten, nam bare toe
rlucht tot het raam en zocht zich daar le ver-
naken. Het uitzicht naar huiten beloofde echter
li re&end.e. en dit maakt do straat
h„ i w pr °P *e '®en was, somber en duister.
0G'l?angers plasten door het water, de paar-
'en eo ry tuigen waadden door hel slyk. De
Zoolang dit stelsel o.i. met den
aard onzer staatsinstellingen in strijd
behouden wordt, zal ook de tegen
woordige politieke misstand behouden
blijven.
Het lijdt ceen twijfel dat dr. Kuyper
dit nooit zal erkennen. Evenmin dat
hij de Leider zal blijven. Niet alleen,
omdat hij zich in vele opzichten ver
dienstelijk gemaakt heeft, en de partij
steeds behoefte zal voelen hem baai-
dankbaarheid te betuigen voor het vele
goede, dat hij ontegenzeggelijk voor
haar en ook voor velen buiten zijn
partij verricht heeftmaar ook omdat
net onmogelijk zal zijn hem te ver
vangen, daar niet licht iemand te vin
den zal zijn, die èn zoovele aanspraken
op erkentelijkheid kan doen gelden, én
in zich de eigenaardige (goede en ook
minder goede) eigenschappen ver-
eenigt, voor het uitoefeneu van een
leiderschap als door dr. Kuyper ge
schapen is, onmisbaar.
Willen de kiezers hun gekozenen
niet meer vertrouwen, dan moet niet
het vertrouwen op een alleenheerseher
worden overgebracht, hoe voortreffelijk
hij zijn moge, maar dan moet men het
Zwitsersche referendum invoeren. Of
men moet het stelsel der sociaal-de
mocraten aanvaarden, met hun jaar-
lijksch vrij Gongresdebateen stelsel
overigens waarvan ook de onmogelijk
heid in de toepassing steeds duidelij
ker zal worden. Maar een vierjaarlijk-
sclie Deputatenvergadering met een
Veldheer en diens eigen zelfstandig
blad, is nu reeds veroordeeld.
Het blijkt onhoudbaar".
De Nederlander schetst het Kuyperi-
aansche stelsel zeer juist. In de Kuyper-
partij geldt slechts één wachtwoord
„trouw aan den leider". Wee, die het
waagt, zich tegen zijn meening te ver
zetten. De banvloek wordt dra in de
„Standaard" uitgesproken, ontrouw is al
het minste, waarvan hij wordt beschul
digd, en zonder genade wordt hij gesig
naleerd als onzuiver in de ware, anti
revolutionaire leer.
Mij, de heer Kuyper, weet alleen, wat
zuiver antirevolutionair is; degene zijner
partijgenoten, die anders dan hij durft
vroolijkhcid was van de straat geweken, er waren
slechts weinige ry tuigen te zien, en de menschcn,
die zich daar bevonden, waren er alleen, omdat
zy er zyn moesten. Intusschen geraakte Ellen,
die zich ernstig voorgenomen had, alles, wat er
voorbykwam opmerkzaam le beschouwen, al
spoedig geheel in bare bezigheid verdiept, en
terwyl hare gedachten langzaam van het eene
voorwerp naar het andere afdwaalden, zat zy
gedurende een geruimen tyd met haar gezichtje
tegen bet kozyn van het raam geleund en lelie
slechts op hetgeen daar buiten omging.
Hel daglicht verdween allengs, en op slraat
werd het al meer en meer duister. De regen
viel bij stroomen neer, en slechts nu en aan
verdoofde een rijtuig of een voetstap het geluid
van liet aanhoudend gekletter. Ellen zat evenwel
nog met het gezicht tegen het raam, alsof zij
er aan getooverd was, en keek naar iedere
duistere gedaante, die voorbijging, alsof zij er
bjjzonder belang bij had. Eindelijk werden er in
de verte lichten ontstoken, en toen eerst kwam
het haar in de gedachten, dat er niet alleen een
buitenshuis, maar ook een binnenshuis was. 7.y
wendde haar gelaat van het raam af. In de
kamer was het donker en eenzaam, en Ellen
gevoelde zich stram en huiverig. Zy ging ter
stond naar den haard, zocht den pook op en
slaagde er zoo goed in, de Liverpoolsche kolen
op te stoken, dal de heldere roode vlam omhoog
steeg en hel gansche vertrek verlichte. Ellen
glimlachte over het welgelukken van hare proef.
«Dal lijkt, er n&ai", zeide zy by zich zelve; wie
oordeelen, is gevangen in liberalistische
strikken, op de dwaalpaden van revolutie
en socialisme gekomen, of te wel hij is
een opruier, die eigenlijk door het slag
zwaard van den heer Kuyper zou moe
ten sneven.
De antirevolutionaire partij zal onge
twijfeld op de eerste de beste Deputaten
vergadering onder handgeklap en voet-
getrappel, met gejubel en een lied van
Da Cosla den heer Kuyper in alles zijn
zin geven. Heemskerk, Anema, Diepen
horst, Kofiieberg, Smeenk worden mors
doodgeslagen.
Met overweldigende meerderheid zal
de heer Kuyper zijn weuschen ingewil
ligd krijgen. Een door-dik-en-dunner als
de jonge mr. de Wilde zal misschien
met een roerende feestrede de Deputaten-
apotheose opluisteren.
Doch spijt dit schijnvertoon zal ook
in de antirevolutionaire partij het ver
zet tegen een persoonsvergadering, als
de heer Kuyper heeft weten uit te lokken,
groeien en in de toekomst de mislukking
van zijn stelsel blijken.
Voor zuivering fier politieke verhou
ding kan men zich in het laatste slechts
verheugen.
De waarde van èèn stem.
Door de ellendige lakschheid der
Haagsche vrijzinnige kiezers zijn in het
tweede district drie vrijzinnige zetels
verloren gegaan. Honderden kiezers heb
ben zich de moeite niet getroost te gaan
stemmen. Dat zijn tnenschen van de
soort, die als verontschuldiging altijd
aanvoeren: „och, het komt er toch op
één stem niet op aan. Als het alleen van
mij afhangt, kan het toch niet gewonnen
worden". Die sukkels vergeten, dat als
honderd aldus redeneeren, de zaak juist
glad verloren is. Meermalen is bij ver
kiezingen gebleken, dat één stem den
doorslag kan geven. We zien het nu
weer bij de herstemming voor den ge
meenteraad te Wijk bij Duurstede.
Uitgebracht werden op de heeren
H. Apfeld 188, A. A. Barentsen 187
(candidaten der Prot. kiesvereeniging),
J. W. Stokman (R. K.) 18S en G. H.
Telkamp (R. K. 184 stemmen. Zoodat
zal nu nog zeggen, dat ik het vuur niet kan
opstoken? Laat ons nu eens zien, of ik niet iets
anders doen kan. Zie eens, hoe die stoelen staan
men zou denken, dat wij hier eene naaischool
gehad hadden, daar, gaat naar uwe plaatsen
terug, nu ziet het er iets beter uil; nu de
gordynen neergelaten, en ik mag de blinden ook
wel sluiten; ziezoo en dit tafelkleed mag ook
wel ldy zijn, dat het rcchl hangt, en hel werk
doosje en de hoeken van ma moeten op hunne
plaats en niet zoo door elkander liggen. Nu
wonschle ik maar, dal ma wakker werd; ray
dunkt, dat hel nu tyd wordt. Ikgeloofniet.dat
zy slaapt; zy ziet er althans niet uit, alsof zij
slaapt".
Hierin had Ellen gelijk; bet gelaat harer
moeder droeg gcene sporen van slaap, noch vaD
eenigc rust hoegenaamd; de lippen waren op
elkander geklemd en liet voorhoofd niet kalm.
Om echter te weten le komen, of zy sliep of
niet, en half by zich zelve besloten haar in allen
gevalle wakker te maken, knielde Ellen naast
haar neer en ging met haar gezicht dicht by
dal van hare moeder op het kussen liggen.
Hierdoor kreeg zy echter faal nog leeken. Na
een paar minuten streelde Ellen zachtjes langs
de wangen harer moeder, en dit gelukte,
want Mevrouw Montgomery greep de kleine hand,
terwijl deze langs hare lippen gleed, en kusle
haar een paar malen feeder.
Ik heb u immers niet gestoord, ma, heb
ik wel? zeide Ellen.
Zonder hierop te antwoorden, ging Mevrouw
fekozen zijn de heeren H. Ampield en
W. Stokman.
De beer Barentsen viel af, hij kwam
één slem te kortDoor dezen uitslag is de
raad om en bestaat thans uit 6 Katho
lieken en vijl liberalen.
Eén stem werd oorzaak, dat de meer
derheid voor de liberalen verloren ging.
Zouden kortzichtige kiezers, als wij sig
naleerden, nu nog niet begrijpen, dat
dan hun eene stem wel degelijk van in
vloed kan zijn op den uitslag? We heb
ben dit soort kiezers in alle gemeenten,
ook op Flakkee en in Middelharnis
hebben ze bij de laatste herstemming
ook niet ontbroken. Wij vreezen dat wij
deze zwakke broeders speciaal moeten
zoeken onder de vrijzinnigen. Rechts
is gewoon om al zijn manschappen in
het vuur te brengen. Juist wij, vrijzin
nigen, hebben telkens te kampen met
de hopelooze lakschheid van velen. O,
ja, als het erg gaat spannen, dan loopen
ze soms te hoop. Doch dan is het ge
woonlijk te laat!
Landbouw.
Kunstmestvoorziening.
De vooruitzichten voor den aanvoer van
kunstmest zijn ongunstig.
Van sommige stoffen is de productie zoo
danig ingekrompen, dat de landen van voort
brenging slechts hunne eigen behoefte kun
nen dekken. Voorts hebben meerdere landen
den uitvoer van kunstmeststoffen verboden
en het is zeer waarschijnlijk dat zij dezen
uitvoer ook ja het vervolg niet zullen toe
staan.
Wy zullen alleen dan kunstmest in be
hoorlijke hoeveelheden kunnen krijgen,
indien w(j werkelijk goede waarborgen
geven, dat het aangevoerde voor den land
bouw noodig is en door den landbouwer,
(met welken titel de Kunstmest-Commissie
ook tuinbouwers en andere grondgebruikers
aanduidt), op zjjne gronden wordt uitgezaaid;
slechts in dat geval is er zekerheid dat het
niet meer uitgevoerd kan worden'
De Kunstmest-Commissie kan die zeker
heid alleen geven, wanneer de landbouwers
er mede zorg voor dragen, dat geen kunst
mest naar het buitenland wordt verzonden,
zoolang de uitvoer verboden is en met voor
andere doeleinden wordt verbruikt. Van deze
Montgomery overeind zillen en streek ziel) met
beide handen het haar van het voorhoofd en de
slapen weg met eene beweging, die Ellen maar
al te goed kende, als aanduidende, dat hare
moeder haar iels onaangenaams of pyulyks le
zeggen had.
Wat vroegt ge iny zooeven. lieve kind?
Ma, ik meende, dal ik pa vanochtend hoor
de vertellen, dat hij dat proces verloren bad.
Ge hebt goed gehoord. Ellen, hy lieeflhet
verloren, zeide Mevrouw Montgomery.
Zyt gij er bedroefd over, ma Spyt het u
Ge weet, lieve kind, dat ik my over het
winnen of verliezen van geld niet zeer veel
bekommer. Ik geloof, dat myn hemelsche Vader
my geven zal, wat goed voor my is.
Maar, ma, waarom zyt ge dan zoo bedroefd
Omdat ik dezen stelregel niet op andere
gevallen kan loepassen en mij niet geheel in
zijne handen overgeven.
Wat scheelt er aan, beste ma Wat maakt
u zoo droevig?
Dit proces, Ellen, heeft ons meer droefheid
veroorzaakt dau ik ooit gedacht had, dal een
proces doen kon, ik bedoel namelyk het
verlies daarvan.
Hoezoo, ma?
Het heeft eene geheele verandering in al
onze plannen gebracht. Uw pa zegt, dat hij nu
te arm is om hier langer te blijven, en hy beeft
besloten spoedig eene militaire betrekking bij
de een of andere regeering in Europa te zoeken.
Wel, ma, dat is erg; maar by is vroeger
