Officieel Nieuws- en Advertentieblad
voor Overflakkee en Goedereede
L5de Jaargang
Woensdag 14 April 1915.
No. 22
„VOORUIT!"
Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG.
Prijs per kwartaal, franco per post f 0,50.
Afzonderlijke nummers0,05.
Hoofdredacteur W. DE JONG,
Lid van de Tweede Kanier Staten-Generaal,
VGBAYENUIGE.
Prijs der Advertentiënvan 1—6 regels f 0,60
Iedere regel meer0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
Driemaal plaatsing wordt slechts tweemaal berekend.
Alle solide Boekhandelaars en Advertentie-Bureaux
nemen Advertentiën aan.
Uitgave der
Flakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij
te Mlddelbarnls.
Berichten van correspondenten en Advertentiën te adresseeren aan de Flakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij te Middelharnis.
Zonderlinge opvatting.
Het concentratieprogram van 1913 be
vatte verschillende wenschen, die de vrij
zinnige partijen bij een triomf der con
centratie, verwezenlijkt hoopten te zien.
De hoofdpunten van den politieken strijd
in 1913 waren algemeen kiesrecht voor
mannen en wegneming van de grond
wettelijke belemmeringen tegen het
vrouwenkiesrechtstaatspensioneering,
vrijhandel en strijd voor de openbare
school. Zonder de andere punten van het
concentratieprogram minder belangrijk
te achten, zal ieder, die aan Jden politie
ken strijd deelnam, onmiddellijk toegeven
dat deze vier kwestie's steeds naar voren
werden geschoven. De overwinning van
1913 beteekende al dadelijk, dat twee
doeleinden waren bereikt. Vrijhandel en
de openbare school hadden alleen te
duchten van een clericalen triomf, de
Juni-overwinning der linkerzijde betee
kende, dat de aanval op vrijhandel en
school waren afgeslagen. Het extra-parle
mentaire kabinet, dat uit de overwinning
voortkwam, begreep zeer wel, waaraan
de Junitriomf te danken was. Dadelijk
na zijn optreden verklaarde de premier
rekening te zullen houden met den uit
gesproken volkswil en hij gaf te kennen,
dat de volkswil zich had veïklaard voor
het algemeen kiesrecht en het staats
pensioen. Woordelijk zeide deheerCort
van der Linden
„De vraag, waar het nu op aankomt
is dezehebben de jongste verkiezin
gen inderdaad aangetoond, dat het volk
één of meer hervormingen wil? De Re
geering meent, dat het antwoord be
slist bevestigend moet zijn. Er is een
meerderheid in de Kamer gekozen,
waarvan het niet twijfelachtig is, dat
zij den tijd gekomen acht voor invoe
ring van het algemeen kiesrecht voor
mannen en voor het effenen van den
weg in de grondwet voor het toeken
nen van het kiesrecht aan vrouwen."
er is dunkt mij niette ontko
men aan het feit, dat de kiezersuit
FEUILLET ON.
GANZEN-LIZE.
Naar bet Duitsch van
NATALY VON ESCHSTRUTH.
44)
Ja, de balkondenrcn waren geopend, doch de
zachte voorjaarswind was niet in staat de zjjden
gordijnen te doen opwaaien, die zwaar naar be
neden hingen. Snel schoof Reimar de gordijnen
weg en trad met een verlicht ademhalen naar
buiten in den donkeren nacht. Slechts enkele
sterren schitterden door de dikke regenwolken,
eentonig vielen de droppels van het dak op het
zink, waarmede het balkon hekleed was. Hat-
tenheim trad dus niet ver naar buiten, doch
leunde tegen de deuren van het balkon, ten einde
niet nat te worden.
Na eenige oogenblikken hoorde hij in de kamer
snelle schreden, het ruischen van een sleep en
Sylvia's stem, die uitriep: .Goddank! eindelijk
eens een rustig plekje: het is daarbinnen om
duizelig te worden. Wat een gewoel! Wat een
levenLaat ons hier samen wat praten, Fortu-
nates; het is Jaog genoeg geleden,dat we onge
stoord eenige woorden hebben kunnen wisselen I"
Hattenheim voelde zjjn hart kloppen, een on
spraak hebben gedaan ten gunste van
het algemeen kiesrechtbij alle ver
scheidenheid overigens in het program
ma der meerderheidscandidaten, is het
algemeen kiesrecht het hoofdpunt
waarin zij overeenkwamen. Bij alle
overige verschillen in politiek en pro
gramma hebben zij een band, die nen
bindt; zij zijn het eens, dat het alge
meen kiesrecht moet worden ingevoerd.
En nu kan men denken over het
samengaan van sociaaldemocraten en
concentratie, hoe men wil, maar zon
der een zeer sterke gemeenschappe
lijke overtuiging, van de noodzakelijk
heid van hel algemeen kiesrecht zou
er geen verband gelegd zijn, tusschen
die twee."
De minister zeide over de pensionee
ring:
„Als tweede punt op het programma
is opgenomen de invoering van een
kostelooze ouderdomsrente aan behoef-
tigen. Nu kan men zeggen, dat niet
in dezelfde mate als voor kiesrecht-
hervorming hiervoor een strooming
in het land was, maar het is toch on
miskenbaar, dat de gedachtengang in
het land zich ook in die richting heeft
bewogen, en tevens, dat het een van
de hoofdpunten is geweest op de poli
tieke programma'sdie de overwinning
behaald hébben"
(Handelingen der Tweede Kamer
10 Dec. 1913 blz. 185.)
De regeering gaf terecht als baar voor
nemen te kennen, deze twee hervormin
gen te verwezelijken. De heer Treub
diende reeds zeer spoedig na zijn optre
den zijn ouderdomswet in en was de
wereldoorlog niet uitgebroken, dan zou
den wij omtrent de kiesrechtplannen
der regeering allicht meer hebben gewe-
teD. Waarom wij dit alles in herinnering
brengen Wij waren tot dusverre van
raeening, dat algemeen kiesrecht en
staatspensioen in het concentratiepro
gram zoozeer op den voorgrond waren
gebracht en vooral door allen, die in den
strijd van 1913 als vrijzinnige candida-
ten waren betrokken, dat er geen sprake
van kon zijn, of alle vrijzinnigen be
schouwden het als uitgemaakt, dat deze
uitsprekeljjke angst maakte zich van hem mees
ter Daarbinnen zweefde het zwaard van Damo
cles boven het geluk van Ganzen-Lize, boven
de rust en den vrede van zjjn eigen ziel.
Was het eerlijk Was het loyaal, dat bjj staan
bleef? In den zin van een luistervink, neen 1 In
den zin van een vriend, die tot alles besloten is.
ja! En Reimar kruischte met vastberadenheid
de armen over do borst en wachtte zonder zich
te bewegen en met ingehouden adem.
Elk woord kon hjj verstaandoor de smalle
opening der gordijnen zog hjj Sylvia,die achter
over in een sofa leunde en den blik opsloeg naar
Lehrbacb. die tegenover haar stond.
.Uwe Hoogheid was den laatsten t(jd al te zeer
in beslag genomen door doorluchtig bezoek",
antwoordde hjj met gedempte stem, .en in het
gewoel van een residentie wordt de behoefte
aan vertrouwelijk praten tot zwijgen gebracht
door het profane marktgeschreeuw der openbare
meening
De prinses schudde ontkennend het hoofd.
.Dal is nonsens; ik heb juist de ervaring opge
daan, dat de stem van hel hart nooit luider
spreekt dan te midden vaD het gewoel der groote
wereld, welke zich als een scheidsmuur tusschen
twee zielen dringt. Zelfs de gedachten komen
daartegen in opstand en doen het smartelijk
gevoelen, dat men in die bonte menigte eenzamer
en verlatener is, dan in het stille thuis! Werd
dus de begeerte, die tot vertrouwelijk praten
dringt, bij u tot zwjjgen gebracht, dan is dat
uw eigen schuld; het oude lied zegt zeer juist:
hoofdpunten het eerst aan de orde moes
ten komen. Of om het anders te zeggen
deze twee programpunten waren de posi
tieve inzet van den Junistrijd.
Nu verschijnt te Amsterdam een vrij
liberaal orgaan, luisterende naar den
naam „de Fakkel". Wellicht is deze naam
oorzaak, dat het licht, door dit oorgaan
verspreid, zoo weinig helder schijnt. Sinds
de Manasse redacteur is van de Soldaten-
couraDt, staat het blad onder redactie
van den heer Drion, lid der Tweede
Kamer, voor het district Ridderkerk. In
het laatste nummer van het blad staat
een artikel, dat ons met verbazing heeft
vervuld en doordevooruitstrevendenmet
ontstemming zal worden gelezen. Wij
citeeren o.a. de volgende uitspraken van
de Fakkel: Na een beschouwing over
het door minister Cort van der Linden
ontvouwde program, heet het:
„Bij dezen gang van zaken onder
broken door ae crisis zijn concentra
tieen ministerieel program elkander
nagenoeg geheel gaan dekken. Te meer
verbazing wekt het dan dat men tracht
een enkelen eisch uit het concentra
tieprogram te scheuren, en dien als
den eisch, als het alles beheerschende
vraagstuk, als den grondslag van het
verbond voor tè stellen. Ware de con-
centratie-evereenkomst zoo bedoeld ge
weest, de vrije liberalen zouden zeker
niet zijn toegetreden."
„Doet ook maar één woord, ééne
zinsnede vermoeden, dat de vrijzinni
gen zich in 1912 groepeerden rondom
het algemeen kiesrecht, dat het ver
langen daarnaar de veer was, die hen
in beweging bracht, dat het de spil
van huo gemeenschappelijke beweging
vormde?"
De schrijver betoogde dan, dat het
algemeen kiesrecht alleen als eersten
eisch op het program kwam, „om geen
andere reden dan omdat op ieder poli
tiek program al wat met grondwetsner-
ziening verband houdt, voorop komt te
staan."
Men moet toch maar durven 1
Toen de verkiezingsstrijd in het district
Ridderkerk werd gevoerd, hebben wij
daaraan een werkzaam aandeel genomen.
l)e vrijzinnige candidaat, de heer Drion,
.Wennwei sicb nur gut sind, dann find't sich
der Weg!"
.Pardon, Uwe Hoogheid, dat .oude lied" is
niet voor ons gedicht", antwoordde Gflntber,
terwijl hp zich oprichtte; een zonderlinge uit
drukking lag op het schoone bleeke gelaat
geen kloof te wijd, geen muur te hoog, heeft
helaas slechts betrekking op hinderpalen, die
in waarheid door een brug of een ladder
overwonnen kunnen worden! Ik ken echter een
kloof, die zich niet laat overschrijden, al is de
wil nog zoo vast, de liefde nog zoo vurig, het
verlangen nog zoo diep! Wat helpt dan vertrou
welijkheid? Het toont juist dubbel, boe ver men
van elkander gescheiden isI"
Er lag een harde, koude klank in GQnthers
stem, zijn blik ontmoette koel en vastdeoogen
der prinses, die hem vriendelijker en teederder
dan ooit te voren tegenlachten.
.Ge vergist u, graaf!" zei ze, en boog het
hoofd nog verder achterover. .Voor hen, die
moed bezitten, i« er geen kloof ter wereld te
diep! En een man, die den bijnaam Fortunatus
draagt kan en mag vertrouwen op zijn geluk!
Hij streeft omhoog, en zij daalt tot bem neer:
dat is de machtige ladder, waarmede de liefde
zelfs de meest duizelingwekkende hoogten be
klimt!"
„En toch zou bet vermetel zpn, haar te be
stijgenantwoordde Lehrbach bjjna lomp.
Sylvia haalde sneller adem, een stjjgerend
ongeduld klonk door haar woorden been..Karl
Theodoor is vertrokken, anders dan hjj ge
werd als gebruikelijk is te doen, in strooi
biljetten aanbevolen. In nagenoeg alle
deze biljetten, werd de beer Drion ge
recommandeerd als
voorstander van algemeen kiesrecht
en Staatspensioen.
Zelfs de Ridderkerksche boomen prijk
ten met biljetten
Wilt gij algemeen kiestrecht, kiest
dan Drion.
Wilt gij Staatspensioen, kiest dan
Drion.
Dat bewijst, hoe ook in dit district
de opvatting algemeen was, dat algemeen
kiesrecht en Staatspensioen de hervor
mingen waren, waarom het ging.
De opvattingen, die de heer Drion
blijkens het artikel van de Fakkel hul
digt, gaan lijnrecht in tegen de opvatting,
die in 1913 de kiezers zijn bijgebracht
door alle vrijzinnige sprekers.
Wij wijzen daarom de opvatting van
den heer Drion met alle beslistheid af,
als volkomen in strijd met de geschiede
nis der verkiezing van 1913. Het is mo
gelijk, dat wij in het artikel van de Fakkel
niet anders hebben te zien dan een dier
„philosophische studiën", waarmede de
heer Drion zich blijkens het boekje „Vrije
afgevaardigden" bij voorkeur bezig houdt.
In dat geval zal de p/u'Zosoo Drion naar
wij hopen bij de vragen van kiesrecht
en Staatspensioen een etherisch wezen
blijken, dat weinig uitstaande heeft met
bet Kamerlid Drion en den heer Drion,
secretaris van de Vrijliberale organisatie 1
Al kan men toegeven, dat de strijd
van 1913 over tal van belangrijke kwes
tie's liep, het staat als een paal boven
water, dat de vrijzinnige partijen nimmer
tot concentratie zouden zijn gekomen,
wanneer niet als basis der samenwerking
de strijd voor het kiesrecht was aan
vaard. Het is daarom van groot belang
te vernemen of de vrijliberale partij de
opvattingen van den schrijver in de
Fakkel deelt.
Uit den aard der zaak draagt dit artikel
een eenigszins persoonlijk karakter en
daarom is het gewenscht dat de Fakkel
weet, wie de schrijver is.
W. J. E. H. M. de JONG.
dacht hadfluisterde zjj met betooverenden
blik, en boog zich naar hem toe. .Een bewijs,
dat een hart ran meer invloed is, dan een
vorstenkroon. Ge hebt daarover nog geen woord
gezegd, Lehrbacb. Is bet je dan onverschillig,
hoe mqn lot zal zijn?"
„Ik wensch u een geluk, zoo volkomen als
ge het u slechts denken kunt, prinsesklonk
het Blijf eD gedwongen, „en ik hoop, dat het
leven zoo vele rozen op uw pad zal strooien, als
ik lauweren hoop te verwervenMogen u aan
die bloemen de doornen bespaard blijven, die
een trouw hart zoo menige wond slaan moge
uw toekomst zoo gelukkig zjjn, dat ge het ver-
ledene nimmer zult betreuren I"
Een oogenblik fronste Sylvia de wenkbrauwen,
daarna glimlachte zjj, zag hem bjjna schalks
aan en legde haar hand vertrouwelijk op zjjn
arm.
„Zjjt ge nu nog altjjd boos?"
„Hoe zou ik zoo vermetel durven zjjn, Uwe
Hoogheid Nu klonk Gönlhersstem ongeduldig.
„Ge durft het niet, en toch doet ge het", fluis
terde zij; „gjj mannen wordt lyrannen, zoodra
gjj bewust zjjt van uw machtlederen bloemtak,
dien men u reikt, maakt ge tot een geesel, en
onze gunstbewijzen wantrouwend, ontbladert gjj
de roos zoolaDg, totdat slechts de doornen blij
ven staan 1"
Snel hief ze baar hand in de hoogte, plukte
een haifontloken mandroos van de bloementafel,
die naasl haar stond en reikte die den jongen
officier. De uitdrukking van haar gelaat, haar
