Officieel Nieuws- en Advertentieblad
voor Overflakkee en Goedereede.
J3de Jaargang.
Woensdag 23 Juli 1913.
No. 36
Flakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij
Prijs der Advertentiënvan 1—6 regels 0,60.
Berichten van cerrespendenten en Advertentiën te adresseeren aan de Flakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij te Middelhailiis.
De S. D. A. P. en de crisis.
ANTONETTA CZERNA
Het ontwerp-Landarbeiderswet.
Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG.
Prjjs per kwartaal, franco per post f 0,50.
Afzonderlijke nummers0,05.
Hoofdredacteur W, DE JONG,
Lid van de Tweede Kamer Staten*Generaalf
's-G RAVEN H AGE.
Uitgave der
te Mlddelharnts.
Iedere regel meer0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
Driemaal plaatsing wordt slechts tweemaal bere'.eni.
Alle solide Boekhandelaars en Advertentie-B'^iaux
nemen Advertentiën aan.
Wie in de verkiezingsdagen een trouw
bezoeker is geweest van de vrijzinnige
meetings, waar een man van de S. D. A. P.
kwam debatteeren of wie de vergaderin
gen bezocht heeft, waar een S.D.A.P.er
zelf optrad, heeft uit den treuren kun
nen hooren, dat het hoog noodig was
een „roode" lijfwacht naar de Kamer te
zenden, omdat daardoor de Kamer op
de gewenschte hervormingen, algemeen
kiesrecht en Staatspensioneering het
eerst, grooter werd. De kiezers hebben
vooral door de hulp der clericalen, de
sociaaaldemocratische fractie van 7 op 18
man gebracht. De „roode" lijfwacht is
dus in het parlement gekomen. De kabi
netsformateur, dr. Bos, heett de heeren
thans aan hun voorspiegelingen gehou
den. De „roode" lijfwacht wordt gere-
quireerd in het kabinet, achter de groene
tafel dus, voor de hervormingen te strij
den, waaraan zij immers poseeren als de
vurigste verdedigers. Nu ook de verant
woordelijkheid aanvaard voor uw Stem
busbeloften, waardoor ge 145.000 kiezers
op u deed stemmen. Dat is de beteekenis
van het loyale aanbod van dr. Bos, toen
hij de S. D. A. P. drie ministerszetels
aanbood. De „roode" lijfwacht kon daar
door immers het best de concentratie
ministers beschermen tegen vijandelijke
aanvallen en op den goeden weg terug
brengen, als ze onverhoopt mochten af
dwalen!
De „roode" generaals bedanken. De
redactie van hun hoofdorgaan heelt aan
de bewuste volgelingen reeds met kracht
en klem betoogddat geen oprecht
S.D.A.Per een ministerszetel kan inne
men. Zelfs speelt de redactie klaar haar
lezers duidelijk te maken, dat een vrij
zinnig kabinet er het best aan toe is,
als de sociaaldemocraten buiten het
bewind blijven.
Een eenvoudige van geest en hart zal
misschien opmerken, dat een kabinet
met de 55 tot waarborg sterker staat
dan een bewind, dat de 37 tot grondslag
FEUILLETON.
Oeantliorlseerde orerdrnk ran het gelijknamig hoek, ver
schenen bij de Firma D. BOLLE te Botterdam.
19)
Eeu officier ging langzaam voorbjj de ama
zonen.
Rosa zag hem in het gezicht en trad onwil
keurig achteruit.
.MalburgI" zeide zjj zacht. „Ook deze hier?"
„Waar, waar?" vroeg Antonetta woest op
varend.
Zonder recht te weten wat zij deed, wees
Rosa op den officier, die het noemen van zjjn
naam scheen gehoord te hebben, want een
oogenblik was hp blijven staan; vervolgens
ging hij onverschillig voort.
„Ha, de echtgenoot van de trotsche Aurelia,"
fluisterde Antonetta binnensmonds. .De zaak
gaat heerlpk, wij vinden er drie in plaats van
twee. Maar, Rosa, hoe kent ge hem?"
Vraag dat niet," antwoordde Rosa, ,'t is mijn
geheim."
„Weet ge wel," verklaarde Czerna scherp,
„voor ons moogt ge geen geheim hebben."
.Genoeg, genoeg," antwoordde de berispte.
„Malburg zal ik nooit vergeten."
In dit oogenblik naderde Trentschi en voegde
zich zonder plichtplegingen bp Antonetta, die
heeft, doch Bartjes is al lang dood en
de politieke rekenkunst der S.D.A.P. is
blijkbaar een andere dan die van den
beroemden rekenmeester. Als,zoo betoogt
„het Volk" de Sociaaldemocraten zitting
nemen in het kabinet, dan zal dit juist
het ergste verzet der rechterzijde uit
lokken. Zou nu de redactie van „het
Volk" werkelijk zoo naïf zijn, dat ze
meent, dat iemand eenige waarde aan
deze uitvlucht hecht.
Kuyper gaf reeds onmiddellijk na den
uitslag der stembus als wachtwoord voor
de loyale oppositie uit, dat deze het
aan het toekomstig kabinet zoo moeilijk
mogelijk moet maken, zou men dan in
derdaad meenen, dat een oppositie, die
zich in de verkiezingsdagen door een
Van Wijnbergen, een Duymaer enz. deed
kennen, kieskeurig in haar middelen zal
zijn, wanneer de S.D.A.P. binnen dan
wel buiten het kabinet staat?
Één lid der FoMc-redactie begrijpt den
toestand althans anders. Het is waarlijk
niet de eerste de beste. De voorzitter van
het partij bestuur der S.D.A.P., de heer
Vliegen, scbrijlt ronduit in het Volk
„Nadeel en voordeel tegen elkaar
opwegend, is naar mijn oordeel de
partij verplicht te komen, tot het
inzicht, dat het nadeel voor haar in
het niet zinkt tegenover het voordeel
voor de geheele arbeidersklasse te
behalen.
Tegenover deze afweging van voor-
en nadeelen van de aanvaarding,
dient ook plaats te hebben een af
weging van de voor- en nadeelen van
de weigering.
Het voordeel is: ontsnapping aan
een gedeelte van de directe verant
woordelijkheid van een korte regee-
ringsperiode, die zich volstrektonder
strenge socialistische kontröle in
regeering en parlement. Het nadeel
in het gunstigste geval, nl. in het
geval, dat de vrijzinnige concentra
tie op konditie van steun onzer
zijds zonder ons de regeering aan
vaardt, indirecte mede-verantwoor
delijkheid voor een regeeringsperio-
de, die zich volstrekt zonder kon
tröle in de regeering, met wel is
waar een sterke fractie in de Kamer,
bp deze begeleiding overigens niets minder dan
verheugd scheen.
„Dames," zei Trenschi, „ge hebt een gevaarlijk
beroep bij de hand genomen."
„Maar geen onverdienstelijk en doelloos, als
dat van sommige mannen," antwoordde de
toegesprokene scherp.
„Inderdaad, uw doel is edel," hernam de
graaf.
„En groot," voegde Antonetta er bij. „Ik ga
het moedig tegen."
„Om een tweede maagd van Orleans te wor
den," riep Trentschi glimlachend. „Maar,"
voegde hij er bij, „naar de wetten der natuur
is de vrouw steeds voor den man bestemd. Laat
mp u op uw moeieljjke baan als getrouw ridder
ter zjjde staan."
„Ik wil geen vrouw zjjn," antwoordde Anto
netta kort.
„Waartpk," riep de officier, „ge protesteert
dus tegen de natuur? Neen, schoonedame,dat
baat u niet, een vrouw blijft vrouw in alle omstan
digheden des levens, want de natuur laat zich
wel eenigen tjjd onderdrukken, maar eindelijk
breekt zjj toch los Zij moet zwichten.
„Een vaste blik op een ernstig doel moet
beletten dat de oogen zich op de nevenzaken
richten, zei de amazone zeer ernstig.
„Dit is zelfbedrog," antwoordde Trentschi
driftig. „Voor den strjjd met stalen wapens is
voorwaar de vrouw niet geschapen, de wapens
waarmede zjj sterk is, zjjn van een anderen
aard,"
welke fractie evenwel ook voor taak
heeft de regeering, die algemeen
kiesrecht en staatspensioen moet
brengen, het leven mogelijk tema
ken. In het ander, niet-gunstige ge
val, een „zaken"njinisterie, dat geen
algemeen kiesrecht en geen staats
pensioen wil, dat misschien spoedig
in conflict met de Kamer, deze ont
bindt. Volgtde mogelijkheid van
een rechtsche meerderheid, een
rechtsch ministerie, opgraving van
de Heemskerkiaansche grondwets
ontwerpen, doorvoering van de Tal-
maniaansche verzekeringswet, weg
algemeen kiesrecht, weg staatspen
sioen. De zaak zóó gesteld, zeg ik,
aanvaarden".
Zeer terecht zegt de heer Vliegen
„De door ons gestelde en gesteun
de candidaten vormen samen de
meerderheid. Doch alleen samen. De
concentratie kón de regeering aan
vaarden, maar formeel verplicht is
ze het niet. In elk geval missen wij
elk middel haar er toe te dwingen.
Zij wil het nu doen met ons. Wil
ze het ook zonder ons? Dat punt is
onzeker. En daardoor is de verwe
zenlijking van hetgeen wij bij deze
verkiezingen wilden bereiken, aller
eerst in onze handen gelegd.
Tegenover den heer v. d. Goes, die in
de aanvaarding der regeeringsverant-
woordelijkheid voor de S. D. A. P. een
ramp voor de partij zou zien, stelt de
heer Vliegen zijn meening scherp in de
volgende uitspraak:
„Veel meer dan voor wat partijdis-
kussies. die in het andere geval ook
niet uitblijven, vrees ik voor de mi
sère van een toestand, als de van
het kiesrecht uitgeslotenen en de
hulpelooze ouden van dagen het
recht hebben tot ons te zeggen. Wij
hadden het kiesrecht kunnen hebben,
indien gij gewild hadt; wij hadden
Staatspensioen kunnen hebben indien
gij niet langs kronkelwegen van rede
natie, anderen een taak hadt opge
drongen, welke het u een eer en een
glorie had moeten zijn, zelf te vol
brengen".
Wij vreezen, dat de heer Vliegen voor
„Wij willen het eens met staal beproeven,'
was het bedaarde antwoord.
„Ik eer de geestdrift, die u doorgloeit," ver'
zekerde de krijgsman. „Maar mejuffrouw, spoedig
zult ge de schuduwzjjde van deze levenswijze
erkennen, hoezeer u die thans in een romanesk
licht verschijnt, en vervolgens een vasten steun
verlangen.. De vrouw behoeft zulk een steun,
waaraan zjj zich kan vasthouden, gelijk het
slanke klimop zich om den sterken eikenstam
windt en dan vroolijker onder het groene
bladeren dak ontkiemt en groeit en zijn ranken
in den zonnegloed baadt, zonder welken immers
geen leven gedjjen kan. Daarom laat mij
uw ridder, uw beschermer ziju."
„Voorshands wil ik op mijzelven steunen,"
verklaarde Antonetta vast en bepaald. „Menig
man behoeft bescherming eerder dan ik.
Vaarwel!"
Beiden waren nu hij de hut aangekomen,
welke men de aanvoerster der amazonen tot
verblijf had aangewezen.
Trentschi nam Antonetta's hand, maar een
straal van verrassing overtoog zijn gezicht:
lang en aandachtig beschouwde lijj de hand,
die zich vruchteloos wilde terugtrekken, en
vervolgens onderzoekend het gezicht der ama
zone.
Deze werd ongeduldig. De onderzoekende blik
van den officier was haar minder dan aangenaam.
„Wat wilt ge nog?" vroeg Antonetta haastig,
door Trentsehi's blikken opgewondener wor
dende,
zijn meening, hoe juist ze ook naar onze
meening is, weinig medestanders zal vin
den. De groote meerderheid zal zich
waarschijnlijk op het congres der S. D.
A. P. op 26 en 27 Juli voor weigering
der ministerszetels uitspreken.
't ls dan immers zooveel gemakkelij
ker de „bourgeoisie" de schuld te geven,
als het mis loopt.
lil.
Hoe moet aan de bezwaren tegen het
ontwerp-Landarbeiderswet tegemoet wor
den gekomen. De heer Mijs neemt voor
zijn betoog de toestanden op Flakkee tot
basis. Er moet naar gestreeld worden
eene klasse van personen te kweeken,
die zooveel landarbeider als landbouwer
zijn, die een deel van den dag in loon
dienst arbeiden en in het andere het ei
gen bedrijfje bezorgen.
De heer Mijs zegt:
„Iets dergelijks bestaat reeds in de op
het eiland Goeree en Overflakkee gele
gen gemeente Ouddorp.
Wat ik wensch, is derhalve geen her
senschimmig denkbeeld, maar iets wat in
de practijk reeds jarenlang mogelijk is
gebleken en waaraan Ouddorp zijn bij
zondere welvaart te danken heeft.
Van belang is het om na te gaan wat
het rapport der staatscommissie omtrent
de ouddorpsche toestand vermeldt.
Wij vinden daarin ongeveer het vol
gende aangeteekend
„De duur van den dagelijkschen
arbeid, in dienst van anderen, is te
Ouddorp het kortst.
Van December tot Maart, van 's
morgens 7 tot 's namiddags 3uur;
van Maart tot Mei, van 's morgens
6 tot 's namiddags 4 uurvan Mei
tot December van 's morgens 5 tot
's namiddags 4 uur.
Schafttijd en het gaan naar en van
het werk is hieronder begrepen.
Te Ouddorp wordt de stoflelijke
welvaart als „bepaald goed" ge
roemd.
Velen hebben hun woning en een
perceeltje grond in eigendomsom
migen in erfpacht.
„Mag ik u uw paleis binnenvoeren?" vroeg
Trentschi, terwjjl zjjn blik weder op de hand
der Amazone viel,
,Ik zal den weg wel vinden," antwoordde
Czerna schier onvriendelijk.
„Ge wilt dus in het leger als non leven?"
vroeg Trentschi.
„Zoolang het gaat, ja," was het korte antwoord.
„Dat zult ge moeieljjk kunnen volhonden,"
riep Trentschi luid lachende. „De glans der
schoonheid, het romantische, dat onze heldin
omgeeft, zal genoeg ridders aantrekken. Lieve
dame, ik raad u voorzichtig met het vuur uwer
oogen te zjjn, opdat het leger zijn beste mannen
er niet door verliest."
„Genoeg, genoeg," riep Antonetta in den
hoogsten graad ongeduldig, rukte haar hand
met geweld los en ijlde de hut binnen.
Trentschi bleef nog zeer lang voor de ellen
dige stulp en zag de vliedende met gloeiende
oogen na.
„Ik moet het ontdekken," mompelde hjj
eindeljjlc voor zich.
In diepe gedachten verzonken, wandelde de
jonge officier door het leger naar zjjn tent.
TWINTIGSTE HOOFDSTUK.
De Serenade.
Het was reeds laat des nachts. Somber en
sprakeloos zat Antonetta in haar kamertje op
een bank en zag peinzend door het kleine venster
