Officieel Nieuws- en Advertentieblad
voor Overflakkee en Goedereede.
EERSTE BLAD.
J 3de Jaargang.
Woensdag 29 Januari 1913.
No. II
Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG.
Prijs per kwartaal, franco per post f 0,50.
Afzonderlijke nummers0,05.
Hoofdredacteur W. DE JONG,
Lid Tan de Tweede Kamer Staten-Generaal,
's-GRAVENIIAGE.
Uitgave der
Flakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij
te Middeiharnis.
Prijs der Advertentiënvan 1 6 regels 0,60.
Iedere regel meer0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
Driemaal plaatsing wordt slechts tweemaal berekend.
Alle solide Boekhandelaars en Advertentie-Bureaux
nemen Advertentiën aan.
Berichten van correspondenten en Advertentiën te adresseeren aan de Flakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij te Middeiharnis.
Hoe wordt ik kiezer?
De eerste voorwaarde om op de kie
zerslijst geplaatst te worden, is dat men
voor of op 15 Mei 1913 den leef
tijd van 25 jaar bereikt heeft.
Wie in dat gelukkige geval verkeert
kan kiezer worden op vijf manieren.
Ten eerste als belastingkiezer, alleen
zij die in de vermogens-, bedrijfs- of
personeele belasting zijn aangeslagen of
minstens één gulden in de grondbelas
ting betalen, komen vanzelf op de lijst,
als zij in het laatst verloopen belasting
jaar waren aangeslagen, en voor 1 Febr.
1913 hun aanslag ten volle hebben
voldaan.
Wie pas in Februari betaalt, moet
met zijn voldaan geteekend biljet voor
'1 Maart naar het gemeentehuis gaan.
Wie in 1912 is verhuisd naar een
andere gemeente, moet met zijn voor
voldaan geteekend biljet voor 15 Febr.
naar het gemeentehuis in zijn nieuwe
woonplaats gaan om zich aan te geven.
Een aangeslagene, die niet ten volle
heeft betaald, kan geen andere aanspraak
op het kiesrecht doen gelden. Betaling
na 1 Maart geeft geen aanspraak meer
op kiesrecht.
Aanslagen in de belasting van de vrouw
gelden voor den man.
Allen, die niet door belastingbetaling
kiezer zijn, moeten zich op het gemeen
tehuis gaan aanmelden of hun aangifte
formulier daar laten bezorgen.
Dat is een uiterst belangrijke taak voor
onze vrijzinnige kiesvereeniging
Ten tweede als woningkiezer. Deze
mogen tusschen Augustus 1912 en 31
Januari 1913 niet meer dan eenmaal,
binnen de grenzen derzelfde gemeente,
zijn verhuisd. Zij moeten sedert Augus
tus een zekere, voor iedere gemeente
afzonderlijk vastgestelden huurprijs heb
ben verwoond. Hebben zij een stuk grond
gehuurd, dan telt dat bij den huurprijs
mee, ook al ligt het niet vast aan het huis.
De vereischte huurprijs bedraagt voor
alle gemeenten van ons eiland één gul
den per week. Juist dit zeer lage bedrag
maakt, dat op het platteland de kieswet
van Houten tengevolge heeft, dat in een
district als Zierikzee algemeen kiesrecht
bestaat.
Bijna al onze ardbeiers kunnen als
woningkiezers op de kiezerslijst komen 1
Bij de woningkiezers behooren zij, die
schepen bewonen van tenminste 24 M3
inhoud of 24000 K.G. laadvermogen.
Contributie aan een coöperatieve
bouwvereeniging wordt als huurprijs ge
rekend. Is in den huurprijs gas of water
leiding begrepen, dan behoeft dit bedrag
niet van de huur worden afgetrokken.
Wie het vorig jaar al ivoningkiezer
was en in hetzelfde huis is blijven wonen
behoeft zich ditmaal niet meer aan te
geven.
Maar men ga vooral einde Maart of
begin April eens nakijken op het gemeen
tehuis, of men wel op de lijst staat. Is
dat niet zoo, dan kan men reclameeren.
Ten derde als loonkiezer. Een loonkie-
zer mag tusschen 1 Januari 1912 en 31
Januari 1913 niet meer dan eenmaal zijn
verwisseld van patroon en moet in 1912
een bedrag verdiend hebben, dat wisselt
naar de gemeente.
Dat loon moet minstens in een jaar
bedragen voor:
Middeiharnis (kom) f 325
Sommelsdijk (kom) f 325
Middeiharnis (overig deel) f 300
Sommelsdijk (overig deel) f 300
Voor alle andere gemeenten van Flak-
kee geldt een minimuminkomen van
f 300 Ook deze bepaling stelt tal van
arbeiders in staat bet kiesrecht te ver
krijgen. Op ons eiland zullen b.v. alle
landarbeiders, die nog geen eigen gezin
hebben, loonkiezer kunnen worden. Een
gemiddeld loon toch van 300 per jaar,
dat is f 6 per week verdienen op hun
25ste jaar alle arbeiders wel.
Wie een pensioen of lijfrente geniet
mag dat als loon beschouwen. Bij het
loon mag dus een pensioen,'dat men
geniet worden opgeteld.
Kost en inwoning worden door de wet
op een bepaald bedrag gesteld en mogen
bij het loon worden geteld. Door deze
bepaling kan dus ook een inwonende
zoon, die in het bedrijf van zijn ouders
werkt, kiezer worden.
Ongevailenrente geldt ook als loon. In
komen, pensioen of lijfrente van de
vrouw geldt als het loon voor den man.
Van het inkomen, dat kinderen genieten,
mag echter maar de helft worden mee
geteld.
Wie een vast loon geniet en door ziek
te of verwonding dit gedurendehoogstens
twee maanden niet of niet ten volle kreeg,
mag zijn loon berekenen, alsof het was
doorgegaan.
Loonkiézers moeten zich ieder jaar op
nieuw tusschen 1 en 15 Februari opgeven.
Men behoeft niet op te geven, hoeveel
loon men verdient. Het is voldoende, als
men opgeeft, dat men het minimum, dat
de wet eischt, verdient. Weekinkomen
wordt tot jaarinkomen herleid door ver
menigvuldiging met 50.
ten vierde als spaarbankkiezer. Wie
op 1 Februari 1913 sedert een jaar een
bedrag van minstens ƒ100 od het Groot
boek heelt staan of minstens 50 op de
Rijkspostspaarbank, een gemeentelijke of
een andere erkende spaarbank, kan daar
door kiezer worden.
Wie al spaarbankkiezer was in 1912
behoeft zich niet opnieuw aan te melden.
Maar hij moet vooral einde Maart of be
gin April gaan controleeren, dat hij niet
vergeten is.
En ten vijfde kail men examenkiezer
worden.
Wie met goed gevolg een examen heeft
afgelegd, dat in de wet wordt genoemd
b.v. voor onderwijzer, muziekonderwij
zers, belastingcommies, voor een betrek
king bij de Staatsspoor of de H. IJ. S. M.
bij de koopvaardij enz. enz. kan kiezer
worden. Op een kiesrechtformulier vult
hij in, welk examen hij gedaan heeft en
wanneer hij dat examen heeft afgelegd.
Wie in 1912 al examenkiezer was, be
hoeft zich niet ieder jaar opnieuw aan
te geven. Hij bedenke echter, dat hij
kiezer af kan zijn geworden, doordat hij
zijne belasting niet op tijd betaalde.
Men ga dus weer controleeren of men
wel op de kiezerslijst geplaatst is!
Al deze bepalingen gelden het kies
recht voor de Tweede Kamer. Voor de
Provinciale stalen gelden dezelfde be
palingen, doch bovendien moet men
ingezetene van de provincie zijn.
De belasting kiezers voor de Kamer
hebben ook het kiesrecht voor een Ge
meenteraad, doch de vier andere groe
pen van kiezers krijgen het gemeente
kiesrecht alleen, als zij in de gemeente
belasting zijn aangeslagen voor een be
drag, dat minstens gelijk is aan de
huursom per week, die iemand kiezer
voor de Kamer maakt. Ook deze belas
ting moet op 1 Maart ten volle zijn
betaald.
Ziedaar de voorwaarde, waarop men
kiezer wordt. Onze kiesvereenigingen
hebben tot 15 Februari een gewichtige
taak, drukken arbeid.
Op onze organisatie's rust de plicht
te zorgen, dat geen enkele onzer strijders
op de lijst ontbreekt.
Wij kennen de energie, den grooten
ijver onzer Flakkeesche vrijzinnigen. Wij
weten dat zij de aansporing onzerzijds
niet noodig hadden om voor de kiezers-
kweek te zorgen
Al de onzen echter moeten de orga
nisatie's steunen.
Daar mag geen vrijzinnige zijn op
Flakkee, die niet het zijne er toe bijge
dragen heeft ons verkiezingsleger zoo
sterk mogelijk te maken. Vinde ieder in
ons artikel daartoe een krachtige aan
sporing 1
En wat doen wij vrijzinnigen?
Als Juni in het land komt, zullen drie
legermachten met elkander gaan kampen.
De zwarte cohorte zal optrekken onder
het vaandel der antithese, die roode co
horte zal de leus van den klassenstrijd
doen hooren, de vrijzinnige concentratie
zal het vaandel van het verjongde libe
ralisme heffen. De kamp zal gaan om de
meerderheid in de Kamer, in de Staten
en de Gemeenteraden. Is het wonder, dat
thans reeds wordt gemobiliseerd waar
zooveel op het spel staat? De meest on
verschillige moet wel tot een wakker
strijder worden, als hij bedenkt welke
belangen op het spel staan. Wij, vrijzin
nigen, zijn waarlijk niet te optimistisch,
als wij beweren, dat onze kansen goed
staan. We vonden de eenheid in de gele
deren terug, we leerden onder het Cau-
dijnsche juk van het clericalisme, dat
de pijlenbundel onbreekbaar is, als de
band der eendracht hem omsnoert. We
leerden, dat een gemeenschappelijk
program mogelijk is en juist dat zal het
vertrouwen der kiezers wekken. De ver
deeldheid van 1901 en 1909 maakte den
tegenstanderdeoverwinninggemakkelijk,
de eenheid, die thans is teguggevonden
maakt het vrijzinnig leger sterker dan te
voren.
Dat men in het clericale kamp lang
niet gerust is, blijkt wel uit de verfoeilijke
strijdmiddelen die men daar thans reeds
aanwendt. Het is waarlijk geen wonder,
dat men in dat kamp weinig geestdrift
toont, waar vijf jaren van oppermachtig
clericaal bewind hebben getoond, welk
een politieke onmacht het gevolg is der
valsche antitheseleuze.
De kansen staan dus voor de vrij
zinnigen niet slecht, doch de vraag rijst
allereerst: wat doen nu de vrijzinnigen?
In elk nummer van ons blad zullen wij
tot den 15den Februari die vraag telkens
ter sprake brengen. Want al zijn wij ten
volle overtuigd, dat onze organisatie's
zoo actief zijn, als wij maar wenschen
kunnen, zij kunnen niet alle werk alleen
doen. Hoe grooter plaats, hoe moeilijker
het werk der kiesvereenigingen. In een
kleine plaats kent men elkander allen
en valt het ons betrekkelijk gemakkelijk
de jongere recruten in te lijven op de
kiezerslijsten. In een grootere plaats is
dit een veel moeilijker werk. Deze uiterst
gewichtige arbeid kan daar dan ook alleen
tot een goed einde worden gebracht, als
ieder minstens tot 15 Februari propa
gandist is voor de goede zaak en zorgt,
dat hij meerdere aspirant-kiezers op de
lijst heeft gebracht. Als al onze mannen
aldus de taak der organisatie's verge
makkelijken, lijdt het geen twijfel, of het
Vrijzinnig leger zal in Juni over een
krachtige strijdmacht beschikken. Ieder
bedenke, wat op het spel staat. Als dat
zoo is, lijdt het voor ons geen twijfel,
dat de kiezerslijst een grooten aanwas
van vrijzinnige kiezers zal vertoonen!
De Schiedamsche Zwendel.
II.
Elke landbouwer, die lid is van een
coöperatieve boerenleenbank, weet, dat
hij zijn naam moet teekenen in een leden-
register. Dat is het wettelijk bewijs van
zijn lidmaatschap, daardoor aanvaardt
hij tevens de aansprakelijkheid voor de
resultaten, die de coöperatie zal opleve
ren. Wordt er verlies geleden, dan zijn
de leden hoofdelijk aansprakelijk. Deze
wettelijke bepalingen gelden voor elke
coöperatie en natuurlijk ook voor de
coöperatieve Veevoederfabriek te Schie
dam. Uit ons eerste artikel is den lezer
al wel reeds gebleken, dat de deftige
heeren Bemelmans en von Briel Sasse
een hoofdrol in deze zaak hebben ge
speeld. Zij fungeerden als bestuursleden,
dat blijkt herhaaldelijk uit de notulen
van bestuursvergaderingen, die weinige
schriftelijke bronnen voor de geschiedenis
dezer coöperatie! Het is natuurlijk een
louter toeval, een heel onschuldig toeval,
dat de heeren nooit bet ledenregister
hebben geteekend. Zij hebben dat blijk
baar „vergeten"!!! Dat komt, alweer
toevallig, voor meneer Bemelmans, nu
de zaak geheel spaak is geloopen, erg
goed uit, want natuurljjk draagt hij geen
wettelijke aansprakelijkheid. Hij heeft
immers het ledenregister niet geteekend
Voor den aankoop van de verschillende
ondernemingen was natuurlijk geld noo
dig. De groote geldschieter werd de Am-
sterdamsche bankier Everhardt. Door het
Nederlandsche Administratie- en Trust
kantoor te Amsterdam kwam men door
de plaatsing van de obligatie's aan de
duizenden, die voor den aankoop van de
verschillende bedrijven noodig waren.
Dr. Bemelmans was weer de onbaat
zuchtige vriend der boeren. De notulen
van de bestuursvergadering van 19 Juni
1911 vermelden, dat de goede heer
Bemelmans „pleclitig"(!verklaart, dat
de Zuid-Hollandsche Boerenbond, als ze
een oliefabriek aankoopt deze zonder
winst (goede heer B. toch!) aan den Bond
zal worden overgedaan.
En verder deelt de heer Bemelmans
dan nog mede, dat Mr. Von Briel
Sasse beloofd heeft de bescheiden te
zullen controleeren 11De boerencoöpe
ratie nam later een schuld van f24000
op zich van „de West", 10 jaar lang
zou f2400 worden betaald. Toen allerlei
dingen aan het licht kwamen en het
-
