Officiéél Nieuws- en Advertentieblad
It.
voor Overflakkee en Goedereede.
EERSTE BLAD.
uziek
iatscUappij.
1RP."
loo,—.
ON
I2de Jaargang.
Woensdag 23 October J 912.
No. 49
f 0,50.
a 0,05.
!3 Oct. 1912
J. VLETTER
Diaconie der
k'G V/o UUR.
01
0L
IT
L
circulaires
i'ukket'ij (deu
ie MOOI J te
orden 20 rai
ling gesloten
aten.
LSt.
RELLE
roefstoomboot
((dingen VI.
ILEVOETSLOIS
i aansluiting op
|de treinen "van
|r vm. 7.55 uur
9.22
nm. 1.53
4.35
8.35
1121
bn.
wordt
optrein7.55
wordt
op treiu 10.35
Usdinoen.
jt dsr treSnoo
>.36 uur
9.16
p.40
1.39
f.ll
S.44
vordt
6.27 uur
|t nm. 12.12 u
vervalt.
i*7.U v.m. naar
beschouwen
[g-
het station
leer 30 min.
oin. na bet
nin. na het
ser 40 min.
min. na het
lenten te
3 Nieuwen-
Ir Poel Pz.,
irdingen de
6—3
|en tegen
's jaars,
ijks wor
gden van
17 en 31
I uur ten
18
izen,
BD.
lGE,
13—5
en uit
plus
ink en
Dit blad verschijnt eiken W0ENSDA6.
Prijs per kwartaal, franco per post
Afzonderlijke nummers
Hoofdredacteur W. DE JONG,
Lid van de Tweede Kamer Staten-Generaal,
vghavemiagf;.
Uitgave der
Flakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij
te Middeiharnis.
Prijs der Advertentiënvan 1—6 regels 0,60.
Iedere regel meer 0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
Driemaal plaatsing wordt slechts tweemaal berekend.
Alle solide Boekhandelaars en Advertentie-Bureaux
nemen Advertentiën aan.
Berichten van cerrespendenten en Advertentiën te adresseeren aan de Flakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij te Middeiharnis.
Mr. H. Goeman Borgesius.
Donderdag j.l. heeft mr. Goeman Bor
gesius den dag herdacht, op welken hij
35 jaar geleden tot lid der Tweede Kamer
werd gekozen. Onafgebroken heeft hij
die gansche reeks van jaren zitting ge
had. Wat hij al die jaren voor de vrij
zinnigen is geweest, laat zich niet in een
kort bestek samenvatten. Onvermoeid
heeft hij steeds op de bres gestaan voor
de vrijzinnige beginselen. Van den aan
vang af zag hij in, dat het laissez aller,
laissez faire der liberalen van 1848 uit
den booze was. 't Klonk heel mooi, dat
men ruim een halve eeuw geleden, de
meest volkomen vrijheid wilde laten in
grijpen in de economische verhoudin
gen. Doch spoedig bleek, dat die vrijheid
alleen bestaanbaar was tusschen gelijk
waardige partijen en zonder de tusschen-
komst van den staat de economisch zwak
kere het offer werd van de grootst mo
gelijke onvrijheid.
Mr. Borgesius werd de pionier der
nieuwere richting, die den werkgever,
waar zijn overmacht tot verdrukking
leidde, den breidel der staatsbemoeiing
aanlegde. Zijn beginselen wist hij in de
wetgeving neer te leggen, toen in 1897
aan hem de vorming van een ministerie
werd opgedragen.
Met reehtmatigen trots en voldoening
mag de heer Borgesius op de periode van
18971901 terugzien, toen onder zijn
bewind een vruchtbaarder periode van
wetgeving intrad dan te voren, een peri
ode, als we sindsdien niet meer hebben
gekregen. Woningwet en Gezondheids
wet. Leerplichtwet en Ongevallenwet, de
wet op den persoonlijken dienstplicht en
de kinderwetten bereikten het Staatsblad.
Heftig werden deze maatregelen door de
tegenstanders bestookt. De Leerplichtwet
heette in te druischen tegen de ordinan
tiën, de Ongevallenwet was dr Kuyper
een doorn in het oog. Doch mr. Borgesius
zette door en zie thansGeen tegenstan
der, die niet de zegenrijke werking dier
wetten erkent. Geen Kuyperiaan die er
aan denkt de Leerplichtwet in te trekken
of ingrijpend te wijzigen. En dr. de Visser
bepleit zelfs uitbreiding dier eens gehate
wet tot het zevende leerjaar. Wat aan
sociale wetgeving tot stand kwam, laat
de clericale regeering voortbestaan, spijt
alle vroegere marktgeschreeuw over zoo
genaamde aanranding van christelijke
beginselen. Met recht is aan het kabinet
Borgesius de eerenaam geschonken ge
worden: „Ministerie van sociale recht
vaardigheid".
En toen in 1901 de verdeeldheid in
eigen boezem en de felle aanvallen der
clericalen, speculeerend op de godsdien
stige hartstochten der kleine luyden, het
kabinet Borgesius tot heengaan noopten,
gaf de kloeke strijder den moed niet op
In de sombere, treurige dagen van het
Kuyperrégime was bij in de Kamer
steeds op zijn post en in de politieke tour-
nnoien, die hij met den antirevolutionai
ren leider hield bleken opnieuw de groote
talenten, waarover mr. Borgesius be
schikt.
De Liberale Unie dankt hem zeer veel.
Een jaarvergadering zonder mr. Borge
sius als voorzitter is iets, wat men zich
niet denken kan, zooveel jaren reeds
heeft hij in de traditioneele vergaderzaal
op het Amsterdamsche Spui leiding ge
geven aan deze grootste vrijzinnige or
ganisatie.
Toen de verdeeldheid spookte in het
liberale huis en een deel der bewoners
als Vrijzinnigdemocraten heenging, wist
mr. Borgesius de Unie staande te houden,
haar te doen blijven de groote vereeni-
ging voor de vooruitstrevend vrijzinni
gen. En dat de Unie ten slotte zich niet
alleen heeft weten te handhaven, doch
voortdurend in ledental wint, is wel voor
een goed deel te danken aan het beleid,
waarmede de leider steeds is opgetreden.
Mr. Borgesius is reeds aan den avond
des levens gekomen. Menig joligere ech
ter kan zich spiegelen aan den ijver, de
volkomen toewijding, waarmede hij nog
onverdroten arbeidt voor de goede zaak.
Moge hij nog jaren in het Parlement
en daarbuiten den kamp voor de vrij
zinnige beginselen voeren.
Het Wachtwoord,
Wij behoeven wel niet te zeggen, met
welk een vreugde wij het bericht ver
namen dat de hoofdbesturen der drie
vrijzinnige partijen het eens zijn gewor
den over een gemeenschappelijk program
voor de stembus van 4913. In de eerste
plaats is dit terecht ons een reden tot
blijdschap, omdat wij samenwerking de
allereerste voorwaarde achten om krach
tig te kunnen optreden. Bij herhaling
is toch gebleken, dat de verdeeldheid
der linkerzijde de overwinning der cleri
cale coalitie gemakkelijk maakte. Toen
in 1901 de vrijzinnigen over het kies
recht verdeeld waren, en de Vrijzinnig
democraten zich afscheidden van de
Liberale Unie, zegevierde dr. Kuyper
met groote meerderheid. Toen in 1905
alle vrijzinnigen eensgezind optrokken,
werd de clericale coalitie overwonnen.
Toen in 1909 de overeenstemming links
weer zoek was, was de nederlaag grooter
dan ooit. Reeds uit dat verloop blijkt,
hoe noodig samenwerking voor de vrij
zinnige groepen is. En daarnaast klemt
de eisch, dat men tot samenwerking
komende, vroeger gemaakte fouten zal
weten te vermijden.
Bij vorige verkiezingen had men niet
voldoende gelet op het vast accoord, dat
voor de samenwerking getroffen diende
te worden. Die fout zal men thans heb
ben te vermijden. Wij vertellen een pu
bliek geheim, als wij vermelden, dat de
basis van het getroffen accoord zal zijn
algemeen kiesrecht voor mannen zonder
eenige verzwakkende bepaling. Wat het
program verder behelst, meenen wij niet
te mogen mededeelen. In November zal
het getroffen accoord onderworpen wor
den aan de goedkeuring der algemeene
vergadering van de drie samenwerkende
partijen. Op de beslissing dier organisa
ties zullen wij niet vooruitloopen door
mededeelingen, welke de hoofdbesturen
het blijkbaar ongewenscht achten, dat
op dit oogenblik worden gedaan. Samen
werking dat weet ieder eischt van
weerszijden eenige concessie, doch wij
zijn er van overtuigd, dat het program
van samenwerking zal blijken te zijn
van democratische strekking.
De vrijzinnigen in heel het land zul
len het bericht over samenwerking met
groote voldoening hebben vernomen.
Want het is een niet te miskennen feit
de drang tot samenwerking is niet van
bovenat opgelegd. In vrijzinnige krin
gen had van duizenden moedeloosheid
zich meester gemaakt, omdat men hope-
looze verdeelheid zag. Hilversum kwam
als het blijde voorteeken van zeker in
zicht. Eensgezind werkten alle vrijzinnige
fractie's in Januari samen en het resul
taat deed zich kond in de 4068 stemmen
op den vrijzinnigen candidaatDaar
bleek, wat samenwerking vermag
Daar zagen de vrijzinnigen de groote
beginselen, die hen samenbinden, daar
begrepen zij, dat alleen hun eendracht,
hun samengaan de actie vruchtbaar kon
den maken. Dut men thans tot samen
werking in het geheele land zal komen,
zal ongetwijfeld tot een krachtige ople
ving der vrijzinnige beginselen door het
geheele land leiden.
Van Sociaaldemocratische en clericale
zijde wordt de samenwerking der vrij
zinnigen met leedwezen gezien. Beide
partijen gevoelen, dat deze samenwerking
voor hen propoganda niet gewenscht is.
De eerste partij spreekt van vrijzinnig
gekonkel.
Wel een beetje te vrijmoedig, waar
bij herhaling in het buitenland de sociaal
democraten een stembusaccoord met de
vrijzinnigen troffen en in Beieren zelfs
met Roomsch-Katholieken samengingen.
In België zoowel als in Duitsland moest
men den loodzwaren druk van hel cleri-
calisme eerst nijpend gevoelen, voor men
inzag, hoe de verdeeldheid hetclericalisme
ten goede kwam. In Duischland gingen
bij de laatste Rijksdag- verkiezing de
sociaaldemocraten en vrijzinnigen zelfs
zoo krachtig samen, dat van weerszijden
candidaturen werden teruggetrokken,
om de verkiezing van een tegenstander
van het zwartblauwe blok mogelijk te
maken. Ten onzent schijnt men den druk
van het clericalisme nog niet voldoende te
gevoelen om de noodzakelijkheid der een
heid te beseffen. Dat de vrijzinnigen tot
het inzicht zijn gekomen, dat bij de
Relgische en Duitsche vrijzinnigen voor
zit, verdient dan ook allerminst den Daam
van gekonkel.
Dat de clericalen zoo spreken, laat ons
volkomen koud. Het Roomsch Dordtsche
verbond strijd zoo volkomen tegen de
geheele oude plunje van dr. Kuyper, dat
we critiek van die zijde volkomen langs
ons heen kunnen Jaten gaan.
De tijd nadert nu snel, dat onze
propogandisten hun bezielend woord
gaan indragen in de volksvergadering,
dat onze propaganda geschriften de kie
zers zullen voorlichten.
Weg daarom met onverschilligheid en
lakschheid, krachtig den strijd begon
nen. Nu moet het zaad gestrooid worden,
dat in 1913 vruchten zal dragen.
Weldra zal nu het wachtwoord worden
uitgegeven. Het zal luiden: samenwer
king op democratisch accoord. En wij
zijn er tenstelligste van overtuigd, zoo
in iets, dan zal daarin de triomf moeten
worden gezocht.
De triomf die elk vrijzinnige moet
willen, omdat daardoor alleen de aan
randing van het grondwettelijk recht der
openbare school, de ontwrichting onzer
gezonde handelspolitiek, het opnieuw
ontbranden van den clericalen school
strijd, en zooveel meer, wat ons van
het clericalisme dreigt, voorkomen kan
worden.
De hand aan den ploeg, opdat wij in
1913 kunnen oogsten!
Het rapport van den Bond voor
Staatspensionneering.
Den Bond van Staatspensioneering
heeft een uitnemend werk verricht. Twee
leden van zijn hoofdbestuur de H.H.
Netscher en van Krevelen, hebben een
studiereis gemaakt naar Engeland om
daar de resultaten van de Engelsche pen
sioenwet na te gaan. De vrucht van hun
onderzoek is neergelegd in een lijvig boek
werk. Het bevat een schat van gegevens,
die de voorstanders van staatspensionee
ring zeker niet ongebruikt zullen laten.
De meening der schrijvers over de En
gelsche wet is buitengewoon gunstig. Ds.
van Krevelen vat zijn oordeel samen in
de volgende conclusie's:
„I. Zonder overdrijving mag worden
gezegd, dat zoowel het systeem als de
resultaten van de Old Age Pensions Act.
1900 en 1911 reden geven tot tevreden
heid. Niet alleen door de belanghebben
den (de ouden van dagen zelf), maar in
alle kringen der samenleving worden
de Old Age Pensions beschouwd als een
groote zegen voor de armere klasse van
het Vereenigd Koninkrijk. Het is een
burgerrecht en van den kant der gemeen
schap een plicht der dankbaarheid. Tee
kenend is de uitspraak van Sir George
Mc. Crae, vice-president van den Local
Gouvernment Board van Schot'and:
„Men heeft goed gezien geen premiebe
taling te eischen; zoo wij nogmaals moes
ten beginnen, namen wij weer hetzelfde
stelsel"
II. Met zeer spaarzame uitzonderingen
wordt het Pensioen beschouwd als een
wettelijk en zedelijk recht. Het karakter
van bedeeling ontbreekt er aan. Een man
als Francis Herbert Stead, gevraagd of
er in het staatspensioen ietsonteerends
stak, antwoordde, dat hij en zijn vrouw
het, zoo noodig, gaarne zouden willen
accepteeren. Redrog (inzake het opgeven
van leeftijd of inkomen) kwam zelden
voor. Onjuist is in het algemeen de bewe
ring, dat de zorgeloosheid in de hand
wordt gewerkt of de spaarzaamheid ge
schaad op de verhouding tusschen ouders
en kinderen had het Ouderdomspen
sioen vaak gunstigen invloed. Niet alleen
loonarbeiders, ook vele zelfstandige wer
kers genieten van het Staatspensioen. De
administratiekosten zijn niet hoog (circa
4 pCt.)
III. De schaduwzijden zijn betrekkelijk
van weinig beteekenis. Velen vinden den
zeventigjarigen leeftijd te hoog en een
maximumbedrag van 5 shilling te laag.
Voorts wordt de sliding scale door som
migen gewaardeerd, door velen verwor
pen. Het over één kam scheren van stad
en platteland is ongetwijfeld een bezwaar
en de vraag kan rijzen of „steun naar
behoefte" (als in Denemarken) niet de
voorkeur verdiend. Beide regelingen heb
ben hun Pro en hun Contra.
Het ontbreken van Ouderdomstehui-
zen (als in Denemarken worden gevon
den) is een leemte, al dient men te waar-
deeren de loffelijke pogingen om de
Armhuizen om te vormen in Ouderdoms-
tehuizen. De invloed der O. A. Pensions
op de Workhouses (en op de Armenzorg
in het algemeen) kan zich eerst in de
toekomst ten volle openbaren. Alles te
zamen genomen kan men zeggen, dat de
