ff Officieel Nieuws- en Advertentieblad voor Overflakkee en Goedereede. EERSTE BLAD. Het laatste geluk. |2de Jaargang. Woensdag 6 Maart 1912. No. 16 Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG. Flakkeesche Boet en Handelsdrukkerij FELIX HQLLAENDEE. Prijs per kwartaal, franco per post f 0,50, Afzonderlijke nummers 0,05. TXltgre/ve der te MIddelharnis. Prijs der Advertentiënvan 1 6 regels j 0,60. Iedere regel meer0,10 Groote letters naar plaatsruimte. Driemaal plaatsing wordt slechts tweemaal berekend. Alle soli3e Boekhandelaars en Advertentie-Bureaux nemen Advertentiën aan. Berichten van correspondenten en Advertentiën te adresseeren aan de Flakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij te Middelharnis. Samenwerking van Links. Nood leert bidden. Dit aloude spreek woord, op ile politiek toepassende, zou den wij willen zeggennood leert een dracht. Nu de vrijzinnigen hunne dier baarste belangen, hunne hoofdbeginse len, iederen dag meer bedreigd zien, komen er stemmen en nog wel zeer ge zaghebbende stemmen, die aandringen op samenwerking tusschen de drie vrij zinnige fracties bij de stembusdie het openlijk uitspreken, dat, waar de drie kerkelijke partijen, trots alle beginsel verzaking, die daardoor voor hen eisch wordt,steeds nauw verbonden optrekken de eerste eisch is voor de drie vrijzin nigen fracties op samenwerking aan te sturen, te meer, waar deze zonder opof fering kan verkregen worden. Zoo sprak de vrijzinnig-democratische voorman Dr. Bos zich dezer dagen uit in de Win- schoter Courant", en in dezelfden geest sprak te Dordrecht de nestor der Libe rale Unie, de eeuwig jeugdige, onver moeide strijder, Mr. J, A, H. Levy. En wij weten, dat zij daarbij naar het hart hebben gesproken van duizenden en nog eens duizenden vrijzinnigen in Neder land, die absoluut niets voelen voor de geschillen, waarover de leiders zich soms zoo druk maken. Hoe staat eigenlijk de zaak, en wat is op dit oogenblik de beteekenis van de regeerende kerkelijke coalitie voor ons volksleven? Om deze vraag juist te beantwoorden, dienen wij even een blik achterwaarts te slaan, en ons voor den geest te halen, waardoor het aan Dr. Kuyper en Dr. Schaepman ten slotte gelukt is, trots alle bezwaren, want die waren vele, de coalitie tot stand te bren gen. Waarom het hun gelukte die Room- schen, die niets van het: Calvinisme hebben moesten, niet alleen met de fel ste Calvinisten in één verbond op te Bemen, maar daarin ook plaats te geven aan de Cristelijk-Historischen, die Rome altijd als den oervijand beschouwd heb ben, en die daarenboven als ultra-con servatieven nog weinig lust hadden om fexjil.Z,ETON. NAAR 22) 't "Wil er bij mij niet in, dat hare lieve gestalte uit mijn kamer weg zal zijn. Alles heeft ze, om zoo e zeggenmet zonlicht overtogen. j het grootste geluk in mijn leven is dat, haar ontmoette. 28 yre/'ieMe Wenschen leeren spoedig liegen. j nane heeffc dieven ujj. ffannover naar huis hst n26.* het antwoord aan mijn vrouw heeft het poststempel München gedragen, ond! "eett duor haar plotselinge thuiskomst haar mp W;°7,e/romPeld, en 't was wel kluchtig, toen ze hii kÓ Wat een verblufte gezichten men opzette, Tpra-i0rlrer^ac^tte binnenkomen, nerven ananne me dit vertelt geraken we in een m1!eL°P£ewektbeid< maar voelen gelijktijdig Wü - „veemde verlegenheid, dat wH7'»ln '"H6"8 mün ziekte zoo eigen geworden, schen pib ana voor e^aar vreezen. Wij trekken tus- t'gheid. aar een 8C^eidsmuur vormelijkheid en def- samen te gaan met de antirevolutionai ren, die in de 90er jaren zeer positieve, sinds dien opgegeven, democratische neigingen hadden. Dat, niettegenstaande al deze bezwaren, het verbond toch tot stand kwam, dankten deze beide staats lieden in hoofdzaak hieraan, dat er bij alle verschil één gemeenschappelijk be lang was dat door alle drie de kerkelijke partijen even zeer gevoeld werd, en dat was de subsidieering van het bijzonder onderwijs. En hierin stonden deze drie partijen sterk, omdat ze het gelijk aan haar kant hadden, ze kwamen op tegen geleden onrecht. Het woord van Kappeyne, dat de minderheden maar onderdrukt moes ten worden, zijne wet van 1878, die ge tuigenis aflegde van absolute onmacht of onwil om te zien, dat een belangrijk deel der natie geen vrede kon hebben met de openbare school, is het zaad ge weest, waaruit het bijzonder onderwijs welig is opgeschoten. Als de kerkelijken dan ook goéd over de zaak nadenken, zullen ze naast hunne Groen van Prins- terrer- en Savornin Lohman-scholenzeer zeker ook eens eene Kappeyne-school doen verrijzenzij hebben aan dezen minister bijzonder veel te danken. Wij weten, dat er nog altijd vrijzinni gen zijn, die het niet aangenaam vinden deze waarheid te hooren, al worden zij iederen dag schaarscher. In 1878 zou het voor een vrijzinnige zeker buitengemeen gevaarlijk geweest zijn zich aldus uit te laten. In dit verband herinneren wij aan de uiting van den heer De Beaufort, die, toen de afgevaardigde voor Brielle bij de laatste algemeene beschouwingen over de Staatsbtgrooting als zijne meening te kennen gaf, dat de onderwijswet-Kap- peyne eene wet was, waardoor de rechten van eene groote minderheid zeer sterk werden verkort, opmerkte, dat, indien deze afgevaardigde dat in 1878 in de Tweede Kamer gezegd had, hij niet alleen door de liberalen zou zijn uitgeworpen, maar zelf vogelvrij verklaard. Zoo is het. Wij zullen Kappeyne en dezen liberalen niet harder vallen dan noodig is. Het is nu eenmaal een vaststaand feit, dat we telkens in de geschiedenis zien herhalen, dat eene overheerschende partij langza merhand hare wenschen en belangen met En ieder van ons is bevreesd, dat er een oogenblik zou kunnen komen, waarin de scheidsmuur zou kun nen bezwijken en al onze voorzorgen om niet zouden genomen zijn. We spreken dus over onverschillige dingen en ver mijden eikaars oogen. Maar opeens is het ons voorgekomen, dat we elkaar diep en ernstig in de oogen zien. Wij gevoelen dat er tnsschen ons een band is en schrikken nog voor de onvermijdeijke oplossing terug. 29 Marianne voelt zich in haar werkkring ellendig. Zij kan de blikken van haar patroon niet verdragen, omdat hij ingewijd is. Hij sprak eerst geen woordhij vervolgde baar slechts met zijn blikken, die als een zwaren last op haar drukten. Zij mijdt iedere ontmoeting met hem. Hij wordt steeds dringender en duidelijker. Onlangs bleef hij voor haar staan en zij haar Voor een fatsoenlijk meisje is er maar een ding: Een huwe lijk waarin ge gelukkig wordt. Een meisje, dat zich in liefdesavonturen begeeft en vermetele wenschen voedt wordt voor haar leven gestraft. Marianne keek hem met een kalm lachje aan, dat hem voor het oogenblik overblufte. En hoe denkt u daarover, ging hij voort, na zich weder hersteld te hebben. Zij antwoordde daarop scherp en koelU heeft volkomen "gelijk, als u daarbij aan uw toekomstige vrouw denkt. Ik dacht daarbij aan u, was zijn antwoord. Marianne maakte daarop een verlegen beweging met de hand, die de pbotograaf verkeerd begreep. Hij wilde haar tot zich trekken en haar zoo den weg naar het geluk wijzen. die van de natie vereenzelvigt; en zeker past het niet aan Calvinisten en Room- schen hierover groot misbaar te maken, die, waar en wanneer zij de baas waren, de rechten der minderheden steeds totaal hebben genegeerd. Maar gesteld eens dat in 1878 op Kappeyne's plaats een man had gezeten, als Dr. Bos bijvoorbeeld, dan ware ons volk een dertigjarige onder- wijs-oorlog gespaard, dien wij in de eerste plaats daarom zoo betreuren, omdat ons onderwijs daardoor zoo heeft geleden, omdat als gevolg daarvan, we op ieder gebied van onderwijs zoo schromelijk ten achter zijn. En dan zouden we thans niet opgescheept zitten met eene wet- Kuyper, waarvan wij het subsidiestelsel niet afkeuren, maar die naast het gemis aan deugdelij ke waarborgen voor goed on derwijs, tot eene verbrokkeling van krach ten leidt, waartegen de coalitie zelve reeds door niemand minder dan Prof. Woltjer is gewaarschuwd. Het gemeenschappelijk onderwijsbe- lang was dus het cement, dat de drie partijen aaneen bond. Met de oplossing van het onderwijs-vraagstuk door Dr. Kuyper, zij het dan ook geene finale oplossing wat was ooit finaal in deze zondige wereld? is alle reden van bijeen blijven voor de coalitie wegge vallen. Als ze bijeen bleef was bet slechts, omdat ze van 1901 tot 1905 had leeren kennen, hoe zoet de macht is, en hoe heerlijk het is over de be noemingen te beschikken te hebben. Speciaal die twee soorten benoemingen, waarvoor geen enkele waarborg van bekwaamheid wordt geëischt, het bur gemeesterschap en het schoolopziener- schap. Dr. Kuyper heeft door de grootst mogelijke vrijmoedigheid, waarmee hij deze beide ambten als hemelseh manna over zijn volgelingen uitstrooide, de zucht tot behoud der coalitie niet weinig versterkt. En al was Mi. Heemskerk in deze, vooral in den beginne, wat voor zichtiger, nu hij geheel onder Kuype- riaanschen invloed is gekomen, gaat het vrijwel denzelfden weg uit, adres aan de beruchte schoolopzienerbenoeming in den Helder en de pas afgekomen burgemeestersbenoeming te Sassenbeim. Om kort te gaan, de coalitie, die eens In dit oogenblik ging de denr open en was Marianne van het lastige antwoord af. Toen ze my dit verteld had|zweeg ikjeen oogenblik, en zei daarna met een bitter lacbje: Zoo ben je dus op een weg naar een huwelijk. Dit antwoord kwetste haar en zij antwoordde we der: Je hebt het geraden en reikte my het volgende briefje over: Waarde Vriend. Als ik van af heden niet meer in uw atelier, komen kan, zult u dit wel begrijpen en niet boos op mij zijn. Wil mij in goed aandenken behouden. Met hartelijken dankbaarheid. Uwe Marianne Delias. Ik ben daarover recht verheugd en 't is of mijn hond in mijn vreugde deelt. Kom, mijn beest, kom, roep ik hem toe ze zal niet de vrouw van den photograaf worden, ze blyft juffrouw Marianne. Mijn dochter begrijpt alles en springt van vreugde rond. Zij deelt ten laatste ook in onze vroolijkheid en zegt op eens: Jelui doet allebei als of je iets nieuws vernomen hebt. Wat zal er echter nu gebeuren,? voegt zij er ernstig bij. Ze kijkt me zwijgend aan als wachtte ze mijn ant woord af. Wil je, vraag ik aarzelend, tot je iets beters gevonden hebt, terwyl je je vrijheid behoudt, het bij mij probeeren? Ik heb iemand noodig, die ik dictee- ren kanj. Voor my zou zulk arbeiden een feest zyn. Ik wil zegt ze kalm. Ik wil graag. En aan mijn persoonlijke vrijheid is heel niets als on der wijscoalitie reden van bestaan had, is uitgeleefd en als enkel machts coalitie overgeblevendat ze, over zoo groote meerderheid in beide takken van onze Staten-Generaal beschikkende, na 4 jaren regeerens aan geen enkel der groote vraagstukken van den dag ge zonde oplossing vermocht te geven of zal vermogen te geven, teekent hare onmacht om te regeeren zóó duidelijk, dat we daaraan verder geen woord zul len verspillen. Maai naast, en zeker ook door die regeeringsonmacht, is de coalitie een voortdurend gevaar. In de eerste plaats op het gebied van het onderwijs. Meer en meer blijkt het toch, dat het haar den Kuyperianen vooraan niet te doen was om met hulp van den Staat in de gelegenheid gesteld te worden eigen scholen op te richten, waarin het onderwijs aan hunne bepaalde gods dienstige behoeften voldeed; neen, het einddoel is: De algeheele ondergang van de openbare school. Meerderdeid ge worden, herinnert ze zich niets van al hare schoone tirades over de rechten der minderheid, en wordt den alouden oervijand den dood gezworen. Reden te meer voor ons, vrijzinnigen, om voor de openbare school pal te staan, die wij reeds uit tweeërlei oogpunt on ontbeerlijk achten: lo. omdat ze, voor allen zonder onderscheid van geloofsbe lijdenis, toegankelijk zijnde, een waarborg is voor de godsdienstvrijheid tot van den allerarmste 2o. omdat ze onmisbaar is, om alle onderwijs in Nederland op het gewenschte peil te houden. Verder be dreigt de coalitie ons met eene Tarief- wet, wier inwerkingtreding, ongerekend, dat ze de lasten, die door de rijken moes ten worden gedragen, op de armen legt, een onherstelbaren slag zal toebrengen aan onze welvaart. En last not least brengt de antithese-leugen, die de deur opent tot de posten en de vertegenwoordigende lichamen, een benauwde atmosfeer van onwaarachtigheid over dezen lande, waarin de vele pasbekeerde Christelijk- Historischen ons met verklaarbaren angst vervullen. En tegen dat alles zouden wij ons niet mogen, niet moeten verdedigen We zouden voort moeten gaan met op 30 't Is October en al koud, H schijnt dat bet een koude winter zal worden. Ik heb al vuur aan en loop op en neer om Mari anne te dicteeren. Jarenlang heeft mijn werk stil gelegen, en de bron, die in den eersten tyd zoo rijk gevloeid heeft, scheen uitgedroogd. Thans is ze tot een nieuw leven ontwaakt. Scheppingsdrang, zooals ik die nooit gekend heb, vervuld mijn wegen. Nauwelijks kan ik op het oogen blik wachten, dat zij binnenkomt, my om den hals valt, haar mantel aflegt, en aan het werk gaat. Haar tegenwoordigheid geeft me ernst, stemming en opgewektheid. En tusschendoor kan ik baar kassen en mijn innigste gedachten met baar uitwisselen. In haar heb ik de persoon gevonden, die mij eerst tot het bewustzijn van mijn krachtten en tot de ontwikkeling mijner persoonlijkheid brengt. Ze is hoog zedelijk en dringt met haar rijke natuur in het wezen der dingen door en geeft me alles kwi6tig terug, wat ze aan mij ontleend. Zonder dat ik het weet, buig ik voor haar. Zij de van natuur betere xnenscb, en baaTj invloed is bet, die kleinachtige en bittere stemmingen die my bevangen bielden, langzaam doet wyken. Haarliefde schept mij om. Een geleerde vriend zei mij eens: In 't leven van een onderzoeker komt het daarop neer, dat hij zijn geestelyke voorouders ontdekke. Ik zeg: In het leven van een gewoon menech komt het er op aan, dat hij het wezen vinde, dat^hem begrijpt, verstaat en geheel vervult. Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

“Vooruit!”Officieel Nieuws- en Advertentieblad voor Overflakkee en Goedereede | 1912 | | pagina 1