Officieel Nieuws- en Advertentieblad
EERSTE BLAD.
voor Overflakkee en Goedereede.
Het laatste geluk.
12de Jaargang.
Woensdag 22 November 1911.
No. I
Flakkeesche Boet en Handelsdrukkerij
Dit blad verschijnt eiken W0ENSDA6.
Prijs per kwartaal, franco per post f 0,50.
Afzonderlijke nummers0,05.
"CTItg-a-v-e der
te Middeiharnis.
Prijs der Advertentiënvan 1—6 regels 0,60.
Iedere regel meer0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
Driemaal plaatsing wordt slechts tweemaal berekend.
Alle solide Boekhandelaars en Advertentie-Bureaux
nemen Advertentiën aan.
Berichten van cerrespandenten en Advertentiën te adresseeren aan de Flakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij te Middeiharnis.
Het kiesrecht debat.
Het vierdaagseh debat, dat in de Twee
de Kamer gevoerd is naar aanleiding
van- het voorstel der sociaaldemocraten
om een adres te richten tot de Koningin
over de kiesrecht-kwestie, is uitgeloopen,
zooals wij hadden verwacht. Het voorstel,
dat mr. Troelstra had ingediend, ver
wierf alleen de stemmen der sociaalde
mocraten. Uit alle partijen der linker
zijde was vooraf de verklaring afgelegd,
dat zij onmogelijk hun stem konden
schenken aan het voorstel-Troelstra, om
dat men er niets mee zou bereiken en
de weg, welke de sociaaldemocratische
leider in wilde slaan, hun niet de juiste
toescheen. Vooral mr. Borgesius, de leider
der Unie-liberalen zette in een zeer dui
delijke redevoering uiteen, waar hij een
motie indiende, waarin werd uitgespro
ken, dat de Kamer de invoering van
Algemeen Kiesrecht en evenredige Ver
tegenwoordiging dringend noodzakelijk
acht en daarom een beperkte Grondwets
herziening vraagt. Warm bepleitte de
heer Borgesius de noodzakelijkheid onze
kieswet te herzien en het Algemeen Kies
recht door grondwetsherziening mogelijk
te maken. Namens de vrijzinnig-demo
craten kwam mr. Limburg den Unie
leider krachtig steunen.
De motie werd verworpen. Er voor
stemden de Unieliberalen, de Vrijzinnig-
democraten, de sociaaldemocraten en de
christelijke-historische afgevaardigde mr.
de Geer. Er tegen stemden alle clerica-
len op den heer de Geer na en de oudlibe
ralen. De motie werd verworpen door
de schuld der oudliberalen. Hadden zyj
voor gestemddan was de motie c.ange-
nomen.
Wij achten de stem, door de oud-libe
rale kamerfractie uitgebracht van groote
beteekenis. Zij beduidt o.i dal thans het
tafellaken tusschen de oudliberale groep
en de overige vrijzinnigen is doorgesneden.
Willens en wetens heeft hun conserva
tieve leider, nar. Tijdeman,elktoekomstig
pogen verijdeld om in 1913 tot samen
werking te komen. Er zal niets meer
FEUILLETON.
NAAR
FELIX H0LLAENDER.
Met u is het prettig praten, en mij vroolijkt het
op, eens van iets anders te hooren, dan bij ons thuis,
waar geen frische luchtstroom binnenkomt.
U schrijft me
Ja!
Goeden avond, juffrouw Marianne
Goeden avond
Ik spring uit de wagen en spoedig is deze verdwe
nen.
5
De regen doet me goed. Hoe meer het stormt, hoe
harder de wind giert en hoe heviger het stroomt,
des te aangenamer is 't mij. Dat is het wat zoo recht
bij mijn stemming past.
Ik ga de Wilhelmstraat door kom op het Wil
helmsplein, en voor mij ligt het Keizershof, dat me
tot het gebruiken van een kop thee noodigt.
Aan de kletstafel zitten journalisten en een paar
musici over de gebeurtenissen van den dag te debat-
teeren. In de speelzaal is men aan den gang. Krijschen-
de stemmen dringen van daar tot me door. PJen jong
aan te doen zijn, wij zullen in 1913
tegen deze oudliberale richting hebben
te strijden. Niet in districten, waar de
oudliberalen verstandiger zijn dan de
zeer ontaktische leiders, mr. Tijdeman en
de Nieuwe Courant. Doch wel daar, waar
deze conservatieven zullen trachten een
rol te spelen. Dat de oudliberale fractie
van plan is, zich politiek te zelfmoorden,
moet zij zelve weten. Dat zij in geen
geval op den steun zal kunnen rekenen
van de andere vrijzinnige groepen, zal
mr. Tijdeman zeker wel overwogen heb
ben. Als het twistvuur ontbrandt,zal de
schuld eenvoudig te wijten zijn aan mr.
Tijdeman en zijn Nieuwe Courant-garde.
De houding van deze groep druischt
lijnrecht in tegen die van de N. R. C.
welke onomwonden het Algemeen Kies
recht verdedigt. Wij zijn benieuwd of
deze vleugel der oudliberalen zich maar
zoo zonder protest zal neerleggen bij de
zeer ontaktisch handelwijze van de oud
liberale Kamergroep.
Dat het gebeurde tot zuivering der
politieke verhoudingen zal bijdragen,
nemen we aan. Doch wat baat dat, zoolang
de Roomsch-Dordtsche coalitie om de ver
deeling der baantjes, die zoo ruimschoots
aan de clerical e vrinden worden tcebe
deeld en om nog meerdere millioenenaan
de sectescholen, zal blijven bestaan?
Juist die vijand moet het eerst over
wonnen worden. Nog altijd geldt het
woord van Gambetta: „Het clericaiisme,
dat is de vijand." De geschiedenis in
België en Duitschland bewijst, waartoe
het leidt,, als tweespalt heerscht in de
vrijzinnige gelederen. Goeddeels daardoor
ging het Belgische volk een kwart eeuw
onder het Clericale juk door en eerst,
nu de vrijzinnigen één lijn trekken met
de sociaaldemocraten, kan de reactionai
re bent worden overwonnen.
Onze oudliberalen zijn doof voor de
lessen der historie. Uit vrees voor de de
mocratie geven ze, als de Nieuwe Courant,
met vergooiing van hun beginsel nog
liever hun steun aan een clericaal, dan
aan een vooruitstrevende.
Zoo zullen, als de voorteekenen niet
bedriegen, van de vrijzinnigen de Unie
liberalen en de Vrijzinnigdemocraten
gezamenlijk op den strijd zijn aangewezen.
Dat zij dan gaan inzien, hoe van stonde
benrsman komt op me af en zegt enkele woorden
tot me, ik groet hem vluchtig en na een goeden
avond verlaat hij me.
Zoo kan ik weer me aan mijn gedachten overgeven.
Het meisje lieb ik allang vergeten, maar de zorgen
over dat, wat de toekomst brengen moet, bestormen
me op nieuw.
Ik moet mijn zaak tot een eind brengen, ik weet
het; maar ik weet ook welkeen strijd mij te wachten
staat]; want ze bevroedt zelf niet dat het een scheiding,
voor altijd zijn moet.
Kelner Betalen
Het wordt me te eng in de bedompte ruimte.
Godlof, dat ik ^weer in de vrije lucht ben. Maar
buiten giet het.
Dat is geen regen meer, dat is een wolkbreuk,
die de straat overstroomt.
Ik let er niet op. Geheel in gedachten verzonken,
ga ik de Leipziger straat in, die tengevolge van het
noodweer als uitgestorven schijnt, op eens treft een
klagend gehuil en gejank mijn oor. Ik kijkt naar
alle kanten rond ontdek eindelek een kleine have-
looze hond, ineengekrompen en klappertandend
druipnat onder een lantaarnpaal Ik nader en als
het dier rae ziet kijkt het mij^zoo godsjammerlijk aan,
dat me een menschelijk gevoel doorstroomt. Hij heeft
geen muilkorf en beeft verschrikkelijk.
Wel hond, wat scheelt je vraag ik geruststellend.
Daarop kwispelt bij met den staart en springt als
bezeten op me toe, zoodat me het bang om hethart
wordt. Ik draaf voort en de hond volgt me tred voor
tred, heel blij dat hij zijn baas gevonden heeft.
Ik heb er niets tegen. De bond en ik passen bij
elkaar. De ongelukkigen hebben een fijnen neus, ze
herkenrien elkaar.
Kom, mijn beest, kom stil hier, je heb gelijk,
at aan, tusschen hen alle wrijving moet
worden vermeden om in 19'13 tot de
grootst mogelijke samenwerking te kun
nen komen
Sluit de gelederen, is meer dan ooit het
wachtwoord, na de Ontaktische en aarts
conservatieve houding der Oudliberale
Kameractie bij het Kiesrechtdebat.
Propaganda, onophoudelijk door woord
en geschrift, door vergadering en huis
bezoek, ziedaar de taak voor onze ij verige
geestverwanten. De hand aan den ploeg
Protectionistische beweringen.
De protectionisten trachten door aller
lei geleerdklinkendebetoogen hun slechte
zaak goed te praten. De protectionist
vertelt b.v. het volgende:
Als wij goederen uitvoeren, befceekent
dat een waarde, die het buitenland aan
ons moet betalen. Als er goederen wor
den ingevoerd, beteekent dat een waarde,
die wij aan het buitenland moeten be
talen. Wordt er dus meer ingevoerd dan
beteekent, dat wij aan het buitenland
meer betalen dan het buitenland aan
ons. Er gaat dus meer geld uit ons land
dan er ir.komt, dus wij worden armer.
Is de invoer grooter dan de uitvoer, dan
zegt. men, dat het land een passieve han-
delsbalaLS heeft. Is daarentegen deinvoer
kleiner dan de uitvoer, dan zegt men,
dat het land een actieve handelsbalans
heeft. De protectionisten nu roepen er
ach en wee over, dat Nederland een
passieve handelsbalans heeft. Zij willen
hooge rechten om dit te veranderen. Zij
bedriegen echter willens en wetens zich-
zelven en anderen. Dat blijkt zonneklaar,
als we eens kijken naar de in- en uit-
voercijfers van pi'otectionistische Staten.
In 1910 waren deze cijfers als volgt:
Invoer
Uitvoer
(in raillioenen) (in millioen en)
Duitschland
7664
6398
Frankrijk
4568
4091
Italië
2913
1400
België
2628
2015
Oostenrijk
2038
1917
Deze vijf protectionistische landen
voeren dus alle meer in dan uit, zij
hebben dus een passieve handelsbalans.
En dat is nu het geval in landen waar
wij hooren bij elkaar. Het schijnt, of hij mij verstaat
want van tijd tot tijd laat hij uitgelaten
vreugdekreten hooren, die openlijk zijn verstandhou
ding uitdrukken. Ik doe mijn huisdeur open, de hond
volgt me, maar als hij de trap zal opgaan, begint hij op
nieuw zoo klagend te piepen en merk ik dat de adem
hem begeeft en hij niet verder kan.
Je hebt weer gelijk, zeg ik kameraden moeten
bij elkaar blijven, en onverwaard neem ik bemin
mijn armen. Hij drukt zich zoo vreeselijk nat, als hij
is, vast tegen me aan, wat heel niet aangenaam
is. Wat doet het er toe? De sleutel knart en wij
treden de donkere verlaten woning binnen Ik laat
hem voorzichtig beneden, en nu stoot bij een zacht
vreugdegehuil uit.
Ik steek licht aan en bekijk hem. Hij is vreeselijk
leelijk, net een geraamte, zijn zwart verschompeld
vel verbetert den indruk niet. Daarbij flikkeren zijn
bruine oogen groenachtig zoodat ik er bang van werd
maar ik vat moed en zeg: Kom nader, bier collega
en kijk me eens wat meer aan.
In een opwellende luim ontsteek ik al de gaspitten
in mijn woning en breng hem in de werkkamer,
waar ik in maanden geen pen meer in handen ge
had heb.
Hij klappertandt, maar slaat toch mijn milieu met
belangstelling gade.
Kom binnen, zeg ik vriendelijk noodigenddit
is mijn eetkamer, waar mij de brokken dikwijls in
de keel zijn blijven steken. En nu rechts is de deur,
als ik u mag verzoeken. Hij volgt deemoedig naar
onze slaapkamer. Hier heb ik de nachten vol zorgen
en kwellen de gedachten doorgebracht, hier hebben
we uitgerust, als we zoo'n vroolijken dag achter ons
hadden. Ik zag u broeder in den Heere, dat waren
wondervolle nachten
de hooggeroemde protectie hoogtij viert!
Duidelijker kon wel niet worden aan
getoond, hoe weinig steekhoudend der
gelijke praatjes van de zijde der protec
tionisten zijn.
Een ander argument van de voorstan
ders van hooge rechten is, dat er zooveel
arbeiders in Duitschland gaan werken.
Als er protectie kwam, zou dat niet ge
beuren. Nu gaan inderdaad een aantal
arbeiders uit ons land geregeld naar
Duitschland. Het zijn bijna uitsluitend
landbouwarbeiders. En juist de landbouw
wordt door de tariefwet-Kolkman niet
beschermd. Meedere arbeidsgelegenheid
komt er voor die menschenin het land-
bouwbeprijf dus zeker niet. En men zal
toch niet willen beweren, dat die land
arbeiders zoo maar eens eventjes kunnen
worden omgezet in fabrieksarbeiders
Dan hadden zij evengoed werk kunnen
vinden in de Nederlandsche kolenmijnen,
waarvoor men honderden vreemde arbei
ders moet gebruiken
Dat het vrijhandelsstelsel echter met
den trek naar Duitschland niets heeft
te maken en de protectie daarom totaal
geen verbetering kan brengen, bewijzen
de volgende feiten afdoende.
Volgens de Duitsche volkstelling van
4 Dec. 4900 bevonden zich niet minder
dan 34799(16 Duitschers in het buiten
land, terwijl in totaal 823597 vreemde
lingen in Duitschland werden geteld.
Tegen één in Duitschland werkzoekend
vreemdeling trokken er minstens drie
Duitschers uit 1 Volgens de protectionis
tische redeneering hebben die bijna 37a
millioen Duitschers hun land verlaten
omdat zij in Duitschland geen werk, dus
geen brood, konden vinden 1
Naar het gebied, waar in Duitschland
de Nederlandsche arbeiders werk gaan
zoeken, trekken jaarlijks tienduizenden
Polen, die toch in hun eigen vaderland
ook de zegeningen van dezelfde
Duitsche protectie genieten. Uit het
protectionistische België trekkenjaarlijks
dubbel zooveel arbeiders naar Noord-
Frankrijk om daar werk te vinden als
er .'arbeiders uit Nederland naar Duitsch
land trekken.
Deze feiten bewijzen duidelijk, dat
het protectionistische praatje, alsof de
vrijhandel oorzaak is van den trek der
Hij hoort met angstwekkende opmerkzaamheid
toe, en in de stille van den nacht klinken mijn eigen
woorden me als een onderdrukte spotlach.
We treden weer de eetkamer binnen. De vijf
vlammen van de groote, zwarte kroon verbreiden
een onaangenaam licht, en ik sta met den hond een
oogenblik stil en stom door den lichtglans overto
ne11-
O ja, roep ik uit, je wilt verder georiënteerd
zijn, en ik wijs op een behangen deur.
Het spijt ine, maar daar breng ik je niet. Dat
is de Kamer, waar mijn kinderen gelachen, gezongen
en gespeeld hebben.
Ik ga naar het venster en duik mijn voorhoofd
tegen de koude glasruiten, zet me dan aan de onge
dekte tafel, en steun het gloeiende hoofd met de
ellebogen op tafel tusschen mijn handen.
De hond blijft onbewegelijk, neemt notitie van
mijne stemming. Zoo goed en bijdehand kan alleen
een hond zijn.
Ik denk aan de arme ziel, met welke ik hier de
bitterste uren heb doorleefd en op eens wordt ik
afwisselend koud en warm. Ik zie haar voor me met
mantel en hoed, zooals op dien avond, toen ons
noodlot beslist werd.
Ik wil er niet aan denken, maar ik ben niet sterk
genoeg om die gedachten te verdrijven. Alles staat
me zoo klaar en duidelijk voor, als of het zich gis
teren afgespeeld had. Bij een beeldhouwer, die tus
schen Johannistal en Grünan een kleine villa be
woonde, waren we geweest om de geboortedag van
zijn vrouw mede te vieren. Buiten ons waren er nog
twee echtparen.
Wordt vervolgd)
