„VOORUIT
TWEEDE HEAD
No. 52 15 Nov. 1911
Officieele Mededeelingen.
Plaatselijk Nieuws.
KOHIER
VAN DEN
HOOFDELIJKEN OMSLAG.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der Ge
meente MIDDELHARNIS maken bekend, dat een
afschrift van het aanvullingskohier van den Hoof-
delijken Omslag voor het dienstjaar 1911, gedurende
vijf maanden, van den 13 Nov. 1911 tot en met den
12 April 1912, ter Gemeentesecretarie voor een ieder
ter lezing ligt.
Middelharnis, den 11 November 1911.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
NIJGH. ULBO J. M1JS.
MIDDELHARNIS- Zaterdag kwam de visch-
sloep „Zeemeeuw", schipper J. Boogerman
Da een reis van 23 dagen, zonder vangst
en met gebroken giek te IJmuiden binnen.
Vanwege stormweer hadden zfl niet kunnen
visschen.
Zondag is te Vlaardingen van de
Haringvangst binnen gekomen de vischsloep
„Anna" schipper A. den Braber met 12 last
haring en met verlies van een gedeelte der
vleet. En Maandag de „Oranje Nassau"
schipper M. den Braber met 6 last haring.
Zondag lag een tweejarige vaars van
den heer J. v. d. Koogh dood in het stal.
Terwijl A. Visser Zaterdag met een
met hout beladen kar door den Westplaat
kwam rijden brak de as van den wagen,
waardoor hij genoodzaakt was een ander
voertuig' te halen.
Dinsdag herdacht de oudste mannelijke
inwoner A. Koudijzer zijn 94ste geboortedag,
Terwijl KI. Vroegindeweij Maandag
zijn paarden voor een wagen zou spannen
schrikte een der paarden en sprong zooda
nig zijwaarts dat het andere paard tegen
ds straat sloeg, waardoor het een bloed
wond aan het achterbeen bekwam, tevens
ontstond wat matrieele schade.
Tot Notabelen in de Ned. Herv. Kerk
zijn herkozen de heeren H. J. Brinkman
en C. Nuije en gekozen de heeren H. v. d.
Wende en K. Ruiter.
Gisterenavond ontstond een begin van
brand bij K. S. op den Oostdijk alhier, ge
lukkig werd het spoedig ontdekt en kon
met eenige emmers water worden gebluscht.
Sedert de vorige week zijn te IJmuiden
binnengekomen de volgeDde vischsloepen
Schip Schipper Besom.
Zeemeeuw J. Bogerman geen vangst
Johanna Hendrika H. Jordaan 300
Burgemeester Mijs L. Koster Sr. geen vangst
Prinses Juliana Jacs. v. d. Hoek
Wilheimina L. Koster Jr. Tg g
Theodora Emmer. Jan v. d. Hoek g o-g
Paul Kruger H. Langbroek o a -g
Middelharnis J. de Korte 'J o
alle met meer of minder schade tengevolge
van buitengewoon zwaar stormweer.
SOMMELSDIJK- Door de jonge dames de
Gast en Westrik is in ons dorp de som van
f 51.voor de Zending gecollecteerd.
Door de gemeentepolitie alhier, is
procesverbaal opgemaakt tegen W. S. te
Middelharnis, wegens het opgraven van
beenderen van twee aan miltvuur gestorven
runderen.
Voor de vacante betrekkingen van
twee onderwijzeressen aan de O. L. School
alhier, hebben zich 20 sollicitanten aange
meld.
De leerlingen van het tijdelijke school
lokaal in het Weeshuis alhier, zullen op
het laatst van dezen week overgaan naar
het nieuw gebouwde schoollokaal.
Mr. Smeenge te Sommelsdijk.
Verleden week Woensdag is voor de af-
deeling „Sommelsdflk" van de Vereeniging
Volksonderwijs als spreker opgetreden de
Heer Mr. H. Smeenge uit Amsterdam.
Wel was het nog wat vroeg in den tijd
van 't jaar, maar om de winterwerkzaam
heden te openen dacht het bestuur niet
beter te kunnen handelen, dan een openbare
vergadering met debat uit te schrijven. Het
is genoeg bekend, hoe of onze tegenstanders
lasteren en dat kan niet beter aangetoond
worden, dan door het uitschrijven van een
openbare vergadering met vrij debat, waar
onze tegenstanders steeds afwezig zijn.
Zouden de inwoners van Sommelsdijk
niet gaan begrijpeD waarom?
In zijn openingswoord herinnerde de voor
zitter er aan, dat juist de scheld en laster
campagne de redenen waren, om dezen
avond te beleggen er op wijzende, dat de
oproep van debaters deze maal niet tever-
geefsch mocht zijn.
De Heer Smeenge begon met te zeggen,
dat zijn komst hier een dubbelen grond had.
In de eerste plaats dan, omdat Flakkee
dankbare herinneringen bij hem wekte, als
hij dacht aan de genoeglijke uren op ons
eiland doorgebracht.
Dan, omdat er op Flakkee veie mannen
woonden, die hem bekend waren als flinke
degelijke mannen, strevende, naar wat goed
is. In 't bijzonder dacht hij daarbij aan de
leden van Schuttevaer.
Maar in de derde plaats kwam hij zoo
bereidwillig, omdat hij wist, dat de strijd
op Plakkee zoo moeilijk was voor het Open
baar Onderwijs door de lasterlijke aantij
gingen van onze tegenstanders, die dezen
avond toch we) niet ongebruikt voorbij
zouden laten gaan. Da zaak van goed volks
onderwijs ging hem zoo na aan 't harte,
dat hü er zich aan waagde, misschien niet
geheel naar den zin der vergadering te
spreken, maar waarvoor hij reeds bij voor
baat vroeg, een klein weinigje medelijden
met hem te hebben.
In hoeverre dit op zijn plaats was, ver
melden we aan 'tslot.
Daarna verdeelde spreker zijn lezing in
twee deelen.
a. is er behoefte aan volksonderwijs.
b. kan het resultaat van het bijzonder
onderwijs daaraan voldoen?
Spreker begon reeds dadelijk met te zeg
gen, dat zijn antwoord op de eerste vraag
ja, op de tweede, beslist neen moest zijn.
Op vraag I moeten zelfs tegenstanders
erkennen, dat goed volksonderwijs noodza
kelijk is, al wil men dan vaak doen voor
komen, dat het niet zoo is.
Geeft vakonderwijs niet het beste bewijs,
hoe noodig of volksonderwijs is en hoeveel
behoefte of er bestaat aan ontwikkeling en
kennis.
Voor iedereen op dorp of stad, rijk of
arm, ja voor de armen in het bijzonder, is
volksonderwijs een eerste vereischte.
Want heeft de rijke een kapitaal van geld
en goed, de arme heeft slechts het kapitaal
van de kennis en dat eenige is- voor hem
van zoo onschatbare waarde, dat er niet
genoeg zorg aan besteed kan worden, om
dat ten volle te ontwikkelen.
En juist de armen moeten het kapitaal
van den geest bezitten, want daardoor alleen
kunnen ze zich betere levensvoorwaarden
scheppen.
Hoe was vroeger de landbouwersstand
Och, de zood ploegde, zooals de vader
geploegd had en deze had het weer van
grootvader geleerd, Als er een bewijs was
van conservatisme, dan was het wel het
boerenbedrijf. Maar ook de landbouwer be
greep, dat hij er zoo niet komen kon. Er
was kennis noodig van „nieuwigheden",
die eerst op rechte waarde geschat werden,
toen de boeren de kennis van nieuwe ma
chines en hulpmeststoffen op landbouw
school of landbouwcursus opgedaan, hadden
leeren gebruiken.
De veehouder?
Nog evenals vroeger sloeg een boer voor
zijn koeien vier voer hooi in. Maar de Drent-
sche boer heeft leeren inzien, dat daar nog
wat bfl moet komen. Want keek hij vroeger
naar de hoeveelheid, thans weet hfl, dat de
room juist zijn melk waarde geeft. Daarom
moet hij leeren nagaan, welke middelen hem
daartoe ten dienste staan en dit kan weer
niet anders, of 't moet geschieden op cur
sussen daarvoor aangelegd en waarvan men
alleen genoot en voordeel hebben kan, als
het lager onderwijs met vrucht gevolgd is,
Ondervindt ook niet de timmerman, dat
kennis macht is. Het is niet meer voldoende,
een zaak van zijn vader te erveri, men moet
zijn vak verstaan en door flink werk, zijn
concurrenten het hoofd bieden. En hoe kan
men dat anders, dan door ontwikkeling zfl
die dan later op de ambachtschool meer in
de richting van het vak uitgebreid, nadat
het volksonderwijs genoten was.
Is 't met den schilder niet evenzoo, mis
schien nog wel moeilijker, omdat bij hem
hooge eischen gesteld worden aan een ont
wikkeld schoonheidsgevoel.
De smid
Neem een eenvoudig hoefijzer. Er zal wel
geen smid zijn, die het niet maken kan.
Maar het zit hem niet in dat ruwe stuk werk.
De smid moet het naar uw zin kunnen
maken, zooals het voor uw paard hetbesteis.
Het bewfls daarvoor is wel het druk be
zoek van cursussen in hoefbeslag. Niet alleen
jonge krachten komen daar, maar ook zij,
die reeds lang een eigenzaak dreven. Het
beste bewijs, dat ze voelden uit eigen erva
ring, dat gene, wat hem aan kennis ontbrak,
om een degelijk werkman te worden.
De winkelier kon vroeger gerust zijn
winkeltje beginnen als hfl maar wegen kon.
De groothandelaren waren door en door
te vertrouwen en behartigden zfln belang
als 't hunne.
De tegenwoordige tfld met zfln vefval-
sching eischt wel degelijk een open oog als
men zijn waren inslaat, wil men naderhand
niet tot de ontdekking komen, bedrogen te
zfln.
En ook het oude geldlaadje kan geen dienst
meer doen, register en kasboek is daarvoor
in de plaats gekomen en men dient wel
degelijk rekening te houden met in en ver
koop, met inkomsten en uiitgaven.
Nog daargelaten, dat de concurrentie niet
alle kennis eischt, om nog een voordeeltje
te halen daar waar een ander er geen kans
toe ziet.
Nog sprekender bewfls is de schipper. Hoe
velen zfln er niet, die gaarne naar de wal
zouden gaan, als ze maar wisten dat ze daar
den kost zouden kunnen verdienen.
De houten schuit wordt al meer en meer
verdrongen doordeflzeren motoren. Ze weten
echter, dat hun de kennis om een geschikte
positie te veroveren ontbreekt.
Daarom ijvert hfl nu dubbelhard voor de
ontwikkeling van zfln kind, omdat hij be
seft en voelt, dat het hem daaraan ontbreekt.
En gelukkig dat „Volksonderwijs" ook
hierin weer dapper meewerkt, om dat deel
van het volksonderwijs, waarvan nog hon
derden kinderen geheel en al verstoken zijn,
tot een goed einde te brengen. Het doet veel
voor het schipperskind.
Ook de arbeider wil vermeerdering van
kennis.
Geeft het voor de boomkweekers te Bos
koop geen aanbeveling, dat ze Engelsch
leeren, om de Amerikaansche handelaars
te kunnen begrflpen en verstaan?
Leeren de tuinbouwers en hunne kinderen
in de Noord-Hollandsche koolstreek geen
Duitsch, omdat ze vlugger zouden kunnen
handelen met Duitschland?
En in Drente leeren zelfs de kinderen
van den eenvoudigsten Drentenaar soms
Pransch, omdat de ouders gevoeld hebben
bfl hun paardenhandel met Fransche koop
lieden, waarin ze te kort schoten.
Alleen door onderwijs ban men aan die
kennis komen en dan later uitbreiding door
vakonderwijs geven.
Voor sjouwerman in Rotterdam vraagt
men in de eerste plaats kan je lezen en
schrijven, want zelfs hfl kan niet buiten
deze eenvoudige kennis.
De politiebeambten in groote steden drin
gen erop aan, dat de cursussen komen, om
hen voor hun taak beter te bekwamen.
Naast wetskennis is bij hen van betee-
kenis verbanden aanleggen en vreemde
talen. Want een politiebeambte in onze
groote handelssteden moeten een mondje
vol van een vreemde taal kennen, opdat
ze een vreemdeling van dienst zouden kun
nen zfln.
Dat kan niet geschieden, of goed volks
onderwijs moet er de grondslagen voorge
legd hebben.
Het bewijs levert de Groningsche Land
bouwhoogeschool, waar er van de 160 leer
lingen die den cursus volgden bij het einde
slechts 100 over waren.
Voor die 60, die er afgevallen waren, ont
brak het aan den goeden grondslag, het was
voor hen te zwaar.
Bovendien zfln er nog tallooze bezwaren,
die meer het onderwijs in het bijzonder
raken. Wel zegt men dan, dat het onderwijs
soms duur is, maar er wordt nog veel te
weinig aan gedaan, als we rekenen, wat
de samenleving van het volksonderwijs
vraagt.
Daarom is het toe te juichen, dat sommige
steden en groote dorpen er een zevende
leerjaar bfl doen, opdat ook het kind van
den arme meerdere en betere kennis op
zal doen voor den strfld, den zwarenstifld
om het bestaan.
Amsterdam alleen telt niet minder dan
29 scholen, waaraan die jarige vervolgklas-
sen zijn ingesteld.
Na de pauze behandelde spreker, waarom
of de bijzondere school niet aan de eischen
van goed volksonderwijs kan voldoen.
Het eerste bezwaar was, dat de kerkelijke
meer een standenschool is. Wat voelt een
jongen of meisje van 10— 13 jaar nog van
stand". Juist het gelflkzfln op de volks
school werpt later in liet maatschappelijk
leven zooveel niet af, waar ze elkaar als
burgers van dezelfde gemeente, van den
zelfden staat leeren ontmoeten.
Bovendien is op de bijzondere school met
een godsdienstig etiket het onderwijs geen
hoofdzaak meer.
Moet daar een onderwijzer van 18 jaar
niet al oordeelen over geloofsverschillen, die
ontwikkelde mannen met langen specialen
studie daarvoor onmachtig zijn te verklaren?
Het is dan ook niet den godsdienst, maar
den geest der ouders, waarin men het kind
wil laten onderwijzen.
Hebben bfl de onderwijswet Kuyper niet
twee eminente mannen er in de Kamer voor
gepleit, dat er voor het onderwijs in de
kerkleer bepaalde uren waren uitgetrokken
en hebben de anti's daar niot tegengestemd
Neen, het onderwijs moet godsdienstig
zfln, maar hoevelen denken er eens op
godsdienstig gebied
Geven de verschillende kerkgenootschap
pen en hunne onderlinge verdeeldheden
daarvan niet de beste voorbeelden
Godsdienst is geen marktwaar, maar
godsdienst behoort in huis en in de kerk.
Niet de edelsten, niet de braafsten, maar
de drijvers geven de richting van den gods
dienst aan en velen van het goede vertrou
wen vallen als hunne slachtoffers.
Sommelsdflk kent de splijtzwam op school
gebied en men ziet daar, hoe de eene ker
keiflke school de andere afbreuk tracht te
doen. Maar op vele kleinere gemeenten van
slechts enkele honderden zielen is 't even
treurig.
Dat de Openbare School geen schade doet
aan het godsdienstig gevoel van anderen
Kan er beter bewfls zijn, dan dat voor
standers van bijzonder onderwijs hunne
kinderen naar de Openbare School zenden
zooals b.v. Ds. Postema deed.
Treurig is het, dat ondanks de Grondwet,
waarin uitdrukkelijk de behoefte aan goed
degelijk volksonderwijs verplicht is, er zoo
vaak een handje mee gelicht wordt.
Geestesdwang is bijzonder onderwijs, om
dat het geen rekening houdt met kinderen
van andere ouders, die niet precies zoo
gelooven.
Wat is het gevolg van subsidie?
Dat de bijzondere scholen als paddestoelen
uit den grond rezen. Niet alleen, dat tegen
mindere waarborgen zooals de wet die eischt
dat geld gebruikt wordt, maar de staat
werkt er toe mede, dat op die manier
menschen gekweekt worden van verschil
lend geloof.
Mag de Staat daartoe medewerken?
fs de Staat niet verplicht, voor zoo goed
mogelflk volksonderwfls te zorgen en heeft
het niet alle belang bfl een degelijke volks
ontwikkeling?
Want niet langer rust de staat op macht
van kannonnen en geweren, maar wel op
de kennis en ontwikkeling van het volk,
dat die staat vormt.
Zfln er niet de kerkelijke boerenleenban
ken en de kerkelijke kippen en geitenfok-
kerflen?
Dat is geen behoefte, maar het beoogt
slechts politiek belang.
Teekenend waren de woorden door spre
ker aangehaald van den vroegeren, nu over
leden minister de Mares Oyens n.l., dat
afval van de leer meer te vreezen was door
het voorbeeld van hen, die afstand hadden
gedaan van allen godsdienst, dan van hen,
die volgens hun zeggen als levende voor
beelden van het beginsel en half heiligen
beschouwd worden.
Met een kort woord van opwekking tot
alle leden om op den ingeslagen weg voort
te gaan, eindigde spreker zijn rede die van
het begin tot einde, met levendige belang
stelling was aangehoord.
Op de herhaalde vraag van den Voorzitter
gaf zich niemand op voor debat, zoodat op
deze nu de taak ruste, om de vergadering
te sluiten. Dat dit niet ging zonder een
hartig woordje over de öommelsdflksche
toestand, behoeft geen betoog, voor allen,
die met de laster en leugencampagne der
kerkelflken op de hoogte zfln en die het
vurig streven van den voorzitter kennen
voor alles, wat in het belang is van goed
volksonderwijs, voor alles, wat in het belang
is voor de Openbare School.
Toen ging men om elf uur uiteen, nadat
de heer Mr. H. Smeenge dus drie uur aan
een de ruim driehonderd aanwezigen voort
durend geboeid had.
Is het niet teekenend, dat vooral de arbei
der zich zooveel opoffering getroost, daar
hem toch 's morgens vroeg reeds de nieuwe
dagtaak wacht.
Ontwikkel u, arbeiders, en niet alleen uw
kind, maar gfl reeds kunt vruchten plukken
van hetgeen ge nu doet.
Komt naar de openbare vergaderingen,
al durven de tegenstanders daar niet komen,
en de ontwikkeling daar opgedaan, is uw
eerste prfls.
DIRKSLAND- "Voor de Nederl. Herv. Gem.
alhier was Zondag j.l. een blijde dag aan
gebroken, daar zij de vacature, sedert 23
October 1910 ontstaan door het vertrek naar
Rhenen vervuld mocht zien. Voor eene zeer
talrflke schare trad des voorm. ter bevesti
ging van onzen uit Yerseke overgekomen
ds. B. G. C. Steenbeek ZEw's vader ds. P.
J. Steenbeek van Lochem op, en sprak naar
aanleiding van Lukas 5 vs. 10b met hoogen
ernst ovei de heerlflke beteekenis en waarde
van de Evangeliebediening, waarna de be
vestiging zelve plaats had. Des nam. trad
de bevestigde op voor eene opgekomen
schare van hier en van elders, nog wel zoo
talrflk als des voorm. sprekende naar aan
leiding van Psalm 33 vs. 12 over het doel
de strekking en den mogelijken zegen van
de Evangeliebediening, die naar de schrift
is en een zuiver geluid geeft. Met groote
aandacht en belangstelling, luisterde zoowel
des voorm. als des nam. de opgekomen
schare naar de uitgesproken prediking. Na
de gehouden intreepreek richtte ds. Steen
beek nog toespraken tot ds. Lammers uit
Rhenen, tot de aanwezige ringpredikanten,
de kerkeraad kerkvoogden en notabelen
het kiescollegiede burgemeester en gemeen
teraad de hoofden der Scholen, voorlezer,
organist en koster. Na het dankgebed en
het uitspreken van den zegenbede sprak nog
een kort. hartelijk woord ds. Lammers als
mede ds. Lutefln van Ooltgensplaat als
oudvriend, welke nog verzocht te zingen
Psalm 25 vs. 7. Mogen de goede heilwen-
schen aan den nieuwen leeraar en de ge
meente verhoord en Numeri 6 vs. 24 26
vervuld worden
HERRINGEN. De herhalingscursus voor
meisjes heeft een aanvang genomen met
5 leerlingen; die van jongens zal den 20sten
dezer aanvangeD.
GOEDEREEDE. De heeren F. den Eerzamen
Fzn., A. den Hartog en T. Lodder Czn.
hebben hunne benoeming tot lid van 't
Kiescollege der Ned. Herv. Kerk alhier aan
genomen.
De alhier als strandgoed aangebrachte
baddings, balken, schrooten, scheepsinven-
taris, eene partfl kisthout e.d. hebben bfl
publieken verkoop f 2540,05 opgebracht.
Op "Woensdag, 22 November a.s. zfln
zal in het logement „De Gouden Leeuw"
alhier onder directie van den heer Joh.
Bakker worden opgevoerd het beroemde
tooneelspel „Zwarte Griet of De Kaartleg
ster van Zuidwijk"
Ondanks de lagere marktwaarde van
het ajuingewas is er in de laatste dagen
nog al eenige handel.
Men besteedt thans f3.50 h 390 per HL.
Door schipper J. van Dam,bevarende
