if
Officieel
Nieuws- en Advertentieblad
voor Overflakkee en Goedereede.
EERSTE BLAD,
Woensdag 26 April 1911.
No. 23
Fiakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij
eetjiz.ee ton.
Zelfopoffering*.
I lde Jaargang.
Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG.
Prijs per kwartaal, franco per post f 0,50.
Afzonderlijke nummers0,05.
TTItg'a.-ve cler
te Ml0.cLelha.pnis.
Prijs der Advertentiënvan 1 6 regels f 0,60.
Iedere regel meer0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
Driemaal plaatsing wordt slechts tweemaal berekend.
Alle solide Boekhandelaars en Advertentie-Bureaux
nemen Advertentiën aan.
Berichten van correspondenten en Advertentiën te adresseeren aan de Fiakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij te Middeiharnis.
Onnoozele uitvlucht.
De Standaard, is er natuurlijk heel slecht
over te spreken, dat bij de behandeling
der Arbeidswet in de Tweede Kamer ver
schillende sprekers van rechts zich voor
uitbreiding van de Leerplichtwet hebben
verklaard. Het nobele orgaan van Dr.
Kuyper schrijft, dat het den schijn kreeg,
alsof men van rechts om verscherping der
Leerplichtwet vroeg.
Neen, brave Standaard, zoo kunt ge uw
ongelukkige lezers, die geen Handelingen
of een waarheidslievend blad lezen, bedot
ten, doch de arbeidersmassa niet. Het
was geen schijndat weet ge wel, doch
werkelijkheid. Sla slechts bladz. 1860 der
Handelingen op, waar de christelijk-histo-
rische afgevaardigde de Geer zegt: „Alle
sprekers in dit debat, die zich omtrent de
kwestie hebben uitgesproken, hebben een
stemmig erkend, dat het moet komen tot
verbod van arbeid voor kinderen beneden
14 jaar en daarnaast tot uitbreiding van
den leerplichtigen leeftijd tot 14 jaar. Ik
deel die meening
Er is dus geen schijndoch werkelijk
heid, o, brave Sta?idaard Doch de Stand
aard heelt reden om zijn lezers het anders
voor te stellen dan het is. De schijn,
waarvan de Standaard spreekt, moet vol
gens dat blad, zijn te verklaren uit een
valsche lichtspiegeling, want het is toch
niet aan te nemen, dat zij, die in 1900
zoo krachtig tegen de Leerplicht opkwa
men, thans zelf de hand zouden uitsteken,
om een tweede nog scherpere editie van
die geoordeelde wet eerlang het licht te
doen zien."
Wie, o, nobele Standaard, mogen we
vragen, hebben die wet geoordeeld Niet
de linkerzijde, niet de Katholieken, niet
de christelijk Historischen Alleen de man,
die op de meest demagogische wijze met
zijn lijfblad zijn staf van persorgaantjes
en propagandisten het volk tegen de wet
heeft opgehitst, is de schuld van het ver
zet, dat zich hier en daar tegen de wet
openbaarde. Maar de oppositie is verstomd,
nu men ziet, hoe die wet tot een zegen
is geworden. Het volk is gaan inzien, hoe
NAAR
A, TRINIUS.
8).
Welzoo en ook breng je bloemen mee veel dank
Dat doet me meer dan iets plezier." Zij reikte Helene
haar klamme hand en ging voort: „Weet je nog wel
vroeger, toen we samen school gingen toen was
in de vrije uren het bosch ons 't liefste. Een mooie
tijd niet waar Lene
Menigen boom ben je opgeklommen, jij wilde
jongen, maar je gevolgd ben ik altijd, 't Ging
alleen niet zoo vlug. Nu is 't juist anders, nu
kom jij bij mij op klimmen maar ik ik kom
niet meer beneden.
Dat is nit!"
„Spreek zoo niet, MarieJe zult weer beter wor
den!" —Blijf hopen!" Zij had de handen der zieke
vriendin gegrepen en keek haar nu met de innigste
deelneming aan.
„Blyf hopen Wat zou het leven zijn zonder de
hoop? En zou de hoop er niet zijn om een diepe
smart te boven te komen voegde zij er langzaam bij.
„Welnu, Helene, de smart ben ik te boven, en
daarvoor dank ik God
de Kuyperfractie het „christelijk" beginsel
heeft misbruikt voor een schandelijke agita
tie, hoe heel dat relletje tegen de Leer
plichtwet slechts een middel is geweest
oin het kabinet Borgesius, het eerste en
eenige kabinet van sociale hervorming, te
doen vallen.
Alle mooie woorden die de Standaard alias
dr. Kuyper nu schrijft over de vervanging
van de Leerplichtwet in een heel anderen
geest, zijn, wat de Amerikaan, humbug
noemt. Niemand denkt aan vervanging
der wet, wel aan verscherping, waarvoor
zich ook de clericale voormannen reeds
hebben uitgesproken.
De Statidaard moet het niet zoo won
derlijk vinden,dat clericalen die zoo krach
tig tegen de wet op kwamen, thans om
een scherpere editie vragen."
Die clericale leiders zijn eenvoudig door
de macht der feiten tot ander inzicht ge
komen. Dat zij van opinie veranderd zijn,
kan allerminst dr. Kuyper hun ten kwade
duiden.
Er is in heel Nederland geen man, die
op politiek gebied zoo dikwijls gedraaid
is ais de antirevolutionaire leider.
Dwangverzekering was eerst uit den
booze, thans is ze bijzonder „christelijk."
Het volksleger had eerst de liefde van
dr. Kuyper gewonnen, één enkele uitlating
van een sociaaldemocraat bluschte zijn
liefdevuur. Subsidie aan de sectescholen
vond vroeger in dr. Kuyper een tegen
stander, in 1905 stopte hij de kerkelijke
scholen millioenen toe zonder eenigen
waarborg voor goed onderwijs.
Rome heeft niemand zoo fel bestreden
als dr. Kuyper, thans zingt geen jnbelender
lofzang op de katholieken dan dr. Kuyper.
Misschien is dit alles maar „schijn uit
een valsche lichtspiegeling."
Dan wordt het hoogtijd, dat dr. Kuyper
en zijn gerenomeerde Standaard eens pro-
beeren den spiegel der waarheid te leen
te krijgen.
Misschien schrikken ze dan wel, van
hetgeen die omtrent de politieke agitatie
van den man, der oude plunje te zien geeft.
Een Goed bericht.
„Het Algemeen Kiesrecht is op komst",
zeide prof. van Hamel in de mooie rede
voering, die hij op 16 Januari j.l. als inzet
Ik heb in vrede van de wereld daar beneden afscheid
genomen. Als ik opgeroepen word, zal lk gaan en 't
zal me beter zijnZe drukte een oogenblik haar
rechterhand tegen de borst, daarna zag ze met hare
doffe oogen haar vriendin aan. Een weemoedig lachje
speelde haar om den mond.
„Mijn weg naar den hemel is niet zoo ver als de
uwe hier beneden nog. Ik ben er dicht bij ik
voel het." Helene streek de zieke met de hand langs
het haar en het gelaat. En terwijl ze haar in de
oogen blikte, zei ze zacht. „Verlang je naar
hooger gewesten
Marie boog zwijgend.
„Neem me mee dat zou't beste zijnZe snikte
luid. Maar bedwong zich weer. Ze stond op en ging
naar het veneter, dat niet ver van het voeteneinde
van het bed op de oeverstraat uitzag.
Daar bleef ze staan en staarde naar buiten.
„Niet waar, hier in de hoogte is 't mooi Vroeg
Marie, na een kleine pauze. „Men ziet neer op de
straten, op de huizen, die er alle staan als die uit
een speeldoos. En dan de slotberg met zijn heer
lijk groen I Och dat was een genot, toen ik daarop
een morgen het eerste groen zagOok uw huis ziet
men duidelijk en de groote linde in uw tuin. Daar
hebben we zoo dikwijls gespeeld! En verderop ziet
men de bergen in het blauwe verschiet, onze mooje
bergen Ze liggen ons zoo na aan 't hart. Niet waar
Lene
„Je hebt gelijk, Marie !u
„Kijk nu eens in de verte. Waar de tuinen be
ginnen. Zie je daar dien rooden gevel by de oude
linde? Daar woont de schilder Reinbeck, Je kent
'em immers? Helene keerde haar gezicht, terwijl
ze bloosde, weer naar bet venster.
„Je moet samen op het laatste bal zoo mooi gedanst
der actie van wege de Liberale Unie in
het Feestlokaal te 's Gravenhage hield. Zijn
uitspraak wordt eiken dag meer tofwaar-
heid.
Voortdurend groeit de beweging, die
een einde -zal maken aan de uitsluiting
van het voornaamste burgerrecht van dui
zenden Staatsburgers.
Hoe de clericalen toornen, onverdroten
wordt voor de volkspetionnementen ge
werkt en duizenden hebben door hun hand-
teekening reeds hen instemming betuigd
met de mooie beweging. Dr. Kuyper is
er doodsbang voor. Hij ziet in de Kies
rechtbeweging een gevaar voor de zoo ge
liefde coalitie. Hij weet weldat een be
langrijk deel der Roomschen voor het
Algemeen Kiesrecht zijn en een ander deel
slechts noode, terwille der coalitie, zich
neerlegd bij het geknutsel, dat gezinshoof
den kiesrecht, moet heeten. Daarom heeft
hij zeer slim in zijn Standaard geprobeerd
de oud liberalen doodsbang te maken voor-
het Algemeen Stemrecht. Ze zouden zelf
moord plegen, als ze er ooit mee accoord
gingen.
Het spreekwoord zegtAls de vos de
passie preekt, boer, pas op je ganzen."
Met eenige variatie kan men zeggen: „Als
dr. Kuyper u raad geeft, oud-liberalen,
weest op hoede."
Het voornaamste orgaan dier richting,
de Nieuwe Rotterdammer, heeft dr. Kuyper
uitstekend doorzien en begrepen, wat onze
tijd vrage mag naar recht en billijkheid
van de nazaten van Thorbecke.
Het groote Rotterdamsche orgaan gaf
in zijn nummer van 28 Apribdeze
Zeer belangrijke verklaring:
„Ook wij gelooven, dat de tijd, om
tot het Algemeen Kiesrecht over te gaan,
is aangebroken. De grondslagen, waarop
onze kieswet is opgebouwd, zijn reeds
zeer breed genomen. Dat het kiesrecht
niet aan ruimer kring toevalt, dan uit
de jaarlijksche kiezerslijsten blijkt, ligt
meer aan de ongelukkige wijze, waarop
de wet de gedachten, die haar basis vor
men, heeft uitgewerkt dan aan haar be
ginsel. Wanneer men de ongerijmdheden,
waartoe de wet leidt, echter niet als
haar wezen beschouwt en niemand
wijst ijveriger dan de ontwerper van de
wet zelf erop, dat reeds onder de be-
hebben Ik heb gehoord, dat hij heel ongelukkig
met zijn vrouw moet zijn. Men praat zooveel 1 Wie
weet w-at daarvan waar is. Maar ze is al sinds een
paar weken naar haar ouders: ze heeft evenwel den
kleinen 'jongen aan wien hij zoo gehecht is bij
hem gelaten. Och ik praat zooveel doms door elkaar.
Maar dat komt door de opwinding over de vreugde
dat jij hier bent .Kom hier, Helene, kom bij me zitten.
Zoo zoo Heb ik je leed gedaan Je bent op eens
veranderd."
„Toch niet, Marie i Je weet, ik was altijd een
beetje nukkig."
„Blijf, nog een beetje hier. Tot vader komt. Wil
je? Het wordt ook gauw donker. Ik weet heusch niet
waar hij blijft. Vertel me wat van de stad, van
jezelf, en van het moezeldal.
Helene was weder bij het bed gaan zitten, en
met gedempten stem werd het gesprek voortgezet.
Onderhand daaid de avond al meer en meer over
stad en land. Flauwer werden de omtrekken der
bergen, tot eindelijk alles in één duistere massa
overging. Ook in het kieine vertrek werd het aldoor
duisterder.
„Willen we misschien de lamp opsteken vroeg
de zieke na een korte stilte.
„Voor mij niet, Marie! Ik zit graag in den sche
mer. Dan praat men makkelijker."
„Waar vader toch blijft? De torenklok Jmoet ver
licht worden."
Kort daarop begon het boven de hoofden der
beide meisjes te gonzen, te krassen, zwaar te zuchten
en daarop volgde een doffe metaalaanslag, die lang
naklonk en langs de torenmuren scheen af te glijden.
„Toen het geruisch verstomd was, zei Marie „al
half achtMaar vader kan ieder oogenblik terug zijn.
Hij is stellig opgehouden, want hij weet toch, at
staande wet de kiesbevoegdheid aan veel
grooter kring toevallen kon, dan ervan
geniet -dan moet, dunkt ons, voor
een ieder wel duidelijk zijn, dat de stap
van ons huidige kiesrecht tot het zoo
genaamde Algemeene Kiesrecht zoo
overdreven groot niet kan zijn. Wij zien
geen weg, om tot een ook practisch bil
lijker kiesrecht te geraken, dan door het
attributief kiesrecht te vervangen door
een kiesrecht, waarbij nog alleen de-uit
sluitingen worden geregeld. Overgang
tot het Algemeen Kiesrecht lijkt ons in
hoofdzaak, op het punt, waarop wij hier
Je lande gekomen zijn, de vervanging
van een onbillijk werkend systeem, door
een met bevredigender gevolgen."
Dat een zoo gezaghebbend blad als de
N. R, Ct. zich voor het Algemeen Kies
recht verklaart, brengt de goede zaak onge
twijfeld een heele stap verder.
Tal van meer behoudenden tocli zullen
er ongetwijfeld hun verzet door laten varen.
Er is alle hoop, dat de meerderheid der
oüdliberalen zullen gaan inzien, dat de tijd
gekomen is om Thorbecke's uitspraak, dat
het algemeen kiesrecht ligt in de staat
kundige ontwikkeling onzer eeuw, in de
Grondwet te belichamen. De tegenstand
komt wat de Vrijzinnigen betreft, nu nog
alleen van De Nieuwe Courant, als dit
orgaan tenminste nog dien naam verdient.
Veeleer zou men het als ultro conservatief
kunnen uitschakelen. Wij gelooven niet,
dat een belangrijk deel der oudliberalen
de adviezen der Niewe Courant in zake
het kiesrecht zal volgen. Veeleer zal de
meerderheid dier fractie tot het inzicht
komen, dat het liberale beginsel de invoe
ring van het Algemeen Kiesrecht dringend
eischt
De zaak van het kiesrecht staat er niet
slecht voor. Een onvermoeide actie zal
haar doen zegevieren spijt alle kiesrecht-
geknutsel van den leider uit de Kanaal
straat.
Wij moeten hier nog een wensch aan
toevoegen. Te platten lande is thans reeds
nagenoeg algemeen kiesrecht.
De uitgeslotenen van dit burgerrecht
vindt men door de hoogere eischen, die
de kieswet stelt voor wat huurwaarde,
loon en belasting betreft, meerendeels in
de steden. Juist de plattelanders dienen
ik alleen hier ben." Ze zocht boven de dekens de
hand van Helene en drukte die even.
„Je bent toch niet door de oude torenklok ver
schrikt, Helene
„Een beetje! Ik ben er niet aan gewoon."
„Ik dacht bet wel. De vrees moet men afleeren.
Wie aan spoken gelooft is het wonen hier in de
hoogte niet aan te raden. Het spookt hier zooals de
menschen zeggen."
De zieke lachte even.
Dan zei ze weer„Maar door den tijd went men
aan alles. Je moest hier in den herfst eens wonen,
al#" 's nachts de stormen wild om den toren huilen
en gieren en men denken gaat dat de toren ieder
oogenblik kan instorten. Als de kraaien en roofvogels
hier om heen zwerven, het brommen en knarsen
van het uurwerk zich doet hooren, als kind heb
ik zoo vaak in een hoek gezeten met gesloten oogen
en sidderend van angst en vrees. Tegenwoordig denk
ik anders. We hebben ook genot hier dat menigeen
ons zou kunnen benijden.
Hierboven is een zonsopgang onbeschrijfelijk
mooi! En dan het gevoel hoog hoven alle menschen,
als 't ware, te zweven.'Maar ik dweep, Lene, niet
waar en je lacht me uit. Ik heb zoo weinig gekregen
van wat anderen leven noemen, dat ik God dank,
tenminste daarin voldoening gevonden te hebben.
Het is bitter van iets afscheid te nemen, dat men
heeft lief gekregen."
Ja, ja, zei Helene bijna onhoorbaar, „bitter als] de
dood zelf."
(Wordt vervolgd.)
