Officieel Nieuws- en Advertentieblad
voor Overflakkee en Goedereede.
EERSTE BLAD.
I lde Jaargang.
Woensdag 29 Maart 1911.
No. 19
Fiaüeesche Boek- en Handelsdrukkerij
Mr. Jacob Gerard Patijn.
Zelfopoffering.
Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG.
Prijs per kwartaal, franco per post f 0,50.
Afzonderlijke nummers0,05.
TTltgra.'ve der
te Middelharnis.
Prijs der Advertentiënvan 1 6 regels f 0,60.
Iedere regel meer0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
Driemaal plaatsing wordt slechts tweemaal berekend.
Alle solide Boekhandelaars en Advertentie-Bureaux
nemen Advertentiën aan.
Berichten van correspondenten en Advertentiën te adresseeren aan de Flakkeesche Boek en Handelsdrukkerij te Middelharnis.
De Vrijzinnige partij is wederom door
een zwaar verlies getroffen. Mr. Patijn, de
alom geachte en beminde Commissaris der
Koningin in onze provincie is Maandag na
een langdurige ongesteldheid op 74-jarigen
leeftijd overleden. Met hem is een man heen
gegaan, wiens groote kennis, onvermoeide
ijver en innige belangstelling in de open
bare zaak, door ieder werd bewonderd.
Waar hij het plicht achtte aanwezig te zijn,
daar kwam hij trots alle hindernissen. Zijn
loopbaan is een hoogst eervolle geweest.
In Juni 1877 koos Gouda hem tot lid
der Tweede Kamer. Daar deed hij zich
kennen als een uitnemend spreker en uit
stekend rechtsgeleerde. Vijf jaren later
stelde de regeering hem aan het hoofd der
residentie. Slechts vijf jaren heeft hij dit
ambt bekleed. De tegenwerking, die de be
kwame en vooruitstrevende burgemeester
van malcontenten ondervond, deden hem
tot heengaan besluiten. Menig treurige blad
zijde der Haagsche Kroniek zou ongeschre
ven zijn gebleven, als men toenmaals het be
kwame hoofd der residentie had gesteund.
Reeds het jaar na zijn ontslag zond
Schiedam mr. Patijn weer naar de Kamer,
doch in hetzelfde jaar benoemde de regee
ring hem tot advocaat bij den Hoogen
Raad. Twaalf jaar daarna behaagde het
Hare Majesteit hem tot Haren Commissaris
in onze provincie te benoemen. In die
hooge functie heeft hij zijn groote gaven
van geest en gemoed ten volle ontplooid.
Zijn uitnemende leiding der Statenvergade
ringen, zijn strikte onpartijdigheid en de
wijze, waarop hij moeilijkheden wist op te
lossen of te voorkomen, verwierven hem de
achting van allen. Dat bleek het best, toen hij
in 1906 zijn 70sten jaardag mocht gedenken.
Een man van groote gaven, een nobel
aanhanger onzer schoone, vrijzinnige be
ginselen, een' voorbeeld van trouwe plichts
betrachting daalt met mr. Patijn ten grave.
Zijn zoo welbesteed leven zij tot voorbeeld
voor ons allen. Zoo één, dan heeft mr.
Patijn gewerkt, zoolang het dag was.
Hij ruste in vrede!
FEUILLETON.
NAAR
A. TRINIUS.
4).
Een der twee opgevoerde tooneelatukjes was door
Reinbeck gemaakt, Helene had er de hoofdrol in
vervuld. Daarin was aanleiding genoeg geweest, voor
liem om haar voor eene polonaise te vragen. „Je
zult het verontschuldigen," had hij tot zfjn vrouw
gezegd, „maar ik meen toch, dit haar thans ver-
ochuldigd te zijn." Zij had slechts de schouders op
gehaald en er niets op geantwoord en toen Reinbeck
haar voorden tweeden dans vroeg, bedankte ze spijtig.
„Ik dans van avond niet. hoor je
„Maar dat was toch eer6t je bedoeling niet?"
„Verveel me niet langer! Ik bedank!"
Een oogenblik was er een waas van somberheid
over zijn voorhoofd gekomen, maar toen hij zich
omkeerde en zijn schreden weder naar de danszaal
wendde, scheen zijn oude vroolijkheid zich weder van
hem te hebben meester gemaakt. Alleen een opmerk
zaam waarnemer zou bespeurd hebben, hoe er van
tijd tot tijd een diepe schaduw over zijn gezicht
toog en er een uitdrukking van droefheid en moeheid
voor een korte wijle de overhand had.
Het debietrecht op tabak.
ii
Welk een nootlottigen invloed hooge
invoerechten op een bedrijf kan hebben,
blijkt uit de treurige gevolgen, die de
waanzinnig opgedreven tabaksrechten in
Duitschland voor de tabaksindustrie in dat
land hebben gehad. Augustus 1909 werd
in Duitschland het invoerrecht op tabak
verhoogd tot 40 procent. De regeering
rekende daardoor niet minder dan 85 milli-
oen mark in de schatkist te kunnen bren
gen. De werkelijke opbrengst was slechts
43 millioen, dus de helft. De oorzaak ligt
voor de hand de prijsstijging als gevolg
van het hooge recht had het verbruik zeer
sterk doen dalen. Verminderd verbruik
beteekend noodwendig verminderde pro
ductie en dus minder werk, meer werke
loosheid voor de arbeiders. Minder werk
lieden konden dan ook een bestaan in het
tabaksbedrijf vinden. Toen Duitschland
in 1879 de rechten op tabak sterk ver
hoogde, daalde het aantal tabakswerkers
snel. In 1882 bleek hun aantal reeds met
15 pCt te zijn afgenomen, terwijl de arbeids
dag tot de helft was ingekrompen. Het
verbruik van tabak daalde met 20 pCt.
Na 1879 heeft de bevolking van het Duit-
sche rijk zich snel uitgebreid. Niettegen
staande dien aanwas daalde het tabaks
verbruik. Dat blijkt uit de gegevens van
den Nederlandschen Sigarenmakers- en
T abaksbewerkersbond.
Jaren Verbruik van rook- Verbruik p.
tabak per 100 K.G. hoofd
1871—1875 758.937 1.84
1876—1880 745.896 1.71
1881—1885 637.134 1.39
1886—1890 729.207 1.51
1891—1895 992.647 1.54
1896—1900 891.485 1.62
1901 939.659 1.65
Ondanks den zeer sterken aanwas der
bevolking is dus het gebruik per hoofd
gedaald.
Toch dreef de protectionistische meer
derheid van den Rijksdag in 1909 het recht
op tabak op tot 40 procent. Het gevolg
was, dat duizenden arbeiders werkeloos
werden. In September 1909 vermeerderde
het aantal der laatsten in één week tijds
met 4051. In November van dat jaar
waren er al meer dan 20000 buiten
't Was al over middernacht toen de tonen der
muziek tot een nieuwe wals uitlokten. Al gauw na
een paar maten zweefden Reinbeck en Helene door
de zaal. Zij spraken geen woord. Zij bedankte hem
ook niet toen bij al voor de derde maal de zaal met
hem was doorgevlogen.
„Zullen we nog langer daneen, juffrouw Helene
vroeg hij.
Zij gaf toe zonder te spreken. Haar oogen zochten
de zijnen en zij bleef een oogenblik aan hem vast
geklemd. Zij dulde ook dat hij baar vaster tegen
zich aandrukte en dat zijn lippen baar voorhoofd
aanraakten. Met halfgesloten oogen, als aan hem
geketend, zweefde zij willoos als in een droom voort.
Het pbysieke echeen te zijn verdwenen, het was een
wiegenen zweven, alsof het op lichte wolken voortging
hoog boven de aarde en hare zorgen.
„Hoe heerlijk!" fluisterde hij.
Zij moedigde hem nog eens aan en weder ont
moette haar blik den zijnen.
„Met niemand dans ik liever dan met u," sprak
hy. „Zoo zou ik altijd willen dansen, u niet meer
loslaten door de ruimte gaan, over bergen heen,
altijd verder altijd verder 1 En nooit terngkeeren
Helene o! dat n mede gingt!"
„Wat mij betreftzei ze langzaam. Haar stem
blonk mat. Zij -keek moede en hopeloos voor zich uit.
Weder vlogen ze zwijgend dansende door de groepen
der zich door elkaar verwarrende paren heen, tot
hij bemerkte, dat hare krachten haar begonnen te
werk, terwijl van de 19000 vrouwen in de
industrie er 6000 op straat stonden.
De hooge rechten, door Duitschland
geheven, oefenden een schadelijken in
vloed op onze eigen industrie. De uitvoer
uit ons land is sterk afgenomen. De hooge
prijs der grondstof maakt de vervaardi
ging der goedkoopste soorten zoo weinig
loonend, dat vele zoogenaamde eigen-werk-
makers deze niet meer maken, omdat er
niets aan te verdienen valt. De winkelier,
die het debietrecht moet betalen, zal na
tuurlijk trachten een deel der lasten af
te wentelen op den fabrikant en de rest
op den verbruiker. Waar deze hooge
grondstofprijzen heeft te betalen, zal het
gevolg zijn, dat hij in de eerste plaats
voor de goedkoopere sigaren het loon
zal trachten te verminderen. Of wel hij
zal, daar de loonstandaard op het platteland
lager is dan in de steden, goedkoope fabri
katen gaan betrekken van liet platteland.
Voor de honderden tabaksbewerkers in de
steden beteekent dit toename der werke
loosheid, dus economische achteruitgang
voor de werklieden.
En schitterend staat het er voor de ta
baksbewerkers toch al niet voor.
Van 1907 tot 1909 steeg het aantal
weken van werkeloosheid onder de georga
niseerde werklieden van 2134 tot 3525
Te Amsterdam alleen was het cijfcer over
1910 niet minder dan 32/3!
Het debietrecht van minister Kolkman
zal naar de meening van nagenoeg alle
belanghebbende in de 'tabaksindustrie het
verbruik doen dalen en dus de productie
noodzakelijk doen verminderen. De Secre
taris van den reeds genoemden Ned. Bond
raamt, dat het debietrecht minstens 2000
werklieden broodeloos zal maken. In ons
vorig nummer hebben wij uit de enquête
van Het Volk geciteerd, hoe honderden
winkeliers door het debietrecht hun brood
zullen verliezen. En dat zijn de midden
standers, waarover de clericale pers zoo
roerend kan schrijven.
Een Amsterdamsch winkelier, de heer
Augspurg, becijfert dat alleen reeds de
winkeliers in de havensteden, die leveren
aan zeevarenden, gezamelijk een millioen
van hun winst zullen derven
Een roomsch fabrikant, de heer Van
Reuth te Eindhoven, raamt, dat in Neder
land 23564 werklieden arbeiden in tabaks-
Helena" .smeekte hij. „Zie mij nog eens aan 1 Ik
smeek u 1" Zij hief langzaam het hoofd op en zag
hem inwendig bevend diep in de oogen. Hij drukte
haar vast de hand met een: „Dank u, dank u
Een oogenblik later liet zij hem los en leidde hij
haar naar hare 'plaats aan den muur, waar zij tus-
schen de Jonge schoonen van het 6tadje plaatsnam.
Toen Reinbeck zich daarop omkeerde, stond zijn
vrouw voor hem.
„Breng me naar huis," zei ze.
„Maar we blijven toch wat langer, Ottilie?
„Ik ben moe en je zult je dus die moeite moeten
getroosten."
Zwijgend bood hij haar den arm en verliet na
eenige vluchtige afscheidsgroeten de zaal.
Het was een heerlijke nacht, de sterren flonkerden
helder aan den hemel en de maan boven den elotberg
uitkomende belichtte geheimnisvol de boomengroe-
pen, deed de huizen der stad blinken en wierp over
de wijnbergen een glinsterenden sluier. Zwijgend gin
gen man en vrouw voort, Reinbeck had een paar
maal beproefd j een onverschillig gesprek aan te
knoopen, maar daar ieder antwoord uitbleef zweeg
hij ook verder. Het was een pijnlijk kwartier voor
hem tot ze eindelijk voor het tuinhek stonden en
spoedig daarop het huis binnen gingen. Ook nu bleef
zijn vrouw nog zwijgen. Hij had licht gemaakt en
haar in een der beneden vertrekken voorgelicht.
Met een onverholen heftige beweging rukte ze de
blauwe chenille ehaai, die ze om het hoofd had af
en wierp die op de met in prachtbanden gebonden
boeken der Canapetafel, en liet haar zwaren mantel
op de eerste den besten stoel vallen.
Reinbeck had ook zijn overjas en halskraag afge
daan en Btond weder voor zijn vrouw, bereid haar
enkele kleine handreikingen te doen. Toen hij zag
dat ze moeite had een fraaie met bonte steenen
bezetten oud |duitschen armband af tejdoen sprak hij
„Laat ik je helpen, Ottilie?
Tot eenig antwoord trok en boog zjj aan het
sieraad.
nijverheid, en 3000 winkeliers hun brood
er vinden. Dat maakt met hun gezinnen
ongeveer 80000 menschen. Voor al deze
menschen beteekent het debietrecht een
aanslag op hnn middel van bestaan. De
heer v, R. meent, „dat vooral de midden
stand, die toch het fundament is van de
maatschappij, vooral door deze eenzijdige-
verderfelijke, immoreele belasting getroffen
zal worden.,,
Wij zeiden hierboven, dat de winkelier
zal trachten den tienden penning, dien
minister Kolkman als een moderne Alva
op zijn bedrijf wil leggen, terug zal trachten
te halen van den kooper. Dat is eigenlijk
een waarheid als een koe.
Toen minister Kolkman den jenever
accijns tot f 90 per HL. verhoogde om
meer profijt te trekken uit de „volkszonde"
(oude plunje van dr. Kuyper), werden direct
de borrels duurder of wel de glaasjes klei
ner! Tevens bleek, dat de opbrengst der
belasting zeer tegenviel door het vermin
derd verbruik.
Bij het debietrecht zal precies hetzelfde
gebeuren. De sigaren echter zullen alleen
duurder, doch niet kleiner worden, daar
de vervaardiging van een kleine sigaar
precies hetzelfde kost als die van een groote.
De winkelier zal het zoeken in prijsver-
hooging en daar hij naar boven afrondt,
zal hij een sigaar van 2 cent niet ver-
hoogen tot 22/l0 cent, maar voor 21l2 cent,
wat voor den rooker een verhooging van
25 procent beteekent. In het algemeen zal
de prijsstijging de beruchte 10 procent
van het debietrecht heel wat te boven
gaan. De rookers en allereerst de lagere
klassen zullen dus inderdaad de vuile pijp
te rooken krijgen, waarvan dominee de
Visser sprak.
Het is te hopen, dat de krachtige actie,
die zoowel door werklieden als fabrikanten
op touw gezet zal worden, tegen het nood
lottige debietrecht, er toe zal leiden, dat
het ontwerp nimmer in het Staatsblad zal
komen
Het staatserfrecht verdedigd door
mr. Lohman.
De voorstanders van het zoogenaamde
staatserfrecht moeten van hun tegenstan
ders nog al eens hooren, dat zij de heilig
heid van den heiligdom aantasten. Wat
„Je zult bet beschadigen. Kom, ik wil je helpen
Ze keerde zich half om en ging voort met aan het
slot van den armband te trekken. Er was meer drift
dan overleg in haar doen. Reinbeck zag het wel en
greep nu haar arm om het zelf te beproeven.
„Blijf af, ik heb je niet noodig
„Maar, Ottilie wees toch verstandig Je krijgt hem
toch niet los." Zij trachtte vergeefs zich uit zijn
hand los te maken.
„Geduld, geduldHet zou jammer zijn van het
mooie sieraad
„Ik wil toch niet!Laat los
„Nu, dan zul je stil wezen
„Meen je?" Ze lachte spottend. „Ik beb noch een
eigen wil dat zal je weten. Los!"
„Neen 1"
In het volgende oogenblik; kwam haar rechter
hand met Jeen korten, harden slag op den zijne
neder, die nog altijd haar linker omklemd hield.
Hij liet die los en zijn hand rood van den slag zonk
als door een electriscben schok getroffen slap langs
zijn lichaam neer. Onmiddellijk daarop viel de arm
band, gebroken met een dof gerammel op bet tapijt
neer. Zwijgend, maar met fonkelende oogen stonden de
beide echtgenooten tegen over elkaar. Maar spoedig
kwam bij hem de kalmte terug en was er schijnbaar
rust.
„Welnu, heb je geen woord tej verontschuldiging
voor zulk een ongehoord gedrag?" zei hij, terwjjl
een moeielijk weêrhouden innige wrevel in zijn item
trilde.
TFordt vervolgd.
