Officieel Nieuws- en Advertentieblad
voor Overflakkee en Goedereede.
EERSTE BLAD.
11de Jaargang.
Woensuag 25 Januari 1911.
No. 10
Fiakkeesche Boet en Handelsdrukkerij
Zonder vrecle.
Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG.
Prijs per kwartaal, franco per post f 0,50.
Afzonderlijke nummers0,05.
TXltg-a/ve der
te Middeiharnis.
Prijs der Advertentiën: van 1—6 regels 0,60.
Iedere regel meer0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
Driemaal plaatsing wordt slechts tweemaal berekend.
Alle solide Boekhandelaars en Advertentie-Bureaux
nemen Advertentiën aan.
Berichten van cerrespendenten en Advertentiën te adresseeren aan de Fiakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij te Middeiharnis.
Het Algemeen Kiesrecht.
Krachtiger dan ooit te voren wordt
thans door de voorstanders de actie voor
het algemeen kiesrecht gevoerd. De soci
aaldemocraten en de vrijzinnig democraten
met hun volkspetionnement, de Unie-libe
ralen met hun propagandavergaderingen
en propagandageschriften doen, wat in
hun vermogen is de voorstanders van
detinitieve kiesrechtuitbreiding zoo talrijk
mogelijk te maken, van clericale zijde
tracht men meermalen den kiesrechteisch
verdacht te maken als een socialistisch
programpunt. Niets minder waar dan dat.
Reeds in 1844 schreef Thorbecke, de
groote voorman der liberalen
„Dat het beginsel van algemeen
stemrecht in de staatsgeschiedenis
onzer eeuw ligt, schijnt even onmis
kenbaar als dat zij het gestadig,
schoon trapsgewijze, zoekt te verwe
zenlijken."
We zijn thans meer dan 50 jaren verder.
De eeuw, in welke Thorbecke leefde,
heeft de verwezenlijking zijner denkbeelden
niet gebracht, nog altijd is het algemeen
kiesrecht een vrome wensch. Roerend als
dr. Kuyper kon schrijven, heeft hij een
maal over het kiesrecht, dat de kring van
de kiesrechtbezittenden steeds den kring
der belanghebbenden moest dekken. Onze
Van Houtiaanschewet voldoet aan die
voorwaarde allerminst. Volgens de kies
wet zijn er thans ruim 850 duizend kiezers.
Het aantal mannelijke ingezetenen boven
25 jaar bedraagt echter 1.375.000, zoodat
38 pCt. dat is meer dan het derde deel
der mannelijke ingezetenen, welke den
25-jarigen leeftijd hebben bereikt van het
kiesrecht zijn uitgesloten.Die uitgeslotenen
zijn voor het overgroote deel te vinden
onder de arbeiders, juist de kring van
belanghebbenden, wier belangen door het
kiesrecht moeten worden gedekt. Zij ver-
keeren nog steeds in den ongelukkigen
toestand, dat over en zonder hen in de
Volksvertegenwoordiging wordt beslist,
terwijl aan arbeiders op het platte land
het kiesrecht wordt verleend, wordt het
aan duizenden stedelingen onthouden, die
FEUILLETON.
DOOR
A, TRINIUS.
2).
„Stort niet twee mensohen in 't verderfreit me
niet het geloof aan alles uit het hart ik ben tot
u gekomen, om den zegen af te smeeken, waardoor
het ernstig in mij wordt heb medelijden zeg dat
het geen zonde is, dat twee menschen elkaar liefheb
ben Ik zal 't nooit gelooven, dat God ons voor zijn
aangezicht verstoot. Wees niet strenger dan de Heer
zelf nog eensl Geeft mij de vrede mijns harten
terug, dat naar de genade der kerk smacht 1"
„De kerk heeft voor u geen, vergeving meer, die
zich aanmatigt haar leerstelling te trotseeren. Ga
weg van deze plaats die door je doodzonde ontwijd
wordt 1"
„Heb medelijden 1"
„Ga weg van hier!"
„Dat God tnij genadig zei!"
Ze etond op en ging wankelend naar het altaar
terng. Daar viel ze neêr, nog eens in gebed en ziele-
Btrijd verzonken. Voetstappen deden haar opschrik
ken. Achter haar, tusschen de zuilen, die de zijbank
onder dezelfde omstandigheden op het
platteland kiesgerechtigd zouden zijn. Juist
deze misstand is het direct gevolg van het
censuskiesrecht, dat door de wet-Van
Houten bestendigd is.
Alweer, het was dr. Kuyper, die ons
huidig kiesrechtstelsel eenmaal signaleerde
als een Mammonskiesrecht. Toch zijn het
niet de Kuyperianen, die thans de actie
tegen dat gedrochtelijk stelsel leiden, die
eervolle taak wordt overgelaten aan de
veelgesmade paganisten of in nieuwen stijl
de heteronomen der linkerzijde.
De clericalen weten tegen den billijken
kiesrechteisch der vooruitstrevenden letter
lijk geen enkel steekhoudend argument aan
te voeren.
De een lamenteert, dat het overwicht
gelegd zal worden bij ééne klasse der be
volkingde arbeiders, omdat die numeriek
het sterkst zijn Hoe weinig waarde aan
die bewering kan worden gehecht, bewijst
de ervaring in andere landen. Noch in
Frankrijk, noch in Zwitserland, noch in
de Vereenigde Staten of Nieuw Zeeland,
in welke landen het algemeen kiesrecht
wel het uitgebreidst is toegekend, kan van
een overwicht eener zekere klasse worden
gesproken. Geen der nadeelen, die de tegen
standers van het algemeen kiesrecht hebben
geprofeteerd, is in die landen aan den dag
gekomen.
Een ander tegenstander gewaagt smalend
van het allemans-kiesrecht. Die dooddoener
moet tegen minder ontwikkelden nog al
eens opgeld doen.
Echter, er is geen enkele partij, die het
kiesrecht zonder beperkingen zou willen
invoeren. De Liberale Unie stelt in haar
program tal van uitzonderingen voor, de
S. D. A. P. en de Vrijz. Dem. Bond wil
len beide een kiesrecht, waarbij verschil
lende uitsluitingen worden voorgesteld. De
een gaat wat verder dan de ander, doch
van allemans-kiesrecht is bij geen der par
tijen sprake. Dat bewijst wel, hoe weinig
geargumenteerd het bezwaar van genoemde
tegenstanders is.
De Nederlander heeft er iets anders
opgevonden. Waarom toch die drukte voor
kiesrecht uitbreiding, pruttelt het blad,
reeds nu stemt slechts een heel klein per
centage der Kiezers. Dit argument is zoo
mogelijk nog zwakker dan het vorige.
Als de Nederlander eens een onderzoek
van het middenschip scheidden, stond de priester.
Zijn gelaat scheen op dat oogenblik als uit steen
gehouwen, Van onder de dikke wenkbrauwen flik
kerden de staalgrijze oogen. Gebiedend wees de uit
gestrekte rechterhand naar de kerkdeur
De geknielde hief de gevouwen handen stom tot
hem op. Hij bleefevenwelfin zijn houding volharden.
Toen rees ze ving op. Een oogenblik keken beiden
elkaar doordringend aan, en hief zij de hand in
bittere smart dreigend tegen hem op.
„Eens komt het op uw hoofd neer dat u jammer
en ellende om ons gebracht hebt, want God is recht
vaardig
Zij scheen een steunsel te zoeken, richtte zich
daarna geheel op en keerde zich naar den uitgang
van het godshuis.
Een wreede trek gleed eenige seconden over het
gelaat van den priester, waarna het weder zijn vorige
uitdrukking aannam. Langzaam stapte hij daarop
naar het hooge koor.
„Ik ben maar een arme knecht, in dienst der kerk"
mompelde zijn lippen. Hij ging de trappen op, bet hek
door, boog diepj voor het beeld op het hoogaltaar
en verdween door een smalle zijdeur.
Een half uur buiten het dorp lag de Steenhof, waar
Therese sinds den dood harer ouders met een half
dooven ouden bloedverwante eenzaam woonde. De
steenhof ontleende zijn naam aan een lang verlaten
en vervallen zandsteengroeve en bestond slechts uit
een kleine hut, met een stal er bij, die sinds jaren
nog slechts door een geit bewoond werd. Enkele
schreden van de hul af trad men een bosch in, dat
naar een bergtop voerde, die een vrij en ver uitzicht
gaf. In de diepte lag het groote uitgestrekte dorp.
waar in alle richtingen wegen uitgingen. Hoog bo
ven de daken der hutten uit, op een heuvelrand lag
instelde naar de klassen, waardoor het
meeste gebruik van het stemrecht wordt
gemaakt, zal ze ongetwijfeld ervaren, dat
de onverschillige kiezers het meest worden
gevonden in die kringen, waaruit de chris
telijk historische of te wel conservatieve
volgelingen het meest worden gerecruteerd,
terwijl juist de arbeidersklasse het best
gebruik maakt van het haar geschonken
recht. Instede van een bezwaar zou het
door de Nederlander te berde gebracht
een aanbeveling zijn om ten spoedigste
het kiesrecht tot de meest belangstellende
kiezers uit te breiden. Komt het tot ver
wezenlijking van het Unieprogram, dan is
het bezwaar van de Nederlander geheel
opgeheven, want die partij vraagt, dat de
Wetgever stemrecht ook tot stemplicht zal
maken.
Wij schreven hierboven, dat de clericale
coalitie de actie voor het algemeen kies
recht, aan de linkerzijde overlaat.
Dat wil niet zeggen, dat onder de
Coalitiepartijen geen voorstanders van het
algemeen kiesrecht zouden voorkomen.
Het comité, dat te Amsterdam de actie
voor het algemeen kiesrecht voert, ontving
bewijzen van instemming van verschillende
christelijke organisaties, onder de Katho
lieken zijn vele verklaarde voorstanders
van onzen kiesrechteisch. In den Bond
van Roomsche volkskiesvereenigingen is
een sterke minderheid er voor. In de kies
rechtcommissie der Roomsche staatspartij
verklaarden twee der vijf commissieleden
zich voor algemeen stemrecht. Dat het
Roomsche geloof zich niet tegen dien
eisch verzet, bewijst trouwens de krachtige
actie, die de Roomschen in verschillende
Duitsche staten voor zijn verwezenlijking
hebben gevoerd. En daaruit blijkt tevens
hoe voos het Kuyperiaansche smoesje is,
dat in het algemeen kiesrecht iets revo
lutionairs of onchristelijks is te ontdekken.
Krachtiger dan ooit wordt thans de
actie gevoerd, Flakkee blijve ook in dit
opzicht niet achterwege! Dat onze wak
kere partijgenooten, onze flinke Centrale
zorg drage, dat ook van ons eiland de
roepstem om het algemeen kiesrecht tot
de regeering doordringe!
Dr. Kuyper en de Bakkerswet.
Men weet, hoe ongelukkig minister
Talma in de Tweede Kamer met zijn Bak-
de statige kerk en aan het einde van bet vrij nauwe
dal zag men een lachende bebouwde vlakte.
Het was de Zaterdagavond na het zoo juist voor
gevallene in de kerk. Het klokgelui bad reeds lang
opgehouden. In het bosch zongen de vogels hun
avondlied en door de toppen der suizende boomen
lispelde er een zacht „goede nacht." Vredig lagen de
hutten daar in het dal verspreid en de verwijderde
vlakte glansde in het purper van het avondrood.
Therese kwam buiten uit haar hutje en bleef een
oogenblik voor de deur staan. Ze zag bleek en hare
donkere, stil voor zich kijkende oogen bewezen ge
noeg welke bittere tranen ze in deze laatste dagen
geschreid hadden.
„Barbel blijft van daag lang uit," sprak ze binnens
monds, „maar misschien is 't beter zoo." Ze keek
naar de zijde van het bosch waar tnsschen de roode
pijnboomstammen de weg naar het dorp slingerde.
Dan daalde ze een paar treden af en bleef weder
nadenkend, aarzelend staan. Ze drukte de linker
hand tegen haar hart en uitte droevig zuchtend
deze woorden Arme Frans 1 Het zal heden de zwaar
ste dag uws levens zijn. God geve ons kracht! Ik
hoop het te overleven maar hij hij Zij streek
met de hand over de oogen en liep naar den top
van den berg, waar ze op een begroeide steen onder
een roode eschdoorn ging liggen.
Haar oogen vulde zich met tranen, toen zij tegen
den boom op zag. „Toen gij bloeidet," prevelde zij,
„toen bloeide het ook in onze harten van liefde en
geluk. God daarboven weet het hoe ik hem iederen
avond dankte. En nu is alles uitalles! Maar ik
moet sterk zijn, ten minste heden om hem te steu
nen, die het wellicht
Ze bedekte het gelaat met de handen, en schudde met
het hoofd als om sombere gedachten weg te dringen.
kerswet en zijn Bakkersraden terecht is
gekomen. Van alle kanten en wel het
allermeest van christelijk-historische en
antirevolutionaire zijde, kwam men met
bezwaren aandragen, zoodat den minister
weinig anders overbleef dan zijn ontwerp
terugnemen. Op het voetspoor van de Stan
daard hebben daarop tal van clericale
orgaantjes hun ongelukkige lezers trachten
wijs te maken, dat het „links" er om te
doen was obstructie te voeren d. w. z.
minister Talma zooveel mogelijk tegen te
werken. Tegen die vieze insinuatie van
obstructie heeft de Roomsche leider, dr,
Nolens, in de Kamer reeds uitdrukkelijk
geprotesteerd.
Wie de eigenlijke man is, die de Bak
kerswet van dominee Talma wil laten
vallen, bewijst de Standaard. De man, die
de regeling ten ergste tegenwerkt, is nie
mand anders dan dr. Kuyper. Reeds in
het laatst van December kwam hij in de
Standaard met een regeling voor den dag,
die eenvoudig onmogelijk was. Het kwam
er op neer, dat de overheid vergunning
zou verleenen voor de oprichting van een
bakkerij daarbij zou ze dan den eisch
kunnen stellen, dat 's nachts niet gewerkt
mocht worden. Maar, zoo zalfde de Stan
daard, de overheid mag niet den alleen
werkenden patroon den nachtarbeid ver
bieden. Nu is het gemakkelijk te begrijpen,
dat zonder de opname van zoodanig ver
bod de wet in alle opzichten onbillijk zou
zijn. Immers, de alleen werkende patroon
zou daardoor 's morgens vroeger brood
kunnen hebben, dan zij, die onder het
verbod van nachtarbeid vallen en aldus
een ongeoorloofden voorsprong verkrijgen.
Ja, maar, goochelde de Standaard, wien
kan verbieden, dat de winkel eerst op
een bepaald uur open mag. Dat is, zei
terecht de Limburger Koerier, voor dien
alleen werkenden patroon de vrijheid van
een kanarievogel in de kooi.
De brave Standaard heeft thans weer
wat anders. De overheid mag niet den
nachtarbeid verbieden, doch de bakkers
moeten dit onder elkander afspreken. Stel
u voor, de talrijke kleine bakkerspatroons
zullen regelingen maken voor de weinige
grootbedrijven, die er uit den aard der
zaak een gansch andere regeling der werk
zaamheden op nahouden.
Uit de Standaardartikelen is duidelijk
Ze sprong op droogde zich de oogen af en blikte
neer in het dal. Haar oogen zochten hem aan wie
geheel haar ziel hing.
„Vroeger mocht ik bem al van verre toejubelen
en nu is daar binnen het zoo stil."
Een oogenblik stond ze te staren, alsof er vluchtig
vreugde over haar bleek mooi gezicht kwam.
„Dat is hij riep ze. Hoe langzaam komt hij heden
den berg opals hij vroeger Zaterdags na een week
arbeidens in het dorp terugkeerde, bleef hij niet
lang beneden. „Frans" riep ze. „Frans Hij hoort het
niet hij loopt in gedachten en zijn hart is zwaar
als het mijne. En hij heeft daarbij altijd nog hoop en
weet nog niet alles." Ze hief de gebalde vuist op en
schudde die ais een bedreiging in de richting van
de kerk.
Van den liefsten doe ik afstand om de wille, der
ziellerust van ihen, die in 't graf sluimeren. Maar
ook van u scheide ik omdat ge geen genade kent en
geen vergeven. Ook zonder u hoop ik eens voor
God te mogen verschijnen.
Ze keerde zich om, snelde de hut voorbij laugs
het boschpad, tot zij iets verder de gestalte van een
blonden man onder den boom zag afdalen. Zij ijlde
naar hem toe en viel bem om den hals. „Frans, mijn
Frans!" riep ze, „ben je daar weer 10, ik heb de dagen
geteld en heb het nauwlijks kunnen uithouden."
„Ook ik, Therese, mijn goede, goede Treeze!" Hij
streek haar met de vereelde hand over het kastanje
bruin haar en drukte zijn lippen op haar voorhoofd.
„Zie Treeze, ik heb 't me den geheelen week voor
gehouden en 't heeft me aldoor getroostGod kan
het niet willen, dat twee menschen van elkaar
gaan moeten, dat ze elkaar niet zulten mogen lief
hebben, omdat ze niet van hetzelfde geloof zijn
Wordt vervolgd
