Officieel Nieuws- en Advertentieblad
voor Overflaltkee en Goedereede.
EERSTE BLAD.
5de Jaargang.
Woensdag 15 November 1905.
No. 51
Fiakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij
EEN SCHITTERENDE GEDACHTE.
Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG.
Prijs per kwartaal, franco „per post f 0,50.
Afzonderlijke nummers0,05.
Hoofd-Agent voor Nederland: C. W. BETKE, Advertentie-
Bureau Mosseltrap 2, Rotterdam.
TTitg*a/ve cler
te Middelharnis.
Prijs der Advertentiënvan 1 6 regels 0,60.
Iedere regel meer0,10.
Groote letters naar plaatsruimte.
Driemaal plaatsing wordt slechts tweemaal berekend.
Alle solide Boekhandelaars en Advertentie-Bureaux
nemen Advertentiën aan.
Berichten van correspondenten en Advertentiën te adresseeren aan de Fiakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij te Middelharnis.
0e volmaakte wet.
Menschelijkerwijs volmaakt heefteen-
maal de heer Van Houten zijn kieswet ge
noemd. De heer van Houten zal sindsdien
wel volop gelegenheid hebben gehad te
ervaren, dat op dit ondermaansche het
„menschelijkerwijs volmaakte" reeds
spoedig na de tot-standkomen leemten
en gebreken begint te vertoonen. Zijn
kieswet is in de practijk gebleken revolu
tiebouw te zijn. Zoo'n luchting in elkaar
gezette huurkazerne staat gewoonlijk op
weinig soliede fundamenten, 't Is 't zelfde
met den grondslag der volmaakte wet-
Van Houten. De fundeering van dit
kunstproducttoch is art. 80 der grondwet,
luidende
„De leden der Tweede Kamer wor
den rechtstreeks gekozen door de
mannelijke ingezetenen, tevens Neder
landers, die de door de kieswet te
bepalen kenteekenen van geschiktheid
en maatschappelijken welstand bezitten
en den door die wet te bepalen leeftijd,
welke niet beneden drie en twintig
jaal' mag zijn, hebben bereikt."
De kenteekenen van maatschappelijken
welstand komen neer op de betaling van
belastingen, het verwonen eener mini
mum; huur, het verdienen van een mini
mum loon of het bezit van een spaar
bankboekje van een minimum bedrag.
Voor de kiezers, die wegens kentee
kenen van maatschappelijken welstand
het kiesrecht deelachtig worden, draagt
de „volmaakte" wet dus een zuiver mam-
monistisch karakter d.w.z. zij verleent
een burgerrecht, op voorwaarde dat men
geld of goed bezit, hoe weinig dit dan
ook behoeft te wezen. Op dezen grond
slag is alles af te dingen. Hare ondeug
delijkheid blijkt ten duidelijkste uit de
practijk der vigeerende wet.
Waar zullen we redelijkerwijs het
grootst aantal kiezers kunnen verwachten,
voldoende aan de kenteekenen van maat
schappelijken welstand. Er is maar één
antwoord mogelijk: in die plaatsen, waar
de welvaart het grootst is, waar de bloei
yjBUILLETOW.
van Grete Olden,
(18) door K. te M.
Gelukkig had de zorgvolle vrouw Kloiber op den
breeden rug van den huisknecht een flinken trom
mel met goed gemeubileerde broodjes geladen, welke
moesten dienen om 's avonds als de terugtocht eens
wat lang mocht duren, de ledige magen eenige be
zigheid te verschaffen. Daar de vermoeidheid alge
meen werd en daardoor de opgewektheid dreigde te
verdwijnen, stelde vrouw Kloiber voor den knecht
nu alvast maar van zjjn vracht te ontlasten.
Dit voorstel vond algemeenen bijval.
Op een groen plekje aan een berghelling werd halt
gehouden en een tafellaken uitgespreid men legerde
zich daar om heen en liet zich de eenigszins ver
droogde broodjes en den lauwwarmen wijn uitmun
tend smaken.
De maaltijd verliep opgewekt en lustig. Verschei
dene geestdriftige toasten werden geslagen, de laatste
bevatte het voorstel dat men elkander beloven zou
het volgende jaar allen weer op Antonienhoogte te
genwoordig te zyn. Dit werd met uitbundige geest
drift begroet. Slechts om den mond van vrouw
Kloiber zweefde een ongeloovig lachjezij had al
zoo dikwyls dergelijke stellige beloften gehoord, die
nooit vervuld waren.
in handel en bedrijf de loonen op hooger
peil heeft gebracht.
Slaan we nu de kiezersstatistiek over
1905 op, uitgegeven door het Centraal
Bureau voor de statistiek, dan blijkt ons
dat deze j uiste gevolgtrekking niet deugt.
In ons land bedraagt het deel der
mannelijke bevolking van 25 jaar en
daarboven ongeveer 47 °/0 der totale be
volking.
In 1905 bedroeg 't aantal kiezers
27,49 °/0 van dat geheel.
Hoe is nu die 27 °'0 verdeeld?
Oordeelende naar de kenteekenen van
maatschappelijken welstand, kunnen we
't grootste aantal dezer kiezers verwach
ten in de grootste steden. De statistiek
leert het ons anders:
Procent kiezers in:
Steden met 5000 en minder inwoners
80,59
tot 15000 29,65
tot 20000 26.25
tot 160000 23,75
meer dan 100000 22, 2
Nemen we enkele bepaalde steden,
dan vinden we.
Rotterdam. 18
Enkhuizen. 38
Amsterdam. 22
Arnhem. 23
Doetinchem. 37
's Gravenhage. 25
Nu is Enkhuizen een van de doode
steden der Zuiderzee, zoo'n stadje, waar
men een hollend paard door de straten
kan laten gaan, zonder dat er ongeluk
ken gebeuren. De maatschappelijke wel
stand is er dus wel eenige malen ge
ringer dan te Rotterdam, toch heeft het
plaatsje een 2 X zo° groot procent
kiezers.
Nemen we steden van ongeveer ge
lijken welstand, dan winden we:
Zwolle. 27,9
Deventer. 30,4
Zutphen. 34,9
Gelijke maatschappelijke welstand en
een ver uitéén loopend procent
kiezers.
Op het platteland treffen we ongeveer
algemeen kiesrecht aan. De menschelijk
volmaakte wet heeft dus dezen toestand
geschapenIn plattelandsstreken alge
meen kiesrecht, doch in tal van steden
Toen de honger gestild was, kon men zich weer
aan de gezelligheid overgeven en genieten van het
natuurschoon. Al rondziende, eerst dichtbij, daarna
verder af. kreeg men ook het op grooten afstand ge
legen doel der reis in het oog en iedereen begreep,
dat men zich zou moeten haasten om daar nog aan
te komen, maar niemand wilde het sein tot opstaan
geven, en toen de knecht bij het opruimen van de
geïmproviseerde tafel op zijn leuke manier de op
merking maakte„van verder gaan zal er vandaag
wel niet veel meer komen," werd hij door nie
mand tegengesproken.
Men kwam overeen Schellenberg Schellenberg te
laten, rustig een paar uren op dit schoone plekje te
vertoeven cn tegen den avond onverrichter zake,
maar daarvoor dan ook niet doodmoe en uitgeput,
naar huis terug te keeren.
De huisknecht werd teruggezonden en men bleef
vroolijk bij elkaar op de plaats waar men was. Wat
moest men ook zoo ver gaan zoeken, wat men dichtbij
vond
Het vriendelijke groen, waarop men rustte, strekt
zich terzijde uit tot aan een dicht bosch, naar bene
den daalde het als een zacht tapijt tot in het dal,
zoodat men hier een prachtig vergezicht had, maar
hooger waren ruwe rotsen.
Weldra verstrooide zich het gezelschap naar alle
richtingen. De ouderen en eenigszins zwaarlijvigen
begaven zich naar het bosch om daar te genieten
van de schaduw, de jongeren en vluggeren werden
aangetrokken door de hooger gelegen rotsen; na
tuurlijk behoorde het romantische Klaartje tot de
laatsten.
Zij had zich van de anderen afgezonderd en stapte
alleen op een tamelijk afgelegen rotspunt toe. Zij
dacht, dat daar alpenrozen geurden en reeds lang
duizenden van 't kiesrecht verstoken,
die beter aan de eischen van welstand
en geschiktheid voldoen, dan zeer velen
op het platteland.
Hoe onbillijk het aantal afgevaardig
den naar het stemmenaantal verdeeld
is, blijke uit deze cijfers:
„In Amsterdam 11 kiezen 3481 kiezers
een afgevaardigde.
In Amsterdam IX 13748
In Enkhuizen 14396'!!
Zoo'n Amsterdamsche kiezer heeft dus
evenveel in de melk te brokken als
vier Enkhuizer kiesgerechtigden.
Reeds dit kleine uittreksel uit de
kiezersstatistiek rechtvaardigt ten volle
het streven der onzen naar Grondwets
herziening. Een wet, die in de practijk
zoo onbillijk werkt als de „menschelijk
volmaakte" wet, dient zoo spoedig mo
gelijk in 't archief van merkwaardige
rariteiten uit vorige eeuwen geborgen
te worden. Zij schepteen overheersching,
die in een democratischen staat niet
geduld kan worden. Want in de eerste
plaats geeft zij het platteland een over
wegenden invloed, zoodat men terecht
van een plattelandskiesrecht kan spreken.
Zij sluit de arbeidersbevolking der steden
grootendeels van 't kiesrecht uit. In de
tweede plaats geeft zij van vijf volwassen
Nederlandersslechtsdriehun burgerrecht
en ontzegt er twee alle medezegging
schap uit louter mammomistische over
wegingen. De democratie, die de mooie
woorden van gelijke berechting wil om
gezet zien in daden, eischt, dat ook die
twee met hun stembiljet zullen kunnen
strijden voor hun belangen. En de con
servatief moge krampachtig de mensche-
tijk-volmaakte wet als zijn bolwerk vast
klemmen, tegen den steeds grooter wor
denden drang der democratische partijen
zal zijn vesting niet bestand blijken. Het
blanco-artikel zal de eerste aanval kun
nen zijn, doch de democratie mag niet
rusten, voor zij 't Algemeen kiesrecht
tot de fundeering heeft gemaakt opzer
Volksvertegenwoordiging.
Zal de verwezenlijking dier gedachte
in een verre toekomst liggen? Wij ge-
looven het niet. Ook hierin zal bewaar
heid worden het gevleugelde woord:
koesterde zij den wensch, die eens met eigen hand
te plukken.
Ook deed de eenzaamheid baar goed, haar hoofd
was zwaar en haar hart sloeg soms onrustig, "tij
dens den maaltijd had mijnheer Baldenius naast
haar gezeten, en Klaartje kon het niet ontkennen,
zijn blik en woorden hadden een koortsachtige On
rust door haar bloed gejaagd. Hij had eigenlijk wei
nig gesproken, maar de toon van zijn stem was zoo
eigenaardig, in zijn oogen lag die echt tropische
gloed, zijn lachen was zoo veelzeggend dat Klaartje
zich voelde alsof zij door hem gehypnotiseerd werd.
Zij voelde dat er een gebeurtenis ophanden was,
die haar met gelukkige verwachting, maar ook met
angstige zorg vervulde.
Wat zal Rudi er van zeggen
Deze vraag drnkte haar telkens neer, als haar hart
vroolijk wilde opspringen.
Zoo denkende wandelde zij neerslachtig den rots-
achtigen top en haar naderend ongeluk tegemoet.
De felle zonnestralen op haar hoofd en daarbij de
toch koele berglucht verontrustten haar en verwar
den haar gedachten, zij keek besluiteloos voor en
achter zich, zij verlangde zoo vurig die lokkende
bloemen te plukken, maar toch was zij angstig om
verder te gaan.
Op eenswas zij gestruikeld of was zij uitgegle
den Zij voelde den grond onder haar voeten ver
loren te hebben, haar armen zwaaiden angstig door
de lucht, haar voeten dansten met onregelmatiger
schreden naar beneden, al sneller en sneller, een
gapende rotspleet tegemoet.
Zij wist nog, dat zij haar parasol wegwierp, dat
haar handen de al minder wordende struiken en
dwergachtige boompjes, die haar voorbij vlogen,
trachtten te grijpen zij hoorde nog een schrillen
L'histoire se répète, de geschiedenis her
haalt zich.
Nauw een halve eeuw liggen de acht
en veertiger jaren achter ons. Toen
woelde 't in gansch Europa in de geesten
'van duizenden. Zij snakten naar slaking
der banden, waarin de vrijheid van 't
woord en van vereeniging waren ge
slagen. In Frankrijk regeerde een om
koopbare bent onder Louis Philippe, de
volksvertegenwoordiging was slechts in
schijn de spreekbus des volks, de druk
pers lag aan banden, duizenden zaten
om politieke redenen in de gevangenis.
De Februarirevoiutie van 1848 was 't
gevolg dier misstanden.
In Oostenrijk zwaaide het starre con
servatisme van een Metternieh den scep
ter. Ook daar de willekeurigste vrijheids
beneming. Ook daar verloor het volk
zijnjgeduld. 't Vroeg zijn keizer een volks
vertegenwoordiging, openbare rechts
pleging, vrijheid van drukpers.
Zoo ging het in Hongarije. Het kanon
van den Oostenrijkschen heerscher moest
den vrijheidsdrang smoren, in bloed
doofde het gezag, gesteund door de
Russische horden onder Paskewitz, de
vrijheidsbeweging der Hongaren.
Zoo ging het in Pruisen, waar 't kanon
gebulder de volksstem met bommen en
kogels deed zwijgen.
Zoo ging het Goddank, niet in
ons oude Nederland. Zeker, ook daar
gistte het in 1848, ook hier was de drang
naar meerdere vrijheid, naar verwijding
van 't nauwe keurslijf, waarin de Staat
de rechten van het individu had ge
wrongen. Maar terechtertijd werd de
volksbeweging in de rechte banen ge
leid, een verstandig toegeven aan ge
matigde eischen bezwoor een bloedige
botsing, 1848 vergrootte de staatsrechter
lijke vrijheid, de constitutioneele vorst
begreep, dat het volk recht had op mede
zeggenschap.
L' histoire se répète.
't Gist alom in oud Europa in 1905.
Bloediger en bloediger waart in Rusland
de revolutie rond, eindelijk ontwaakt uit
jarenlange verstomping dwingt het
volk den autocraat, die Czaar heet,
de broodnoodige hervormingen af:
kreetiemand van het gezelschap moest dus het
ongeluk gemerkt hebbentoen voelde zij nog een
stoot, een ruk en daarna hoorde of zag zij niets meer,
zij had het bewustzijn verloren. Hoe lang dit duurde
kon zij niet beoordeelen, maar zeer lang kon het niet
geweest zijn, want toen zij de oogen weder opende
en om zich heen blikte, zag zij op eenigen afstand
haar tocbtgenöoten naderen, die wanhopige gebaren
maakten en jtmmerlijk schreiden.
Zij behoefd* maar een kort oogenblik om zich voor
te stellen wat er eigenlijk gebeurd was, en zij| ver
schrikte hevif toen het haar duidelijk werd, dat zij
naar beneden gestort was.
In woeste v Acht vlogen haar al de verhalen van
ongelukken bi bergbeklimmingen, welke zij gelezen
had, door het brein. Zij was naar beneden gestort,
dus natuurlijk ook verpletterd. Dat hare gedachten
helder waren zij geen pijn voelde, dat zou maar
een oogenblik duren, dan zou het lijden volgen en
daarna de doo< intreden.
Maar het zo toch al te onnoozel wezen, dit zóo
maar lijdelijk f te wachten zij trachtte zich op te
richten en^ te Onderzoeken waar zij gekwetst was.
In het eerste oogenblik voelde zij niets, daarna rekte
en strekte zij liar ledematennog geen pijn, toen
ging zij zich kichtig betasten en knijpen— en nog
was er niets tebespeuren.
Zij kwam totöe zalige overtuiging heel en gaaf
gebleven te zijl, dat een goede schutsengel haar
behoed had.
Uit de naai beneden turende vriendengroep
stegen luide vreugdekreten op.
.Zij beweegt Zch „Zij leeft nog „Goddank
(Wordt vervolgd.)
