Officiéél Nieuws- en Advertentieblad
voor Overflakkee en Goedereede.
EERSTE BLAD.
5de Jaargang.
Woensdag 13 September 1905.
No. 42
Fiakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij
EEN SCHITTERENDE GEDACHTE.
'•■'J-.*?
A
- A - ■tf'VÏ'"
j j
•V.'.'w,
V>-'v.A'
H
Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG.
Prijs per kwartaal, franco per post f 0,50.
Afzonderlijke nummers0,05.
Hoofd-Agent voor NederlandC. W. BETKE, Advertentie-
Bureau Mosseltrap 2, Rotterdam.
XJItg-ave cl er
te Middelhavnis.
Prijs der Advertentiënvan 1 6 regels f 0,60.
Iedere regel meer0,10.
Groote letters naar plaatsruimte.
Driemaal plaatsing wordt slechts tweemaal berekend.
Alle solide Boekhandelaars en Advertentie-Bureaux
nemen Advertentiën aan.
Berichten van correspondenten en Advertentiën te adresseeren aan de Fiakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij te Middelharnis.
Een pleidooi voor Neutraliteit der
school.
De openbare school, dat weet ieder,
is toegankelijk voor ieder kind, van weike
godsdienstige gezindte de ouders ook
mogen zijn. Er wordt gewaakt, dat in
deze inrichting niets wordt geleerd, wat
strijdig is met een of andere godsdien
stige overtuiging. Dogmatisch godsdienst
onderwijs wordt er niet gegeven. En
wel omdat dit niet ligt op den weg van
den Staat, die de school toegankelijk stelt
voor ieder. Evenzeer omdat dit onder
wijs de taak is van dominee, pastoor en
de ouders, doch geenszins van de school.
Wel vinden dominee en pastoor op de
vrije Woensdag- en Zaterdagmiddagen
en zelfs op uren gedurende den school
tijd gelegenheid den kinderen onder
richt te geven. Op de vrije middagen
staat zelts het schoolgebouw te hunner
beschikking. Het onderwijs door de
onderwijzers gegeven, onthoudt zich
echter zeer terecht van deze taak, die
tot den werkkring van den geestelijke be
hoort. Wel heeft het openbaar onderwijs
tot taak de opvoeding tot alle christe
lijke en maatschappelijke deugden en
het aanbrengen van nuttige en gepaste
kundigheden. Het standpunt der open
bare school tegenover den godsdienst
naar onze meening 't eenig juiste
duidt men aan door 't vreemde woord
neutraliteit (onzijdigheid). De voorstan
ders der kerkelijke scholen hebben
't altijd te kwaad over die neutraliteit.
Daarvan deugt in hun oog niets. Juist
daarom is het opmerkelijk een pleidooi
voor die heftig bestreden neutraliteit aan
te treffen in het Zondagsblad van het
Roomsche Centrum.
Een artikel daarin handelt over on
derwijs in West-lndië. Het stukje is te
merkwaardig om het niet in zijn geheel
over te nemen. De schrijver is een groot
bewonderaar van het onderwijs der non
nen in de kolonie en zegt:
„Maar niet alleen kerken, ook aller
wegen bestaan Katholieke scholen, want
FEUILLETON.
van Grete Olden,
(9) door K. te M.
Mama schudde zeer bedenkelijk het hoofd, doch
zij volgde toch dapper haar voortwandelend doch
tertje.
De weg scheen werkelijk zeer kort, want ze leidde
regelrecht, zonder eenige kromming van den top naar
het dal. Dat men_ evenwel tweemaal den tijd van
het bestijgen noodig had voor het afdalen was waar
lijk niet de schuld van Toni, want zij was de beide
anderen voortdurend zeer ver voor en moest dikwijls
blijven staan om minstens zoo lang te wachten tot
haar tochtgenooten weer zichtbaar voor haar werden.
Het geduld van den doktor werd op dezen tocht
op een zeer zware proef gesteld. De zeer op haar
gemak gestelde mevrouw Koopmans kwam spoedig
tot de ontdekking dat de weg niet vlakker maar
integendeel steiler en hobbeliger werd en toen verloor
zij allen moed. Onder het uiten van klaagtonen
hing zij aan Rudi's arm en verklaarde van tijd tot
tijd dat haar voeten haar niet verder dragen konden.
Ten slotte nam zij wanhopig plaats op een rotsblok
en gaf haar vast besluit te kennen, liever in deze
wildernis van honger en dorst om te komen, dan
nog verder haar arme ledematen er aan te wagen.
het Katholiek bizon der onderwijs, dat
machtige fundament, is een voorwerp
van aanhoudende zorg en verzorging
onzer missionarissen. En dat dit onder
wijs in eene behoefte voorziet, bewijst
wei de waardeering van Katholieken en
niet-Katholieken, want niettegenstaande
er openbare en andere scholen zijn,
laten vele Joden, Protestanten enz. hunne
kinderen bij de „soeurs" (nonnen) ter
schole gaan, deels om het onderwijs,
deels om de vertrouwde leiding. Het
aantal leerlingen op de zusterscholen in
Paramaribo bestaat slechts voor 1/3 uit
Katholieke kinderen.
Wel is er in 't openbaar onderwijs
veel verbetering gekomen, maar toch
hebben de „soeurs" een goeden naam
en groot vertrouwen. Dat het zoo blij vel
Dat steeds uit Roosendaal die onder
wijzeressen worden uitgezonden, die
naast liefde voor haar taak ook de ont
wikkeling, wetenschap en opvoedkun
dige eigenschappen hebben, die haar in
staat stellen de toeïs der vergelijking
met hare collega's van het openbaar
onderwijs te hunnen doorstaan, opdat
immer kan gelogenstraft worden, wat
lastertongen, hier, zoowel als in Neder
land, van het bizonder onderwijs zeggenf
Er zijn hier ook anderdenkenden, die
gaarne hun kinderen bij de „soeurs''op
school zouden doen, maar bevreesd zijn,
dat die soeurs er bekeeringswerk van
zullen maken, want „ze zijn als de dood
voor Rome." Deze veronderstelling ver
oordeelt echter zichzelf. Juist in de
neutraliteit ligt de kracht, en dat weten
de „soeurs" ook. in de schoollokalen han
gen zelfs niet eens kruisbeelden of Katho
lieke platen. Geen Katholieke gebeden
worden gedaan en de godsdienst overal
bulten gehouden. Natuurlijk is dat voor
de Katholieke kinderen anders. Dezen
krijgen op afzonderlijke uren les op de
zelfde wijze als zulks in Nederland op
de Zusterscholen het geval is."
De lezer lette nu eens goed op de
door ons vetgedrukte woorden.
In de neutraliteit ligt de kracht.
De godsdienst wordt overal buiten
gehouden.
Joden en Protestanten sturen juist
daarom hun kinderen school bij de
nonnen.
Beter pleidooi voor de neutraliteit van
't onderwijs en de macht en noodzake
lijkheid dier neutraliteit kon bezwaarlijk
een voorstander houden dan deze schrij
ver, in 't Roomsche Centrum. Wel vraagt
men zich af hoe dit alles te rijmen valt
met 't Katholiek onderwijs als machtig
fundament, doch doet tot de waarde van
't betoog in zooverre niets af, waar de
schrijver juist in de neutraliieit de
kracht ziet.
„Lastertongen," waarvan de schrijver
spreekt, zijn dan toch zeker niet die
duizenden volksopvoeders, welke van
meening zijn dat de openbare school
door hare neutraliteit de beste waar
borgen biedt voor een onderwijs, dat
geven zal aan het kind, wat des kinds
is. Een onderwijs, dat wel degelijk aan
de zedelijke en verstandelijke ontwikke
ling der leerlingen wordt dienstbaar ge
maakt. Een onderwijs, dat zijn goeden
naam te danken heelt San 't geen deze
Roomsche schrijver terecht opmerkt:
„In haar neutraliteit ligt haar kracht."
De Graanelevators te Rotterdam.
Sinds eenigen tijd zijn in de havens
te Rotterdam werktuigen in gebruik ge
steld, die door de arbeiders met vijan
delijke blikken worden aangezien. Geen
wonder, inderdaad. Het zijn toch reus
achtige machines, welke een groot schip,
met graan geladen, in een dag tijds los
sen. Daardoor wordt aan tal van boot
werkers het werk uit de handen geno
men. Want dat is 't karakter van bijna
elke machineZij leidt tot besparing
van menschelijke arbeidskracht. Die
werktuigen dwingen die bootwerkerkers,
welke tot nu toe in de graanschepen
hun bestaan vonden, naar andere mid
delen om te zien. wat voor hen, die geen
ander vak kennen, moeielijk valt en
dreigend het zwarte spook van armoede
in het verschiet doet opdoemen.
Men vergete echter niet, al zal dit de
betrokken bootwerkers weinig troosten,
dat invoering van machines in andere
opzichten vermeerdering van arbeids
krachten brengt. Men kan trachten het
leed, dat de invoering van machines
brengt, te verzachten, het. wegnemen
door de invoering der machines, de ma-
De doktor, wien de aankondiging van Lothar's be
zoek daar straks zoo pijnlijk getroffen had, wenschte
nu dat deze op dit oogenblik in zijn plaats was.
.Hoe het ook loopt, hij is toch de aanstaande
schoonzoon, dus komt dit zaakje eigenlijk ook hem
toe."
Eerst na lang en ernstig redeneeren van haar
begeleider zag mevrouw Koopmans van haar gruw
zaam voornemen af en zette haar stoffelijk omhulsel
weder in bewegingslechts terwille van haar goeden
man, zooals ze weenend verzekerde.
Eindelijk, eindelijk vertoonde zich ver in de diepte
een witte streepde straatweg, en op dien straat
weg, klein en sierlijk als een poppetje, Toni'slicht-
gekleede gestalte.
Hoewel nog op zulk een grooten afstand kon men
toch zien, dat de aanvoerster dezer expeditie in een
opgewonden toestand verkeerde. Zij liep onrustig
heen en weer, zwaaide met haar mantel, wenkte en
riep. Helaas, al haar moeite bleef zonder gevolg,
want haar bedoelingen werden niet begrepen. Eerst
toen de afdalenden tot op ongeveer honderd schreden
van Toni genaderd waren, onderscheidden zij den
roep „SnellersnellerNog eens verzamelde me-
vrouwJKoopmans haar krachten en in angstigen loop
gïng het naar beneden, waar beiden zonder adem,
gloeiend heet en doodaf aankwamen. Daar moesten
zij uit Toni's mond vernemen, dat zij sedert een
uur op een der gevaarlijkste wegen van dit bosch-
rijke gebergte geloopen hadden.
Een boertje, dat daar juist langs ging, toen Toni
van den boschweg op den straatweg kwam, had zich
vreeselijk verschrikt getoond en gezegd„Je mag
van geluk spreken, juffvrouw dat je er zoo afgekomen
bent. Daar boven zijn ze aan het werken, aan het
boomenvellen. Zoodra een boom geveld is, wordt die I
op den weg geworpen en dan rolt hij met onstuimig
geweld naar beneden. Als zoo'n boomstam je achterna
gekomen was, had die je stellig vermorzeld."
In duizend angsten had Toni hier beneden ge
wacht en voortdurend gemeend, dat ze van boven
een reuzenstam zag komen aanrollen, die een van
de twee zou verpletteren, zooals ze weenend verze
kerde.
Mevrouw Koopmans viel bijna in onmacht ten
gevolge der groote inspanning en den daarop gevolg
den schrik, zelfs de doktor kon een huivering niet
bedwingen als bij dacht aan het gevaar, waaraan hij
was blootgesteld geweest.
Zwijgend en in gedrukte stemming werd de tocht
verder langs den veiligen weg voortgezet
Toen de doktor voor het hotel de dames de hand
tot afscheid reikte, vroeg Toni bedeesd „Nu heeft
u zeker geen lust meer om nog eens weer met ons
een wandeling te maken?"
Rudiantwoorddeeenigszins afgemeten: „O zeker!
Maar daar morgen mijnheer Von Domnitz komt,
heeft u dan een anderen begeleider en ik weet niet
„Onzin" viel Toni haastig in, „al is Lothar ook
hier, wij zetten toch rustig onze wandelingen voort
morgen moet u meegaan naar Salzburg, daar sta ik
erg op f'!
Rudi keek vragend naar mevrouw Koopmansmaar
deze knikte hem vriendelijk toe en zei: „Natuurlijk,
doktorkom u morgen in ieder gevalMijn man
moet u toch bedanken voor den ridderdienst, dien
u mij heeft bewezen
„Aldus dan^tot wederziens 1"
„Tot wederziens, mevrouw Goeden nacht juffrouw
Toni
In diepe gedachten liep Rudi naar Antonienhoogte.
Hij was nog op een grooten afstand, toen hij het ge- I
chines te beletten, gaat eenvoudig niet,
Bij het bootwerkersbedrijf voltrekt zich
thans het proces dat wij in tal van be
drijven zich reeds vroeger zagen voltooien.
De sociaaldemocraten hebben bij de
laatste Kamerverkiezing te Rotterdam
van dit economisch geschil een politiek
strijdwapen te maken. Zoo schreef een
inzender in het Volk van 27 Aug.„Als
straks de dag der stemming is gekomen
en de liberalen een beroep zuilen doen
op de niet-kerkelijke en niet-socialisti
sche arbeiders, om hun stemmen uit te
brengen op de collega's van de aandeel
houders der Elevatorsmaatschappij, dan
kan ondergeteekende zich niet voorstel
len, dat er één stemgerechtigd havenar
beider is die zijn stem op bedoelde hee-
ren zal uitbrengen." Ook in 't debat van
de heeren Reijne en Spiekman moest
eerstgenoemde er op wijzen, hoe ver
werpelijk het is thans van 't invoeren
van nieuwe machines een politiek wapen
te willen smeden. Evenzoo moest de
heer Marchant tegenover den heer Her
mans op die averechtsche taktiek wij
zen. Gesteld, dat in een socialistische
maatschappij een dergelijke machine in
een bedrijf werd ingevoerd, zouden dan
ook niet de arbeiders in zoodanig bedrijf,
wier arbeidskracht overbodig werd, naar
anderebestaansmiddeien moeten omzien?
Het overgangstijdperk van handenarbeid
op machines zou er even goed zijn.
Men moge van meening zijn en
die opinie deelen wij ten volle dat
alles gedaan moet worden om het ver
oorzaakte leed zoo gering mogelijk te
doen zijn, zoo mogelijk geheel te lenigen,
er een wapen uit te smeden tegen een
politieke partij, is ten eenenmale onre
delijk.
Terecht zeide de heer Marchant:
„De sociaaldemocraten overschatten
in politieke vergaderingen steeds de be-
teekenis van den strijd om een Kamer
zetel. Dat blijkt ook weer hieruit, dat
de heer Hermans heeft gemeend de ele
vator-questie in 't debat te moeten
brengen.
Wat zou het veranderen aan de eco
nomische gestalte der maatschappij, als
er morgen 100 sociaaldemocraten in de
Kamer zaten Een bedroefd klein beetje,
luid der zware bel hoorde, die de gasten aan het
avondmaal riep; doch hij verhaastte zijn schreden
niet. Hij was verdrietig en vond het pijnlijk, dat hij
bij zijn beste vriendin, zijn trouwe Klare geen troost
en opbeuring vinden kon.
Toen hij in de eetzaal trad, was het maal afge-
loopen en het geheele gezelschap stond op het punt
zich naar de leeszaal te begeven, waar dezen avond
een bijzondere en buitengewone vergadering zou ge
houden worden.
Rudi had daarover wel al eenige keeren hooren
mompelen, doch hij had er even weinig aandacht aan
geschonken als aan alles wat op Antonienhoogte
gebeurde.
Op de medelijdende harten en de welgespekte
beurzen der reizigers-voor-hun-plezier zou heden een
krachtigen aanslag gedaan worden, natuurlijk voor
een hoogst edel doel.
Het oude spreekwoordkleine oorzaken hebben
groote gevolgen, had zich ook hier bewaarheid.
Op een eenzame wandeling had namelijk de poë
tisch gestemde Oostpruisisclie dame een weenende
boerenvrouw ontmoet en op haar deelnemende vra
gen vernomen dat ook in een vriendelijk Alpendorpje
ellende heerschen kan. De klagende vrouw vertelde
met tranen in de oogen datzy niet in staat washaa.
belastingschuld te betalen en nu zou op rechterlijk
bevel een koe van haar verkocht worden. Door dit
verhaal werd de dame met medelijden vervuld en
zij besloot hulp te verschaffen zij zou een muzikale
voordrachtenavond organ iseeren, de opbrengst
daarvan zou dienen om de breedgekopte in het be
zit van haar eigenares te laten.
(Wordt vervolgd.)
