W.
HUB
IDÜIF".
Officiéél Nieuws- en Advertentieblad
Herv. Kerk
IN
voor Overflakkee en Goedereede.
EEKSTE BLAD.
idelliarnis,
DB
ACT,
ETE OLIE
imicaliën,
ornbos,
***-*-
ïezinnen
fwerij
HAAS,
Ier Plaats
[NS,
ling van
l Juli.
SOT ER
5de Jaargang.
Woensdag 1(5 Augustus L905.
No. 38
Flakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij
EEN SCHITTERENDE GEDACHTE.
JËJ
N DER PLAAT
ien, en verschil-
ing, Bootplein,.
3
tel a 35 et.
wijzing.
saanwijzing
om zelf uw
jrlijker van
dan alle an-
r goedkoop.
ilesch.
ilandsche
;nz. enz.
bij:
JK,
ergs en
grtraan.
loofde middelen
jtingen ook per
Deskundige, v. d.
frovenierssingel,
Dr. DE BRIZAC
fcllen abnormale
13
3—4 en 7 9.
i
S3
F
ommelsdijk p
Ik prima kwa-
I verkrijgbaar.
lefbaarSaucis- 2
s rookvleesch. jg
leschieden in 5
SS
|-voleïi;
Kalfsvleesch.
lijavnia.
ictie'8 «a
loting-en
fk.
leJiiarnis.
kan
roedkoop
bal.
HELMOND..
Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG.
Prijs per kwartaal, franco per post f 0,50.
Afzonderlijke nummers0,05.
Hoofd-Agent voor NederlandC. W. BETKE, Advertentie-
Bureau Mosseltrap 2, Rotterdam.
TTitgra/ve d.er
te Middeiharnis.
Iedere regel
Prijs der Advertentiënvan 1 6 regels 0,60.
meer0,10.
Groote letters naar plaatsruimte.
Driemaal plaatsing wordt slechts tweemaal berekend.
Alle solide Boekhandelaars en Ad verten tie-Bureaux
nemen Advertentiën aan.
Berichten van correspondenten en Advertentiën te adresseeren aan de Flakkeesche Boek- en Handelsdrukkerij te Middeiharnis.
Wie kweeken sociaaldemocraten?
Duitschland, zeggen de protectieman-
nen, dat is het tand van boter en rijs-
tenbrei voor de arbeiders. Duitschland
groot door zijn protectie. Eilieve, lezer,
op gevaar af u te vervelen, moeten wij
juist om dat beroep op Duitschland, eens
uitvoering bet verhaal doen, het treurig
verhaal van de wevers in Saksisch
Thiiringen.
Voor twee jaar brak in het plaatsje
Crunmetschau een staking uit onder de
wevers. Toen reeds bleken treurige arbei
derstoestanden te bestaan. Kort geleden
ontstond een staking in't plaatsje Glau-
chau Meerane. 't Weekloon bedraagt
daar bij een elfurigen werkdag van f4,80
tot f 7,80. Krek als op Flakkee, zegt er
allicht één. Ja, wat het geldloon betrett.
Doch de Duitsche protectie heeft de
prijzen ,der eerste levensbehoeften bui
tengewoon hoog gemaakt, zoodat alleen
door veelvuldige vrouwen- en kinderar
beid de bitterste armoede in de wevers
gezinnen kan geweerd worden. Een
fabrikantenvereniging in die streek
schijnt ingezien te hebben, dat dieloo-
nen te laag waren, ze verhoogden ze
ten minste tot f 9.—. De niet aangeslo
ten fabrieken wilden dit echter niet.
Toch hadden die brave fabrikanten de
prijzen van hun producten verhoogd zeg
gende dat zij hun arbeiders hooger loonen
moesten uitbetalen. Bij twee lirma's werd
het werk neergelegd, 't Gevolg was dat
8000 arbeiders .werden uitgesloten. De
arbeiders beproefden pogingen tot be
middeling, de patroons weigerden de ver
tegenwoordigers der vakvereeniging te
woord te staan.
Maar de heeren wilden toch den schijn
redden. Zij boden een minimumloon
van f 1,38 dochvan 't loon van
hen, die niet zes maanden achtereen in
dienst waren geweest, zou tien procent
gekort worden. In de praktijk beteekende
dat een loonsvermindering, daar op de
fabrieken van dien fabrikantentrust het
personeel voortdurend wisselt. De arbei
ders gaven dus niet toe. Toen sloot de
F S UILLETON.
van Grete Olden,
(5) door K. te 31.
Tot zijn leedwezen was hij aan de gemeenschappe
lijke tafel geplaatst tusschen den gepensioneerden
overste en miss Littledale, een hardhoorige Iersche.
De doktor koesterde nog altijd de stille hoop, dat
zijn zuster baar fantastisch plan om hnn bloedver
wantschap te verzwijgen zou opgegeven hebben.
Hij zou dan terstond voor haar en zich aan vrouw
Kloiber een andere iplaats aan tafel gevraagd heb2
ben zoover van den slagveldenbeschrijver als de
ruimte zulks toeliet.
Toen zich echter op het eind van het souper, de
deur der eetzaal opende en Klara, ontdaan van 'het
reisstof, voorzichtig en rustig binnentrad, moest de
arme doktor Schmidt zich zeiven bekennen, dat al
zijn hoop vervlogen was.
Klara's oogen zochten niet den broeder, neen, zij
waren strak gevestigd op de ronde gestalte van vrouw
Kloiber, die haar woordenrijk tegemoet kwam, alle
mogelijke verontschuldigingen maakte, haar daarna
naar de tafel geleidde en haar een plaats aanbood,
toevallig juist aan de andere zijde en op grooten af
stand van de plaats waar de teleurgestelde broeder
zat.
patroonsvereeniging de weversbond zich
bij de frabrikanten aan en besloot op
19 Augustus a.s. alle fabrieken te sluiten
en 32000 arbeiders gedaan te geven.
Dat wil zeggen dat 40000 arbeiders,
hooiden van talrijke gezinnen verstoken
worden van iedere gelegenheid om hun
brood te verdienen.
De patroons hebben van het stop
zetten niet veel nadeel. Zij kunnen nu
den voorraad, welken zij hebben, op
ruimen en worden bovendien geldelijk
gesteund door den stakersbond van Tex
tielfabrikanten.
Ziedaar de geschiedenis, lezer. Wij vra
gen uwie kweeken de sociaal-demo
craten'? Is het wonder, als die arbeiders
bij honderden zich scharen om de roode
vaan, waar fortuinen door die textiel
fabrikanten worden uitbetaald, terwijl
de nijvere werkers hongeren met vijf
tot zeven gulden daags een hoog tarief?
Straks zal het weer klinkenliberaal
leidt tot socialist.
Het onware, bet valsche dier clericale
beschuldiging blijkt weer eens uit deze
weversstaking. Zij wijst zoo juist waar
de oorzaak van den groei van het socia
lisme schuilt.
En onze arbeiders kunnen er een
keer te meer uit leeren:
Protectie kan fortuinen doen verdienen
door het grootkapitaal. Protectie vult den
fabrikantenzak, doch komt lang niet al
tijd (zoo 'tal eens gebeurt!) len goede
van hen, wier arbeid alles voortbrengt.
Wij willen eindigen, met 't gedichtje
waarin de N. A. G. zoo treffend den
toestand der Thuringscha wevers teekent.
„Hier wordt een mensch langzaam
gekweld.
Hier is de folterkamer,
Hier worden zuchten veel geteld,
Getuigend van den jammer.
Hier helpt geen smeeken, vaak gedaan,
Vergeefs is al het klagen,
Bevalt 'tje niet, dan kun je gaan,
En aan je botten knagen."
De vogelaar lokt met zoet gefluit.
In 1897 was dr. Kuyper o zoo groot
voorstander van de Kieswet-Tak. Later
hebben we van mr. Lohman gehoord, dat
Zeker en met de zelfbewuste gratie eener dame
uit de groote wereld zette Klara zich neder, wierp
een onderzoekenden blik, eerst op haar naaste buren,
toen over het geheele gezelschap, ontvouwde hierna
het servet en nam, de kleine vingers sierlijk ge
strekt, uit de hand derkellnerin de nagebrachte kop
bouillon.
De doktor staarde haar hoogst verwonderd aan.
Welke voorname manieren kon zijn zuster aanne
men Zonder een spier van haar gelaat te vertrek
ken had zij hem aau- en voorbij gezien en hijhij
had gevoeld dat hij kleurde en dat zijn hart een
paar onrustige slagen deed.
Toen het souper voor allen afgeloopen was en de
tafel opgeheven werd, bleef Klara zitten, de waardin
zettelzich naast haar om haar gezelschap te houden.
Klara informeerde naar den naam en den stand
van allen, die aan de table d' hóte deelnamen.
Toen doktor Schmidt dicht langs haar stoel voorbij
eing, hoorde hij haar op den onschuldigsten toon
vragen: „En de heer daar ginds?" Hierbij wees zij
met het hoofd in de richting van zijn plaats, en de
arglooze vrouw Kloiber antwoordde gedienstig„Dat
is een zekere doktor Schmidt, hij moet een zeer
knap geleerde zijn."
Bijna beschaamd verliet de doktor de eetzaal en
sloot zich aan bij de overige gasten, die in de zwak
verlichte, groote veranda voor het huis, deels in
groepen, deels ieder op zich zelf, op en neer wan
delden, den tijd afwachtende, waarop aij zich goed
schiks ter rust konden begeven.
Doktor Schmidt bleef in de nabijheid) der eetzaal
deur hij was van plan, als zijn zuster naar buiten
kwam, nog een laatste poging aan te wenden om
haar over te halen haar rol op te geven.
Zijn wachten was echter te vergeefs, nadat hij
die voorliefde zijn oorzaak hierin vond,
dat dr.Kuyper „meer kiezers noodig had"
J uni 1905 heeft dr. Kuyper erg gevoelig
doen weten, dat hij net als in 1897 weer
„meer kiezers noodig heelt." De democra
tische jas van tiuismanskiesrecht ligt ech
ter nog te kort bij de oude plunje om
die nu reeds aan te trekken. Daarom
heeft de Standaard er iets anders op
gevonden, De Ned. Hervormde kiezers
moeten gelijmd worden. Honingzoet
schreef het blad onlangs:
„Men beperkt de sociale questie zoo
gaarne tot Arbeidsbescherming en Ver
zekeringswezen; steeds wezen wij erop
dat ook het Onderwijsvraagstuk een
sociale questie is. Laat ons er thans bij
voegen dat onder de sociale vraagstuk
ken ook de Kerkelijke questie steeds
meer naar voren dringt.
Dit naar aanleiding van het tekort
aan predikanten bij alle gemeenten, bij
zonder bij de Hervormde kerk."
Het heele betoog heeft blijkbaar tot
strekking een verhoogd rijkssubsidie voor
de Ned. Herv. kerk en andere kerkge
nootschappen in 't vooruitzicht te stel
len. Zoo doende kan de oppositie, gewekt
in de Ned. Herv. Kerk door de bevoor
rechting der Vrije universiteit enden
toenemenden invloed van Rome, tot zwij
gen worden gebracht.
Wei zeker. Een tekort van *2ll2 milli-
oen voor nonnen-, pater- en andere ker
kelijke scholen is de erfenis van dr. Kuy
per aan 't nieuwe kabinet.
Zonder daarover te blikken of te blo
zen worden nu aan Ned. Hervormde
kiezers een bom dubbeltjes uit de staats
kas, als deel van den buit voorgespiegeld
Is het wonder, dat met den dag onze
vreugde over dr. Kuyper's val stijgt?
Zij is anders treffend, die zielezorg
van de Standaard voor de Ned. Herv.
Kerk, welker Synode door dr. Kuyper
zelf eenmaal „driewerf gevloekt" ge
noemd werd! O, slimme vogelaar
Alsof ie een heiden was!
Onder de fijne, kiesche middeltjes,
waarvan broeder Staalman zich bediende
om zijn tegencandidaat mr. Z. v. d.
Bergh te bestrijden, behoorde onder
meer moois de volgende uitlating over
bijna een half uur naar de groote glazen deur ge
tuurd bad, verscheen vrouw Kloiber alleen en ver
klaarde op verschillende tot haar gerichte vragen,
dat de juffrouw uit Berlijn zeer vermoeid was en
zich daarom naar haar slaapkamer begeven had.
De goede Rudi werd nu eens bijna boos. Hij stormde
de leeszaal in, nam een blad papier en eischte in
krachtige bewoordingen nog eens dringend dat Klara
aan haar gekheid een einde zou maken.
Maar nu stond hij plotseling weer radeloos hoe
zou hij den brief in haar handen krijgen Tot een
der bedienden durfde bij zich niet wenden, wat zou
den die van hem en zijn zuster denken, welke dwaze
praatjes konden daardoor ontstaan
Bedroefd stak hij het papier in den zak en besloot
ook maar naar bed te gaan Toen hij het portiers
kamertje voorbij ging, vond hij den stevig gebouwden
behoedeT van het hotel juist bezig de vreemdelingen -
lijst over te schrijven.
Er viel hem een goede gedachte in hij wilde
wachten tot ook de naam zijner zuster aan de beurt
kwam om zoo bet nummer van haar kamer te weten
te komen. Hy bleef dus staan en ging schijnbaar zeer
ernstig een daar hangende stoombootdienstregeling
bestudeer en.
Zijn geduld werd op eert tamelijk harde proef gesteld:
de portier scheen met de Engelsche en Amerikaansche
namen opeen tamelijk gespannen voet te leven, de
naam Greenock bijvoorbeeld, kwam eerst na drie mis
lukkingen tot stand en bij het woord Massachuset
moesten zelfs eenige krachtige vloeken te hulp komen.
Eindelijk, eindelijkde cijfers, welke de uren van
afvaart en aankomst der booten aangaven, begonnen
te dansen voor de oogen van den armen dokter-
zette de man achter het getal 27 zeer voorzichtig
Juffrouw Schmidt, particuliere, Berlijn.
wijlen den heer Gerritsen: „Gerritsen,
die toen hij sterven ging, zijn lijk liet
verbranden krek alsof ie een heiden
was."
Broeder Staalman vindt dus, dat ie
mand die zijn lijk laat verbranden een
heiden is. Ook op Fiakkee zijn er ve
len, die meenen, dat de lijkverbranding
strijdt met het christelijk beginsel. "Wij
hebben al eens vroeger dit dwaalbegrip
bestreden. Een dwaalbegrip, want in
Engeland, (toch zeker wel een christe
lijk land) spraken verschillende bisschop
pen zich uit voor lijkverbranding. Tien
predikanten bepaalden daar in hun
testament, dat hun lichamen te Wokings
verbrand moesten worden. In Italië
neemt de lijkverbranding steeds toe. In
Spanje eveneens, nog wei gesteund door
de regeering. Waar nu de Roomschen
uitdrukkelijk bij de stembus als „christe
lijk" werden aangemerkt, zullen toch die
zuiver katholiekelanden wel niet als
heidensch bestempeld kunnen worden,
omdat de lijkverbranding er niet in
strijd met het christelijk beginsel wordt
geacht.
Iemand, die voor lijkverbranding is,
als „heiden" bestempelen, is eenvoudig
een clericale speculatie op bekrompen
heid. Per slot van rekening komt èn
begraven èn verbranden op hetzelfde
neer: vernietiging van 't stoffelijk over
schot. Dat velen tegen lijkverbranding
zijn, kunnen we ons begrijpen. Men
breekt niet gaarne met gewoonten, die
van eeuwen her dateeren. Doch bet
nieuwere als „heidensch" bestempelen
en nog wel met politieke bedoelingen,
dat is al zeer onchristelijk handelen.
Een nieuwe antithese?
Nauwelijks liggen de woelige dagen
achter ons, in welke het monopolie van
het uitsluitend „christelijke" door de
clericalen aan de kiezers werd gepre
senteerd als clericaal lokaas, of de
Standaard heeft er weer wat nieuws op
gevonden. Bij de verkiezing in den Hel
der schreef 't blad om mr. Z. v. d. Bergh
te weren, het schunnige en venijnige
zinnetje
«Vooral de candidatuur van den heer
v. d. Bergh acht men zeer ongewenscht
Dus 27 Op de tweede verdieping. Hij zelf logeerde
op de derde.
Hij klom de trap op, met bet voornemen zijn schrij
ven in het voorbijgaan onder de deur van No. 27
door te schuiven.
Dit plan was evenwel onuitvoerbaar; boven ko
mende kwam hij tot de ontdekking dat No. 27 lag
aan het eind van de lange corridor, welke door bet
geheele huis liep en bovendien hielden een kellner
en een kamermeisje een zeer druk gesprek voor de
deur van No. 29, juist tegenover de kamerdeur zij
ner zuster.
Hij begaf zich dus voorloopig naar zijn kamer eu
wilde een kwartier later weder trachten zijn plan
uit te voeren, maar alweer te vergeefs.
Op de corridor der tweede verdieping dwaalde in
een spookachtig wit gewaad, een brandende kaars in
de hand, miss Littledale, de doove Iersche, rond, en
de huisknecht riep den afdalenden dokter tegemoet
„Er moet in de kamer der miss een vledermuis zijn;
de miss heeft gescheld of er brand was En miss
Littledale murmelde somber: „Yes, Yesa bat!"
Zoo werd het bijna middernacht eer doktor Schmidt
op kousen en met luid kloppend hart bij de deur
waarachter zijn zuster rustte, aankwam. Voorzichtig
schoof hy het briefje onder de deur. Toen daarbij
zijn oogen op de lage schoentjes vielen, die daar
naast den drempel stonden, maakte zich een vurig
verlangen naar zijn zuster van hem meester. „Ach,
als zij haar dwaasheid toch eens wilde inzien
fluisterde hij droef in zich zeiven, sloop den langen
corridor weer door en zocht eindelijk ook zijn le
gerstede op.
Rudi had zich den volgenden morgen natuurlijk
verslapen en vond daarom bij zijn binnentreden de
eetzaal leeg en verlaten. (Wordt vervolgd,)
j
