liniouwcredisf,
„POSTDUIF".
/TBA
Let ep bet merk Anker.
Flakkeesche Boekhandel,
Boeken, ïiJtoMto, Couranten
M. DE GrAST Zr, Sommelsdijk.
Buitenlandscli Overzicht.
Advertent iën.
Noordhollandsch
Alkmaar, Hoorn, Delft,
DEN HAAG.
Kapitaal Een Millioen Gulden.
6t*«t ▼oor Middelharnis en omstreken
Mr. A. MIJS,
F. Ad. RICHTER Co.,
Westdijk, Middelharnis.
Kerkboeken en Bijbels,
Kantoor-, Schrijf- en Teekenbehoefta
ANSICHTKAARTEN
Wed. P. ROOIJ,
Veerenbedden,
Kapokbedden,
Machinaal stoomen m Bedden.
Dekens, Spreien, Matrassen.
Mannfactnren en Wollen Ondergoederen.
- NATUURBOTER
liet bekende
Merk
Effecten-, Kassiers-, Assurantie- en Administratie kantoor.
3
(nee den schoolstrijd
buiten den waard
standpunt de cle-
vergeleken by 1889,
leemt een recht op
r recht dus om dit
n betalen, terwijl
>illykheidsgronden,
gemoedsbezwaren
kheid in de (inan
ely kheid als basis
ed recht der open-
ïd, omdat men die
ran den schoolstrijd
[rijd, buiten de con-
terwyl nu openlijk
nbare school alleen
joet bly ven bedaan,
len alleen recht van
|e.
Eindiging van den
|>spiegeld opdat een
- het bijzonder on-
rwijl nu wordt ver
finale oplossing is,
staan, die wel iets
:ar die straks wel
:n genoemd!
de clcricale scholen
I. van de beëindi-
trijd verwijderd.
;oog, dat deze wet
r grondwet en dat
:onderling over de
redeneert, besprak
bote woord der cle-
Be ouders,
ter de school niets
ten er ook niet naar.
waar een van de
bestuurder van de
j i
veel invloed aan de
§chool aan, waar
Iiten heengaan.
lkomen mee tevre-
it of hun kinderen
le bijzondere school
dus veel over de
vat een belangstel-
ouders, hoe staat
telyk van den Staat,
tl de school worden,
Iegiftigd". Ik geloof
ang zal zijn vol te
taatscontrole!
kerk hoe meer
het zeer eenvoudig
iders heelemaal niets
bijzondere school,
>1, de school van de
is daar inderdaad
ake.
,nten de school van
ir geestelijkheid zal
Ianten, ouderlingen
nen
te zeggen. Ik vrees
3 school op den duur
zal overgaan.
In uit de Staatskas
en geschonken, ook
kkeling van de kerk
zal zyn, hangt van
af.
niet denkbeeldig.
t'rankiijk zien, daar-
iad bewaard blijven,
n, hoe dat mogelijk
Ie uiteen, hoe deze
Tsenteraden
openbare school ten
•ichten.
ite uitsluitend open-
1,1 het volle bedrag
verhooging worden
heel door bijzon-
brzien, dan zal dit
tiitbetaald. Men zal
te leggen
rwjjs door bijzonder
Ven.
uitvoerig financieel
wat betreft de uit-
ienten. Immers door
verp wordt, met mis-
|de Regeering in be-
der gemeenten op
egens onderwijsuit-
(397 op incidenteele
I, en, dit zegt meer
.ndeld in strijd met
ficatie der wet van
il gedoogen, dat de
ge voor het bijzonder
I werkelijkheid ten
n de besturen van de
et Openbaar Onder
dien is artikel 4 in
sel van de regeering,
heeft verklaard, dat
geval slechts voor
een deel in verband staat met de onderwijs
kosten, terwijl deze wet nu tot gevolg kan
hebben niet alleen, dat de geheele vermeer
dering der onderwijsbijdrage illusoir (denk
beeldig) wordt, maar zelfs, dat de geheele
uitkeering volgens de wet van 1897 kan
vervallen, omdat door de Regeering geen
poging zelfs wordt gedaan om dat „deel"
te bepalen of te berekenen.
Hy zal voorts tegen dit ontwerp stemmen,
omdat de waarborgen, die hen hier wor
den voorgelegd, naar zijn vaste overtuiging
ons niet zullen verzekeren, dat van het van
Rijkswege voor het bijzonder onderwijs ge
geven geld die vruchten zullen worden ge
trokken, welke men van het bijzonder onder-
derwijs voor de volksontwikkeling wenscht.
En in de derde plaats weigert hy dit ont
werp zijn stem, omdat men daaruit, naar de
opvatting der regeering zelve, zou kunnen
afleiden, dat hij verplicht zou zijn in de
toekomst een stelsel te bewilligen, waarby
de volle kosten van het bijzonder onder
wijs zouden komen voor rekening van den
Staat.
De 'katholieke heer van Wijnbergen kwam
na den heer Roöll de wet verdedigen. Zijn
rede hield een en al verwondering in, dat
men zich links tegen de wet verzet.
De heer Bijleveld kwam nog eens vertellen,
dat de clericalen van meerdere waarborgen
niets willen weten. Om de vrijheid natuur
lijk. Nu, dat wisten we al lang.
Ook de heer Ter Laan (soc. dem.) hield
een flinke reden, waaruit wij het volgende
aanstippen.
„Dat de stijging van het openbaar onder
wijs gelijken tred heeft gehouden met de
toeneming der JNederlandsche bevolking,
moet ons, oppervlakkig beschouwd, ver
wonderen. Wat een veldtocht is er gehou
den, minstens 25 jaar lang, tegen die open
bare school! Met welk geschut is er ge
werkt en welke soldaten traden in 't veld
Als men nagaat, dat legioenen van pries
ters en dominees die van den kansel, by
huisbezoek, op vergaderingen altijd maar
weer afgegeven hebben op die openbare
school; die zich gedeeltelijk niet hebben
ontzien, om daarbij allerlei, ook minder
edele motieven, tegen die school aan te
voeren; als men eindelijk ziet, dat dit heir
van priesters getrouw werd gevolgd door
een leger van andere propagandisten, dan
verbaast men zich, dat de openbare school
er nog staat, sterk, zooals zij staat. Daar
uit blykt, dat die openbare school diep
wortelt in ons volk en dat wij, die voor
goed onderwijs zijn voor alle kinderen,
verplicht zijn, den aanslag tegen die open
bare school, zooveel ons mogelijk is, te
verijdelen.
En om dien aanslag is het by deze
wet te doen.
Ik wees op de fiuanciëele regeling,
ik kom nu tot het tweede middel dat men
aanwendt om de openbare school onmoge
lijk te maken
„het schoolgeld".
„Men stelt het altijd aan de overzijde voor,
alsof de ouders der kinderen van de bij
zondere school dat schoolgeld met zooveel
genoegen betalen. Dit zal anders blijken.
Menigeen is voorstander van deze wet,
omdat hij hoopt, dat er een eind zal komen
aan den onthoudbaren toestand die hem
tot een hoog schoolgeld verplicht."
Maar deze wet zal hen met
ijdele hoop paaien,
het schoolgeld blijft." Echtervoor de
openbare scholen moet anders worden.
„De openbare school moet duur worden
gemaakt,
omdat de minister van plan is, ook de
bijzondere duur te houden, al is het dan
iets goedkooper dan de openbare."
Zeer juist teekende deze spreker, waarom
het bij deze wet eigenlijk gaat door aan
te stippeD, hoe juist in 't Zuiden tegen de
openbare katholieke school een felle strijd
wordt gevoerd, al wordt het onderwijs daar
dan doortrokken met 't godsdienstonderwijs
(Hieraan zullen we de volgende week een
artikel wijden, evenals aan de leerboeken
op kerkelijke scholen). Maar al is 't onder
wijs op die scholen in 't Zuiden zoo, toch
is het niet goed,
mynheer de pastoor heeft er niet genoeg
te zeggen, de onderwijzers zijn nog te vrij
ook die openbare school
moet verdwijnen.
De plaatsruimte gebiedt ons het hierbij
te laten. De volgende maal hopen wy nog
een en ander uit de keurige rede van Ter
Laan te geven.
Voor de gehouden interpellatie's op
"Woensdag en volgende dagen, zie men de
hoofdartikelen in dit nummer.
De correspondent van de Daily Tel. te
Petersburg verzekert dat eindelijk de vrede
in het vooruitzicht is. Hij beweert althans
dat de Tsaar, eenigermate ondanks hem
zelf, overtuigd is van de noodzakelijkheid
vrede te sluiten, waar een voortzetting van
den oorlog de ondergang van Rusland zou
zijn in finantiëelen, economischen en poli-
tieken zin. De Tsaar zou thans die meening
voorwaardelijk hebben aanvaard. Vooral de
militaire omgeving van den vorst, voor
namelijk de minister van oorlog Sacharof
heeft tot het laatste oogenblik gepoogd den
Tsaar in den oorlog te doen gelooven. Wat
die zelfde correspondent dan verder vertelt,
slaat de goede verwachtingen evenwei
weder den bodem inde Tsaar zou wel vrede
willen, doch geen schadeloosstelling willen
betalen. Of Japan, dat ten eerste door een
schadeloosstelling zijn eigen beurs wil vullen
en ten tweede zyn tegenstander finantiöel
te gronde wiLrichten, op zulke voorwaarden
zou willen ingaan, is uitermate twijfelachtig.
De Tsaar van zijn kant redeneert volgens
genoemden correspondent aldusEen bedrag
van 100 millioen pond stelt Rusland in staat
om den oorlog voort te zetten, totdat Japan
geheel en al uitgeput is. Daarom is het beter
om het geld te gebruiken voor den oorlog,
dan voor het koopen van den vrede.
De correspondent geeft ook toe, dat Japan
niet spoedig in zulk een onvoordeeligen
vrede zou berusten, en neemt dus feitelijk
zijn bewering, dat de vrede in uitzicht is,
weer onmiddellijk terug.
Hoe tegenstrijdig de berichten ook zyn,
toch zou men moeten aannemen dat er op
het oogenblik heel wat smeult en dat de
vrede misschien eerder gesloten zal zyn dan
men in Rusland denkt. Ernstige en vaak goed
ingelichte berichtgevers beginnnen mee te
doen aan de vredesgeruchten. Volgens den
Petersburgschen correspondent van de Ti
mes zou zelfs de staking der vijandelijk
heden binnenkort reeds te verwachten zyn.
Hier past een vraagteeken. Het is wel
mogelijk, dat de Russische regeering bereid
zou zyn, aan Linewitsj bevel te geven tot
„staking der vijandelijkheden" reeds bij den
aanvang der voorbereidende besprekingen
die tot vrede kunnen leidende Russische
troepen hebben niet veel te staken. Met de
Japansche troepen staat de zaak echter
eenigszins anders: terwijl opschorting der
krijgsverrichtingen juist datgene is wat Rus
land voorloopig beoogt, zou Japan niets te
winnen maar veel te verliezen hebben bij
zulk een gedwongen wapenstilstand. Het
ligt in den aard der zaak dat de Japanners
hun tegenstanders juist nu niet met rust
mogen laten. Tot opschorting der krijgs
verrichtingen zullen de Japanners, naar onze
meening, pas overgaan als zij de zekerheid
hebben dat de voornaamste grondslag waar
op de vredesonderhandelingen opgebouwd
zullen worden, voldoende vaststaat.
Maar het is zeer wel mogelijk dat zulk.
een grondslag veel spoediger gelegd wordt,
daar men over 't algemeen verwacht. De
correspondent van de Standard te Jokoha-
ma seint dat de vredesvoorwaarden reeds
drie dagen geleden bijna vastgesteld waren,
dank zij de tusschenkomst van Frankrijk.
Als voornaamste voorwaarden werd voor
gesteld dat Korea en een groot deel van
Mantsjoerije onder Japansch protectoraat
zouden komen, en dat Rusland een kleine
oorlogsschatting zou betalen. Niet deFran-
sche maar de Amerikaansche legeering
wordt door andere berichtgevers genoemd
als bemiddelaarster. Ook volgens den Was-
hingtonschen correspondent van de Stan
dard zou de houding der Amerikaansche
regeering ten aanzien der bemiddeling-kwes
tie in den laatsten tijd gewijzigd zijn. Te
Washington was men nu bereid, niet te
wachten tot beide combattanten om tus
schenkomst vroegen (wat gelijk stond met
afwijzing van bemiddeling, daar de combat
tanten in dat geval de zaak zelf konden
uitmaken) maar „alles te doen wat een van
beide partyen niet zou beleedigen". De re
den van die gewijzigde houding zou dan
gelegen zyn in de vrees van de regeering
der Vereenigde Staten, dat zoo de vredes
onderhandelingen buiten haar omgingen, de
onaantastbaarheid van China en de „open
deur" van dat land gevaar zouden loopen,
zeer ten ongerieve van de Amerikaansche
belangen.
Dat klinkt zoo dwaas niet. Ener zijn an
dere teekenen, dat de Unie zich sterker voor
het tot stand komen van den vrede gaat
interesseeren. Strootjes wijzen hoe de wind
waait. Minister Hay heeft een reis naar
Europa ondernomen, zeker wel voor zijn
gezondheid, maar dat sluit 't voeren van
diplomatieke besprekingen niet geheel uit.
Hij wordt dezer dagen te Algiers verwacht.
En ook de koning van Engeland gaat naar
de Middellandsche zee, waar de Duitsche
keizer zich reeds bevindt.
Aan de Noordkust van Afrika ligt de
staat Marokko; deEuropeesche,christelijke
schaaf is er nog niet overgeloopen, dus
is het een begeerlijke buit voor wie den moed
of de kans krijgt het op beschavende wyze
in te pikken. Frankrijk was er in alle
stilte smoorlijk op verliefd en hoopte. Daar
kreeg keizer Wilhelm van Duitschland den
inval een zeereis te gaan maken en dan
ook tegelijkertijd de havenstad Tandzjer in
Marokko aan te doen. Keizer Wilhelm
heeft al veel gereisd, in het begin heeft
men wel eens om hem gelachen en hem
den reizenden keizer genoemd, doch thans
lacht men niet meer om hem en vooral
de Duitsche en de daarmee concurreerende
industrie niet, want zijn uitstapjes hebben
gunstiger gevolgen dan die van sommige
ministers, die ook gaarne naar het buiten
land gaan.
Toen het bekend werd dat Wilhelm naar
Tandzjer zou gaan stond dadelijk een groot
deel der Franschen op de achterste pootjes,
omdat nu zoo maar op eens hun het begeer
lijk kluifje aan de Middellandsche zee zou
afgesnoept worden en heel wat moeite is
er noodig om allen tot kalmte te brengen.
We moeten eerlijk zeggen dat de voor
name bladen zoowel in Frankrijk als in
Duitschland al hun best doen om de rust
te herstellen.
De oud-minister de Lanessan, iemand
die als een autoriteit geldt, verdedigt in de
Siècle het bezoek van den keizer op grond
dat Duitschland evenveel recht heeft zijn
buitenlandsche- en handelsbelangen te be
hartigen als ieder ander land. Maar tegelijk
geeft de Lanessan zijn land een les over
de manier waarop het zijn wereldpolitiek
voert. Frankrijk heeft by zyn diplomatieke
handelingen ten opzichte Marokko veel te
weinig notitie genomen van Duitschland
en te veel het oor geleend aan Engeland,
en Wilhelm is er de man niet naar om
zich bij de koloniale politiek op den achter
grond te laten zetten. In enkele jaren is
er met zooveel ijver gearbeid aan de Duitsche
vloot, dat ze na niet heel langen tijd de
Fransche vloot zal overtreffen.
Ook van Duitschen kant tracht men de
gemoederen te bedaren. De Köln. Zeit.
gelooft en hoopt dat alles wat er over
Marokko gezegd en geschreven wordt veel
lawaai en weinig wol zal zijn. Het blad
stelt duidelijk in het licht dat Duitschland
enkel zijn handelsbelangen behartigt, zooals
iedereen doen mag, doch het voegt er ook
eenigszins dreigend aan toe, dat ieder wie
er een politieke kwestie van tracht te
maken, zelf de gevolgen van zyn handel
wijze zal moeten dragen.
De VENNOOTSCHAP verleent Creaie-
ten, neemt gelden in depoilto, koopt
en verkoopt effecten en coupons, sluit
beleeningen en prolongation en verricht
verder alle werkzaamheden tot het Ka«-
siersvak behoorende.
Staat op 31 December 1903.
Loopende Credieten f 2.724.351,65
Deposito'»- 931.662,41
Bawrva- 136.024,17
J. F. MOENS,
Directeur.
AAvecMt «ia Frocvura-ixr.
.UIVCT.
oaiN-expeller]
Reumatiek f
16ycrkouokeden
Verkrijgbaar in flesscben a 50, 75 en
125 ets. bij H.H. Apothekers en Drogisten
ROTTERUAtl.
Te Middelharnis bij A. TEEPE, te
Sommelsdijk bij DIJKEMA DOORN
BOS, te Dirksland bij A. G. P. DE VRIES
te Ooltgensplaat bij A. L. HOBBEL.
Levering van alle
Plaatsing van
Advertentiën
In alle Dag-, Week- en Maakdblabis,
«onder verhooging van prijs.
Voorhanden alle
ma bijna het geheele Eiland.
Fantasiekaarten.
enz, enz.
Oostdijk, Middelharnis,
levert tegen concurreerende prijzen
met peluw en twee kussens, twee-persoons,
blauw gestreepte tijk 8/4, gevuld met 54
pond prachtige veeren, vanaf f 84,—.
Een 9/4 als boven, gevuld met 63 pond
veeren, vanaf f 37,50.
met peluw en twee kussens, tweepersoons
voor f 20,— en hooger.
Alles a contant, verzending franco door
geheel Flakkee.
Levering van
Tevens ruim gesorteerd in
AGENTSCHAP DER
Koninklijke Stooinververy en Chemische
Wasschcry „DE LELIE" to Dordrecht.
ter vervanging van
Tubs 2 Kilo
4
Vaatjes 10
20
Heerlijk. Zuiver. Goedkoop.
Franco rembours overal.
k- Eenig adres DE POSTDUIF, te HELMOND.
Telegrnm-AclresBERAST-IOM1IIELRDMH.
BEZORGEN den In- en Verkoop van Effecten op alle Binnen- en Buiten
landsche Beurzen.
KOOPEN en Verkoopen alle Coupons, Chèqües en vreemde Banknoten.
SLUITEN Prolongation en Beleeningen op Effecten.
NEMEN gelden a deposito.
JNCASSEERING op Binnen- en Buitenland.
BEZORGEN gelden onder Hypotheeair verband op Landerijen en Gebouwen
CORRESPONDENTEN van diverse in Nederland gevestigde Hypotheekbanken.
AGENTSCHAP der Nederlandsche Brand-Assuraniie Maatschappij „de Sala
mander" te Amsterdam, tegen Brandschade van Gebouwen en Roerende Goe
deren, met vaste zeer billijke premien.
SLUITEN Verzekeringen per post op: Geldswaardige Papieren en Bank
biljetten en per stoomboot of schip op alle Roerende Goederen.
SLUITEN verschillende Levensverzekerings-contraclen.
