No. 90
Zaterdag 11 November 1922 45® ia
Nieuw „liberalisme".
F ELILLETON
Een geheimzinnig geval.
Dit blad verschijat Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs voor Goes $0 cent per kwartaal,
voor buiten Goes f 1,50 per halt jaar franco per post.
ADVERTENTIËN voor Dinsdag- en
Vrijdagmiddag IIUF te bezorgen
bij N.V, Goesche Courant
en Rleeuwens Ross'
Drukkers- en Uitgeversbedrijf.
Advertentlën 10 ct. per regel.
Bij contracteeren v&a minstens 1000 regels per jaar
zeer belangrijke reductie.
Advertentiën, als geboorte-, huwelijks-, verjarings-, doodberichte» es de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen, niet meer acht dan
regels beslaande, voor den pr|s van f I,
Daar hebben we zoowaar de oude
mop weer in onze Tweede Kamer
te hooren gekregen. Mej. Van Dorp,
het liberale Kamerlid uit de groep
Van Houten, vertelde zonder blik
ken of' blozen //De uitspraak van
de stembus heeft bewezen, dat ons
volk een sterk religieus gevoel
heeft". Hier is de geleerdheid, die
naar de lamp riekt, aan het woord
de wijsheid der studeerkamer, die
niet verder komt en kijkt dan tot
aan de wanden dier kamer en hoege
naamd niet weet, wat daarbuiten
omgaat. Onze lezers weten al, dat
wij deze bewering van mej. Van
Dorp ten sterkste tegenspreken. O
ja, de stembus heeft een krachtige,
religieuse meerderheid in de Tweede
Kamer gebracht. Maar dat is in het
geheel geen bewijs voor het bestaan
van „een sterk, religieus gevoel in
ons voik". Van alle kiezers, die op
rechtsche candidaten hun of haar
1 tem hebben uitgebracht, behoort
waarschijulijk niet veel meer dan
de helft tot de menschen met „een
sterk, religieus gevoel". De rest is
met hen meegegaan om gansch
andere redenen, waarvan de recht
matige vrees voor socialistische en
communistische buitensporigheden
nummer één en de bezuinigingsleuze
der rechtsche partijen nummer twee
vormden.
Wij hebben ons afgevraagd, of
dit dwaze gezegde van mej. Van
Dorp misschien een lonkje was naai
de rechterzijde. En in die opvatting
werden we niet weinig versterkt
40
Roman van H W.
Hij was niet verrast, toen hij de
wel niet groote maar zeer elegante
woning van den artist betrad, waar
slechts eenige verspreide porte
feuilles en schetsen aan den kunste
naar herinnerden. Eeu bediende zei
hem, dat mijnheer Dagobert dadelijk
zou komen. Dus ook hier eenvoudig
Dagobert
Deze ontving hem met de losse
bevalligheid van een cavalier en
dien had hij trouwens ook viel
gedacht te zullen ontmoeten.
„Heeft men u onbepaald verlof
gegeven vroeg Dagobert na het
wisselen der gewone beleefdheden.
„Ik ben nog maar onder-commis
saris bij de geheime politie" zei hij,
„om myn praktische studiën te
maken. Reeds voor meer dan drie
jaren hield ik me bij voorkeur met
het onderzoek van crimineele zaken
bezig maar toen meende ik elders
betere vooruitzichten te kunnen
door andere uitingen van dit vrou
welijke Kamerlid Zoo zeide zij onder
anderen „In de schoolkwestie heeft
het liberalisme een belangrijke rol
gespeeld. Het heeft daarin een
groote mate van verdraagzaamheid
betoond. Maar van weerskanten
he eft men precies het omgekeerde
bereikt van hetgeen men wilde. Het
liberalisme wilde de te sterke tegen
stelling der sekten tegengaan, Groen
wilde Rome tegengaan. Ik eerbiedig
iederen goasdienst en ieder deel
van den christelijken godsdienst. De
verhouding van den katholiek tot
de geestelijkheid wordt bepaald door
zijn religieuse overtuiging, en daar
mede heeft niemand iets te maken".
Dit alles lijkt ons een vrouwelijke
liefdesverklaring aan de overzijde,
geschonken uit een zoogenaamd
„liberale" water- en melkkan. Eerst
gaat mej. Van Dorp haar richting
een pluim van veel verdraagzaam
heid op den hoed steken, een pluim,
die haar welgevallig moet maken
in het oog der rechterzijde. Wij zijn
het met haar eens, dat het libera
lisme in de schoolkwestie //een
groote ja, een veel te groote
mate van verdraagzaamheid heeft
betoond". Maar die erkenning onzer
zijds is geen pluim op den liberalen
hoea, wel het tegendeel, namelijk
een zeer scherpe afkeuring. Wij
zijn door bitttere ervaring ge
leerd altijd van meening geweest
(en die meening koesteren we nog
dat men met groote verdraagzaam
heid op schoolgebied jegens de
kerkelijke partijen juist even ver
komt als met datzelfde artikel jegens
de Turkenmen geeft dien partijen
vinden en ik liet de studie varen
toen ik evenwel slechts teleurstelling
oogstte, keerde ik er weder toe
terug en nu gevoel ik een dringende
behoefte om wat ik verzuimd heb
terug te halen".
„Zjjt ge in de zaak, ingewijd?"
z/Ik heb ze van 't begin af met
de grootste belangstelling gevolgd
de stukken nog eens grondig bestu
deerd, en nu hoop ik van u verdere
bijzonderheden te vernemen".
Dagobert haalde glimlachend de
schouders op.
„Die zullen we eerst moeten
zoeken. Wanneer kunt ge reisvaar
dig zijn
„Dus hier niet?"
De nasporingen der politie hebben
hier immers niets opgeleverd. Als
we onderweg zijn, heb ik al den
tijd u mijn plan uiteen te zetten,
en dan zal ik u ter plaatse brengen,
waar 't moet worden uitgevoerd.
Daar eerst moet ge mij met uw
raad ter zijde staan en me zeggen
hoe we verder dienen te handelen".
Blenke vond de zaak buiten
gewoon interessant. Volgens Dago-
bert's onbestemde aanduidingen gold
het hier niet een gewone crimineele
rechtszaak. De jonkman zelf, zooals
den vinger, waar ze om vragen, en
binnen een minimum van tijd nemen
ze van den //dommen tegenstander"
niet alleen een heelen arm, maar
het gansche lichaam.
Op die schoonwassching van het
„liberalisme" wegens zijn verdraag
zaamheid volgt de kniebuiging van
den „eerbied voor iederen godsdienst
en ieder deel van den christelijken
godsdienst". Dat is een persoonlijke
uiting, die mej. Van Dorp met zich
zelve moet uitvechten. En dan gaat
zy verder met den neus in 't stof,
bij welke lichaamsbeweging wij haar
weer niet wenschen te volgen. „De
verhouding van den katholiek tot
de geestelijkheid wordt bepaald door
zijn religieuse overtuiging, en daar
mede heeft niemand iets te maken",
zoo orakelt dit Kamerlid. Dit gezegde
moest ongetwijfeld dienen als terug
slag op de zeer gepaste vraag van
een vorigen spreker, of de minister
president kon goedkeuren, dat de
katholieken op politiek gebied en
hier hoort ook de schoolkwestie
thuis aan den leiband der gees
telijkheid loopen. Mej. Van Dorp,
de //liberale", schijnt dit wel goed
te keuren. Wij gelooven, dat de
Nieuwe Katholieke partij het hierin
volstrekt niet met haar eens is en
dat zijn wij ook niet. In kerkelijke
zaken heeft inderdaad niemand iets
te maken met de verhouding van
den katholiek tot de geestelijkheid.
Doch op politiek terrein heeft
iedereen daarmee te maken, omdat
die verhouding daar het geheele
openbare leven beheerscht
Den grootsten, „liberalen" bokke
sprong deed mej. Van Dorp, toen
hij daar voor hem stond, scheen
hem, na 't geen de chef der politie
hem vluchtig over hem had mede
gedeeld, met zekere geheimzinnig
heid omgeven. Hij werd grooter in
zijne oogen en onwillekeurig keek
hij met zekeren eerbied op naar de
slanke, voorname gestaltenaar het
gelaat, dat wel een zuidelijke af
komst verried, maar toch zoo frisch
en helder van tint was in zijn
omlijsting van een pas ontwikkelden
baard.
Hij had Dagobert niet anders j
gekend dan met het sierlijk, fier
opgekruld kneveibaardjenu waren
er zes maanden verloopen, sinds hij
hem voor 't laatst had gezien. Stond
nu die verandering in zijn uiterlijk
soms ook in verband met zijn
plannen
„Morgen ben ik tot uw beschik
king", zei hij met vroolijke opge
wondenheid. „Op uw wenk zult ge
mij steeds slagvaardig vinden".
//Dan verzoek ik u morgen reis
vaardig te zijn. Ik verwacht alleen
nog maar eenige voor mij onont
beerlijke mededeelingen, want ik
kan u in vertrouwen zeggen, dat
ik door medehulp van eenige discrete
vrienden in hat buitenland, afge-
zij zeide: „Ik geloof slechts in één
oplossing (van de schoolkwestie)
de openbare school met den Bijbel,
vrij van alle leerstelligheid", 't Was
heusch niet onverdiend, dat de
spreekster na dit gezegde terdege
werd uitgelachen, 't Klinkt wel
vreemd, als men dit hoort voor
dragen als de wensch van de afge
vaardigde eener liberale partij. Dat
men, gelijk een dagbladschrijver
opmerkte, in Pruisen zulk onderwijs
al jaren lang kende, moet toch zeker
niet als aanbeveling ook voor ons
land dienen in den mond van een
zich noemend liberaal. In België is
het staats-, dat is het openbaar
onderwijs geheel katholiek. Maar
hier in Nederland behoeft in dit
opzicht zoomin Pruisen als België
te worden nagevolgd.
De openbare school met den
Bijbel! Is dat nu de rijpste vrucht
van mej. Yau Dorps //liberalisme"
Heeft de openbare school niet genoeg
aan de christelijke deugden Wil
mej. Yan Dorp haar ook nog met
den neus tot in het stof doen buigen
voor de onverzadigbare eischen der
kerkelijke partijen Wil zij mee
helpen, om die school nog een duw
op den nek te geven, opdat zij eerst
zal doorgaan onder het kerkelijk juk
en daarna onder die Pruisische
geweldenaarslaars vermorzeld zal
worden Wij moeten hier wel
bidden „Heere, bescherm ons tegen
onze vrienden 1 Tegen onze vijanden
zullen we het zelf wel doen." En
het fraaie „liberalisme4' van mej.
Van Dorp wenschen we een spoe
dige begrafenis toe, W.
scheiden van de door de politie
genomen maatregelen, mijn eigen
nasporingen ben begonnen, teneinde
niet bij de eerste schrede op een
verkterd spoor te geraken. Aan u,
mijnheer Blenke, zal 't later te
beoordeelen staan in hoever die
maatregelen juist genomen waren.
Dus tot morgen". Hij reikte
hem de hand en voegde er bij,,'t
Zal beter zijn, dat we elkaar morgen
als bij toeval aan den trein ont
moeten. Wacht dus morgenmiddag
een teeken van me".
Blenke ging in een opgewekte
stemming heen. Hij had altijd ver
langd naar een geheime opdracht,
die hem gelegenheid gaf zich te
onderscheiden. Vroeger was hij, als
jong ambtenaar, in crimineele rechts
zaken, waarvoor hij meende een
bij zonderen aanleg te hebben, altyd
door zyn voortvarendheid het doel
voorbij gestreefd thans zou dat
anders worden. Met koele omzichtig
heid zou hij nu te werk gaan en
door niets zou hij zich hiervan laten
afleiden.
Wordt vervolgd).