No. 78
Zaterdag 1 October 1921
44® Jaargang
TERUG UI! HIT-
RIJK DER D000II
Sombere klanken
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs voor Goes 50 cent per kwartaal,
voor buiten Goes f 1,50 per halt jaar franco per post,
bij vooruitbetaling.
ADVERTENTIËN voor Dinsdag- en
Vrijdagmiddag 12 fóöS3 te bezorgen
bij NoV, Goesche Courant
en Kleeuwens Ross'
Drukkers- en Uitgeversbedrijf.
Advertentiën 10 ct. per regei.
Bij contracteeren van minstens 1000 regels per jaar
zeer belangrijke reductie.
Advcrtentiën, als geboorte-, huwelijks-, verjarings-, doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen, niet meer dan acht
regels beslaande, voor den prijs van f 1,
i
De wederkeerige werking tus-
schen eigenbelang en maatschap
pelijke welvaart is in de huidige
samenleving onmisbaar. Deze grond
waarheid sluit in, dat de Staat het
algemeene menschelijke streven
naar vooruitgang zoo weinig moge
lijk mag belemmeren. Hij dient
dus ieders eigendom te eerbiedigen
en den lust tot sparen te bevorderen.
Want in den lust om eigendom te
verwerven door arbeid en spaar
zaamheid heeft zich van oude tijden
af de menschelijke zin tot voor
uitgang geopenbaard.
Geen bedrijfsleven is mogelijk
zonder risico. De particuliere on
dernemer weet dat, maar hy aan
vaardt het risico, omdat hij ook
weet dat als zijn onderneming
slaagt de vruchten zullen ten deel
vallen aan hemzelf, zyn vrouw en
zijn kinderen. Slaagt zij niet, dan
hebben dezen ook denlast van den
tegenslag, misschien zelfs armoede,
te dragen.
Dit legt den Staat in het alge
meen belang reeds den plicht op,
zich te onthouden van dwingende
voorschriften, die den ondernemer
in zijn bedrijfsleiding belemmeren,
en van finaDcieele wetten, die in
voorspoedige jaren het leeuwenaan
deel der winsten voor de schatkist
opeischen, maar bij tegenspoed den
oudernemer „met de gebakken
peren laten zitten".
Verlichting van den belasting
druk is een dringende eischzij is
echter op den duur alleen moge
lijk, als op de uitgaven van den
Staat aanzienlijk wordt bezuinigd.
36 GASTON LEROUX
Jacques zei wel tegen haar, dat
zy nu rijk waren. Kom, zij wist
dat wel beter! Hij had meer dan
een derde uitgegeven van de winst
gedurende vijf jaar. En zy twijfelde
wel aan sommige dingen, enfin hij
was als heer en meester opgetreden,
als heer en meester. Onvoorzichtig
hè, als de echte heer en meester
elk oogenblik kan terugkomen.
Daar staat zij nu voor 't kelder
deurtje. Zij heeft zich goed kunnen
voornemen niet bang te zullen zyn.
Zy heeft daareven 't kelderdeurtje
open gedaan en zy is bang. Ja, die
nauwe, vochtige, bevroren trap
maakt haar beangst. En de vree-
selyke muffe lucht, die uit 't gat
opstijgt doet haar aarzelen. O,
maar een oogenblik, hoorFanny
Verschrompeling en vernietiging
van de bedrijven is alleen te voor- -
komen, als een eind wordt gemaakt
aan den even belachelijken als j
noodlottigen wedstrijd in sociale en j
zoogenaamd sociale proefnemingen,
die nog maar altijd voortduurt,
alsof we leefden in tijden van on- jj
gekende welvaart, en alsof de pu-
blieke kassen overvloeiden. Hard jj
werken en zuinig zijn geldt thans I
voor ieder particulier, maar aller-
eerst voor hen, die de gemeenschap I
in de eene of andere betrekking j
dienen. Want men bedenkehet
belastinggeld, waaruit deze laatsten
betaald worden, is het bloed van
het bedrijfsleven, waarmee zuinig
moet worden omgesprongen.
Maar alleen met hard werken en
zuinig zijn komt men er nog niet.
Het publiek kan dan nog niet alles
koopen, wat het behoeft. De goe
deren zullen eerst in grootere hoe
veelheden gevraagd worden, als ze
door verlaging der productiekosten
binnen het bereik van het nu niet
koopen de publiek zijn gebracht. De
45 urige arbeidsweek, die alleen in
Nederland bestaat, is in dit opzicht
een bespotting. Want door dien
veel te korten werktijd zijn de
productiekosten niet lager, maar
hooger geworden en alle goederen
dus duurder. Zelfs de 48 urige
werkweek, zooals men die door het
verdrag van Washington in alle
landen heeft willen invoeren, brengt
geen baat. In Engeland heeft men
dit verdrag met aanvaard, ook
vooral daarom, wyl die 48 uren
voor allen zouden gelden, onver
schillig of de arbeid gevaarlijk of
ongevaarlijk, zwaar of licht, eento
nig of afwisselend is. Men kan ook
is een vrouw die meer moed dan
angst en nog meer nieuwsgierig
heid bezit.
Zij gaat een paar treden naar
beneden't Is voor de eerste
maal, dat zij in dezen kelder komt.
Neen, een goede huishoudster is zy
stellig nietZij heeft ook nooit
voor een goede huishoudster willen
doorgaan, zelfs niet in den tijd,
dat 't heel natuurlijk zou geweest
zijn, dat zij zich met haar kelder
bemoeide Maar de kelder behoorde
tot Jacques' terreintot het
terrein, w^ar hij zoo angstvallig 't
toezicht over hield sindsDe
trap draait, draaitDraait Fan
ny's hoofdje ook niet een beetje?
Het schijnt haar toe, of zij in een
graf neerdaalt
Wat komt zij liier anders zoeken
dan een grafWel mogelijk, maar
zy bezeert zich aan de okshoofden.
De kaars werpt een fantastisch
schijnsel op die groote voorwerpen
toch heeft zij den moed zich over
enkele daarvan heen te buigen, die
niet den vorm van een vat mg ar
van een kist, bijna van een koffer
hebben
inderdaad het werk van een sjga-
renkistjespakker niet gelijkstellen
met dat van een mijnwerker of de
arbeid van een portier met dien
van een vuurwerker in een ma
chinefabriek. Ia Japan mag de
werkweek tot 56 uren opgevoerd
worden, terwijl daar zelfs kinderen,
jonger dan 14 jaar, aan den arbeid
mogen deelnemen. Daar bovendien
de Japansche werkman met veel
minder tevreden is dan de Neder-
landsche, zijn de productiekosten
der Japansche goederen veel lager
en dus die goederen veel goedkooper
dan de onze. Als noodzakelijk ge
volg zullen dus onze goederen door
de Japansche al heel spoedig van
de Indische markt en later ook
van de Europeesche verdrongen
worden.
Nu kunnen onze werkgevers
weliswaar bij den minister van
arbeid aanvragen, om overwerk te
doen verrichten, maar dan eischt
die minister, dat de arbeidersvak-
vereenigingen daarover zullen wor
den gehoord. Tegen deze wettelijke
verplichting komen die werkgevers
in verzet. Zy willen in voorko
mende gevallen wel met hun ar
beiders overleggen, doch zij willen
daartoe niet door een wet of door
een minister gedwongen worden.
Want, zeggen zij, dan zouden de
arbeiders medezeggenschap in onze
ondernemingen krijgen. En het in
grijpen van ondeskundigen in de
leiding van een bedrijf kan bij het
tegenwoordige productiestelsel niet
geduld worden. Dat de minister bij
het verleenen van overwerkver-
gunning en andere vergunningen
ook nog voorwaarden omtrent het
loon stelt, achten de ondernemers
Gelooft zy nu werkelijk, dat zij
den achtergelaten koffer tusschen
een vat en een kist zal terug vin
den? Wat is zij daar eigenlijk
komen doen
Ja, wat is zy daar eigenlijk
komen doen
Plotseling, nadat zij een muur
voorbijgeloopen is, komt zij in 't
grauwe daglicht. Hier kan zij bijna
alles goed onderscheiden by het
grauwe licht, dat door 't kelderraam
is gegledeneenige oogenblikken
blijft zy angstig onbewegelijk staan,
terwijl 't haar berouwt te zijn ge
komen en zij haar gedrag onvoor
zichtig en dom vindt. Maar haar
oogen wennen langzaam aan 't
schemerlicht, haar oogen zien dui
delijk de muren met het vierkante
steenen metselwerk, waarin de
flesschen volgens jaartal en sooten
op rijen liggenJacques heeft
altijd alles netjes in orde. Nu be
kijkt zij den grondhaar oogen
staren naar den grond, alsof zij
dien niet kunnen loslaten. Er is
op den steenen vloer een soort van
hoogte daar beneden, die haar niet
heelemaal „natuurlijk" voorkomt.
evenmin toelaatbaar. De Neder-
landsche nijverheid wordt tenge
volge van de sociale wettenmakerij
in haar ontwikkeling belemmerd
en zelfs in haar levenska o sen be
dreigd. De tegenwoordige regeering
wil het streven der burgers naar
vooruitgang alleen toestaan, als de
Staat toezicht op dien voo. uitgang
kan uitoefenen en ervoor kan zor
gen, dat de burgers toch vooral
niet te veel vooruitgangDat deze
regeering niet voor tyrannieke maat
regelen terugschrikt, heeft ze reeds
vaak genoeg bewezen. En in een
ander land dan Nederland had ze
dan ook allang in figuurlijken zin
op straat gelegen. Hoe komt het
dan, dat ze hier zoo lang blij ft
leven? In hoofdzaak doordat zij
met haar onzinnige wetten een
grooten, tijdelijken vooruitgang der
arbeiders heeft doen ontstaan. Lang
kan dat niet durenwant als de
bedrijven „verschrompelen en ver
nietigd zijn", worden ook de ar
beiders in een poel van ellende
gedompeld.
Deze regeering holt voort bp
haar dwazen weg en stort binnen
eenigen tijd ons land in een af
grond, waarschijnlijk ten deele uit
liefde, maar zeker voor het grootste
deel uit vrees voor den arbeider,
dat wil zeggen voor koning Kiezer.
Dat het algemeen stemrecht ons
naar dien afgrond voeren zou, stond
bij ons reeds jaren geleden vast.
En dat we die vreeselijke kloof
nog vlugger zullen bei eiken, als
binnenkort ook de vrouwen aan
de stembus voor de Tweede Kamer
verschijnen, ja, dat moet nog wel
blykenmaar wij gelooven het
toch, al hopen wij het anders.
Als dit nu werkelijk waar was,
zou hij dan de onbeschaamdheid
hebben gehad, om er niets boven op
te zetten
Ja, op de plaats waar het be
wuste voorwerp is begraven, heeft
hy toch zeker iets gezet Misschien
daar verderop in dien hoek met
die opeengestapelde leege vaten en
oude steenkolenkisten. Zy kan dit
alles toch niet van zijn plaats halen,
wel? Zij durft zich nauwelijks zelf
te bewegen 1 Kom, kom, waarom
is zij hier gekomen
Plotseling uit zij een vreeselyken
kreet.
Zij heeft iets achter zich hooren
bewegen.
Verschrikt keert zij zich om.
„Wat doe jij daar
't Is Jacques die haar woest bij
de handen grijpt, haar polsen bijna
breekt en woedend herhaalt
„Wat doe jij daar Wat doe jy
daar
„Jacques, Jacques8, smeekt zij
maar de ander vervolgt barsch,
terwijl zyn hijgende warme adem
langs haar gezicht gaat:
Wordt vervolgd,)
FEUILLETON
UIT HET FRANSCH VAN