No, 46.
Zaterdag 5 Juni 1920
43e Jaargang
JEUGD.
FEUILLETON.
Loon en prijs.
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs voor Goes 50 cent per kwartaal,
voor buiten Goes f 1,50 per halt jaar franco per post,
bij vooruitbetaling.
ADVERTENTIËN voor Dinsdag- en
Vrijdagmiddag 12 uur te bezorgen
bij N. V. Stoom-, Boek-, Courant- en
Handelsdrukkerij v.h. Firma's
F. Kleeuwens Zoon en J. A. Ross.
Advertentiën 10 ct. per regel.
Bij contracteeren van minstens 1000 regels per jaar
zeer belangrijke reductie.
Advertentiën, als geboorte-, huwelijks-, verjarlngs-, doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen, niet meer dan acht
regels beslaande, voor den prijs van f I,
Uit een artikel van raej. mr. E.
C. van Dorp nemen we het volgende
over„Het socialisme wil aan het
menschdom een onmogelijk uit te
voeren taak opleggen-. Het gaat uit
van de dwaling, dat een zekere
maatschappij vorm menschen van
waarde zal doen onstaan, inplaats
dat alleen menschen van waarde
een goede maatschappij kunnen
vormen. Het streven naar gelijk
heid, desnoods ten koste van den
welstand van allen, is vernietigend.
Vernietigend werkt de wangunst,
die het socialisme leert. Doordat
de arbeider den kapitalist zijn
winst misgunt, ziet hij voorbij, dat
hijzelf ook profiteert bij die winst.
Loonen af te dwingen, die de
ny verheid niet betalen kan, staat
gelijk met wat aandeelhouders
zouden doen, die terwijl er ver
lies in hun zaak is, zich toch
dwingend laten uitkeeren.
Op elk gebied zijn er onderne
mingen, die maar juist bestaan
kunnen, wordt het loon hier opge
dreven, dan gaan deze ondernemin
gen te grorde Er wordt dan minder
geproduceerd en er komen meer
werkloozen. Door de mindere
productie worden de producten
weer duurder. Zoo is het tegen
woordig, nu men eenmaal afgewe
ken is van den grondslag (van
vraag en aanbod voor de loonsbe-
paling en maar toegeeft aan wat
de arbeiders eischen, nu is die
prijsstijging, die het gevolg was
van hooger iooneischen een nieuwe
reden voor loonsverhooging, im
mers, de arbeiders komen met
Naar het ftaliaansch.
,,lk lijk wel gek", had hij echter
bij zichzelf gezegd. Nu^p dit oogen-
blik, in zijne kamer alleen, dacht hij
het andermaal. Hij wilde met geweld
zich vermanen om de ergernis en den
twijfel, die hem het leven verbitterden,
te onderdrukken. Was het Nora wel,
die hij had hooren snikken Waar
over zou zij geschreid hebben Maar
als er nu eens niets tusschen hen
beiden was dan een misverstand, waar
zij misschien evenveel spijt van had
als hijzelf.... Het zou (och wel gemak
kelijk geweest zijn, even weer binnen
te gaan..,.
„Ik lijk wel gek", hehaalde hij,
stampvoetend. Haar onnatuurlijk lachen,
door snikken gevolgd, ging hem snij
dend en plagend door de ziel. „Ik
maak mijzelf allerlei dingen wijs",
bromde hij, en streek met de hand f
nieuwe eischen, omdat alles zoo
duur is, en daar wordt, opnieuw
aan toegegeven, weer met dezelfde
gevolgen.
Juist in dezen tijd is het bij zon
der gevaarlijk, dat het loon zoo
heel en al van zijn natuurlijken
grondslag (vraag en aanbod) is
losgemaakt- Terwijl de heele wereld
snakt naar productie, moeten tal
van bedrijven stopgezet worden of
hun arbeiders afdanken, omdat de
kosten, dat zijn in dit geval de
loonen, te hoog zijn. En komen er
werkloos, dan worden die gesteund.
Wat bij een steeds achteruitgaande
nationale huishouding eens spaak
moet loopen."
Tot zoover mr. van Dorp. Is er
wat aan te doen, dat we uit dien
doodelijken cirkel wegraken Dat
zou op tweeërlei wijs kunnen ge
beuren. Vooreerst zou men kunnen
terugkeeren, tot den gezonden toe
stand, dat de loonen werden
bepaald door vraag en aanbod,
waardoor ze zouden dalen. Daarop
zou dan vanzelf spoedig een daling
der prijzen van allerlei behoeften
volgen. Of de prijsdaling der
producten kon voorafgaan, waarna
dan ook de loonen daarmee in
overeenstemming zouden komen.
Het eene is echter al even moeilijk
als het andere, tenminste langs
kunstmatige weg. Maar op het
oogenblik schijnt toch wel een
klein kansje op verbetering te be
staan.
In de Vereenigde Staten liggen
massa's goederen opgehoopt, De
oorzaken daarvan zijn deels de
uitgebreide spoorwegstakingen, an
derdeels het vasthouden dier goe
deren met het doel, later hoogere
over zijn voorhoofd.
Voor het open venster stond op de
schrijftafel, in een glas water, eene
half geopende roos tusschen eenen
struik fanielje-bloemen Die had Mario
een half uur geleden, toen hij het
eerst in de kamer kwam, daar niet
gezien, maar nu deed de vanieljegeur
hem onwillekeurig denken wie deze
bloemen daar voor hem neergezet kon
hebben... Met het hoofd in zijne ge
kruiste handen voor de tafel zittende,
staarde hij naar buiten door het open
venster, „God, God, wanneer zal
het mij toch mogelijk zijn haar te
begrijpen
Diezelfde vraag had Mario twee
maanden geleden, door dezelfde onze
kerheid als nu gefolterd, zich gedaan.
Hij stond toen tegen de balus
trade van het terras geleund en keek
naar Nora, die, in eenen schommel
stoel uitgestrekt, zich langzaam wiegde.
Hij meende haar nu weder voor zich
te zien, in diezelfde achtelooze hou
ding, de arman slap hangende langs
de leuning van den stoel, de oogen
doelloos voor zich uit starende, met
eene onbewust weemoedige uitdrukking,
prijzen te kunnen bedingen. In die
goederen zit natuurlijk heel veel
geld vast. De bezitters trachten dus
om hun bedryf te kunnen voort
zetten, bij de banken voor gerui-
men tijd geld optenemen. Maar de
toestanden in den geldhandel zijn
van dien aard, dat het verkrijgen
van bankcvedieten „op langen ter
mijn" uiterst moeilijk is". Sinds
korten tijd is men dan ook ge
dwongen, vele goederen te gelde te
maken. Katoen, maïs enz. zijn
daarom aanmerkelijk in prijs ge
daald. Ook in Engeland zijn de
goederenprijzen in den jongsten tijd
vrij scherp teruggeloopeu. Wol,
katoen, leer, schoenen, vleesch,
thee, graan, enz. zijn in prijs
teruggegaan. Die teruggang wordt
op het oogenblik verscherpt door
een plotselinge vermindering van
de vraag Zoolang de prijzen steeds
opliepen, haastte ieder zicli om in
bahoeften zoo spoedig mogelijk te
v ;orzien, uit vrees, dat later nog
meer zou moeten worden betaald.
Nu dit echter anders schijnt te
zijn, worden de afnemers terughou
dend, omdat zij nu op nog lager
prijzen hopen. Voorzoover voor
raden gedwongen moeten worden
opgeruimd wegens opzegging van
oude of weigering van nieuwe bank-
credieten, kan deze hoop wel juist
blijken.
Een aanzienlijke vermindering
der vraag naar goederen is ook
veroorzaakt door den lagen stand
der geldswaarde in vele landen.
Immers door de geringe waarde
van marken, franken enz. kon
Duitschland, Frankrijk enz. levens
middelen en grondstoffen uit andere
landen niet betalen. Was nu de
zooals men pleegt waar te nemen bij
heel jonge schepselen, die het
lijden, dat het leven voor hen
in voorraad heeft, meer voorgevoelen
dan begrijpen. Het was een heete dag
en de geur der bloeiende gardenia's
en oleanders steeg hem naar het hoofd.
Hij wist nog heel goed dat hij twee-
of driemaal tevergeefs moeite gedaan
had om zijne sigarette aan te steken,
maar dat de vlam telkens uitgeblazen
werd door een koeltje, dat af en toe
foulard-zijde de van Nora's lichte blouse
kreuken kwam en de dunne stof ritse
len deed....
Mario was tweeëntwintig jaar oud.
Geen enkele hevige hartstocht had nog
zijn bloed in beweging gebracht. Se
dert hij de kinderschoenen uitgetroken
had en aan de universiteit gekomen
was, had hij aan niets gedacht dan
studeeren zijne onverzadelijke weet
gierigheid had al de overtollige levens
kracht opgeslorpt, die het grootste ge
luk en tevens het dreigendste gevaar
van zijnen leeftijd is. Het eenige wat
hem soms van zijne studiën afgetrok
ken had, was het. beeld van zijn nichje
Nora, naast wie hij opgegroeid was.
Haar slanke gestalte, haar schelmsche
straksgenoemde prijsdaling der goe
deren in Amerika en Engeland in
hoofdzaak het gevolg van een
groote stijging der productie, dan
werd de toestand in de maatschap
pij spoedig weer normaal. Doch dat
is nog volstrekt niet het geval.
Zoodra dus weer lange credieten
worden gegeven en zoodra de
stand van het geld weer aanmer
kelijk en blijvend gaat rijzen,
zoodat een groote vraag naar goe
deren ontstaat, loopen de prijzen
weer op. Een poos is inderdaad de
geldstand, de valuta opgeloopen.
Maar lang heeft het niet geduurd.
De gevolgen van dat oploopen zou
den ook voor de landen met lage
valuta even erg, misschien erger
zijn geweest dan het tegendeel.
Thans is dan ook weer een daling
waartenemen.
Al geeft nu ook de prijsvermin
dering van goederen nog geen
aanleiding tot blijvende verheugenis,
omdat misschien die vermindering
slechts tijdelijk is, in elk geval is
er een begin van verbetering, en
niemand kan voorspellen hoelang
die verbetering zal aanhouden. Zoo
lang ze duurt, vervalt dus de grond
om aan eischen voor loonsverhoo
ging toetegeven. Integendeelvol
gens den natuurlijken loop der
dingen zou in de periode der [prijs
verlaging ook een daling der loonen
moeten volgen. Hoe dit zij, de
wereld krijgt nu gelegenheid, om
een beetje tot bezinning te komen.
Zoodra de arbeider met helder
hooid leert inzien, dat alleen van
vermindering der productie een
blijvende prijsdaling is te verwach
ten, kan de tegenwoordige tydelyke
hem over de grootste moeilijkheden
oogen, haar glimlach vol raadselen en
beloften, kwamen zich ongevraagd
indringen tusschen hem en zijne boeken.
De gedachte aan hare frissche, volle
lippen en hare parelblanke tanden was
meer dan eens schuld geweest dat hij
in een wiskundig vraagstuk was blijven
steken, of eene scheikundige proefae.
ming onvoltooid had gelaten.
.Uit dit alles blijkt dat wij ons hem
anders hebben voor te stellen dan de
meesten zijner tijdgenoten. Zijne droo-
men der toekomst, zijne idealen van
roem en liefde waren van anderen
tijd zij hadden weinig overeenkomst
met hetgeen de jongelieden van tegen
woordig het meest liefhebben en be-
geeren.
Nora lag op haar rustbank en hield
nu en dan hare hand voor den mond,
om eene neiging tot geeuwen te ver
bergen.
„Van daag is het dus uw jaardag
„Dat is een splinternieuwe ontdek
king Moet mij dat op zoo'n sombe
ren toon verteld worden
(Wordt vervolgd).
