V O L,
No. 22.
BURGERWACHT.
De Duitsche eenheid.
Wat we al lang hadden verwacht,
is eindelijk gekomen. Kort nadat
Oostenrijk-Hongarye ineengestort
en in eenige afzonderlijke staten
uiteengevallen was, gingen er in
het eigenlijke Oostenrijk zelf, dat
zich tegenwoordig Duitsch-Oosten-
rijk noemt, omdat de Duitsche taal
er landstaal is, stemmen op, die
aansluiting bij Duitsehland verlang
den. Daarmee was niet bedoeld,
dat Oostenrijk een verbond met
Duitsehland zou aangaan, gelijk
reeds een tijdlang bestond, onzaliger
gedachtenis. Neen, Oostenrijk
wenschte deel uittemaken van het
Duitsche rijk, op dezelfde wijze als
Beieren, Wurttemberg, Baden, Sak
sen en zoovele andere staatjes.
Veel werd hierover gesproken, zoo
wel in Oostenrijk als in Duitseh
land, totdat regeering en volksver
tegenwoordiging in beide landen
besloten, dat het werkelijk gebeuren
zou.
Nu hadden wij van het begin
dezer beweging af verwacht, dat
de geallieerden als overwinnaars in
den oorlog niet maar zonder er iets
tegen te zeggen 'die vereeniging
stilzwijgend haar gang zouden laten
gaan. We dachten, dat van die
zijde spoedig een protest zou uit
gaan. Dit liet echter op zich wach
ten. Maar zie, deze week komt de
Fransche minister Pichon, lid van
den machtigen Raad van Tien, ver
klaren „Voor de vereeniging van
Duitsch-Oostenrijk met Duitsehland
wordt de goedkeuring der vredes
conferentie geëischt".
Natuurlijk zullen niet alleen de
betrokkenen, maar ook alle Duitsch-
gezinden ten onzent, niet te ver
geten de Middelburgsche Courant,
op hun achterste beenen gaan staan.
We hooren hen al schreeuwen
„dat is tegen het zelfbeschikkings
recht der volkeren, zooals Wilson
dat voorstaat. Ook Duitsch-Oosten-
ryk moet over zijn eigen lot kun
nen beslissen moet zelf uitmaken,
tot welken staat het wil behooren".
Datschynf heel aardig geschreeuwd
maar in de werkelijkheid gaat het
niet op. Vooreerst komt het 011s
voor, dat de regel van Wilson alleen
bedoeld is voor die volken en
rassen, die voorheen een onderdeel
van een zekeren staat vormden
tegen hun wilElzas-Lotharingers,
Polen, Slaven, Tsjechen, om maar
enkele voorbeelden te noemen.
Voor Oostenrijk geldt dat niet,
Want dit was geen onderdeel, maar
een souvereine staat met tirannieke
gebaren tegenover anderen.
De hoofdzaak echter ligt anders.
„De eenheidsmacht van Midden-
Europa is voor de vrijheid der
overige volken altyd als een on
dragelijke bedreiging gevoeld. Door
de centrale ligging der volken,
wanneer zy rug aan rug staan, 0
zoo gemakkelyk machtiger dan alle
anderen tezamen meester van de
groote vervoerwegen en hulpbron
nen van ons werelddeelgevuld
met een krygshaftigen geest, pro-
fiteerend van de uitbreidingsgelegen
heid naar allen kantreikend van
zee tot zee, door alle windstreken
heen, dit is de macht, waarmee
reeds het oude Germanië midden
op de tafel van Europa gezeten
heeft".
Geen wonder, dat men alom vrees
koesterde voor die geduchte en
laten wij er maar gerust bij zeggen
voor die barbaar sche macht van
Midden-Europa. Men heeft dan ook
vaak beproefd, de éénwording van
die macht tegentegaan. „De inrich
ting van den Duitschen staat is
hierom ook van ouds beschouwd
als een zaak, waarbij gansch Europa
betrokken istotdat Europa eens
op een onbewaakt oogenblik, in
1871, ze als een inwendige Duitsche
aangelegenheid den vrijen loop ge
laten heeft, waarvoor het nog veer
tig jaren later zwaar heeft geboet.
Want met aiie redeneering over
zelfbeschikkingsrecht moet men niet
vergeten, dat nimmer van de andere
volkeren kan worden geëischt, één
natie de volle vrijheid te laten zich
zóó overmachtig te ontwikkelen,
als het haar bevalt. Daar staat
immers het recht op zelfbehoud van
de anderen tegenover".
Zoolang Pruisen, Beieren, Wurt
temberg, Saksen, Oostenrijk en al
de kleinere afzonderlijke staten
vormden zonder innig verband met
elkaar, kon men gerust zijn. Maar
toen allen zich onder de dwingende
macht van Pruisen in 1871 ver-
eenigd hadden tot het ééne Duitsche
rijk en nog sterker, toen de Ame-
rongsche Wilhelm het zich tot
levenstaak stelde, om Duitsehland
de oppermacht in de wereld te
verzekeren, toen werd het gevaarlijk
voor de vrijheid van alle niet-
Duitschers. En de wereldoorlog is
eigenlijk geweest een strijd tegen
dat gevaar. Maar, zegt men, dat
gevaar is dan nu toch door de
nederlaag der Duitschers voorgoed
verdwenen. Daar twijfelen we sterk
aan. Vooreerst zijn alle partijen in
Duitsehland op de Spartaciden na
het er roerend over eens, dat de
eenheid van het groote Duitsche
vaderland moet blijven bestaan.
Krijgen zij dit gedaan, dan zou het
Duitsche rijk zich weer tot zijn
voormalige macht kunnen herstellen.
Komt nu in de tweede plaats ook
Oostenrijk nog als een onderdeel bij
Duitsehland, dan zou die „eenheids
macht" nog weieens grooter kunnen
worden dan ooit. Dit trachten de
geallieerden nu wel te verhinderen,
door leger en vloot van Duitsehland
onbeduidend te maken en door aan
dit land zijn vroegere koloniën te
onthouden. Maar de beste wijze, om
het gevaar der Germaansche over
barbaarschheid te ont-
daarin bestaan, dat de
macht en
gaan, zou
toestand weer ging gelijken op dien
van vóór 1871, zoodat Duitsehland
dan niets anders was dan een groot
aantal afzonderlijke staten zonder
eenig noemenswaardig verband met
elkaar.
N E D E ft h A 'N D.
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs voor Goes 35 cent, franco per post
55 cent per kwartaal.
Afzonderlijke nummers a 3 cent verkrijgbaar.
ADVERTENTIËN voor Dinsdag- en
Vrijdagmiddag 12 U8Sn te bezorgen
bij N. V, Stoom-, Boek-, Courant- en
Handelsdrukkerij v.h. Firma's
F. Rleeuwens Zoon ee J. A. Ross.
Advertentiën 8 ct. per regel, behaive dienstaaavragen.
die tegen *7 ct. per regel worden geplaatst.
Bij directe opgaaf van 3 maal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs 2 maai berekend, uitgezonderd
dienstaanvrageu. Gr. letters en afb. naar plaatsruimte.
Advertentiën, als geboorte-, huwelijks-, verjaiiags-, doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigiages, niet meer dan acht
regels beslaande, voor den prijs van 65 cent,
Ongeveer een honderdtal personen
hier ter stede heeft zich bij de Bur
gerwacht aangesloten. Dit resultaat
moge tot dankbaarheid stemmed,
niet evenwel tot voldoening. Slaat
men het oog op aadere gemeenten
van gelijken of zelfs van geriageren
omvang, dan maakt Goes een slecht
figuur. Aan revolutionaire gezind
heid onder de bevolking is dit niet
te wijtende bevolking van Goes
zal ongetwijfeld bereid zijn om ia
de ure des gevaars op te treden
tegen aanslagen, die de jammerlijkste
gevolgen kunnen na zich sleepen.
Wil aan dat optreden succes verze
kerd zijn, dan moet men georgani
seerd zijn. Ook hier geldtmen
moet „paraat" zijn.
De oorzaak der geringe toetreding
moet waarschijnlijk hierin gezocht
worden, dal men nog absoluut on
bekend is met het wezen der Burger
wacht. Het bleek ons meermalen, dat
velen vreezee, hun kostbaren tijd te
zullen moeten besteden aan het ver
richten van allerlei müitare exercitiën.
Dit nu is geheel buitengesloten.
Volgens de aanschrijvingen van
overheidswege, mag de Burgerwacht
geen militair karakter dragen. Slechts
vrijwillige oefeningen, in de behande
ling van het geweer, zullen gehouden
worden.
Oadergeteekenden richten zich
daarom tot alle goedgezinde manne
lijke personen van 18 jaar of ouder
met den oproep„sluit u alsnog
„zoo spoedig mogelijk aan bij onze
„vereenigingwacht niet tot het
„misschien te laat is". Een alge
meeae toetreding tot de Burgerwacht
zal revolutionair optreden kunnen
voorkomen.
Aanmelding kan bij elk van onder-
geteekenden geschieden.
Het Bestuur der Goesche
Burgerwacht,
JOH. PILAAR, Voorzitter.
J. JONGEPIER, Vice-Voorzitter.
L. SMIT.
M. C. M. VAN ICALMTHOUT.
J. I. VAN BALLEGOIJEN DE JONG,
Secretaris.
Goes. Door den heer Van der Horst
van Dordrecht zal op a.s. Woensdag
19 Maart, 's avonds 8 uur, een bij-
zondere lichtbeeldenavond gehouden
worden in de zaal van het Leger
des Heils alhier.
;I Het groote prachtboekwerk van
p Joh. Bunyan zal op zeer leerzame
wijze door hem met lichtbeelden
worden verduidelijkt.
Op verschillende plaatsen oogstte
het veel bijval. Zie uit naar adver
tentie in dit blad voorkomende.
Persbeoordeelingen »De Neder
lander» De zaal was geheel gevuld,
met onverdeelde aandacht werd de
voordracht, die van begin tot het
einde de menigte boeide, gevolgd.
De beelden waren, niet een uitge
zonderd, prachtig....
»üe Amsterdammer» De groote
zaal Salvatori was gisteren geheel
bezet. Verduidelijkt met zeer mooie
lichtbeelden, werd ons daar door den
heer Van der Horst het groote pracht
werk van Joh. Bunyan voorgedragen.
Met spannende aandacht en zonder
de minste verstoring werd deze
boeiende voordracht gevolgd door
jong en oud. 't Was een mooie
avond. Enz. Enz.
Goes. De installatie v«or de be
reiding van watergas aan de gas
fabriek alhier nadert haar voltooiing
en men hoopt gedurende de tweede
helft dezer maand te kunnen over
gaan tot het leveren van menggas
(gewoon lichtgas en watergas), dat
lager in prijs zal zijn en van dezelfde
hoedanigheid als het thans, ten deele
uit bruinkolen verkregen gas, terwijl
de speruren dan opgeheven en de
geheefe gasrantsoeneering aanmerke
lijk verhoogd, zoo niet geheel afge
schaft zal worden.
In verband met de snelle afschrij
ving van de gesloten leening tot
dekking der hooge aanschaffings-
kosten, zal de prijs van het gas dan
en gedurende het eerste tiental jaren
15 cent per kub. Meter moeten be
dragen.
Daar het niet te voorzien valt, dat
in de naaste toekomst de toestanden
van dien aard zullen worden, dat
prijzen, als vóór dea oorlog golden,
weer mogelijk zullen worden, behoeft
deze vastgestelde prijs geen zorg te
baren, temeer daar er groote directe
voordeelen aan de watergasbereiding
verbonden zijn, doordat men de be-
noodigde cokes zeli bereid en de
cokes, die thans feitelijk verspild
wordt, aan het distilleeren van de
bruinkool, bespaard kan worden. Op
de brandstofïenvoorziening zal be
doeld cokesverbruik van geen in
vloed zijn.
Het watergas wordt bereid door
stoom te voeren in een met vuur
vasten steen gevoelden generator,
waarin cokes door ingeblazen lucht
tot gloeien is gebracht. De aldus
verkregen kooloxyde en waterstof
worden in een scrubber gekoeld en
gewasschen en daarna opgevangen in
een gashouder, om, na gemeten te
zijn, vermengd te worden met het
gewone lichtga?, waarna dit menggas
wordt gezuiverd. Men heeft dus te
doen met een restlooze en dus uiterst
economische vergadering van de
steenkool. Er kan per uur 200 kub.
Meter watergas geproduceerd worden,
