Ho. 100.
Zaterdag 13 December 1890. 13e Jaargang.
Dit blad verschijnt lederen Woensdag en
Zaterdag.
De prijs per halfjaar f O oO, franco per post f 0,90,
waarover per halfjaarlijksche kwitantie
wordt beschikt.
Afzonderlijke nommerszijn il 1 cent verkrijgbaar.
ADVERTENTIEN voor Dinsdag
en Vrijdagmiddag 12 uur te bezorgen bij den
uitgever J. A. ROSS, Goes.
Dienstaanvragen wordengeplaatsttegenb cent
en Ad ver tentiën tegen 6 cent per regel
Groote Letters en Afbeeld, naarplaatsraimte.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing der
zelfde advertentie wordt de prijs slechts twee
maal berekend, uitgezonderd Dienstaanvragen.
Advertentiën, als: Geboorte-, Huwelijks-, Verjarings-, Doodbericbten en de daarop betrekking hebbende
Dankbetuigingen, niet meer dan acht regels beslaande, voor den prijs van vijftig Cent.
Bij dit no. behoort een Bijvoegsel.
V R IJ II E I D.
Vrijheid is een woord, waarmee tegenwoordig al
heel wat geschermd wordt. Sinds de groote omwen
teling in liet laatst der voorgaande eenw vele ban
den door vorstelijke willekeur en het eigenbelang
van aanzienlijke heeren aangelegd, had geslaakt, be
gonnen de begrippen van vrijheid hoe langer zoo meer
door te dringen ook tot de lagere klassen der maat
schappij. Eene heele omkeering van de maatschappe
lijke toestanden was daarvan het gevolg. Maar,
zooals altijdsloeg men over van het eene uiterste
tot het andere. De pas verworven vrijheid werd on
gebondenheid, die een oogenblik dreigde de maat
schappelijke orde te verbreken, 't Was of eene rivier
bestemd om in haar' kalmeu loop welvaart en zegen
te brengen aan de landstreken die zij besproeide
plotseling aanwies tot een bruisenden stroom, die
spotte met alles, wat men hem tegenwierpen zijne
wateren heinde en ver over de velden stuwdealles
met dood en vernieling bedreigende. Maar eene reu
zenkracht wist dien stroom te bedwingenhij werd
weer binnen zijue bedding gebracht en toen dacht
men jaren lang meer aan zijne schier ontembare
woede, dan aan de zegeningen, die hij kon aanbren
gen. Wel werd bij door velen als eene weldaad be
schouwd maar door een nog grooter aantal werd
hij gevreesd.
Evenwel blijft niet alles in de herinnering voort
leven, zooals het in de werkelijkheid is geweest. Een
jonger geslacht voelt niet meer de indrukkendie
op een ouder zjjn gemaakt; daarentegen plaatst de
afstand van tijd den mensch op een hooger stand
punt, vanwaar hij vermag de gebeurtenissen meer
onbevangen ta overzien en ze op hetere grondslagen
te beoordeelenals hij tenminste van zijne gunsti
ge positie gebruik wil maken.
Nadat de reactie had uitgewerkt, herleefde de vroe
gere strijd voor de vrijheid en al gaf die, als van
zelf, aanleiding tot tijdelijke verwarring en zelfs tot
nieuwe revolutie, hij werd gewonnen: de vrijheid
trad zegevierend uit het kampperk. Zij had zich voor
goed eene plaats verworven in de maatschappij. De
rechten van het volk zelfs die van de lagere klassen
werden van nu afaan voor goed gewaarborgd door
deugdelijke wetten.
Dit is in het kort de geschiedenis van deze eeuw
maar zij is het tevens van vroegero eeuwen en zij
zal het ook wel van volgende zijn. Om dit recht te
vatten is vooral noodig een juist begrip van wat
door vrijheid moet verstaan worden. Maar dat is zóó
utoeielijk te zeggendat wij ons niet aan eene om
schrijving wagen. Alleen merken wij op, dat dit be
grip geheel! afhankelijk is van het standpunt van
beschaving en ontwikkeling, waarop het volk staat
en vooral van het zedelijk gehalte van dat volk. Hoe
hooger de nienschen in dat opzicht staandes te be
ter begrip zullen zij van vrijheid krjjgeu en in de
zelfde mate zullen zij baar meer waardeeren.
Vrijheid is het hoogste geluk, dat de mensch kan
deeluchtig worden, maar even zeker voert zij hem
ten rerderveals bij haar niet goed weet te gebrui
ken. Daarom eeuwige eere voor hen, die zelfs met
de meeste opofferingen haar pleit bekamptenm«ar
daarom ook wee over ben, die de menschen ophits
ten tot een' strijd voor eene vrjjheid, die zij niet
konden genieten.
Wie in eenig opzicht naar vrijheid verlangtmoet
voelendat de bandendie hem de vrije beweging
belemmeren, knellen. Moet dat gevoel kunstmatig
opgewekt wordendan bestaat de behoefte aan vrij
heid niet. Kunstmatig zeggen wijen we bedoelen
daarmee, dat het aan de menschen wordt opgedron
gen door allerlei redeneeringendie, daar zij meest
al de voorspiegeling zijn van eene schoone toekomst,
heel mooi schijnen maar waarvan weinig wordt be
grepen en nog minder gevoeld.
We weten het, de toestanden injde maatschappij
zijn nietzooals ze hehooren te zijn. Er heerscht
veel ellendedie misschien kon worden voorkomen
of beter gelenigd. Daardoor ontstaat ontevredenheid.
En ongelukkig is het kenmerk van den ontevredene,
dat hij wil medewerken tot elke verandering, voor
al diewelke zoo mooi wordt voorgesteldzonder
vooraf ernstig te overwegenof zij wel wezenlijke
verbetering zal aanbrengen.
Zoo worden velen, onnoozel ak zij zijn, aange
spoord .tot een streven naar meerdere vrijheidwaar
van zij niets hegrijpen en niets begrijpen kunnen,
omdat zij de behoefte er aan niet gevoelen. En op
dien grond begonnen wij met te zeggendat ef met
het woord vrijheid tegenwoordig zoo geschermd wordt.
De ontevredenheid zoekt vraagstukken op t« lossen
langs den weg, die niet alleen tot geene oplossing
maar zelfs tot meerdere verwikkeling leiden kan.
De menschen moeten nog meer leerenzicfi ont
wikkelen, alzijdig, dan komen zjj pag tot het inaieht
van hunne wezenlijke behoeften maar tegelijk leeren
zij dan ook de middelen vindenom die behoeften
te bevredigen.
Vrijheidwij herhalen, zij is een zegen; maar let
eens opboe velen die gebruiken. Zoudt gij het ook
niet een zegen vinden als gijweidenkenden hon
derden en duizenden in het gebruik hunner vrijheid
koudt beperken? Of zijn daar geen menschen, al te
veel, die zooveel vrijheid aan zich zelve gunnendat
zij er zelve geen baas over kunnenen die ge toch
zoo gaarne zoudt willen dwingen om den beteren weg
te bewandelen?
Wie eenmaal zal kunnen beveleu, moet eerst lee
renwat gehoorzamen is; wie naar vrijheid streeft,
moet eerst gevoelen, wat het beteekent gedwongen
te worden en bovenal de groote kunst verstaan,
om zich zeiven te bedwingen.
NEDERLAND.
Als een bewijs van verregaande onbeschaamdheid
kan het volgende dat uit Breda gemeld wordtdie
nen Een tweetal maanden geleden vervoegde zieh
bij eene bejaarde wed. G., die te Baarle-Nassau in een
alleenstaand hnisje eene herberg houdteen onbe
kend persoonwelke baar onder bedreiging van moord
al haar geld deed afgeven.
In bet laatst van de vorige week, omstreeks 12
uur 's nachts werd er aan de woning van genoemde
weduwe geklopt, met bevel open te doen voor de
maréchaussees uit Alfen. Zij zag een marécbanssée
deed opendoch ontdekte in dien persoon denzelfdon
