Fietsersbond waakhond over veerverbinding
BASICS
Twintig eeuwen strijd tegen het water
Russisch Staatscircus Paradox
stelt clowneske humor centraal
MARKT
Kerstmarkt Vlissingen
C
VASTE OEVERVERBINDING NIET IN IEDERS VOORDEEL
32^
De komst van de Westerschelde Oeververbin
ding mag dan voor automobilisten een uit
komst zijn maar voor fietsers of het openbaar
vervoer is het allerminst een verbetering. Dat is
de mening van de afdeling Zeeland van de Fiet
sersbond ENFB. „Als de veerboot tussen Bres-
kens en Vlissingen verdwijnt staat dat haaks op
het beleid om meer mensen uit de auto en in het
openbaar vervoer te krijgen", legt Riet Beukert
van de Fietsersbond uit.
Speciale rijbanen
PZC WEEKBLADEN
Toerisme
Stadsplat
Pleidooi
Trein
ACH LIEVE TIJD - ZEELAND DEEL 2
Het kan niet missen. In een uitgave over de his
torie van Zeeland moet natuurlijk een aflevering
komen over de nooit aflatende strijd van dit
landsdeel tegen het water. In de serie 'Ach lieve
tijd - Zeeland' is het meteen in het tweede num
mer al raak. En hoe raak het was, de eeuwen
door, daarvan worden we al lezend gewaar.
DE KWAJONGENSSTREKEN VAN EEN RUSSISCHE MEESTERCLOWN
Het Russisch Staatscircus slaat van 3 tot en met
5 december zijn tenten op op het Hof van Tange
in Middelburg met zijn Komisch Circus Paradox.
Naast de succesvolle meesterwerken die het cir
cus toont, is do wereldberoemde clown André
Nikolaev ongetwijfeld een publiekstrekker. Tot
eind van het jaar is het circus in Nederland.
zeelandhallen
GOES
°e^Xde7la^
VAN ASBAK TOT ZEILSCHIP
Voor originele maritieme curiosa
en boeken kunt u bij ons terecht.
"PLAZA"
^SE3IBÜÜ^_
^pDELBV)^
26e JAARGANG NUMMER 48
27 NOVEMBER 1996
De ENFB heeft bij de provincie,
Zeeuwse gemeenten en de
Tweede Kamer in Den Haag
aan de bel getrokken nadat de
toekomst van de veerverbin
ding Breskens-Vlissingen op
losse schroeven kwam te
staan. Gedeputeerde J.l. Hen-
nekeij deed eerder dit jaar uit
spraken in die richting.
De fietsersbond zet zich niet
alleen in voor de situatie van
de fietsers in het verkeer maar
steunt ook andere manieren
van milieuvriendelijk vervoer
zoals de bus en de trein.
„Zowel het beleid van het rijk
als de provincie Zeeland is
erop gericht om meer mensen
minder vaak de auto te laten
gebruiken. In de plannen van
de vaste oeververbinding is
daar echter niets van terug te
vinden", vertelt Riet Beukert
van de Fietsersbond.
In de Zeelandtunnel - zoals de
WOV genoemd wordt - zijn
geen speciale rijbanen voor
fietsers. De tunnel mag dan
wel een verbetering voor auto
mobilisten zijn maar voor fiet
sers en gebruikers van hei
openbaar vervoer is de tunnel
allerminst zaligmakend. Beu
kert: „De provincie is er
natuurlijk bij gebaat dat er
zoveel mogelijk auto's door
die tunnel gaan/dat levert alle
maal geld op. Ze gaan er dan
wel aan'voorbij dat lang niet
iedereen een auto bezit. In
Nederland heeft een kwart van
de gezinnen geen auto, hoe
moeten die dan het water
over?".
Uit cijfers van de Provinciale
Stoomboot Dienst blijkt dat in
1995 negenhonderdduizend
fietsers en voetgangers
gebruik hebben gemaakt van
het veer Breskens-Vlissingen.
„Dat is natuurlijk al heel wat
maar er zit nog veel meer
DD® YfMssSmg®!?
Oplage: 24.500
Gratis huis-aan-huis op
geheel Walcheren in
combinatie met de Faam.
Totale oplage: 50.295.
Uitgave: Provinciale Zeeuwse
Courant b.v.
Exploitatie:
Ch. van den Oosterkamp
(0113)273000
privé: (0118)642078
Administratie:
PZC
Oost-Souburgseweg 10,
postbus 18, 4380 AA
Vlissingen.
Advertentieverkoop:
A. Lammers-Van Otterdijk
(0118) 484313 (privé (0118) 642077).
Redactie: Ad Hanneman,
(0118) 681271 en Ellen Erkens.
(0118)681270.
Redactie-adres: Postbus 5017,
4330 KA Middelburg
Faxnr. (0118) 681215
Bezorging: (0118) 484216.
Druk: Vink-Rotadruk b.v.,
postbus 36,4570 AA Axel.
Druktechniek: otfsetrotatie.
Sluitingstijd: advertenties
vrijdag PZC, Oost-Souburgseweg
10, 17.00 uur. Postbus 18, 4380
KA Vlissingen, tel. (0118) 484000
De Faam en De Vlissinger
maken deel uit van de Zeeland
Combinatie huis-aan-huisbladen
in Zeeland.
Totale oplage: 176.000 ex.
potentie in de veerboten", ver
telt Riet Beukert. „Hoe beter de
verbindingen worden met aan
sluitingen van bus en trein,
hoe meer mensen gebruik zul
len gaan maken van de veer
boot".
Ook voor het toerisme zou het
verdwijnen van een goede
bootverbinding nadelige
gevolgen hebben volgens de
ENFB. „Er zijn de laatste jaren
in het westelijk deel van
Zeeuws-Vlaanderen diverse
fietsroutes uitgezet voor toe
risten en dagjesmensen. Maar
wat heb je daar nu aan als het
gebied niet meer te bereiken is
met de fiets?", aldus Beukert.
Als de 'Breskense-boot' ver
dwijnt is het westelijk deel van
Zeeuws-Vlaanderen alleen via
de tunnel bereikbaar. Om het
gebied dan met een fiets te
bereiken moet een omweg via
Antwerpen gemaakt worden.
Beukert: „De ZWN heeft ook
geen bussen waar je de fiets in
mee kan nemen. In andere lan
den is dat wel gebruikelijk
maar hier is de fiets in het
openbaar vervoer bijna taboe.
Voor mensen met een (verstandelijke) handicap
heeft het gezellige kwadraatje nog vrije plaatsen.
Het operette- en musicalgezelschap Groep
Papillon brengt de tweede grote avond in het jaar
dat het Middelburgse gezelschap een kwart eeuw
aan de weg timmert in Zeeland.
Verder: informatie van gemeente en provincie,
informatie over actuele kinderboeken en een
handige ladder voor wie op stap wil naar de
bioscoop, theater of/en expositie.
,De Zeelandtunnel is er niet voor de Zeeuwen maar voor de havens van Rotterdam".
In de trein kan het wel maar
wordt het je niet gemakkelijk
gemaakt. De Nederlandse
Spoorwegen zien fietsers lie
ver gaan dan komen".
Om aandacht te vragen voor
de standpunten van de fiet
sersbond heeft de ENFB een
pleidooi met de titel 'Met de
Een volwaardig circus met humor als rode draad, dank
zij de clown André Nikolaev.
fiets de plas over' naar de pro
vincie en de Zeeuwse gemeen
ten gestuurd. „Het blijkt dat
ook veel gemeenten zich kun
nen vinden in onze kritiek.
Middelburg, Vlissingen, Goes,
Veere, Oostburg en Hontenis-
se ondersteunen onze nota.
Dan zou er bij de provincie
toch ook wel een lichtje moe
ten qaan branden", aldus Beu
kert.
Behalve fietsers zijn ook trein
reizigers de dupe als er geen
bootverbinding is. „Als je voor
je werk of school dagelijks
vanuit Zeeuws-Vlaanderen het
land in moet heb je toch een
probleem als de boot er niet
meer is. Nu kunnen reizigers
tamelijk eenvoudig bij de trein
in Vlissingen komen. Straks
valt ook die mogelijkheid
weg". Wat Breukert het meest
stoort is dat autogebruik op
deze manier juist in de hand
wordt gewerkt. „Alles wat nu
wordt uitgegeven aan auto
infrastructuur kan je niet meer
voor fiets-infrastructuur of
openbaar vervoer gebruiken.
De tunnel is er niet voor de
Zeeuwse bevolking maar puur
voor de havens van Rotter
dam. Daar hebben ze er wel
baat bij, ze kunnen met een
tunnel onder de Westerschel
de nog sneller bij de Kanaal
tunnel zijn". Wat de provincie
Zeeland gaat besluiten over de
veerdiensten is nog niet
bekend. Ook in de Tweede
Kamer vinden de ideëen van
de ENFB brede steun, het geld
voor een veerdienst stellen de
Haagse politici echter niet
beschikbaar. „We bijven
gewoon constant aan de bel
trekken. Herhaling is de kracht
van de boodschap...", verzucht
Riet Beukert.
FOTO ANDA VAN RIET
BY PETER CHRIST
Lange Delft 3 - Middelburg
Er wordt mij geregeld ge
vraagd, waarom er in Wal-
chers Plat zo weinig aandacht
wordt besteed aan het 'bur-
gerzeeuws' van Middelburg,
Vlissingen en Souburg. In die
plaatsen woont tenslotte zo'n
driekwart van de Walcherse
bevolking...
Welnu, er valt weinig over dat
burgerzeeuws te schrijven.
Niet dat het geen mooie of bij
zondere dialecten zijn, maar er
bestaan gewoon weinig
typisch stadse woorden en uit
drukkingen. En de zeer ken
merkende manier van praten,
die Middelburgers, Soubur
gers en Vlissingers zo duidelijk
van elkaar onderscheidt, is op
papier onmogelijk weer te
geven.
Typisch 'stads' is bijvoorbeeld
het veelvuldig wegvallen van
de slot-n. 'Binne en bute' is bij
voorbeeld typisch Middel
burgs. Ook kennen de steden
geen e-uitgang bij zelfstandige
naamwoorden: 'pupe' (pijp)
wordt zo 'puup', 'puip' of zelfs
'paip' en het meervoud daar
van is respectievelijk 'puupe',
'puipe' of 'paipe'. In Middel
burg en Vlissingen valt verder
de moeilijk te omschrijven uit
spraak van de letter r op. En
bovendien bedienen de stede
lingen zich van een wat slis
sende, scherpe t.
Het is echter verwonderlijk, dat
er tot op heden vrijwel geen
letter burgerzeeuws aan het
papier is toevertrouwd. Alleen
A. F. Sifflé deed vele tientallen
jaren geleden een niet al te
beste poging om het gedicht
'Roosje' van Bellamy in zowel
het 'steedsch-Zeeuwsch' als
het 'land-Zeeuwsch' te verta
len. En sinds enige tijd ver
schijnen er zo af en toe stukjes
in het burger-Souburgs in
dorpskrant 't Putje.
Marco Evenhuis
Voor onze jaartelling en in de
Romeinse tijd was er geen
sprake van strijd. De toenmali
ge Zeeuwen woonden op ver
hoogde stukken land, waar het
water niet bij kon komen.
Omstreeks het jaar driehon
derd sloegen voor het eerst
stukken van de oude duinenrij
af, werden delen van Zeeland
overspoeld en moest men
vluchten voor het water.
De eerste 'dijken' werden aan
gelegd toen een grote storm
vloed in 1014 duidelijk maakte
dat de zaken mis dreigden te
lopen. In de voorbije eeuwen
hadden de Zeeuwen onverdro
ten de veenlaag afgegraven
om kostbaar zout te winnen.
Bij Komisch Circus Paradox
krijgen alle acts een totaal
andere wending dan het
publiek verwacht. Niet minder
dan tachtig artiesten, een
swingend circusorkest en een
ballet werken mee aan deze
humorrijke megaproductie
van 140 minuten. Bedenker
van het komische circus is
Nikolaev zelf. Hij speelt even
eens mee in het programma.
Zijn acts lopen als een rode
draad door het programma.
Alle acts, hoe bloedstollend en
gevaarlijk ze ooR lijken, zijn
ondergeschikt gemaakt aan de
humor.
Nikolaev licht desgevraagd
een tip van de sluier. Als Ina
Maiorowa en André Kalatchew
hoog in het verticale touw
bezig zijn met hun gewaagde
act, begint een woeste terriër
beneden aan het touw te trek
ken. De acrobaten worden
daardoor bijna letterlijk uit het
luchtruim gezwiept. Wat daar
na gebeurt doet een regelrech
te aanslag op de lachspieren,
verklapt- de wereldberoemde
clown.
Humor speelt dus de belanrijk-
ste rol in de voorstelling van
Paradox. André Nikolaev zorgt
voor verbindende acts en tek
sten, hij breekt in nummers in
en zet op clowneske momen
ten spreekstalmeester Ziro-
now voor aap. „Hij is de com
munist die alles wil verbie
den", vertelt Nikolaev. „Ik ben
het kind, de kwajongen, voor
wie niets vreemd is".
De 53-jarige clown wordt in de
internationale circuswereld
beschouwd als de nieuwe
Popov. Die clown was jaren
lang het paradepaardje van
het Russische staatscircus.
Nikolaev wordt gezien als de
waardige opvolger van deze -
nu gepensioneerde - legenda
rische clown.
Het land zakte daardoor op
veel plaatsen maar liefst een
meter. Er werd niet bij stilge
staan dat ze de bodem onder
hun eigen voeten weghaalden.
Door de aanleg van dijken ont
stond evenwel een nieuwe
probleem: wat moest er met
het water gebeuren dat vroe
ger vrijelijk naar zee afvloeide,
maar nu werd tegengehouden
door diezelfde dijken? Water
gangen, sluizen en later ook
molens, moesten zorgen dat
het teveel aan water bij eb
geloosd kon worden. Tegelij
kertijd ontstond door afzetting
van slib nieuw land. Als dat
aangeslibde nieuwe land werd
omdijkt, ontstonden polders.
Dat dijken, sluizen en water
gangen ook onderhouden
moesten worden is niet altijd
voor iedereen even vanzelf
sprekend geweest. Eeuwen
lange verwaarlozing van de
dijken werd bijvoorbeeld Wal
cheren en de Bevelanden
fataal tijdens de springvloed
op zaterdag 5 november 1530:
immense overstromingen
waren het gevolg.
Er waren Zeeuwen die in de
zestiende eeuw maar liefst vijf
watersnoodrampen beleefden.
Niet alleen in 1530 braken de
dijken door, ook in 1509, 1532,
1552 en 1570 vonden groot
schalige overstromingen
plaats. En ook in de volgende
eeuwen moesten de Zeeuwen
nog vele malen strijd tegen het
water leveren.
De Zeeuwen leerden er wel
van dat samenwerking gebo
den was. Er ontstond een
hecht stelsel van waterschap
pen waaraan beroemde
namen als Abraham Caland -
geboren in Westkapelle als
zoon van een dijkwerker - en
Robert Muralt verbonden zijn.
De grote ramp die in 1953 1835
mensen het leven kostte, leid
de eindelijk tot een nationale
aanpak: het Deltaplan. Bij het
in gebruik nemen van de Oos-
terscheldedam op 4 oktober
1986, de 'kroon op het Delta
plan', kon koningin Beatrix dan
ook de woorden spreken:
„Zeeland is veilig". De strijd
tegen het water leek definitief
gewonnen.
Aflevering twee van 'Ach lieve
tijd - Zeeland' is een bijzondere
aflevering geworden, die niet
alleen aan de tekst, maar zeker
ook aan de tientallen illustra
ties en historische foto's haar
waarde ontleent.
De derde aflevering 'Twintig
eeuwen Zeeuwen en hun ver
keer', zal medio december ver
schijnen.
gezelligste rommelmarkt
ZATERDAG 30 NOVEMBER
9.00-17.00 uur
ZONDAG 1 DECEMBER
in 00-17.00 uur
_BI)K K E R
bo)e ken
WALSTRAAT 94 VLISSINGEN
Maritieme Boekerij
Libris.
Boulevard Bankert 308 Vlissingen
Voor het eerst in de geschiedenis heeft Vlissingen een
kerstmarkt. Zondag 22 en maandag 23 december zijn de
Nieuwendijk en het De Ruyterplein versierd met fakkels,
kerstbomen en kramen met kerstsnuisterijen.
Passende muziek moet de kerstsfeer er al een beetje inbren
gen.