L
'Week van het Zeeuwse Boek' opent
met de presentatie van drie boeken
Kunst- en huisschilder Jo Maes
exposeert in Stedelijk Museum
fliclt
935,-
JRONTEL
Rap en hip-hop in
Stadsschouwburg
Ben de Grooff 2 Tapijt
AKTIE
axel
waoovliet
SIK
MERK KARPETTEN
15% KORTING
Kamperman
DONDERDAG LONDEN DAG
GORDIJNSTOFFEN
De Bank van Nederland
VROEGE VOGEL
zaterdag 28 oktober 1995
LET OP ONZE ADVERTENTIE
IN DE PZC VAN
VRIJDAG 27 OKTOBER 1995
VERSCHOORE
Donderdag 2 november, de eerste dag van de
Week van het Zeeuwse Boek - georganiseerd
door de Zeeuwse boekhandels om extra aan
dacht te geven aan Zeelandica - worden in de
Burgerzaal van het stadhuis van Middelburg
maar liefst drie boeken gepresenteerd. Het
betreft een uitgave over de Zak van Zuid-Beve
land, een historische gids over Zierikzee en een
boek over de gerestaureerde getijmolen aan de
Nieuwe Haven te Middelburg.
De Zak in
vogelvlucht
Met uw krant en Carlier
SHUTTLEN NAAR ENGELAND
Want de komende weken geldt:
Zie elders in deze krant
Hij was huisschilder,
maar had het liefst
kunstschilder willen
zijn. Maar tijdens zijn
leven heeft hij zijn
talenten niet verkwan
seld. En zo werd afge- b
lopen zondag een
expositie geopend van
zijn werk. Mevrouw
Maes, de weduwe van
Jo Maes, opende de
tentoonstelling in het
Stedelijk Museum in
PZC WEEKBLADEN
Vlissingen. Nog tot en
met 14 januari is het
werk te bekijken.
WEEKAANBIEDING
naaicentrum
TtEMITEYB
Ziek
GRATIS 06-0251126
°0A mm
Het podium van de
Middelburgse Stads
schouwburg wordt op
zaterdag 28 oktober
voor het eerste vrijge
maakt voor een eigen
tijdse theaterproduk-
tie waarin de vooroor
delen over de heden
daagse muziek en het
geweld die deze zou
oproepen aan de kaak
worden gesteld.. Hip
hop en rap zijn de
hoofdmoten. Het pro
gramma heet Booya-
ka! Booyaka kwam tot
stand in samenwer
king met De Kunstben
de en is gemaakt door
De Paardenkathedraal.
De voorstelling begint
om 19.30 uur.
'n kamerbreed verschil
BERGEN OP ZOOM, Rooseveltln. 72-78 tel. 0164-250050
VLISSINGEN, Koudekerkseweg 9 tel. 0118-418414
rf
Middelburg
Lange Noordstraat 22
Telefoon: 0118-613373
kllDDB&2
Ruim 75 jaar huwelijks
reportages op maat!
®gg&© gfitf @gtLQDm
Recht t.o. C&A en Blokker
25e JAARGANG NUMMER 43
25 OKTOBER 1995
De eerste exemplaren worden
aangeboden door de Zeeuwse
gedeputeerde J.C. van Zwie-
ten. De presentatie van drie
boeken, uitgegeven door 'De
Koperen Tuin' in Goes, wordt
in de loop van de week
gevolgd door tal van andere
activiteiten in het kader van de
Week van het Zeeuwse Boek.
grondgebied de naam 'de Zak',
een landschap met boomrijke
dijken en meidoornhagen, kre
ken en welen en - waar je ook
staat - aan de horizon steeds
het silhouet van enkele kerkto
rens. Aan de hand van veel
fotomateriaal geeft dit boek
een blik in de schatkamer van
het verleden. Achtereenvol
gens passeren de revue: de
bedijkingsgeschiedenis en het
landschap, de ambachtsheren,
kastelen en buitenplaatsen,
godsdienst en kerken en de
geschiedenis per dorp in
vogelvlucht.
Een opvallend verschijnsel dat
aan de orde komt is, dat de Zak
van Zuid-Beveland in religieus
opzicht een mozaïek vormt,
met protestantse en katholieke
dorpen. Naast de oorzaken is
vaak gegist. Een daarvan is,
dat na de reformatie een aan
tal ambachtsheren zich tegen
de nieuwe religie verzette.
Toen in 1578 een einde was
gekomen aan de openbare uit
oefening van de katholieke
godsdienst, waren de berken
door vernieling en roof
onbruikbaar. De ambachtshe
ren onttrokken kerke- en
armengoederen aan de her
vormden en wilden school
meesters of kosters niet toela
ten of betalen. Nieuwe predi-
Het eerste boek 'De Zak in
vogelvlucht', geschreven door
Jan Bruijns en Jan J.B. Kui
pers, verschijnt een 'kwart
eeuw na de gemeentelijke her
indeling, in 1970. Sindsdien
verenigt de gemeente een
groot aantal dorpen en
gehuchten, waarvan het groot
ste deel een eeuwenoude en
zeer interessante geschiedenis
heeft. Aan de vorm ervan ont
leent een qroot deel van het
kanten ondervonden veel
tegenwerking. Ook de magi
straat van Goes liet de her
vormde godsdienst alleen
maar gedwongen toe.
Onderwijzer Adriaan de Boo
uit Kwadendamme merkt ech
ter op, dat de meeste vooraan
staande katholieke families
spoedig wegtrokken. Hij zag
een belangrijkere rol wegge
legd voor de landbouwers, die
in alle eigen behoeften konden
voorzien en daardoor onafhan
kelijk waren. Kerken en kerke-
goederen werden genaast,
maar de boeren bleven met
hun arbeiders en arbeidsters
katholiek. Ze stelden hun hui
zen en schuren aan de pries
ters beschikbaar om er de mis
op te dragen, huwelijken te
sluiten, doopjes toe te dienen,
biecht te horen en de eerste
communie te vieren. Het wer
den 'kerkhoeven'. En toen in
het midden van de zeventien
de eeuw een plattelandspa
rochie werd gevestigd, brach
ten de boeren het geld bijeen.
De Boo: „Door hun kapitaal
waren de boeren onafhanke
lijk. Er was voor hen geen
noodzaak, zich te wenden tot
de hervorming; integendeel:
ze konden zich daarvan afwen
den. Men mag zelfs zeggen,
dat de boerenstand het moge
lijk maakte, dat er nog centra
van katholicisme bleven en
kwamen op Zuid Beveland!
ED®
Oplage: 23.510.
Gratis huis-aan-huis op
geheel Walcheren In
combinatie met de Faam.
Totale oplage: 48.710.
Uitgave: Provinciale Zeeuwse
Courant b.v.
Administratie:
PZC
Oost-Souburgseweg 10,
postbus 18, 4380 AA
Vlissingen.
Advertentieverkoop:
G.J.A. van den Eeden
0118-484313 (privé (0118) 472283).
Redactie: Ad Hanneman,
(0118) 681271 en Ellen Erkens (ai),
(0118) 681270.
Redactie-adres: Postbus 5017,
4330 KA Middelburg
Faxnr. (0118) 681215
Bezorging: (0118) 484215.
Druk: Vink-Rotadruk b.v.,
postbus 36,4570 AA Axel.
Druktechniek: offsetrotatie.
Sluitingstijd: advertenties
vrijdag PZC, Oost-Souburgseweg
10,17.00 uur. Postbus 18,4380
KA Vlissingen, tel. (0118) 484000
De Faam en De Vlissinger
maken deel uit van de Zeeland
Combinatie huis-aan-huisbladen
in Zeeland.
Totale oplage: 172.550.
Schilderij van Jo Maes van de St Jacobstoren in de zomer (Foto Stedelijk Museum Vlis
singen).
Jo Maes had in Vlissingen een
verfwinkel, waar hij ook attri
buten voor kunstschilders ver
kocht. De meeste Vlissingse
kunstenaars waren tussen
1933 en 1966 klant in die zaak.
Omdat hij zelf ook al een ver
woed (kunst)schilder en teke
naar was, werd zijn winkel al
snel een trefpunt voor de Vlis
singse kunstscene. Zijn klan
ten exposeerden dan ook
regelmatig in de zaak, maar
zijn eigen werk kreeg alleen
bekendheid in familiekringen.
De op 9 oktober 1903 geboren
Jo Maes wilde al als jongen
naar de kunstacademie in
Brussel. Zijn vader oordeelde
echter anders, een kunstenaar
kon onvoldoende aan de kost
komen en huisschilder was
een vak dat wel brood op de
plank bracht. Dus ging de jon
ge Vlissinger naar de Am
bachtschool in Middelburg. Op
24-jarige leeftijd begon hij een
schildersbedrijf en op zijn der
tigste opende hij een winkel in
schildersbenodigheden. Maes
adverterrde met spreuk 'verf in
blikken en tubes', daarmee wil
de hij uiteraard aangeven dat
in zijn vakken meer te koop
werd aangeboden dan alleen
huisverf. De Vlissingse kunste
naars als Ger Jacobs, Yurcka,
Gorter en Frieda Lage kochten
verf bij hem en discussieerden
met de middenstander. Som
mige kunstenaars gebruikten
de overdekte binnenplaats als
atelier.
Pas als het werk in de winkel
klaar was, wierp Jo Maes zich
op zijn schilderspallet. Moge
lijk dat hij inspiratie kreeg als
gevolg van het bezoek van zijn
kunstzinnige stadgenoten.
Hun inzichten in de kunst zijn
terug te vinden in het werk van
Jo Maes. Na de sluiting van de
winkel in 1966 tot zijn overlij
den in 1980 wierp Maes zich
helemaal op de schilderskunst.
Ook tekende hij veelvuldig,
vooral stadsgezichten. Het
werk is niet alleen topogra
fisch interessant, maar toont
ook stijlen van Vlissingse kun
stenaars. Terugkerende onder
werpen zijn de St. Jacobsto
ren, de havens en de omge
ving van de Spuistraat in aller
lei hoeken en jaargetijden
neergezet.
Volgens het Stedelijk Museum
is de laatste jaren veel aan
dacht besteed aan Vlissingse
kunstenaars. Maar de man die
deze kunstenaars veelvuldig
sprak bleef buiten beeld. Daar
om nu eens een beeld van
iemand die de materialen
leverde en zelf ook nog bleek
te tekenen en te schilderen.
VOOR IEDEREEN DIE ZELF MODE MAAKT.
MODESTOFFEN UM. M
■lull
Opril Grote Markt 7-9, Goes
Tel. 0113-227982, 0113-230973/Fax 0113-250350
Enorme keuze. Nu aanbieding. Katoen, satijn, diverse kleuren
van 29.90 voor 1 7.95 gratis genaaid
Men kocht zich zelfs een pas
toor"!
Op Zuid-Beveland leven nog
vee! volksverhalen, die aan de
vervolging van de katholieken
herinneren. Zo kreeg de boer
derij 'De Papemuts' haar
naam, nadat de schout en rak
kers uit Goes op een avond op
'papejacht' waren geweest. Ze
waren getipt, dat er op een
hoeve tussen Ellewoutsdijk en
Driewegen een katholieke ere
dienst werd gehouden. Bewa
pend zochten ze hun weg
langs de modderige dreven in
de Zak van Zuid-Beveland. Na
te zijn verdwaald, bereikten ze
tenslotte de bewuste boerde
rij, waar geen licht meer
brandde. Na langdurig klop
pen, deed een man in nachtge
waad de deur van de grendels.
„Waar is de priester", beet de
schout met toe. Deze hield vol,
dat er geen geestelijke was
geweest. Het hele huis werd
doorzocht. Op zolder werd een
priesterlijke bonnet gevonden;
met de 'papemuts' als bewijs
werd de boerderij opnieuw
doorzocht. Tenslotte moesten
de schout en rakkers met lege
handen vertrekken. De boer,
die wat mensen had wégge-
bracht, kwam later in de nacht
thuis en kreeg het hele verhaal
te horen. Degene waar de
schout zo ijverig naar had
gezocht, was de man die had
opengedaan! De grond waar
eens de hoeve stond draagt
nog de naam 'Papemuts'.
VERVOLG PAGINA
ABDIJNIEUWS
Ziek zijn op Walcheren moet
bijna een genot zijn, of op z'n
minst leuke kanten hebben
voor iemand die zich interes
seert voor dialect.
Sommige ziektes hebben op
Walcheren namelijk prachtige
benamingen. Wat te denken
van bijvoorbeeld 'pöözen' voor
stuipen of toevallen. Deze tre
den om de zoveel tijd bij de
patiënt op, met tussenpozen
zo gezegd. Een opmerkelijke
naam, trouwens, omdat 'poos
je' voor het Nederlandse
'poosje' in het Walchers bijna
niet gebruikt wordt, 'stuitje' is
veel algemener.
Verder kun je op Walcheren
last hebben van 'mossel-
krauwte' (jeuk ten gevolge van
het eten van mosselen),
'droenkig'eid' (niet alleen een
staat van ernstige beneveling,
maar ook 'gewone' duizelig
heid) of een 'steketêêe' (oud-
Walchers voor likdoorn, letter
lijk 'prikteen'). Als iemand wat
suffig is, dan 'doolt 'n'. Tegen
woordig wordt 'dole(n)' soms
ook wel gebruikt voor demen
teren.
Hoewel je het op het eerste
gezicht niet zou zeggen heb
ben de woorden 'lendeschot'
(spit), 'kladedder' of 'kletskop'
(hoofdpijn) en 'geraekt'eid'
(beroerte) veel met elkaar te
maken. Vroeger geloofde men
namelijk dat veel ziektes en
andere ongemakken het werk
waren van boze geesten. Een
ziekte kon bijvoorbeeld wor
den veroorzaakt door een
schot (bijvoorbeeld een 'lende
schot', maar denk ook aan het
Nederlandse 'pijnscheuten'),
een klap ('kladedder', naar het
geluid) of een aanraking
('geraekt'eid') van een boze
geest. Overigens schijnt het in
sommige delen van Walche
ren een gewoonte te zijn
geweest om ter voorkoming
van dergelijk ongerief met een
geweer kruiselings vlak over
de woning te schieten. Sterk af
te raden voor de moderne flat
bewoner.
Marco Evenhuis
Bank met dubbele metalen pootjes, blank of zwart gelakt. In stof.
2-zits
21/22 zus 1995,-
zeeuws-vlaanderen
Alle beroemde meubelmerken onder één dak
Elke dag geopend tot 18.00 uur,
alleen vrijdags tot 21.00 uur
Zondags geopend van 13.00 - 18.00 uur
Tel. 0115-562010
Sie Matic Keukenstudio 1e verdieping
Jeffrey Spalberg, één van de hoofdrolspelers in Booya-
ka! Booyakaf.
De jongeren in Booyaka!
Booyaka! willen gewoon kic
ken, zo leggen ze uit. Ze komen
bij elkaar in een lege ruimte
waar slechts twee draaitafels
staan en een paar lampen voor
het hoognodige licht zorgen.
De dj zet de toon en het rituele
geweld barst los. Booyaka!
Booyaka! heeft twee welhaast
tegenstrijdige betekenissen: ik
schiet op je en het geeft uiting
aan een groot gevoel voor
waardering.
Te gauw wordt gedacht - doen
medewerkers van De Paarden
kathedraal uit de doeken - dat
death metal, gangster rap en
gabber house horen bij agres
sie en geweld. En: „Te gauw
wordt gedacht dat wie gefasci
neerd is door deze cultuur
bestemd is om zelf geweldda-
'Bewerkte' grammofoon
platen vervullen een
belangrijke rol in de heden
daagse muziek van jonge
ren. Agresssie of gewoon
functioneel?
dig te worden. Toch is de fas
cinatie naar handelen een
uiterst individuele stap die de
één wel zet en de ander niet".
Scenarist Maarten van Hinte,
die tekent voor het concept-
van deze voorstelling, zegt er
zelf over dat de manier waarop
jongeren met geweld worden
geassocieerd hem al een hele
tijd bezig houdt. „Ik zit zelf in
een rap band en weet hoe ver
warrend ideeën over geweld
zijn. Bij bands kan het een
uiting van woede en wanhoop
zijn zonder de intentie het
publiek tot geweld aan te zet
ten. Ik wil dat in de voorstelling
de geweldscultuur een gege
ven is zonder dat daar een oor
deel over wordt geveld. Laten
we maar eens onderzoeken
wat het is en wat het met ons
doet". Overigens omschreef
de Volkskrant-recensent de
voorstelling Booyaka! Booya
ka! als een 'vitale kruising van
show, clip en theater'.
NIEUWSTE
1