Feest van glans
en glitter begint
steeds vroeger
Meer dan 200 miljoen wenskaarten
Sinds januari 1987 hebben we
in Nederland geen strenge win
ter meer gehad. De laatste win
ter met zeer lage temperaturen
en veel sneeuw en die ook nog
wekenlang duurde dateert van
1985. Koning Winter hield toen
ons land in de maanden januari
en februari lange tijd in zijn kil
le houdgreep. In de jaren
negentig is tot nog toe geen
strenge winter voorgekomen.
Tekenend is dat in 1993 de
voorwinter (tweede helft van
november) dankzij een ijzige
oostenwind meer kou heeft
gebracht dan de echte winter,
die daar op volgde en waarin in
februari nog alleen wat spelde-
prikken werden uitgedeeld.
Wachtten de winkeliers vroe
ger tot na Sint Nicolaas met de
uitstalling van kerstartikelen,
het is nu niet ongewoon om in
oktober al tegen kerstversie
ring aan te lopen. De een vindt
dit niet leuk, maar de ander
wel. Feit is dat we al vroeg de
leukste artikelen kunnen kopen
om ze, als de tijd daar is,
tevoorschijn te kunnen halen.
De tijd is voorbij dat we elk jaar
dezelfde kerstballen in de
boom hingen. 'Afwisseling' is
het toverwoord tegenwoordig.
We zijn vaak al gauw op snuis
terijen uitgekeken en we willen
elk jaar iets nieuws. En dan nog
het liefst iets dat niet iedereen
heeft. Gelukkig is er keus
genoeg in de winkels.
Wij leven in een tijd waarin
allerlei oude tradities gaande
weg verdwijnen en ook in de
relaties tussen de mensen
onderling een stuk verzakelij
king het persoonlijk karakter
van de menselijke omgang op
de tocht dreigt te gaan zetten.
Maar gedurende de donkere
dagen voor- en rond Kerst en
Nieuwjaar pleegt ook de
moderne mens zich gelukkig
van zijn beste kant te laten
zien.
Woensdag 14 december 1994
DE FAAM - DE VLISSINGER
19
Een witte kerst komt niet vaak voor
Het Nederlandse klimaat is en blijft grillig.
Extreme weerssituaties als zeer hete
zomers en zeer koude winters kunnen zich
bij ons altijd voordoen. Opmerkelijk is in
zulke gevallen dat de gemiddelde Neder
lander slecht tegen deze extreme weerssi
tuaties kan. Zodra het zeer heet wordt
(zoals deze zomer) of zeer koud, dan heb
ben de meeste mensen daar gauw genoeg
van. Gek genoeg zoeken veel Nederlan
ders in hun vakantie wel gebieden op
waar zich weerstoestanden voor doen,
waar zij in eigen land niet tegen kunnen.
Vakantiegangers scheppen graag op over
hoge temperaturen die zij in tropische lan
den hebben meegemaakt. Maar zodra het
kwik in Nederland oploopt tot zo'n graad
of dertig, klagen diezelfde mensen steen
en been. Vakantiegangers die wintersport
gebieden bezoeken maken daar soms zeer
lage temperaturen mee, maar zodra in
Nederland de temperatuur onder de tien
graden beneden nul duikt, trekken ze het
liefst drie truien over elkaar aan. De
Nederlander op vakantie is kennelijk een
heel andere dan die in eigen land verblijft.
Elk jaar doen zich in ons land weerssitu
aties voor, die afwijken van het gemiddel
de. Soms worden er records gevestigd en
daar zijn de weerkundigen dol op. In
november 1993, dus nog voor de winter
de winter pas in deze maand begint kun je
wel zeggen: "Lang kan het niet meer
duren.' Hoe de winter van 1994-1995 zal
verlopen is met geen mogelijkheid te
voorspellen. Maar het zal héél koud moe
ten worden om de 'topwinter' van 1947 te
overtreffen.
echt begon, werd Nederland verrast door
een koufront dat zeldzaam is voor die tijd
van het jaar. Vanaf half november was er
een record aantal van vijf ijsdagen. Zoiets
was sinds 1980 niet meer voorgekomen.
De zon scheen er wel bij, maar alleen de
schaatsliefhebbers zullen met deze vries
kou in november gelukkig geweest zijn.
Hun geluk duurde echter niet langer dan
veertien dagen. Want in december viel de
dooi al weer in en zou heel West-Europa
geteisterd worden door hevige en langdu
rige regenval. Dat leidde in dezelfde
maand tot de grootste rivieroverstromin
gen in het stroomgebied van de Maas.
Terwijl in de periode 1989-1994 de warme
zomers zich aaneen regen (uitgezonderd
1993) bleef Nederland sinds 1987 versto
ken van een strenge winter met ijspret.
Bovendien duurde de winter van 1987 niet
lang, ze bleef beperkt tot de maand janu
ari, die zeer lage temperaturen bracht. Het
was vooral de gure oostenwind die niet
allé'n de kleumers onder ons deed rillen.
In 1986 vroor het juist streng in februari,
nadat in december en januari het weer
meer leek op dat in maart of oktober. Eind
februari 1986 werd de tot nu toe laatste
Elfstedentocht gereden. Zulke korte maar
hevige winters als die van januari '87 en
februari '86 komen in Nederland van tijd
tot tijd voor. Maar de echte strenge win
ters uit onze geschiedenis duren langer
zoals die van 1985, die onmiddellijk na de
jaarwisseling begon. Veel sneeuw en lage
temperaturen en dat ging door tot eind
februari. Toen werd nog de Elfstedentocht
gehouden, de eerste na die van 1963!
Waren er dan tussen 1963 en 1985 hele
maal geen strenge winters? Het antwoord
op die vraag is simpel. In die twee en twin
tig jaar was er in ons land slechts één
strenge winter, namelijk die van 1979.
Deze winter begon overigens al direct na
Kerstmis 1978 en met hevige sneeuwval
en temperaturen van circa vijftien graden
beneden nul. De winter van '78-'79 was er
De kerstboom staat ook steeds vroeger en
daarom kiezen veel mensen tegenwoordig
voor een boom met kluit. Als we de kluit
goed nat houden blijft de boom heel lang
goed. Het voorkomt natuurlijk ook dat we
binnen de kortste keren door het hele huis
de naalden vinden. Ook is een boom met
kluit wat veiliger als we echte kaarsjes in
de boom branden. De takken zijn wat min
der droog en vatten daardoor niet zo gauw
vlam. Al blijft het natuurlijk altijd uitkijken
met vuur. Een natte dweil onder handbe
reik is zeker aan te raden. Wat we ook
steeds vaker zien is een elektrische ver
lichting van gekleurde lampjes. Na de
periode van wit is dit een gezellige afwis
seling en vooral op een afstand is het een
vrolijk gezicht.
Naast de traditionele kerstengeltjes van
glas zien we steeds fraaiere en duurdere
kerstversieringen. Wat te zeggen van een
kerstman met een speeldoos in z'n buik.
We kunnen ook kiezen voor fraaie
namaakdennetakken met denneappels in
prachtige linten. Het is natuurlijk ook leuk
om onze eigen fantasie te gebruiken. Als
we alle kerstartikelen van de afgelopen
jaren bij elkaar leggen en daar een paar
nieuwe dingen bij kopen kunnen we tot
mooie creaties komen. We kunnen daar
voor een mooie schaal kopen en hier een
stuk oase in stoppen. Het is dan heel
gemakkelijk om daar met behulp van de
ijzerdraadjes die er meestal al aanzitten de
kerstspulletjes in te steken en zo zien we
ons kerststukje onder onze handen ont
staan.
Je kunt dan kiezen voor allemaal namaak-
materiaal, wat ook een heel mooi effect
kan geven, maar ook voor een combinatie
met verse dennetakjes, hulst, mistletoe of
andere verse materialen. Voor kaarsen zijn
er tegenwoordig allerlei houders te koop.
Het staat ook heel leuk om een houder van
een sfeerlichtje te gebruiken. We kunnen
hier dan een geurkaarsje in plaatsen, wat
weer een apart effect geeft. De nieuwste
trend zijn de kerstversieringen in oosterse
sfeer. Prachtige hangers met namaak-
robijnen en smaragden schitteren ons
tegemoet. Ook zien we kerstballen van
stof met daarop verwekt gouddraad en
ook weer namaak edelstenen. Prijzig zijn
deze echter wel.
Kaarsen branden er met kerstmis nooit
genoeg. Let wel goed op de kandelaars die
u gebruikt, vooral in deze tijd. Kaarsen
houders moeten heel stabiel staan, zodat
ze niet te gemakkelijk omvallen. Als we
alles tijdig en met zorg kiezen zullen we
ook dit jaar zeker weer 'prettige kerstda
gen' beleven.
een die zeer ongunstig was voor onze eco
nomie. Door de voortdurende gladheid
raakte het autoverkeer in heel het land
regelmatig totaal ontwricht en vooral in
het noorden van het land moesten hele
dorpen bevrijd worden, omdat ze waren
ingesneeuwd. Alleen de staatskas voer er
wei bij, want er moest flink gestookt wor
den in de huizen. Dus stegen de aardgas
baten aanzienlijk... Van een Elfstedentocht
kon in 1979 geen sprake zijn, want door de
ijzel was het ijs van zeer slechte kwaliteit.
En dat niet alleen in Friesland.
In de jaren vijftig was er niet één lange,
strenge winter, al daalde het kwik in 1956
's nachts beneden de twintig graden. Maar
dat gebeurde in februari, toen een groot
deel van de winter al was gepasseerd.
Voor een echt lange, strenge winter moe
ten we helemaal teruggaan naar 1947, met
dien verstande dat deze winter al in de
eerste helft van de maand december van
1946 begon. Pas in de loop van maart 1947
zouden sneeuw en kou verdwijnen.
Opmerkelijk is ook dat de heetste zomer
van deze eeuw ook uit 1947 dateert. Zij die
deze zomer hebben meegemaakt, zullen
beamen dat de toch niet misse zomer van
het afgelopen jaar slechts weinig beteken
de bij die van 1947. Tot de strengste win
ters van deze eeuw behoren verder die
van 1929, 1940, 1941 en 1942.
Hoewel de maanden december, januari en
februari gelden als de 'wintermaanden'
blijkt in de praktijk dat december eerder
een 'vierde herfstmaand' dan een echte
wintermaand is. Wel begonnen de strenge
winters als die van 1947, 1963 en 1979 in
december van het jaar daarvoor, maar dat
zijn uitzonderingen. Sinds 1981 gelden
alle daarop volgende decembermaanden
als te zacht. In december 1969 was het al
erg koud maar enkele weken later verliep
deze winter. Opmerkelijk is nog dat het in
december 1933 al flink winterde in Neder
land en er nog voor de jaarwisseling een
Elfstedentocht viel te beleven. Dat was
nog nooit voorgekomen en het zou zich
ook niet herhalen.
Gemiddeld is januari de koudste maand,
maar er zijn heel wat winters geweest
waarin de kou zich pas in februari mani
festeerde <1986 en 1991 bijvoorbeeld). Het
kan in februari nog flink vriezen, maar als
Kersttijd is de tijd voor het herstellen
van een verbroken vriendschap.
Wacht nu eens niet tot de andere par
tij eerst komt, maar doe zelf de eerste
stap.
Moet u met de feestdagen verse
groenten wat langer in de koelkast
bewaren? Deze is het langst houd
baar als ze droog is. Prik wat gaatjes
in de plastic zak waarin u ze bewaart.
Kaarsen moeten zo hoog of laag zijn,
of zo geplaatst zijn dat er niet in de
vlam gekeken wordt. Dit werkt ver
blindend.
Damasten tafellakens en servetten
moeten aan de bovenkant gestreken
worden, vanwege het glanzend effect
van het patroon. Geborduurde tafel
lakens moeten aan de 'verkeerde'
kant gestreken worden. Het borduur
sel komt er dan meer bovenop te lig
gen.
Om het vormen van vel op een pud
ding te voorkomen strooit u er
meteen suiker overals u ze in de vorm
heeft gegoten.
Likeuren worden bij voorkeur
gekoeld geschonken in kleine glaas
jes.
Als u vlees plat moet slaan, doe dit
dan tussen hujshoudfolie. Zo blijven
uw plank en hamer goed schoon en
blijven er geen vleesresten aan zitten.
Vindt u mayonaise als saus te vet,
dan kunt u deze heel goed verdunnen
met wat magere yoghurt.
Crème au beurre, is zacht geroerde
boter vermengd met custardvla. De
boter wordt er luchtiger door.
Vrijwel iedere Nederlander stuurt ter gele
genheid van deze feestdagen kaarten aan
zijn familie, vrienden en kennissen en er
zijn maar weinig mensen, die in deze tijd
van het jaar geen kaarten ontvangen.
Iemand een kaart sturen betekent: aan een
ander denken. De kaart vormt als het ware
het concrete bewijs van een stuk menselij
ke genegenheid en gelet op het kolossale
aantal kaarten dat in de maand december
door de Nederlandse posterijen moet wor
den verwerkt, is die menselijke genegen
heid toch een sterkere factor in onze
samenleving dan sommige pessimisten
veronderstellen.
Er werden in 1993 door de PTT meer dan
200 miljoen kerst- en nieuwjaarskaarten
verwerkt. Dat was weer meer dan het jaar
daarvoor. Het sturen van kerst- en nieuw
jaarskaarten is een van de weinige tradi
ties, die in onze verzakelijkte maatschappij
stand heeft kunnen houden. Door de
goedkope decemberzegels is het mogelijk
om zelfs meer kaarten te verzenden dan
enkele jaren geleden. Niet alleen neemt
het aantal verzonden kaarten de laatste
jaren sterk toe, maar ook de kwaliteit van
de verzonden kaarten wordt steeds beter.
In brede kring bestaat er grote belangstel
ling voor originele ontwerpen, die een
zekere artistieke pretentie hebben.
Kerstkaarten met traditionele ontwerpen
zoals kerstboom, slede, sneeuwlandschap
genieten naar verhouding thans minder
aftrek dan vroeger. Ontwerpen met een
religieuze strekking liggen nog altijd goed
in de markt (kerststal, kerstkindje in allerlei
variaties), maar ook hier stelt men thans
vaak hogere artistieke eisen dan enkele
jaren geleden. Het gros van de mensen
stelt het op hoge prijs om kerst- en nieuw
jaarskaarten te ontvangen. Kennelijk ziet
men de kerstkaart niet als een formeel
bewijs van beleefdheid, maar veeleer als
een attente blijk van genegenheid, waar
aan vrijwel iedereen persoonlijke waarde
hecht. Volgens schattingen verstuurt ieder
gezin in de maand december ongeveer 25
kerst- en nieuwjaarskaarten en ontvangt
men gemiddeld twintig kaarten.
Ongeveer vijf procent van de mensen
brengt zelfs meer dan vijftig kerstkaarten
naar de post. De traditionele visitekaartjes
zijn als kerst- en nieuwjaarswens niet erg
meer in trek. Ze maken slechts enkele pro
centen van de kerstpost uit. Wie kerst- en
nieuwjaarskaarten wil versturen, doet er
goed aan ze in de speciaal voor dat doel
geplaatste bussen te gooien. De PTT
garandeerd dan een zeer spoedige bestel
ling. Niet alleen door de kaartenvloed,
maar ook door een toeneming van het
aantal postpakketten en brieven heerst er
een grote drukte bij de posterijen. Maar op
vele plaatsen worden tijdelijke hulpkrach
ten ingezet om een stagnatie in het post
verkeer tegen te kunnen gaan.
De eerste kerstkaart werd in 1843 door de-
Brit Henry Cole verzonden. Hij had deze
speciaal laten ontwerpen. Wij zien dit trou
wens tegenwoordig ook steeds vaker: een
persoonlijke kaart die aan alle vrienden en
familieleden wordt gezonden. De repro-
duktiemogelijkheden zijn tegenwoordig
ook zo geperfectioneerd dat het ook heel
gemakkelijk gaat. Het mooiste feest van
het jaar en. het begin van het nieuwe jaar
inspireert vrijwel iedereen om zijn of haar
omgeving te laten weten dat er in elk
geval nog aan hen gedacht wordt.
