lÜM&WM2.
Expositie illegale oorlogsfoto's
in Museum Zuid- en Noord-Beveland
Jubilerende STEC speelt
klucht 'Drie is te veel'
Uw trouwdag
tot in
de... verzorgd.
JeHllfKMI
i 1VJ c
fotoytOJz-
!L \s\<r
"Wale&eni
plot
Weerhaan
terug
MENEERDAT MAG U NIET FOTOGRAFEREN
WALCHEREN BEVRIJD
Tweede Monumentenprijs
Middelburg toegekend
ww <H0.99\
VERSCHOORE
24e JAARGANG NUMMER 43
Geschiedenisles
november 1944
24,95
HD®
In het Museum voor
Zuid- en Noord-Beve
land in Goes is tot 7
januari volgend jaar de
tentoonstelling 'Me
neer, dat mag u niet
fotograferen' te zien.
De tentoonstelling
toont foto's die Char
les Breijer maakte van
de bezetting en de
bevrijding van Neder
land. Over het hoe en
waarom van de foto's
vertelt de fotograaf
het een en ander op
een cassettebandje
dat tijdens de rond
gang langs de exposi
tie op een walkman
kan worden afgeluis
terd.
PZC WEEKBLADEN
De Souburgse toneel
vereniging STEC
brengt in november
drie keer het blijspel
'Drie is teveel' op de
planken. De opvoering
geldt als een jubileum
stuk - de toneelvereni
ging bestaat dit jaar 45
jaar - waarin bijna alle
spelers een rol vertol
ken. „En wie niet
speelt, is ingezet voor,
achter en naast de
schermen als souf
fleur, grimeur of als
technicus," aldus Bella
Mijnsbergen van
STEC.
bvassehe
Markt 19. 4331 L) Middelburg
Tel. 01180-12998/24359
1 W^M
EEEL® m QtMWlD
VLISSINGEN
Recht t.o. C&A en Blokker
26 OKTOBER 1994
Soms is het ontrafelen van
een taal, en dus ook van een
dialect, pure geschiedenisles.
Toestanden van vroeger heb
ben zich neergelegd in uit
drukkingen, woordcombina
ties en woorden en bleven in
gebruik ook lang nadat die
toestanden zelf verdwenen
waren. Van alle drie een voor
beeld. De 'roro' is een woord
dat oudere Westkappelaars
nog wel gebruik(t)en voor de
veldwachter. Dat is een afkor
ting van de 'rode roede', de
ordebewaarders in het acht
tiende eeuwse Walcheren die
herkenbaar waren aan een
rode stok.
Wanneer je iemand 'an je sna-
ere eit', dan heeft die zich met
succes aan je opgedrongen,
maar het kan ook betekenen
dat je iemand kunt manipule
ren. Dat is vermoedelijk afge
leid van de situatie in de 18e
eeuw toen regentenfamilies
regeerden en een politiek
voerden door middel van per
soonlijke banden waarmee zij
belanghebbenden, aan zich
bonden. Wanneer die binding
voor de regenten veel meer
nut opleverde dan andersom,
zeiden zij dat ze die ander 'aan
hun snoer' hadden.
Het is heel wat gunstiger wan
neer van je gezegd wordt: die
za 't kwaed ook nie in de aerre-
pels brienge. Dan sta je goed
bekend, waarschijnlijk ben je
zelfs als 'goedig' te karakteri
seren. Deze uitdrukking ont
hult echter dat men oorspron
kelijk dus wél dacht dat perso
nen 'kwaad' konden overbren
gen. En wel 'het kwaad' ofte
wel de gevreesde aardappel
ziekte fytoftora die in de jaren
na 1845 een hongersnood ver
oorzaakte. Zo erg en dodelijk
voor sommigen dat rond 1890
nog oude mensen er vol hui
ver van vertelden.
Het bijgeloof dat sommige
'vreemde' (afwijkende) perso
nen zulke en andere vormen
van onheil letterlijk en willens
konden 'overbrengen' vinden
we hier terug. Nog hoor je wel
eens een dergelijke opmerking
wanneer een buitennissig
gekleed iemand langs een tuin
of akkertje passeert. Het is
steeds scherts, maar de sug
gestie is duidelijk: "As daer 't
kwaed mè nie van in de aerre-
pels komt jan Zwemer
FOTO-DOCUMENTAIRE door
J.N. Houterman
i.s.m.
Documentatiegroep
"WALCHEREN 1935 -1945"
_Bl)K K E R
BO)E KEN
WALSTRAAT 94 - VLISSINGEN
In het Stedelijk Museum Vlissingen is vanaf
morgen de expositie 'Het leven ging door' te
zien. De tentoonstelling geeft een beeld van het
leven van de burgers in Vlissingen tijdens de
Tweede Wereldoorlog. In tegenstelling tot veel
exposities over dit onderwerp, gaat het dit keer
niet over de strijd of de bevrijding, maar over
het gewone dagelijkse leven en hoe dat werd
beïnvloed door de bezetting.
De modeshow tijdens de 'Wonen- en
Wensenbeurs' in Goes was volgens organisator
Kees Outermans een succes. De show was een
trekpleister voor de totale beurs en zorgde
tevens voor een levendige sfeer. Ladyspeaker
Wil van Son roemde de grote verkleedruimte en
het vlotte tempo waarin de shows verliepen.
Onze modemedewerkster zag op het plankier
onder meer doorkijktenten en
boerenzakdoeken.
Verder in deze krant de rubrieken
Psychoconsult, Bedrijfskundig Bekeken en
nieuws van provincie en gemeente.
De weerhaan van de Sint
Jacobstoren in Vlissingen
wordt morgen, donder
dag 27 oktober, weer op
zijn plaats gezet. Tegelij
kertijd wordt de tien
meter hoge vlaggemast
van de toren vervangen
door een nieuw exem
plaar. De weerhaan zat al
jaren 'vast'. De haan werd
in september dit jaar van
de toren afgehaald en is
door een loodgietersbe-
drijf in Middelburg geren
oveerd. De haan is voor
zien van een nieuwe laag
bladgoud en weer draai
baar gemaakt. De weer
haan van de Sint Jacob
storen is zo'n zeventig
centimeter hoog en van
kop tot staart zo'n 1.20
meter lang. Voor het
tamelijk spectaculaire
hijskarwei van de her
plaatsing wordt een
kraan ingezet die onge
veer zeventig meter
hoogte bereikt.
Oplage: 24.400.
Gratis huis-aan-huis op
geheel Walcheren in
combinatie met de Faam.
Totale oplage: 49.000.
Uitgave: Provinciale Zeeuwse
Courant b.v.
Administratie:
PZC
Oost-Souburgseweg 10,
postbus 18, 4380 AA
Vlissingen.
Steunpunt:
Boekhandel Bikker,
Walstraat 94, Vlissingen.
Advertentieverkoop:
G.J.A. van den Eeden
Tel. 01184-72283.
Redactie: Ad Hanneman,
01180-81271 en Liesbet
Mallekoote (ai), 01180-81270.
Redactie-adres: Postbus 5017,
4330 KA Middelburg
Faxnr. 01180-81215
Bezorging: 01184-84215.
Druk: Vink-Rotadruk b.v.,
postbus 36,4570 AA Axel.
Druktechniek: offsetrotatie.
Sluitingstijd: advertenties
vrijdag PZC, Oost-Souburgseweg
10,17.00 uur. Postbus 18.4380
KA Vlissingen, tel. 01184-84000
(Boekhandel Bikker vrijdag
16.00 uur).
De Faam en De Vlissinger
maken deel uit van de Zeeland
Combinatie huis-aan-huisbladen
in Zeeland.
Totale oplage: 170.025.
Als de oorlog uitbreekt is Char
les Breijer, geboren in Den
Haag, als infanterist gelegerd
bij Hoevelaken in de Grebbeli-
nie. Na een korte krijgsgevan
genschap keert hij terug bij de
Arbeiderspers, waar hij sinds
1937 als fotograaf werkzaam
was. Aan het hoofd van deze
socialistische uitgeverij was
inmiddels een NSB-er
geplaatst. Breijer bleef bij de
Uit de expositie 'Meneer, dat mag u niet fotograferen'.
Middelburg - Buitenruststraat 20
Goes - Langevorststraat 6-8
Arbeiderspers werken en pro
beerde zoveel mogelijk 'fout'
werk te vermijden. Hij besloot
voor zichzelf de bezetting op
foto's vast te leggen. ,,Als foto
graaf die de bezetting wilde
vastleggen, moest je goed
opletten wat er dagelijks ver
anderde in de samenleving,
want voor je het wist raakte je
gewend aan de veranderingen
en vergat je die te fotografe
ren," zegt Breijer.
In juni 1940 vaardigde de Duit
se bezetter een verordening uit
die verbood inrichtingen,
materiaal en leden van de
Duitse Wehrmacht, de Waffen-
SS en de Ordnungpolizei te
fotograferen zonder schriftelij
ke toestemming. Verder was
het verboden terreinen te foto
graferen die tot beveiligings
gebied waren verklaard. In
februari 1942 moest iedereen
die in het perswezen werkte en
daar wilde blijven werken, zich
laten registreren bij het Pers
gilde, onderdeel van de Kul
tuurkamer. Breijer besloot zich
aan te melden, omdat het lid
maatschap hem een goede
dekmantel en het nodige foto
materiaal verschafte.
Halverwege 1942 begon Breij
er pasfoto's te maken voor val
se persoonbewijzen. Eind 1943
verborg hij, op verzoek van
vriend en collega Cas Oort-
huys, wapens in zijn huis die
werden gebruikt voor acties
van het verzet. Najaar 1944
raakte Breijer betrokken bij de
Ordedienst en kwam hij in con
tact met Frits Kahlenberg. Kah-
lenberg - in 1933 uit Duitsland
naar Nederland gevlucht - had
een groep fotografen om zich
heen verzameld onder de
naam 'Nederland Archief'.
Nederland Archief wilde de
bezetting en het verzet voor
het nageslacht fotografisch
vastleggen en tegelijkertijd
foto's maken om de regering
in Londen mee te informeren.
Eind november 1944 vaardig
de de bezetter een beschikking
uit die het verbood buiten
besloten ruimten te fotografe
ren. Op overtreding van het
verbod stond een gevangenis
straf van vijf jaar en een geld
boete. De fotografen moesten
nog voorzichtiger te werk gaan
en fotografeerden vaak vanon
der een jas of vanuit een tas.
Dat ging ten koste van de kwa
liteit van de foto's maar het
simpele uitgangspunt was,
zoals Charles Breijer vertelt tij
dens de walkman-rondleiding:
'Als het er maar zo geod
mogelijk op staat'.
Aansluitend op de tentoonstel
ling 'Meneer, dat mag u niet
fotograferen' is in het museum
in Goes fotowerk te zien van
Johannes Vissers uit Goes.
Vissers was ambtenaar bij het
ministerie van landbouw en
woonde tijdens de bezetting in
Goes. Gedurende de oorlogs
jaren had hij de beschikking
over fotomateriaal dat hij
gebruikte voor illegale fotogra
fie. Unieke gebeurtenissen in
Goes en omgeving rond de
bezetting en bevrijding in 1944
legde hij vast op de gevoelige
plaat. Na de oorlog stelde Vis
sers een aantal fotoalbums
samen waarin hij in bijschrif
ten de foto's van commentaar
voorzag. In diverse fotoboeken
die na de oorlog verschenen
werden foto's van Vissers
gebruikt.
Recentelijk schonk zijn wedu
we de albums met oorlogsfo
to's aan het gemeentearchief
van Goes. Eén fotoalbum slaat
speciaal op Goes. Uit dat
album is een selectie gemaakt
van de meest aansprekende
foto's, die zijn te zien in het
Museum voor Zuid- en Noord-
Beveland.
J. van Dijk-Sturm, wethouder
stadsvernieuwing van Middel
burg, reikt maandag 7 novem
ber om 17 uur de tweede
gemeentelijke monumenten-
prijs uit aan twee eigenaren
van Middelburgse monumen
ten. De prijs, met een waarde
van 25 duizend gulden, werd
vorig jaar ingesteld door de
BV Monumentenbeheer Mid
delburg.
Wethouder Van Dijk reikt de
prijs uit in de Burgemeesters
kamer in het stadhuis aan twee
Middelburgers die zich ver
dienstelijk hebben gemaakt
door een 'bijzondere restaura
tie-inspanning' te leveren. De
inspanning wordt beloond
door het beschikbaar stellen
van voorzieningen ter verdere
verfraaiing van de twee monu
menten. De BV Monumenten-
beheer, actief sinds half 1992,
tracht gebouwen te behouden
die een waardevol onderdeel
zijn van het Middelburgse
stadsbeeld. Soms koopt de bv
voor dat doel ook gebouwen
aan. De waarde van het ge
bouw kan worden bepaald
door de architectuur, de histo
rische waarde of de karakteris
tieke plaats in het stadsbeeld.
Zo mogelijk wordt met de
instandhouding van deze
monumenten ook de volks
huisvesting bevorderd.
Omdat het doel van Monu
mentenbeheer Middelburg is
vastgelegd in statuten kan de
bv maximaal inspelen op de
subsidieregelingen voor be
houd en herstel van monu
mentale panden. Aangezien
het aandelenkapitaal van de bv
is volgestort door de gemeen
te Middelburg vormt de Mid
delburgse gemeenteraad de
aandeelhoudersvergadering.
FOTO ANDA VAN RIET
'Drie is te veel' is geschreven
door Joh. Blaaser senior en
junior en is een klucht waarin
het vooral aankomt op perfec
te timing. Met name in de laat
ste weken voor de uitvoering
betekende dat dan ook voor
spelers en regisseur veel disci
pline en keihard werken. De
jubilerende toneelvereniging
mag overigens niet klagen
over belangstelling. Het leden
aantal blijft groeien en de
mogelijkheid om naast de
gebruikelijke twee produkties
per jaar (een blijspel en een
toneelstuk) een éénakter erbij
te brengen, komt volgens de
vereniging steeds dichterbij.
Nieuwe leden zijn echter nog
steeds welkom, onderstreept
regie-assistente en actrice Bel
la Mijnsbergen. „Vooral man
nen, zoals gewoonlijk."
Het blijspel 'Drie is te veel'
handelt over de welgestelde
Nederlandse familie Grave-
sande die het miljonairsgezin
Oldenbach uit de Verenigde
Staten op bezoek krijgt, met
het doel Enny - de dochter des
huizes - aan de miljonairszoon
Fred uit te huwelijken. De
dochter, die de zoon nog kent
van toen ze samen op school
zaten, voelt daar absoluut niet
voor en vormt daarmee de
aanleiding tot een reeks onge
lukjes en misverstanden die
het doel van het bezoek moe
ten doen vergeten. Een
belangrijk gevolg van haar
gedrag is de aanstelling van de
stoker als tijdelijke butler. Voor
de gelegenheid wordt de man
aangesproken als Drie, omdat
Driekus nu eenmaal geen
naam is voor een butler van
een dergelijke familie.
'Drie is te veel' wordt opge
voerd in zaal De Zwaan in
Oost-Souburg op zaterdag 5,
12 en 19 november. De voor
stellingen beginnen telkens
om 20 uur. De regie is in han
den van Burt van der Waals,
sinds drieëneenhalf jaar regis-1
seur bij STEC. De cast en regisseur van STEC, in de jubileumproduktie 'Drie is te veel'.
