2,2^ c
'VETERANEN VERDIENEN TASTBAAR AANDENKEN'
Bevrijding van Walcheren in beeld gebracht
Feestelijke opening
speeltuingebouw
fOTO^Jit
F
Oorlogsvrijwilligers bezoeken Schelde
1
Symposium over de
'mens Mondriaan'
20 I 21
Veteranen
ZEEUWSE GEZINS- EN HUISHOUDBEURS^^
Nieuwe produkten, nieuwe
ideeën en nieuwe
mogelijkheden.
De Nederlandse band The Scene speelt
zaterdag 29 oktober in de Zeelandhallen in
Goes. De band is bezig met een
promotietoernee ter gelegenheid van de
binnenkort te verschijnen live-cd. Naast de
nieuwe cd zal een videospecial van de
Amsterdammers verschijnen met
hoogtepunten uit de vorige concertreeks.
Veilig Verkeer Nederland en de Gericht
Verkeers Toezicht-teams op Walcheren
hebben vorige week het startsein gegeven
voor een nieuwe autogordelcampagne.
Hoewel het al zo'n twintig jaar verplicht is
een autogordel te dragen, rijdt één op de drie
automobilisten nog zonder. Speciale
aandacht besteedt de campagne aan het
gebruik van autogordels op de achterbank.
Verder in deze krant nieuws van gemeente
en provincie en de rubrieken Psychoconsult,
Bedrijfskundig Bekeken en Kinderboeken.
door Joep Bremmers
In de vroege morgen
van 1 november 1944
vertrokken twee lan-
dingsvloten vanuit
Breskens en Oostende
om respectievelijk bij
Vlissingen en West-
kappelle aan land te
gaan en daarmee de
bevrijding van Walche
ren in te luiden. Het
duurde een week voor
dat op 7 november de
bevrijding van Walche
ren een feit was. De
Middelburgse publicist
Hans Houterman heeft
de gebeurtenissen
omtrent de bevrijding
vastgelegd in zijn boek
'Walcheren bevrijd:
een fotografisch over
zicht van de operaties
ter bevrijding van Wal
cheren in november
1944', dat vanaf vol
gende week verkrijg
baar is.
PZC WEEKBLADEN
Ei jie dat meisje
verleid?
De speeltuin op het
Meiveld in Middel
burg-Zuid is vandaag,
woensdag 19 oktober,
gratis toegankelijk.
Om half drie wordt het
in de zomermaanden
gebouwde speeltuin
gebouw officieel ge
opend door Marlie
Blok, consulente
speeltuinvoorzienin
gen van de Stichting
Impuls Zeeland. Ver
der wordt vandaag de
door Nico van den
Boezem ontworpen
waterspeelplaats ont
huld en wordt het win
terseizoen officieel ge
opend.
J^r exclusief
109-delige cassette
(Boston) normaal 1.097.-
f
/•.f
ILfül k-°
E
VERSCHOORE
IBSELIS) m EUjm
VLISSINGEN
Recht t.o. C&A en Blokker
24e JAARGANG NUMMER 42
19 OKTOBER 1994
woensdag
zaterdag
Hans Houterman: „Oud-strijders zijn op zoek naar hun verleden".
foto's heb ik aangevuld met
ander beeldmateriaal zodat er
mijns inziens een mooi over
zicht ontstaat van hetgeen er
tijdens de bevrijding is gefoto
grafeerd". Aan de hand van
korte teksten worden verschil
lende facetten van de strijd uit
de doeken gedaan. Tevens zijn
in het boek opsommingen
opgenomen van zowel de
geallieerde als de Duitse troe
pen die het strijdtoneel bepaal
den.
„Ik ben al jaren bezig met een
detailstudie naar de bevrijding
van de noordkant van de
Schelde. Tijdens mijn onder
zoek ben ik veel foto's tegen
gekomen die te mooi zijn om
niets mee te doen. Er is ook
eigenlijk geen fotoboek over
de bevrijding van Walcheren.
Er is alleen een aantal jaren
geleden een nummer van het
Engelse tijdschrift After the
Battle aan Walcheren gewijd,
dat is wat het meest in de rich
ting komt", verklaart Houter
man de uitgave van zijn boek.
Het grootste gedeelte van de
foto's die in het boek van Hou
terman staan afgedrukt ver
schijnen voor het eerst voor
een groot publiek in drukvorm.
Houterman: „In principe zijn ze
allemaal wel eens gepubli
ceerd maar dan bijvoorbeeld
in een Noors blaadje en
bovendien in een beperkte
oplage. De lokale bevolking
heeft die foto's nog nooit eer
der gezien".
Omdat het dit jaar vijftig jaar
geleden is dat Walcheren is
bevrijd, zal de jaarlijkse her
denking net als op andere
plaatsen grootser zijn dan
andere jaren het geval was.
Zo'n vierhonderd geallieerde
oud-strijders zullen begin
november de plechtigheden
bijwonen. Alle veteranen die
zich voor de herdenkingen
hebben aangemeld krijgen van
Houterman gratis een exem
plaar van zijn nieuwe boek.
„Deze oud-stijders zijn onder
tussen gepensioneerd en heb
ben daarmee de tijd gekregen
om zich in hun eigen verleden
te gaan verdiepen. Afgezien
van de commando's die hier
hebben gevochten, is Walche
ren de enige grote slag waar
aan de veteranen hebben deel
genomen waarmee hun verle
den voor een groot deel is
bepaald. Ik ben van mening
dat die mannen - zeker nu het
vijftig jaar geleden is - een
beter cadeau verdienen dan de
gebruikelijke - overigens even
zo goed bedoelde - aanden
kens die zij van verschillende
instanties aangeboden krijgen.
Een fotoboek is voor hun een
uitstekende manier om zich
opnieuw een beeld te vormen
van hun eigen verleden.
Bovendien hebben ze daarmee
iets tastbaars wat ze mee naar
huis kunnen nemen", vindt
Houterman.
Omdat het boek van Houter
man in de Nederlandse taal is
geschreven, geeft de Zeeuwse
Bibliotheek een brochure uit
voor de veteranen waarin de
foto-onderschriften in het
Engels zijn vertaald. 'Walche
ren bevrijd: een fotografisch
overzicht van de operaties ter
bevrijding van Walcheren in
november 1944' ligt vanaf vol
gende week in de boekhandel.
woorden die eender zijn of
sterk op elkaar lijken. Bij voor
beeld 'boste' dat 'barst' bete
kent en niet 'borst'. U kunt de
mop in kwestie zelf wel beden
ken. Borst is in het Zeeuws
'bost' (dus zonder e). Je'n eige
overtüüge betekent niet: je
overtuigen, maar: je overwer
ken. Het woord 'èrg' is
in het Walchers vooral in
gebruik als 'gierig' maar voor
het Nederlandse bijwoordje
'erg' wordt meestal 'vrêêd'
gebruikt of ook wel 'vee'. "Ik
vinde 't mè vee diere" betekent
dus: ik vind het maar erg duur.
En iemand die erg gierig is, is
"vrêêd èrg". Vrêêd betekent
dus nooit 'wreed'. Voor wreed
bestaat geen echt Zeeuws
woord, voor zover ik weet.
Een ander geval is 'schoef'.
Dat heeft ook wel twee beteke
nissen, maar dat zijn geen ech
te 'homoniemen' zoals de
twee betekenissen van 'ver-
leie'. De ene betekenis van
schoef komt namelijk uit de
andere voort. Schoef betekent
'schuw' en je moet dan vooral
denken aan wild dat bang is
voor de mens en zich 'kop-
over-bol' uit de voeten maakt.
Vandaar betekent 'schoef ook:
wild, ongecontroleerd. In die
zin kan 'schoef' ook voor men
sen gebruikt worden: "Pier die
is zö schoef, ie za nog wè is
een ongeluk kriege."
Jan Zwemer
In het Badhotel in Domburg
vindt vrijdag 28 en zaterdag 29
oktober het symposium 'De
mens Mondriaan' plaats. Tij
dens het symposium staat de
vraag centraal 'wat draagt de
kennis over de mens Mondri
aan bij tot het beter doorgron
den van zijn werk?'
Het symposium 'De mens
Mondriaan' is georganiuseerd
door het Studiecentrum Oran
jezon in Oostkapelle. Commis
saris der Koningin en voorzit
ter van de Stichting Zeeland
Mondriaan 1994 W. van Gelder
opent vrijdag om 20 uur het
symposium. Sprekers zijn de
psycholoog P.J. van den Berg,
kunsthistoricus Cor Blok,
auteur Max Dendermonde en
beeldend kunstenaar Jan van
Grunsven. Nico Out, kunstre
censent en schrijver van onder
meer het boek 'Mondriaan
voor beginners', zit het sympo
sium voor.
Naast bijdragen van de spre
kers staat tijdens het twee
daagse symposium onder
meer op het programma een
cultuurhistorische wandeling
door Domburg, onder leiding
van Francisca van Vloten -
auteur van de eerder dit jaar
verschenen wandelgids 'In het
licht van Toorop en Mondri
aan'. Ook wordt een bezoek
gebracht aan de Tentoonstel
ling van Schilderijen Dom
burg, juli-augustus 1912' in het
Marie Tak van Poortvliet
Museum. Kunsthistorica
Jaqueline van Paaschen zal
een toelichting.
ZEELANDHALLEN - GOES
ZEELANDHALLEN - GOES
OKTOBER
14 22 uur
donderdag vrijdag
OKTOBER OKTOBER
14 22 uur 10 30 18 uur
OKTOBER
10 30 18 uur
OKTOBER
10.30 18 uur
In het dagelijks leven is de 29-
jarige Hans Houterman biblio
theektechnisch medewerker
bij de Zeeuwse Bibliotheek.
Eerder schreef hij al 'Buffaloes
bevrijden Middelburg', '"Deut-
schland" verovert Zeeland',
'Oststruppen in westelijk
Nederland' en samen met
Hans Sakkers 'Atlantikwall in
Zeeland en Vlaanderen, 1942-
1944'. Het nieuwste 96 pagi
na's tellende werk van Houter
man bevat zo'n 275 foto's. Het
grootste deel van het gebruik
te beeldmateriaal is afkomstig
uit de collectie van de Docu-
mentatiegroep 'Walcheren
1939-1945', aangevuld met
foto's uit Nederlandse, Engel
se, Franse en Duitse archieven
en privé-collecties.
Houterman: „De collectie van
de documentatiegroep is van
dusdanige kwaliteit dat zij het
verdient om door middel van
een boek voor een groter
publiek toegankelijk te wor
den. Een selectie van deze
HD®
Oplage: 24.400.
Gratis huis-aan-huis op
geheel Walcheren in
combinatie met de Faam.
Totale oplage: 49.000.
Uitgave: Provinciale Zeeuwse
Courant b.v.
Administratie:
PZC
Oost-Souburgseweg 10.
postbus 18, 4380 AA
Vlissingen.
Steunpunt:
Boekhandel Bikker,
Walstraat 94, Vlissingen.
Advertentieverkoop:
G.J.A. van den Eeden
Tel. 01184-72283.
Redactie: Ad Hanneman,
01180-81271 en Liesbet
Mallekoote (ai), 01180-81270.
Redactie-adres: Postbus 5017,
4330 KA Middelburg
Faxnr. 01180-81215
Bezorging: 01184-84215.
Druk: Vink-Rotadruk b.v.,
postbus 36, 4570 AA Axel.
Druktechniek: offsetrotatie.
Sluitingstijd: advertenties
vrijdag PZC, Oost-Souburgseweg
10,17.00 uur. Postbus 18,4380
KA Vlissingen, tel. 01184-84000
(Boekhandel Bikker vrijdag
16.00 uur).
De Faam en De Vlissinger
maken deel uit van de Zeeland
Combinatie huis-aan-huisbladen
in Zeeland.
Totale oplage: 170.025.
De ouderen onder u kennen
hem al, want het is een mop
met een hele lange baard. Een
jongeman moet bij de domi
nee komen, want zijn vriendin
blijkt ineens zwanger te zijn.
De dominee vraagt: ei jie dat
meisje verleid Nêê, is het
antwoord, ze lag geliek goed!
Die mop 'kan' alleen maar in
het Zeeuws, waar 'verleie'
meestal 'verleggen' betekent.
Dat is heel wat anders dan ver
leiden, wat het ook betekent,
maar dat veel minder voor
komt.
Vergissingen heb je nu een
maal snel met verschillende
plek waar jong en oud elkaar
ontmoet, een plezierige vrije
tijdsbesteding vindt en nuttige
dingen kan doen en leren. De
speeltuinvereniging probeert
daarbij nadrukkelijk te letten
op de toegankelijkheid van
speeltuin, gebouw en speel
toestellen voor alle kinderen,
al dan niet gehandicapt.
De speeltuin op het Meiveld
heeft in zijn korte bestaan al
diverse blijken van waardering
ontvangen. Binnen een jaar
telde de vereniging zo'n 2500
leden en zijn ongeveer vijftien
duizend dagkaarten verkocht.
Daarnaast kreeg de speeltuin
afgelopen vrijdag de Zeeuwse
Prijs Bevordering Integratie
Gehandicapten toegekend.
Eerder kreeg het Meiveld de
Samenspelprijs 1993 toege
kend en verwierf de speeltuin
het Internationale Toegang
Symbool.
Het nieuwe speeltuingebouw
biedt diverse gebruiksmoge
lijkheden. De kiosk en de toilet
ten zijn er in ondergebracht en
er is een verblijfsruimte voor
ouders en kinderen. In het ont
werp is rekening gehouden
met kinderen met een handi
cap. Het gebouw kan eventu
eel verhuurd worden voor ver
gaderingen of als oefenruimte.
Na de opening van het nieuwe
gebouw volgt de presentatie
van de in de zomer gereali
seerde waterspeelplaats - ont
worpen en uitgevoerd door
beeldend kunstenaar Nico van
den Boezem. De waterspeel
plaats is onder meer gefinan
cierd met het geld van de
Samenspelprijs, als stimule
ring voor een speelvoorzie-
ning die een voorbeeldwer
king kan hebben op het gebied
van het samenspelen van alle
kinderen, met hun mogelijkhe
den en beperkingen.
Ten slotte opent Ronald McDo
nald vandaag het wintersei
zoen. Speeltuin Meiveld is op
dit moment de enige 'beslo
ten' speeltuin in Zeeland die
ook in de wintermaanden
open blijft, indien het weer het
toelaat. Als het voldoende
vriest zal in de speeltuin een
schaatsbaan worden aange
legd.
Als extra activiteit rijden van
daag vanaf 13 uur -r+paarde-
trams van het winkelcentrum
Dauwendaele via de wijken
Dauwendaele en Middelburg-
Zuid naar de speeltuin en
terug. De ritten zijn voor alle
kinderen gratis.
Een aantal oorlogsvrijwilligers op de werf van de Schelde.
Zo'n dertig leden van de Ver
eniging van Oorlogsvrijwilli
gers van de Koninklijke Marine
hebben vorige week woens
dag samen met hun echtgeno
tes een bezoek gebracht aan
de Koninklijke Schelde in Vlis
singen. De leden waren daar
toe uitgenodigd door de direc
tie van de Schelde.
De Oorlogsvrijwilligers, in
1944 in het leven geroepen
door Koningin Wilhelmina ter
versterking van de gewapende
macht in Europa en het Verre
Oosten, kwamen uit het hele
land naar Vlissingen voor een
kijkje in de fabriek en de sche
pen van de Schelde. De oor
logsvrijwilligers werden in de
jaren 1945 tot 1949 vooral
ingezet voor de vrijmaking van
FOTO ANDA VAN RIET
havens en vaarwegen van mij
nen in het zeegebied van
Zeeuwsch-Vlaanderen tot Gro
ningen, het herstellen van
orde in het voormalig Neder-
lands-lndië na de capitulatie
van Japan, aflossingen van
schepen van beroeps- en
dienstplichtig personeel over
de gehele wereld en het herin-
richten van de walinstallaties
in Nederland en Nederlands-
Indië. De meesten van de oor
logsvrijwilligers zijn na 1949
weer teruggekeerd in hun bur-
gerberoepen.
De oorlogsvrijwilligers komen
op uitnodiging van de afdeling
Zeeland regelmatig in Vlissin
gen bijeen voor een bezoekje
aan de Marinekazerne in Vlis
singen.
Na de feestelijke opening van
de speeltuin 6 november 1993
is de speeltuin met de realisa
tie van de gebouwde voorzie
ning eingdelijk 'af'. De speel
tuin is volgens voorzitter Arjan
Brand nu uitgegroeid tot een